Estorya nin Buhay

An Pakikilaban Niamo Tanganing Magdanay na Makosog sa Espirituwal

Isinaysay ni Rolf Brüggemeier

Hale sa sarong katood an enot na surat na naresibi ko pakatapos kong mabilanggo. Ipinaaram nia sa sako na an sakong ina asin nguhod na mga tugang na lalaki—si Peter, Jochen, asin Manfred—inaresto man. Kaya nawalat an duwa ming saraday na tugang na babae na mayo nin mga magurang o tugang. Taano ta pinersegir kan mga autoridad sa Sirangan na Alemania an samong pamilya? Ano an nakatabang sa samo na magdanay na makosog sa espirituwal?

RINAOT kan Guerra Mundial II an samong matoninong na pagkaniaki; personal na naeksperyensiahan niamo an karingisan nin guerra. Si Tatay nag-entra sa hukbong Aleman asin nagadan bilang sarong bihag sa guerra. Nangahulogan ini na si Nanay, na an ngaran Berta, kaipuhan na atamanon an anom na aki na poon sa saro sagkod 16 na taon an edad.

An iglesiang inayonan nia an nagin causa kan biyong pagkadesganar ni Nanay sa relihion, na nagin dahelan na habo na niang makadangog nin ano man manongod sa Dios. Alagad sarong aldaw kan 1949, si Ilse Fuchs, sarong mapagmansay na sadit na babae, nagdatong sa samong pinto tanganing makipag-olay manongod sa Kahadean nin Dios. An saiyang mga hapot asin pangangatanosan nakapukaw sa interes ni Nanay. Nagtao nin paglaom ki Nanay an sarong pag-adal sa Biblia.

Minsan siring, kan primero nagdududa kaming mga lalaki. An mga Nazi dangan an mga Komunista may marahayon na mga panuga, na nakadesganar sana samo. Minsan ngani suspetsoso kami sa ano man na bagong panuga, naghanga kami kan mamidbid niamo an nagkapirang Saksi na nabilanggo sa mga kampo de konsentrasyon huli sa pagsayuma na suportaran an paghihingoa sa guerra. Kan suminunod na taon, si Nanay, Peter, asin ako nabautismohan.

 An samong nguhod na tugang na lalaki na si Manfred nabautismohan man, alagad minalataw na dai nakagamot sa saiyang puso an katotoohan sa Biblia. Kan iprohibir kan mga Komunista an samong gibohon kan 1950 asin gipiton sia kan pulisiya sekreta—an bantog sa karatan na Stasi—ihinayag nia kun saen niamo ginigibo an mga pagtiripon. Pag-abot nin panahon, iyan nagresulta sa pagkaaresto kan sakong ina asin iba pang tugang na lalaki.

Paglilingkod Mantang May Pagprohibir

Huli sa pagprohibir, kinaipuhan niamong magpalusot nin mga literatura sa Biblia palaog sa Sirangan na Alemania. Bilang mensahero, kinukua ko an mga suplay sa amihanan na parte kan Berlin, kun saen bakong prohibido an satong mga literatura, asin dinadara ko iyan sa ibong kan linderos. Nakadulag ako sa mga pulis nin labing sarong beses, alagad kan Nobyembre 1950, naaresto ako.

Ibinilanggo ako kan Stasi sa sarong selda sa irarom nin daga na mayo nin bintana. Kun aldaw dai ako tinotogotan na magtorog, asin sa banggi inuusisa ako asin kun beses binubugbog. Mayo ako nin komunikasyon sa pamilya ko sagkod kan Marso 1951 kan si Nanay, Peter, asin Jochen uminabot kan ako bistahon sa korte. Sinentensiahan ako nin anom na taon na pagkabilanggo.

Si Peter, Jochen, asin si Nanay inaresto anom na aldaw pakatapos kan pagbista sa sako. Pagkatapos, inataman nin sarong kapagtubod an sakong tugang na babae na si Hannelore, na 11 anyos kaidto, asin si Sabine, na 7 anyos kaidto, inataman nin sarong inaon. An mga guardiang Stasi trinatar si Nanay asin an sakong mga tugang na lalaki na garo peligrosong mga kriminal, na hinahale pa ngani an saindang mga sintas. Kaipuhan na magdanay sindang nakatindog sa bilog na pag-usisa. Sinentensiahan man sinda nin anom na taon an kada saro.

Kan 1953, iinasignar ako asin an nagkapirang iba pang Saksing bilanggo na magtogdok nin sarong base militar, na sinayumahan niamong gibohon. Pinadusahan kami kan mga autoridad nin 21 aldaw na pagigin solo, na nangangahulogan na mayong trabaho, mayong mga surat, asin kakadikit na pagkakan. An nagkapirang Kristiana nagtatada nin tinapay gikan sa saindang didikit na rasyon asin pinapalusot iyan sa samo. Huli kaini namidbid ko si Anni, saro sa mga tugang na babae na idto, asin naagom ko sia pakatapos na mapatalingkas sia kan 1956 asin ako kan 1957. Sarong taon pagkatapos niamong magkaagoman, namundag an samong aking babae, si Ruth. Haros sabay-sabay na nag-agom si Peter, Jochen, asin Hannelore.

Mga tolong taon pakaluwas ko, inaresto giraray ako. Hiningoa kan sarong opisyal na Stasi na kombensiron ako na magin espiya. Sinabi nia: “Mahal na Mr. Brüggemeier, magin rasonable ka tabi. Aram mo kun ano an boot sabihon kan mabilanggo, asin habo niamo na maeksperyensiahan mo giraray an gabos na iyan. Puede kang magdanay na Saksi, magpadagos sa saimong pag-adal, asin magpahayag manongod sa Biblia siring kan gusto mo. Gusto sana niamong maaraman an pinakabagong impormasyon. Isipon mo an saimong agom asin sadit na aking babae.” Makologon sa boot ko an huring mga tataramon na iyan. Pero, aram ko na mantang ako nasa  bilanggoan, aatamanon ni Jehova an sakong pamilya nin mas orog kisa sa kaya kong gibohon, asin ginibo nia iyan!

Prinobaran kan mga autoridad na piriton si Anni na magtrabaho nin bilog na panahon asin tinogotan ninda na ibang tawo an mag-asikaso ki Ruth durante kan semana. Kuminontra si Anni asin nagtrabaho sia sa banggi tanganing maataman nia si Ruth durante kan aldaw. An samong espirituwal na mga tugang mapagmakolog na marhay asin tinawan an sakong agom nin kadakol na bagay kaya may ikinakahiras pa sia sa iba. Mientras tanto, haros anom pang taon akong nabilanggo.

Kun Paano Niamo Napagdanay an Pagtubod Mantang Nasa Bilanggoan

Pakabalik ko sa bilanggoan, an mga Saksing kaiba ko sa selda galagang maaraman kun anong mga bagay an ipinublikar kasuarin pa sana. Ogmahon nanggad ako na maingat kong napag-adalan an magasin na Torrengbantayan asin regular akong nakaatender sa mga pagtiripon, tanganing magin gikanan ako ninda nin espirituwal na pagparigon sa boot!

Kan maghagad kami sa mga guardia nin sarong Biblia, sinda nagsimbag: “An pagtao sa mga Saksi ni Jehova nin sarong Biblia kapareho kapeligroso nin pagtao nin mga kasangkapan sa sarong nakabilanggong parahabon tanganing makadulag.” Kada aldaw, an mga tugang na namamayo minapili nin sarong teksto sa Biblia na pag-oorolayan. Durante kan samong kabangang oras na paglakawlakaw aroaldaw sa natad, mas interesado kami sa pagkinabang sa teksto sa Biblia kan aldaw kisa sa ehersisyo asin preskong doros. Minsan ngani kinaipuhan na 15 pie an distansia niamo sa kada saro asin dai kami tinogotan na mag-orolay, nakakua pa man giraray kami nin mga paagi na ikapasa an teksto. Pagbalik sa samong mga selda, tinitipon niamo an nadangog kan lambang saro, dangan ginigibo niamo an samong aroaldaw na pag-orolay sa Biblia.

Sa kahurihurihi, ihinayag nin sarong espiya an samong ginigibo, asin ininkomunikado ako. Ogmahon ako huling sa panahon na iyan nakatuom na ako nin mananggatos na teksto! Nahihimo kong okupado an mga aldaw na idto na mayo akong ginigibo paagi sa paghorophorop sa laen-laen na tema sa Biblia. Dangan ibinalyo ako sa saro pang bilanggoan, kun saen ibinilanggo ako kan guardia sa sarong selda kaiba an duwa pang Saksi asin—an pinakamagayagayang bagay—tinawan kami nin sarong Biblia. Pakatapos nin anom na bulan na pagkainkomunikado, nagpasalamat ako na nahimo kong ipakipag-olay sa giraray an mga tema sa Biblia sa mga kapagtubod.

Ilinadawan kan sakong tugang na si Peter kun ano an nakatabang sa saiya na makatagal sa saro pang bilanggoan: “Inimahinar ko an buhay sa bagong kinaban asin pinagdanay kong sibot an sakong isip paagi sa pag-isip kan mga teksto. Nagpapakinorosogkosogan kaming mga Saksi paagi sa paghinarapotan sa Biblia o pagtao nin mga test manongod sa Kasuratan. Bakong madali an buhay. Kun beses 11 kaming nakabilanggo sa sarong espasyo na mga 12 metro kuadrado. Duman niamo kaipuhan na gibohon an gabos—pagkakan, pagtorog, paglabar, dawa pagkasilyas niamo. Nagin nerbioso asin iritable kami.”

Nagirumdoman ni Jochen, saro sa iba ko pang tugang, an manongod sa saiyang mga eksperyensia sa bilanggoan: “Inawit ko an mga awit na puede kong magirumdoman sa satong libro nin mga awit. Kada aldaw hinorophorop ko an sarong teksto na natuom ko. Pakaluwas ko, ipinadagos ko an sarong marahay na kaugalean nin espirituwal na pagtotokdo. Kada aldaw, binabasa ko an teksto sa Biblia para sa aldaw kaiba an sakong pamilya. Nag-aandam man kami para sa gabos na pagtiripon.”

An Pagluwas ni Nanay sa Bilanggoan

Pakatapos nin labi sana sa kadikit sa duwang taon na pagkabilanggo, pinaluwas si Nanay. Ginamit nia an saiyang katalingkasan tanganing adalan sa Biblia si Hannelore asin Sabine, na tinatabangan sinda na magkaigwa nin marahay na pundasyon para sa saindang pagtubod. Tinokdoan man nia sinda kun ano an gigibohon kun may minabangon na mga isyu sa eskuelahan huli sa saindang pagtubod sa Dios. Si Hannelore nagsabi: “Dai mi ikinakahadit an kaaabtan huli ta nagpapakinorosogkosogan kami sa harong. An samong makosog na bogkos nin pamilya an naghihipno sa ano man na problema na samong naeksperyensiahan.”

Si Hannelore nagpadagos: “Nagtao man kami nin espirituwal na pagkakan sa samong mga tugang sa bilanggoan. Isinusurat niamo nin saradit sa waxed paper an sarong kompletong isyu kan An Torrengbantayan. Dangan pinapatos niamo an mga pahina nin dai nababasa na papel asin itinatago iyan sa nagkapirang prune na ipinapadara niamo sa bulanan na mga padara sa sainda. Nakakagayagaya nanggad na makaresibi nin tataramon na ‘masiramon’ an mga prune. Sibot kaming marhay sa samong gibohon kaya masasabi ko nanggad na idto sarong marahayon na panahon.”

 Pamumuhay Mantang May Pagprohibir

Ilinadawan ni Peter kun paano mamuhay sa laog nin dakol na taon mantang may pagprohibir sa Sirangan na Alemania: “Nagtitiripon kami sa pribadong mga harong bilang saradit na grupo, na minaarabot asin minaharale sa laen-laen na oras. Sa lambang pagtiripon, naggigibo kami nin mga areglo para sa sunod na pagtiripon. Ginigibo niamo ini paagi sa mga senyal asin nasusurat na mga nota huli sa dayaday na peligro na mahigingan kan mga Stasi.”

Si Hannelore nagpaliwanag: “Kun beses, nakakaresibi kami nin mga tape recording kan mga programa sa asamblea. Pirme ining nagbubunga nin sarong maogmang pagtiripon. An samong sadit na grupo nagtitiripon tanganing maghinanyog sa pagtotokdo sa Biblia sa laog nin nagkapirang oras. Minsan ngani dai niamo naheheling an mga nagpapahayag, sinusubaybayan niamo nin maingat an programa asin nagkukua kami nin mga nota.”

Si Peter nagsabi: “An samong Kristianong mga tugang sa ibang mga nasyon naggibo nin dagdag na paghihingoa tanganing tawan kami nin mga literatura sa Biblia. Kan nakaaging sarong dekada o labi pa bago kan pagbagsak kan Lanob nin Berlin kan 1989, sinda nagprodusir para sa samo nin espesyal na saradit na publikasyon. An nagkapira isinapeligro an saindang mga kotse, kuarta, asin dawa an saindang katalingkasan tanganing darahon an espirituwal na pagkakan pasiring sa Sirangan na Alemania. Sarong banggi, an mag-agom na samong hinahalat dai nag-abot. Nakua kan mga pulis an mga literatura asin kinompiskar an saindang kotse. Sa ibong kan mga peligro, nungka niamong inisip na umontok sa gibohon tanganing magkaigwa nin mas trangkilong buhay.”

Si Manfred, an sakong nguhod na tugang na ipinahamak kami kaidtong 1950, ilinadawan kun ano an nakatabang sa saiya tanganing ikabalik asin papagdanayon an saiyang pagtubod: “Pakatapos na ibilanggo ako sa laog nin nagkapirang bulan, nagbalyo ako sa Solnopan na Alemania asin binayaan an katotoohan sa Biblia. Nagbalik ako sa Sirangan na Alemania kan 1954 asin nag-agom kan suminunod na taon. Dai nahaloy, maogmang inako kan sakong agom an katotoohan sa Biblia, asin kan 1957 nabautismohan sia. Pag-abot nin panahon, nagpoon akong ribokon kan sakong konsensia, asin sa tabang kan sakong agom, nagbalik ako sa kongregasyon.

“An Kristianong mga tugang na midbid ako bago ako nagbaya sa katotoohan inako giraray ako sa mamomoton na paagi, na garo mayo nin nangyari. Marahayon an taratarahon ako na may maogmang huyom asin kugos. Ogmahon ako na makaulian si Jehova asin an sakong mga tugang.”

Nagpapadagos an Espirituwal na Pakikilaban

An gabos sa samong pamilya kaipuhan na makipaglaban nin maigot para sa pagtubod. “Ngonyan,” an idinoon kan sakong tugang na si Peter, “orog kasuarin man kaidto, kita napapalibotan nin dakol na disturbo asin pan-aakit sa materyal. Sa irarom nin pagprohibir kaidto, kontento na kami sa kun ano an yaon sa samo. Halimbawa, mayo sa samo an gusto na mag-atender sa ibang grupo nin pag-adal huli sa personal na mga dahelan, asin mayo nin nagrereklamo na an mga pagtiripon harayoon o banggi nang marhay. Gabos kami naoogmang magtiripon, dawa kun an nagkapira sa samo kaipuhan na maghalat nin sagkod alas 11:00 nin banggi para sa samong turno na maghale sa tiriponan.”

 Kan 1959, nagdesisyon si Nanay na magbalyo sa Solnopan na Alemania kaiba si Sabine, na kaidto 16 anyos. Huling gusto nindang maglingkod kun saen igwa nin mas dakulang pangangaipo para sa mga parahayag kan Kahadean, sinda idinestino kan sangang opisina sa Ellwangen, Baden-Württemberg. An kaigotan ni Nanay sa ibong kan saiyang maluyang salud nakamotibar ki Sabine na magpoon na magpayunir kan sia 18 anyos. Kan si Sabine mag-agom, si Nanay—sa edad na 58—nag-adal na magmaneho tanganing dugangan an saiyang pakikikabtang sa paghuhulit. Minahal na marhay nia an paglilingkod na ini sagkod sa saiyang kagadanan kan 1974.

Kun dapit sa sako, pakatapos nin haros anom na taon sa ikaduwang pagkabilanggo ko, idineportar ako kan 1965 sa Solnopan na Alemania, na dai aram kan pamilya ko. Minsan siring, pag-abot nin panahon, nakaibanan ko an sakong agom, si Anni, asin an samong aki, si Ruth. Nakiolay ako sa sangang opisina kun puede kaming maglingkod kun saen igwa nin mas dakulang pangangaipo para sa mga parahayag, kaya pinaduman ninda kami sa Nördlingen, Bavaria. Duman nagdakula si Ruth asin an saiyang tugang na lalaki, si Johannes. Si Anni naglaog sa ministeryo bilang payunir. An saiyang marahay na halimbawa nagpahiro ki Ruth na magpoon na magpayunir pakatapos tolos kan pag-eskuela. Parehong nakaagom nin payunir an samong mga aki. Ngonyan sinda may mga pamilya na, asin biniyayaan kami nin anom na magagayon na makoapo.

Kan 1987, inaprobetsaran ko an oportunidad na amay na magretiro asin inibanan ko si Anni sa ministeryo bilang payunir. Pakalihis nin tolong taon, inimbitaran ako sa sangang opisina sa Selters tanganing tumabang sa pagpahiwas kan mga pasilidad. Pakatapos kaiyan, nagtabang kami sa pagtogdok kan enot na Assembly Hall nin Mga Saksi ni Jehova sa dating Sirangan na Alemania, sa Glauchau, kun saen sa huri naglingkod kami bilang tumatawo. Huli sa salud, nagbalik giraray kami tanganing makaibanan mi an samong aking babae sa Kongregasyon nin Nördlingen, kun saen kami naglilingkod bilang mga payunir.

Sa sakong dakulang kagayagayahan, an gabos na tugang ko asin kadaklan sa miembro kan samong pamilya padagos na naglilingkod sa satong marahayon na Dios, si Jehova. Sa nakaaging mga taon, nanodan niamo na basta nagdadanay kaming makosog sa espirituwal, maeeksperyensiahan niamo an pagigin totoo kan mga tataramon sa Salmo 126:3: “Si Jehova nakaginibo nin dakulang bagay huli sa saiyang ginibo sa sato. Kita nagin magayagaya.”

[Ritrato sa pahina 13]

Sa aldaw kan samong kasal, 1957

[Ritrato sa pahina 13]

Kaiba ko an sakong pamilya kan 1948: (sa atubangan, poon sa wala patoo) si Manfred, Berta, Sabine, Hannelore, Peter; (sa likod, poon sa wala patoo) ako asin si Jochen

[Mga Ritrato sa pahina 15]

Sarong sadit na libro na ginamit durante kan pagprohibir asin kagamitan na panghiging kan “Stasi”

[Credit Line]

Forschungs- und Gedenkstätte NORMANNENSTRASSE

[Ritrato sa pahina 16]

Kaiba ko an sakong mga tugang: (sa atubangan, poon sa wala patoo) si Hannelore asin Sabine; (sa likod, poon sa wala patoo) ako, si Jochen, Peter, asin Manfred