Tampok na mga Kabtang sa Awit ni Salomon
An Tataramon ni Jehova Buhay
Tampok na mga Kabtang sa Awit ni Salomon
“KUN ano an liryo sa tahaw nin matunok na mga doot, siring an sakuyang namomotan na daraga sa tahaw kan mga aking babae.” “Kun ano an mansanas sa tahaw kan mga kahoy sa kadlagan, siring an sakuyang namomotan sa tahaw kan mga aking lalaki.” “Siisay an babaeng ini na nagdudungaw na arog kan kaagahon, magayon na arog kan kabilogan nin bulan, dalisay na arog kan nagsisinag na saldang?” (Awit ni Salomon 2:2, 3; 6:10) Magayonon nanggad an mga bersikulong ini kan libro sa Biblia na Awit ni Salomon! An bilog na libro sarong berso na pano nin kahulogan asin gayon kaya iyan inapod na “an pinakamagayon (pinakaekselente) na awit.”—Awit ni Salomon 1:1, nota sa ibaba.
Kinomponer ni Hadeng Salomon kan suanoy na Israel, tibaad mga 1020 B.C.E., durante kan kapinonan kan saiyang 40 taon na paghade, an awit na ini sarong estorya nin pagkaminootan nin sarong pastor na soltero asin sarong daragang probinsiana, na sarong Sulamita. Nasambitan man sa berso an ina asin mga tugang na lalaki kan daraga, “mga aking babae nin Jerusalem [mga babae kan palasyo],” asin “mga aking babae nin Sion [mga babae nin Jerusalem].” (Awit ni Salomon 1:5; 3:11) Masakit para sa parabasa nin Biblia na mamidbid an gabos na nagtataram sa Awit ni Salomon, alagad posible iyan paagi sa pag-estudyar sa kun ano an saindang sinasabi o kun ano an sinasabi sainda.
Bilang kabtang kan Tataramon nin Dios, an mensahe kan Awit ni Salomon dakula an halaga huli sa duwang dahelan. (Hebreo 4:12) Enot, itinotokdo kaiyan sa sato kun ano an tunay na pagkamoot sa pag-oltanan nin sarong babae asin sarong lalaki. Ikaduwa, an awit nag-iilustrar kan klase nin pagkamoot sa pag-oltanan ni Jesu-Cristo asin kan kongregasyon nin linahidan na mga Kristiano.—2 Corinto 11:2; Efeso 5:25-31.
DAI PAGHINGOAHON NA “PATUBOON AN PAGKAMOOT SA SAKO”
“Hadokan nia logod ako kan mga hadok kan saiyang ngoso, huli ta orog karahay kisa sa arak an saimong mga kapahayagan nin pagkamoot.” (Awit ni Salomon 1:2) An pag-oolay sa Awit ni Salomon nagpopoon sa mga tataramon na ini nin sarong mapakumbabang daragang probinsiana na dinara sa tolda kan hade na si Salomon. Paano sia napaduman?
“An mga aking lalaki kan sakuyang ina naanggot sa sako,” an sabi nia. “Ginibo ninda akong parabantay sa mga ubasan.” An saiyang mga tugang na lalaki naanggot sa saiya huling inimbitaran sia kan pastor na soltero na saiyang namomotan na maglakawlakaw sindang duwa sa sarong magayon na aldaw nin tigsoli. Tanganing dai sia makahale, iinasignar ninda sia na bantayan “an saradit na sora na nagraraot kan mga ubasan.” An trabahong ini nagdara sa saiya harani sa kampo ni Salomon. Narisa an saiyang kagayonan kan magduman sia “sa hardin nin mga poon nin nuwes,” asin dinara sia sa kampo.—Awit ni Salomon 1:6; 2:10-15; 6:11.
Mantang ipinapahayag kan daraga an saiyang paghidaw sa saiyang namomotan na pastor, an mga babae kan palasyo sinabihan sia na ‘lumuwas asin sundan an mga gira kan aripompon’ asin hanapon an pastor. Alagad dai sia tinogotan ni Salomon na maghale. Ipinapahayag an saiyang paghanga sa saiyang kagayonan, pinanugaan sia kan hade nin “pabilog na mga samnong bulawan . . . na may kaibang mga abaloryong plata.” Pero, dai napahanga an daraga. An pastor na soltero nagduman sa kampo ni Salomon, nanompongan an daraga, asin nagkagsing: “Uya! Magayon ka, O namomotan kong daraga. Uya! Magayon ka.” Pinapanumpa kan hoben na daraga an mga babae kan palasyo: “Dai nindo pagpukawon o patuboon an pagkamoot sa sako sagkod na dai pa iyan nagugusto.”—Awit ni Salomon 1:8-11, 15; 2:7; 3:5.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
1:2, 3—Taano an paggirumdom sa mga kapahayagan nin pagkamoot kan pastor na soltero ta siring sa arak asin an saiyang ngaran ta siring sa ungguento? Kun paanong an arak nagpapagayagaya sa puso nin sarong lalaki asin an pagbubo nin ungguento sa payo nakakaginhawa, an paggirumdom sa pagkamoot kan soltero asin sa saiyang ngaran nagpakosog asin nakaranga sa daraga. (Salmo 23:5; 104:15) Kaagid kaiyan, an tunay na mga Kristiano, partikularmente an mga linahidan, nakakamate nin kosog asin pagparigon sa boot kun hinohorophorop an pagkamoot na ipinaheling ni Jesu-Cristo sa sainda.
1:5—Taano ta iinagid kan daragang probinsiana an saiyang pagigin maitom sa “mga tolda nin Kedar”? An balukag nin kanding, na ginigibong tela, igwa nin dakol na gamit. (Bilang 31:20) Halimbawa, an “mga telang gibo sa balukag nin kanding” ginamit sa paggibo kan “tolda sa ibabaw kan tabernakulo.” (Exodo 26:7) Arog man kan mga tolda kan mga Beduino dawa ngonyan, an mga tolda nin Kedar posibleng marhay na gibo sa itom na balukag nin kanding.
1:15—Ano an boot sabihon kan pastor na soltero kan sabihon nia: “An saimong mga mata arog kan sa mga salampati”? Sinasabi kan pastor na soltero na an itsura kan mga mata kan saiyang namomotan na daraga arog kaboot asin kahoyo kan sa mga salampati.
2:7; 3:5—Taano an mga babae kan palasyo ta pinapanumpa “paagi sa mga babaeng gacela o sa mga usang babae kan kahiwasan”? An mga gacela asin usang babae midbid sa saindang gayon nin hiro asin kagayonan. Garo man sana inoobligar kan daragang Sulamita an mga babae kan palasyo paagi sa gabos na bagay na may gayon nin hiro asin magayon na umontok sa paghihingoa na pukawon an pagkamoot sa saiya.
Mga Leksion Para sa Sato:
1:2; 2:6. An malinig na mga kapahayagan nin pagkamoot tibaad angay durante nin pag-ilusyonan. Minsan siring, an magkailusyon maninigong mag-ingat na ini mga kapahayagan nin tunay na kapadangatan asin bako nin maating horot, na tibaad maggiya sa seksuwal na inmoralidad.—Galacia 5:19.
1:6; 2:10-15. An mga tugang na lalaki kan Sulamita dai nagtogot sa saindang tugang na babae na umiba sa saiyang namomotan sa sarong napapasuway na lugar sa kabukidan alagad bakong huli ta sia inmoral o mayo nin tamang mga motibo. Imbes, naggibo sinda nin pag-iingat tanganing ilikay sia na mahulog sa sarong situwasyon na tibaad maggiya sa sugot. An leksion para sa mga magkailusyon iyo na maninigo nindang likayan an mga lugar na sinda sana.
2:1-3, 8, 9. Minsan ngani magayon, an daragang Sulamita may kababaan nin boot na minansay an saiyang sadiri na “saro sanang azafran [sarong ordinaryong burak] sa kaplanodohan sa baybayon.” Huli sa saiyang kagayonan asin kaimbodan ki Jehova, an pastor na soltero minansay sia bilang sarong “liryo sa tahaw nin matunok na mga doot.” Asin ano an masasabi manongod sa pastor? Huling sia guapo, para sa Sulamita sia kapareho nin “sarong gacela.” Sia man seguradong tawong espirituwal an kaisipan asin dusay ki Jehova. “Kun ano an mansanas [na nagtatao nin lindong asin prutas] sa tahaw kan mga kahoy sa kadlagan,” an sabi nia, “siring an sakuyang namomotan sa tahaw kan mga aking lalaki.” Bako daw na an pagtubod asin debosyon sa Dios kawiliwiling mga kualidad na dapat hanapon sa kinukursunadang agomon?
2:7; 3:5. An daragang probinsiana mayo nin namatean na romantikong pagkaakit ki Salomon. Pinapanumpa nia man an mga babae kan palasyo na dai paghingoahon na pukawon sa saiya an pagkamoot para sa siisay man apuera sa pastor na soltero. Dai man puede asin bakong tama na makamate nin romantikong pagkamoot minsan kiisay sana. An sarong daing agom na Kristiano na nagmamawot na mag-agom maninigong konsideraron sana an sarong maimbod na lingkod ni Jehova.—1 Corinto 7:39.
“ANO AN NAHEHELING NINDO SA SULAMITA?”
May sarong bagay na “nagtutukad gikan sa kaawagan na kaagid nin mga hariging aso.” (Awit ni Salomon 3:6) Ano an naheling kan mga babae nin Jerusalem kan sinda magluwas tanganing helingon iyan? Tara, si Salomon asin an saiyang mga katabang nagbaralik na sa siudad! Asin iiniba kan hade an daragang Sulamita.
Sinundan kan pastor na soltero an daraga asin dai nahaloy nakagibo nin paagi na maheling sia. Mantang inaasegurar sia kan soltero kan saiyang pagkamoot, ipinahayag nia an saiyang pagmawot na maghale sa siudad, na sinasabi: “Sagkod na humuyop an aldaw asin dumulag an mga anino, ako maduman sa bukid nin mirra asin sa bulod nin kamangyan.” Inimbitaran nia an pastor na ‘lumaog sa hardin kaini asin kumakan kan primera klaseng mga bunga kaiyan.’ Sia nagsimbag: “Luminaog ako sa sakong hardin, O tugang ko, sakong nobya.” An mga babae nin Jerusalem nagsabi sa sainda: “Kumakan kamo, O mga katood! Uminom kamo asin maburat sa mga kapahayagan nin pagkamoot!”—Awit ni Salomon 4:6, 16; 5:1.
Pakatapos na magsaysay nin sarong pangatorogan sa mga babae kan palasyo, an daragang Sulamita nagsabi sa sainda: “Ako may helang sa pagkamoot.” Sinda naghapot: “Paano nakakalabi an saimong mahal kisa sa iba pang mahal?” Sia nagsimbag: “An sakong mahal nagkikirikintab asin mamulamula an kutis, an pinakarisangrisa sa dies mil.” (Awit ni Salomon 5:2-10) Sa sobrang pag-omaw ni Salomon, mapakumbaba siang nagsimbag: “Ano an naheling nindo sa Sulamita?” (Awit ni Salomon 6:4-13) Huling minamansay ini bilang oportunidad na makua an pagkamoot nia, pinaoranan sia kan hade nin dakol pang pag-omaw. Minsan siring, nagdanay na marigon an daraga sa saiyang pagkamoot para sa pastor na soltero. Sa katapustapusi tinogotan na sia ni Salomon na magpuli.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
4:1; 6:5—Taano an buhok kan daraga ta ikinomparar sa “sarong pugro nin mga kanding”? Isinusuherir kan komparasyon na an saiyang buhok makintab asin mahibog arog kan maitom na balukag nin mga kanding.
4:11—Ano an makahulogan manongod sa ‘mga ngabil kan Sulamita na nagtotoro nin anira’ asin ‘an tangguli asin gatas nasa irarom kan saiyang dila’? An anira mas manamit asin mas mahamis kisa sa tangguli na nadorosan na. An komparasyon na ini, saka an ideya na an tangguli asin gatas nasa irarom kan dila kan daraga, nagdodoon kan karahayan asin pagigin nakagagayagaya kan mga tataramon kan Sulamita.
5:12—Ano an kahulogan kan pananaram na “an saiyang mga mata arog nin mga salampati sa gilid kan mga agihan nin tubig, na nagkakarigos sa gatas”? An daraga nagtataram manongod sa magagayon na mata kan saiyang namomotan. An maitom na alintataw na napapalibotan kan puti na parte kan saiyang mata tibaad sa poetikong paagi iinaagid nia sa asul asin abohon na mga salampati na nagkakarigos sa gatas.
5:14, 15—Taano an mga kamot asin tabay kan pastor ta ilinadawan sa paaging ini? Minalataw na sinasabi kan daraga na an mga moro kan pastor garo mga silindrikong bulawan asin an saiyang mga kuko garo crisolito. Iinagid nia an mga tabay kaini sa “mga harigi nin marmol” huling an mga ini makokosog asin magagayon.
6:4, nota sa ibaba—An “Magayon na Siudad” daw nanonongod sa Jerusalem? Dai. An “Magayon na Siudad” iyo an “Tirza.” An Cananeong siudad na ini binihag ni Josue, asin pakatapos kan panahon ni Salomon iyan nagin an enot na kabisera kan sampulong tribong kahadean nin Israel sa amihanan. (Josue 12:7, 24; 1 Hade 16:5, 6, 8, 15) “Minalataw na seguradong magayonon an siudad,” an sabi nin sarong libro, “na nagpapaliwanag kun taano ta nasambitan iyan digdi.”
6:13, nota sa ibaba—Ano “an bayle nin duwang kampo”? An pananaram na ini puede man na tradusiron na “bayle nin Mahanaim.” An siudad na may ngaran kaiyan nasa sirangan na parte kan Salog nin Jordan harani sa may sapang masulog na kababan nin Jabok. (Genesis 32:2, 22; 2 Samuel 2:29) “An bayle nin duwang kampo” tibaad nanonongod sa sarong bayle na isinagibo sa siudad na iyan may koneksion sa sarong kapiestahan.
7:4—Taano ta iinagid ni Salomon an liog kan daragang Sulamita sa “sarong torreng marfil”? Bago kaiyan, inako kan daraga an pag-omaw na ini: “An saimong liog siring sa torre ni David.” (Awit ni Salomon 4:4) An sarong torre halangkaw asin hayakpit, asin an marfil makinis. Napahanga si Salomon sa pagigin bilogon asin makinis kan liog kan daraga.
Mga Leksion Para sa Sato:
4:7. Paagi sa pagsayuma sa mga pan-aakit ni Salomon, pinatunayan kan Sulamita, dawa bakong sangkap, na sia mayo nin moral na kakundian. Sa siring, an saiyang moral na kosog nakadagdag sa saiyang pisikal na kagayonan. Iyan maninigo man na totoo sa mga Kristiana.
4:12. Arog kan sarong magayon na hardin na napapalibotan nin sarong tanom na kudal o paril na puedeng malaog sana paagi sa sarong tata na may barat, itinao kan daragang Sulamita an saiyang mamomoton na kapadangatan sa saiya sanang magigin agom. Marahayon nanggad na halimbawa para sa daing agom na mga Kristiano!
“AN LAAD NI JAH”
“Siisay an babaeng ini na nagtutukad hale sa kaawagan, na nagsasandig sa saiyang namomotan?” an hapot kan mga tugang na lalaki kan Sulamita kan maheling ninda sia na papuli sa harong. Kan enot, an saro sa sainda nagsabi: “Kun sia lanob, matogdok kita sa ibabaw nia nin torreng pirak; alagad kun sia tata, tatrangkahan ta sia nin tablang sedro.” Ngonyan na nabalo asin napatunayan na an dai nababagong pagkamoot kan Sulamita, sia nagsabi: “Ako lanob, asin an sakuyang mga suso garo mga torre. Huli kaini, sa saiyang pagheling ako nagin siring sa saiya na nakakanompong nin katoninongan.”—Awit ni Salomon 8:5, 9, 10.
An tunay na pagkamoot iyo “an laad ni Jah.” Taano? Huling an siring na pagkamoot naggigikan ki Jehova. Sia an nagtao sa sato kan kakayahan na mamoot. Iyan sarong laad na an mga arab-adab dai masisigbo. Magayon na ilinaladawan kan Awit ni Salomon na an pagkaminootan nin sarong lalaki asin babae puedeng magin “siring kakosog kan [seguradong] kagadanan.”—Awit ni Salomon 8:6.
An daing kabaing na awit ni Salomon nagtataong liwanag man sa bogkos na yaon sa pag-oltanan ni Jesu-Cristo asin kan mga miembro kan saiyang langitnon na “nobya.” (Kapahayagan 21:2, 9) An pagkamoot ni Jesus sa linahidan na mga Kristiano nakakalabi sa ano man na pagkaminootan nin sarong lalaki asin babae. An mga miembro kan grupong nobya masarig sa saindang debosyon. Mamomoton man na itinao ni Jesus an saiyang buhay para sa “ibang karnero.” (Juan 10:16) Kun siring, an gabos na tunay na parasamba puedeng arogon an halimbawa nin marigon na pagkamoot asin debosyon kan Sulamita.
[Ritrato sa pahina 18, 19]
Ano an itinotokdo sa sato kan Awit ni Salomon manongod sa kaipuhan na hanapon sa magigin agom?