Masha langai a atsam ningja ni hpe chye wa magang, grau hku hkau mayu wa magang re. Dai zawn sha, Yehowa a atsam ningja ni hpe grau chye wa jang, shi gaw gara zawn Karai re ai hpe chye wa nna, grau hku hkau wa na re. Karai Kasang a mauhpa atsam ningja yawng kaw nna hpung atsam, nyan hpaji, tara rap ra lam, tsawra myit ni gaw dan dawng htum re.

“Madu Yehowa e, yu u, nang gaw na a n-gun atsam kaba hte lahpum shada nna, sumsing lamu hte ginding aga hpe hpan da nu ai.”​—YEREMIA 32:17.

Karai Kasang a hpung atsam hpe, hpan da ai lam ni hta mu lu ai. Ga shadawn, kahtet ai shani hta jan ja ai shara kaw tsap nga ai shaloi gara hku hkamsha ai? Jan kahtet ai hpe hkamsha na re. Dai gaw, Yehowa a hpung atsam hte hpan da ai lam hpe hkamsha yu nga ai re. Jan gaw atsam kade daram kaba ai? Jan a ka-ang kaw na kahtet shadang gaw, wan 27 (27,000,000) digari Hparinhaik (15,000,000°C) daram nga ai. Sekkan shagu, ngarai bawm (nuclear) wan hkying hku kapaw ai n-gun hte bung ai n-gun hpe shapraw ya taw ai.

Dai sha n-ga, ninggawn tawa kaw jan hta na grau kaba ai shagan ni wan hkying hku law hkra nga ai. Yuwisakuti ngu ai kaba htum shagan langai gaw, jan hta na htam 1,700 daram kaba ai ngu hpungtang hpaji du ni tsun ma ai. Jan a shara hta Yuwisakuti hpe malai tawn kau yang, mungkan gintawng hpe ka-up kau nna, Jupita gintawng a kawan hkawm ai lam hpe pyi lai mat na re. Dai gaw, sumsing lamu hte ginding aga (ninggawn tawa) hpe grai kaba ai hpung atsam hte Yehowa hpan da ai lam, Yeremia tsun ai ga hpe grau nna chye na shangun ai.

Karai a hpung atsam kaw na anhte gara hku akyu lu nga ai kun? Anhte a asak gaw, jan hte hpawn ginding aga kaw na mauhpa hpan da ai lam ni yawng hta madung nga ai. Dai hta n-ga, Karai Kasang gaw hpung atsam hpe masha ni a matu lang nga ai. Gara hku na kun? Tsaban langai hta, Karai Kasang gaw Yesu hpe mauhpa amu ni galaw na matu hpung atsam jaw ai. Ndai hku lu hti ai: “Myi kyaw ai ni myi mu lu ma ai, lagaw hten ai ni hkawm sa lu ma ai, manggang kap ai ni san pra wa lu ma ai, na lahpang ai ni na lu ma ai, si mat ai ni sharawt la ai hkrum ma ai.” (Mahte 11:5) Ya aten hta gaw gara hku? Chyum Laika hta ndai hku tsun ai: “Shi gaw n-gun yawm ai ni hpe n-gun shaja nna, atsam n rawng ai ni hpe, atsam shalaw wu ai.” Dai hta n-ga, ‘Yehowa hpe ala nga ai ni chyawm gaw, n-gun lu la na’ ngu na mung tsun ai. (Esaia 40:29, 31) Prat a manghkang ni, mayak mahkak ni hpe hkamjan lu hkra, Karai Kasang gaw “chyahtum chyalai re ai n-gun atsam” jaw lu ai. (2 Korinhtu 4:7) Anhte akyu a matu, shadawn sharam n nga ai sha hpung atsam hpe lang nga ai Karai Kasang hte hku hkau mayu ai n rai?

“Yehowa e, na a amu gade law la nga a hka! Nang mahkra hte hpe, hpaji hte galaw nu ai.”​—SHAKAWN 104:24.

Karai a hpan da ai lam ni hte seng nna grau chye wa magang, Karai a nyan hpaji hpe grau mau wa magang rai na re. Hpan da ai lam ni hpe kasi la nga ai hpungtang hpaji du ni gaw, Yehowa a hpan da ai lam ni hpe sawk sagawn hkaja la nna hkrang ni soi ma ai. Kemra a pat hte nbungli ni hpe hkrang shachyawn wa ai.

Karai a nyan hpaji hpe masha a hkum hkrang hta mauhpa mu lu nga ai. Ga shadawn, ma langai hkum gawng shing-yan kaba wa ai lam hpe myit yu ga. Nli tum se (fertilized cell) langai kaw nna byin hpang wa ai. Dai se kaw na she, kaga se law law bai byin wa ai. Aten du ai shaloi se ni gaw, san san hpawng chyawm nna, sai se, nra se, nap se (nerve cells) ni zawn kaga amyu hpan n bung ai tsa lam hku law ai se ni byin wa ai. Dai hpang, hkum hkrang ni byin wa nna bungli galaw hpang wa ai. Shata 9 laman, madung se kaw nna wan hkying hku law ai se hte hpawng chyawm da ai ma langai byin wa ai. Ndai zawn hkrang shachyaw da ai nyan hpaji a majaw: “Hkrit hpa hte mauhpa lam hkan nna, Ngai hpe hpan da ni ai majaw, Ngai nang hpe shakawn kungdawn nga nngai” ngu ai chyum ga hpe myit hkrum ga ai.​—Shakawn 139:14.

Karai Kasang a nyan hpaji kaw nna gara hku akyu lu ai kun? Anhte kabu pyaw ai lam ra ai hpe Hpan Madu chye ai. Karai a nyan hpaji gaw grau htum ai lam, Chyum Laika hta ndai hku tsun da ai: “Shada da hkam mana ai hte, mara langai ngai nga yang gaw, shada da raw dat kau hkat nga mu.” (Kolose 3:​13) Ndai gaw hpaji rawng ai ga n re i? Re ai. Mara raw ya jang, yup pyaw shangun ai, sai rawt ai lam shayawm ya ai ngu nna, tam sawk sagawn ai sarawun ni mu wa ai. Dai hta n-ga, myit daw ana hte kaga hkamja lam manghkang ni hpe mung, shayawm ya lu ai. Karai Kasang gaw lanu lahku chye nna, hpaji rawng ai jinghku hte bung ai. Karum shingtau lam hte akyu jaw ai hpaji ga ni hpe galoi mung jaw ai. (2 Timohti 3:​16, 17) Dai zawn jinghku n lu mayu ai kun?

“Yehowa gaw tara ding ai hku tsaw ra.”​—SHAKAWN 37:28.

Karai Kasang gaw ding man ai hpe sha galaw ai. “Tara tawt lai ai gaw Karai Wa hte, shut hpyit ai gaw chyahtum chyalai n-gun rawng ai wa hte, tsan nga u ga.” (Yoba 34:10) “Nang gaw masha amyu ni hpe ding man ai hku tara dara” ai ngu, Shakawn Kungdawn sara tsun ai hte maren, Karai a tara jeyang ai lam ni gaw ding man ai. (Shakawn 67:4) Hpa majaw nga yang, “Yehowa chyawm gaw myit masin she yu ai” majaw, shi hpe n lu hkalem ai. Teng man ai lam hpe galoi mung chye ai. (1 Samuela 16:7) Dai hta n-ga, mungkan ga a n tara ai lam, akyang hten ai lam yawng hpe mu ai. Dai majaw, kade n na jang “tara n lang ai ni chyawm gaw, dai mungdan na shamyit kau ai hkrum” na ngu, ga sadi jaw da ai.​—Ga Shagawp 2:22.

Raitim, Karai Kasang gaw masha ni hpe dam jaw mayu ai nhkru ai tara agyi gaw n re. Htap htuk ai hku tsawra myit madun ai. Chyum Laika hta ndai hku tsun ai: “Yehowa gaw matsan dum ai, . . . Nachying n-gaw nwai ai myit, rawng nga ai.” Ndai gaw tara rap ra ai lam re.​—Shakawn 103:8; 2 Petru 3:9.

Karai a tara rap ra ai lam kaw na anhte gara hku akyu lu nga ai kun? Kasa Pawlu ndai hku tsun ai: “Karai Kasang masha myi man n tau ai gaw, ya ngai gaja wa chye se ai: amyu baw shagu hta shi hpe hkrit hkungga ai hte ding man ai amu galaw ai wa gaw, shi kaw myi man pa nga ai.” (Kasa 10:34, 35) Karai Kasang gaw myiman n lata ai majaw, shi a tara rap ra lam kaw nna akyu hkamsha lu ai. Amyu bawsang, mungdan, hpaji, masha nga pra lam gara hku mi nga nga, Karai a sharawng awng lam lu mai ai, nawku dawjau mai ai.

Karai Kasang gaw shi a tara rap ra lam hpe chye na nna akyu lu shangun mayu ai majaw, myit nsam hpe bang da ya ai. Myit nsam ngu ai gaw, tinang a arawn alai shut ai jaw ai hpe ‘sakse hkam ya ai,’ ‘kraw lawang hta ka da ai’ jep ai tara re ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai. (Roma 2:​15) Akyu lu hkra gara hku galaw na? Myit nsam hpe atsawm shaman shakyang da jang, n kaja ai hte n tara ai arawn alai ni hpe koi lu hkra shadut ya ai. Anhte mara galaw hkrup ai shaloi, myit malai la nna galai shai na matu mung shadut ya ai. Karai a tara rap ra ai lam hpe chye na da ai gaw, Karai hte hku hkau hkra galaw na matu karum ya ai.

“Karai Kasang gaw tsaw ra ai myit rai nga ai.”​—1 YAWHAN 4:8.

Karai Kasang gaw, hpung atsam, nyan hpaji, tara rap ra lam nga ai. Raitim, Karai Kasang hpe hpung atsam, nyan hpaji, tara rap ra lam rai nga ai ngu Chyum Laika hta n tsun da ai. Karai Kasang gaw tsawra myit rai nga ai ngu sha tsun da ai. Hpa majaw kun? Karai a hpung atsam gaw, lu galaw shangun nna, tara rap ra lam hte nyan hpaji gaw galaw ai lam ni hta matsun ya ai. Raitim, Yehowa a tsawra myit gaw galaw na matu shadut ya ai. Galaw ai lam shagu gaw, tsawra myit a majaw galaw ai re.

Yehowa hta yawng mayawng hkum tsup nga ai raitim, tsawra myit a majaw nyan rawng ai hkrung mahkrung ni hpe hpan wa ai. Karai Kasang a tsawra myit hte lanu lahku ai lam hpe hkamsha lu ai. Shinggyim masha ni a matu kaja htum nta hku nna mungkan ga hpe, tinang a akyu n tam ai myit hte hpan da ya wa ai. Karai Kasang gaw, “n kaja ai ni hte kaja ai ni a ntsa e, shi a jan hpe shi pru shangun nga ai rai nna, ding hpring ai ni hte n ding n hpring ai ni a ntsa e, marang jahtu ya” nna, masha yawng hpe tsawra myit madun nga ai.​—Mahte 5:​45.

Dai hta n-ga, Yehowa gaw “nachying myit yu machyi nga ai hte matsan yu dum nga ai.” (Yaku 5:​11) Karai Kasang gaw shi hpe chye hkra, hku hkau wa hkra shakut nga ai ni hpe tsawra ai. Anhte langai hpra hpe mung mu nga ai. Hpa majaw nga yang, Karai Kasang gaw anhte hpe “myit dum ya nga ai majaw” re.​—1 Petru 5:7.

Karai a tsawra myit kaw na anhte gara hku akyu lu nga ai kun? Anhte gaw, tsawm la ai jan shang ten hpe ra sharawng ai. Ma ni a mani ai nsen ni na ai hpe grai pyaw ai. Nta masha ni a tsawra myit hpe manu shadan ai. Dai lam ni gaw, anhte a matu n nga n mai ahkyak ai ni n raitim, anhte a prat hpe grau nna nga pyaw shangun ai.

Tsawra myit hte, Karai Kasang lajang da ya ai akyu hpyi ai lam kaw na mung, anhte akyu hkamsha lu ai. Chyum Laika hta anhte hpe ndai hku n-gun jaw ai: “Hpa lam hta mung myit hkum ru hkum tsang myit; lam shagu hta akyu hpyi nna tawngban ai hte shakawn kungdawn let, nanhte a hpyi mahpyi hpe Karai Kasang kaw shana nga mu.” Tsawra myit rawng ai kawa langai zawn, shi hpe karum hpyi shangun mayu ai. Anhte a myit ru myit tsang lam ni hpe tsun dan shangun mayu ai. Tinang a akyu n tam ai tsawra myit a majaw, “chye chyang ai nyan yawng hta grau lai ai Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam hpe jaw na ngu ga sadi jaw da ai.​—Hpilipi 4:​6, 7.

Karai Kasang a madung atsam ningja ni re ai hpung atsam, nyan hpaji, tara rap ra lam, tsawra myit ni hte seng nna loi mi bawngban ai gaw, Karai Kasang a lam shingran mu shangun ai n re i? Karai hpe chyeju dum ai myit law htam wa hkra, shi galaw ya wa ai lam ni, matut nna hpa ni naw galaw ya na ngu ai lam ni hpe mung hkaja na matu saw shaga mayu ai.