Esịt Esinem Fi Adan̄a Didie?

KE AKPANIKỌ, afo emekeme ndibụp idem fo ete, ‘Esịt esinem mi adan̄a didie?’ Ntaifiọk ẹnen̄ede ẹyom ndifiọk nte afo m̀mê mbon en̄wen ẹdibọrọde mbụme emi, edi imemke utom mmọ ndifiọk. Ndiyom ndifiọk udomo inemesịt oro mme owo ẹnyenede etie nte ndiyom ndifiọk udomo ima oro ebe enyenede ọnọ n̄wan esie m̀mê udomo mfụhọ oro owo esikopde ke ini owo ke ubon akpade. Imemke utom ndinen̄ede mfiọk nte esitiede owo ke idem. Nte ededi, ntaifiọk ẹfiọk n̄kpọ kiet: Kpukpru owo ẹkeme ndikop inemesịt.

Kpa ye oro ikadade-da ukeme ndinem esịt imana, ikpọ mfịna iyakke ikop inemesịt. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ emi: Ke ndusụk ikpọ obio, ata ediwak owo ẹkpan̄a ke ntak udọn̄ọ AIDS tutu ufan̄ idụhe aba ke itie ubụk owo. Mme ukara ikpọ obio emi ẹnọ uyo ẹte ẹbụk mme owo emi ẹkpan̄ade ndondo emi ke n̄kani udi. Ke ndusụk ikpehe Africa, utom ukọn̄ ekebe okpo enen̄ede edi akpan utom oro mme owo ẹnamde. Ndien inamke n̄kpọ m̀mê m̀mọ̀n̄ ke afo odụn̄, omokụt ke mbon oro idiọk udọn̄ọ otụhọrede ye mbon oro ẹtabade iman ye mme ufan mmọ ẹsinen̄ede ẹkop mfụhọ.

Nso kaban̄a mme idụt uforo? N̄kpọ ekeme ndikpụhọde usọp usọp tutu mbon oro mîkodorike enyịn ẹtaba se ikesinọde mmọ okụk. Ke United States, ediwak mbon oro ẹma ẹkekpọn̄ utom ẹfiak ẹtọn̄ọ utom sia owo mînọhọ mmọ okụk ukpọn̄ utom. Okụk ibọkusọbọ esiwak ndida kpukpru okụk oro ubon ẹnyenede. Ekpeibet kiet ọdọhọ ete: ‘Mme owo emi ẹsidi ẹdiyom item ke nte ẹkpesede ẹban̄a akpakịp isọn ye mme mfịna unana nsọn̄idem mmọ, ndien emi esinam mi mbọm etieti. Ediwak ini nsikemeke ndinyan̄a, nsinyene ndidọhọ mmọ nte, “Ọmọn̄ anyam ufọk fo.”’ Edi nso kaban̄a mbon oro ẹnyenede okụk? Ndi mmọ n̄ko ẹkeme nditre ndikop inemesịt?

Ndusụk owo ẹtie nte ọwọrọetop ewet ikwọ oro ekekerede Richard Rodgers. Ẹketịn̄ ntem ẹban̄a enye: “Iwakke mme owo oro ẹnamde ediwak owo ẹkop inemesịt nte enye.” Idem okposụkedi ikwọ esie ọkọnọde ediwak owo inemesịt, enye ke idemesie ekesifofụhọ kpukpru ini. Enye ama esịm utịtmbuba iba oro ediwak owo ẹbịnede—oro edi ndinyene okụk nnyụn̄ n̄wọrọ etop—edi ndi enye ama okop inemesịt? Ewetmbụk eyouwem kiet ọkọdọhọ ete: “[Rodgers] ama enen̄ede okụt unen ke utom esie, odu ọkpọmiọk uwem, ndien enye ye nsan̄a ikwọ esie ẹma ẹbọ Enọ Pulitzer iba. Edi enye ikokopke inemesịt, ekesinyụn̄ ofofụhọ ata ediwak ini.”

Nte afo ekemede ndikụt, esiwak ndidi abian̄a ndikere ke inyene ekeme ndinam owo okop inemesịt. Ọkọmbụk mbubehe nnọ The Globe and Mail eke Toronto ke Canada, ama obụk aban̄a nte ediwak imọ owo ẹsidude “uwem ikpọn̄ ye uwem oro ananade uduak.” Nte owo kiet emi esinọde item aban̄a okụk ọdọhọde, edieke mme ete ye eka oro ẹnyenede n̄kpọ ẹnọde nditọ mmọ okụk ye enọ oro awakde  akaha kpukpru ini, “emi esiwak nditọ mfri oro edidade unana inemesịt edi ke akpatre.”

Nte Akpan Ntak Odu Ndikop Inemesịt?

Flawa oyom eti isọn̄, mmọn̄, ye idaha oro ọfọnde man ọkọri edifọn edifọn. Kpasụk ntre, ntaifiọk ẹfiọk ke odu mme idaha oro ẹsitịpde ẹsịn ke ndinyene inemesịt. Mme idaha emi ẹsịne nsọn̄idem; eti utom; nti udia, ufọk, ye edisịnen̄kpọ; ndinam se idọn̄de owo nnyụn̄ nnyene nti ufan.

Ekeme ndidi afo emenyịme ke mme idaha oro ẹsinam owo okop inemesịt. Edi odu ata akpan n̄kpọ oro esinamde owo okop inemesịt. Oro edi ifiọk “Abasi inemesịt,” emi ekerede Jehovah. (1 Timothy 1:11) Didie ke ifiọk Abasi ekeme ndinam owo okop inemesịt? Jehovah edi Andibot nnyịn, ndien enye ọnọ nnyịn ukeme ndikop inemesịt. Owụt ifiọk ndidọhọ ke enye ọfiọk se ikemede ndinam nnyịn ikop ata inemesịt. Ibuotikọ oro etienede eneme nte enye owụtde mme owo ke ebiet ekededi m̀mê ke idaha ekededi usụn̄ uwem oro edinọde mmọ inemesịt oro ebịghide.

[Ndise ke page 4]

Ukem nte flawa, oyom nti idaha ẹdu man ikop inemesịt

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 3]

© Gideon Mendel/CORBIS