Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

ŨNEENANY’A | RACQUEL HALL

Mũndũ Mũka Mũyuti Aielesya Kĩla Kyatumie Enda Kũĩkĩĩthya Maũndũ Ala Waĩkĩĩaa

Mũndũ Mũka Mũyuti Aielesya Kĩla Kyatumie Enda Kũĩkĩĩthya Maũndũ Ala Waĩkĩĩaa

Inyia wa Racquel Hall aĩ mũndũ mũka Mũyuti kuma nthĩ ya Israel nake ĩthe aĩ wa kuma nthĩ ya Austria na nĩwavĩndũĩte ndĩni yake akatw’ĩka wa ndĩni ya Kĩyuti. Namo asyai ma inyia wake maĩ ma ndĩni ya Zion na mathamĩĩte nthĩ ya Israel mwakanĩ wa 1948 yĩla nthĩ ĩsu yakwatie wĩyathi. Mũandĩki wa ĩkaseti ya Amkeni! nĩwamũkũlilye Racquel kĩla kyatumie enda kũthiana mũno momanyĩsyo ma ndĩni ya Kĩyuti ala waĩkĩĩaa.

Tũelesye ĩũlũ wa kwĩana kwaku.

Nasyaĩwe nthĩ ya Amelika mwakanĩ wa 1979. Nĩ na myaka ĩtatũ, asyai makwa nĩmathaisye mũtwaano. Inyia wakwa andeie kwosana na syĩthĩo sya Ayuti na andwaa sukulu sya Kĩyuti syĩtawa yeshivas. Nĩ na myaka mũonza, nĩtwaendie nthĩ ya Israel vandũ va mwaka ũmwe na nathi sukulu kĩsionĩ kyeetawa kibbutz. Na ĩndĩ ĩtina wa vau, nĩtwaendie Mexico nĩ na inyia wakwa.

O na kau vayaĩ ĩsinakoke vala twekalaa, naendeeie kwĩkala kwosana na syĩthĩo sya Kĩyuti. Nĩnakwatasya kendoo mũthenya wa Savato, ngasoma maandĩko matheu ma Kĩyuti, na ngavoya nditũmĩa ĩvuku ya mboya yĩtawa siddur. Nĩ sukulu, mavinda maingĩ natavasya ala nasomaa namo kana ndĩni yakwa nĩyo ya w’o. Ndyaĩ naasoma mavuku ala metawa ma Ũtianĩo Mweũ, ala maneeneete momanyĩsyo na ũtavany’a wa Yesũ Klĩsto. Inyia wakwa nĩwanganasya mũno ĩũlũ wa kũsoma mavuku asu nũndũ onaa ndonya kwanangwa nĩ momanyĩsyo mamo.

Nĩkĩ watwie kũsoma mavuku ma Ũtianĩo Mweũ?

Yĩla navikisye myaka 17, nĩnasyokie ĩngĩ nthĩ ya Amelika nĩ kana nĩminĩĩe masomo makwa. Nĩ kũu, ve mũnyanyawa wasyaa kana we nĩ Mũklĩsto na andavisye kana thayũ wakwa ndwĩsa kwĩthĩwa wĩ mũseo vyũ nde na Yesũ.

Namũsũngĩie namwĩa, “Andũ ala maĩkĩĩaa Yesũ methĩawa mekĩte kwaa.”

Nake angũlya, “Waasoma mavuku ma Ũtianĩo Mweũ?”

Namũsũngĩie namwĩa “Aiee.”

Namũsũngĩa ũu, angũlilye, “Na we ndũkwona nĩ ũndũ ũtosanĩte na kĩlĩko kũneenea ũndũ ũtambĩte kũũmanya?”

Ndeto syake syanũmĩisye mũno nũndũ nyie mwene nonaa ne ũndũ wa ũtumanu kũneenea ũndũ na ndũwĩsĩ nesa. Nũndũ wa ũu, nĩnoosie Mbivilia yake nenũka nayo mũsyĩ na nambĩĩa kũsoma mavuku ma Ũtianĩo Mweũ.

Woonie ata maũndũ ala wasomie?

Naseng’ie mũno kũmanya kana ala maandĩkie mavuku ma Ũtianĩo Mweũ maĩ Ayuti. O na ĩngĩ, o ũndũ naendeeie kũsoma mavuku asu, nĩnamanyie kana Yesũ aĩ Mũyuti waĩ na tei na wĩnyivyo, na endaa kũtetheesya andũ ĩndĩ ti kũmatũmĩa naĩ. O na nĩnaendie kũla kũiawa mavuku na neetya ala maneeneaa ĩũlũ wa Yesũ. Ĩndĩ vaiĩ ĩvuku o na yĩmwe katĩ wa asu yaambĩkĩĩthya kana Yesũ nĩwe Masia. O na mavuku amwe masyaa kana Yesũ nĩ Ngai, na nyie nonaa ũndũ ũsu ũtosanĩte na kĩlĩko. Ũu nĩw’o nũndũ ethĩwa Yesũ nĩ Ngai, we avoyaa ũũ? Evoyaa we mwene? O na eka ũu, Yesũ nĩwakwie. Ĩndĩ Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Ngai: “We ndũkusaa.” *

Wakwatie ata mosũngĩo ma makũlyo asu?

Ũw’o ndwĩvĩngaa na kwoou nĩnatw’ĩte kũũmantha. Kwoou, kwa ĩvinda ya mbee nĩnamũvoyie Ngai kuma ngoonĩ nĩĩĩte ndeũtũmĩa yĩla ĩvuku ya mboya yĩtawa siddur. Nakililye ndimina kũvoya oou neew’a mũomo wakũnangwa. Ala makũnangie maĩ aka elĩ na maĩ Ngũsĩ sya Yeova. Nĩmanengie ĩvuku yĩmwe katĩ wa mavuku ala matũmĩaa kũmanyĩsya andũ Mbivilia. Ũvoo ũla wĩ ĩvukunĩ yĩu vamwe na ũneenany’a ũla twaendeeie kwĩthĩwa naw’o, nĩsyambĩkĩĩthisye kana maũndũ ala Ngũsĩ iĩkĩĩaa maumĩte Mbivilianĩ. Kwa ngelekany’o, Ngũsĩ iĩkĩĩaa kana Yesũ nĩ “Mwana wa Ngai” * na nĩwe “waĩ wa mbee kũmbwa nĩ Ngai,” * nawe ti kĩlungu kya Ũtatũ.

Ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa vau, nĩnasyokie Mexico na naendeea kwĩmanyĩsya na Ngũsĩ mawathani ala maneeneete ĩũlũ wa Masia. Nĩnaseng’ie mũno kũmanya kana ve na wathani mwingĩ ũla ũneneete ĩũlũ wa Masia! Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, neew’aa nĩ o na nzika. Neekũlasya: ‘No Yesũ e weka weanĩisye maũndũ ala mathanĩtwe ĩũlũ wa Masia?’ nao ‘Nata akethĩwa atũmĩaa maũĩ nĩ kana etw’ĩkĩthye kana nĩwe Masia?’

Nĩ maũndũ meva makũĩkĩĩthisye kana nĩwe Masia?

Ngũsĩ nĩsyambonisye mawathani amwe, ala vate mwangangany’a waĩ atonya kũmeanĩsya. Kwa ngelekany’o, myaka mbee wa 700 Masia atambĩte kũsyawa, mwathani Mika nĩwathanĩte kana Masia aĩ asyaĩwe Mbetheleemu ya Yutia. * Yo ve mũndũ ũtonya kũweta vala ũkasyaĩwa? Nake mwathani Isaia aandĩkie kana Masia aĩ oawe ta kĩng’endilĩ, ĩndĩ aithikwa vamwe na andũ athwii. * Yesũ nĩweanĩisye mawathani asu onthe.

Ũĩkĩĩthyo wa mũthya ũkonetye ũko wa Yesũ. Mbivilia yaĩtye kana Masia aĩ ethĩwe e wa ũko wa Mũsumbĩ Ndaviti. * Nũndũ Ayuti ma tene nĩmethĩawa na masyĩtwa ma nzyawa sya mũndũ, keka Yesũ ndaumĩte mũsyĩnĩ wa Ndaviti, amaitha make methĩwa mawetie kĩu ũtheinĩ! Ĩndĩ mayaĩ matonya kwĩka ũu nũndũ vayaĩ nzika o na vanini kana Yesũ aĩ nzyawa ya Ndaviti. O nayo ĩkomano ya andũ yamwĩtie “Mwana wa Ndaviti.” *

Mwakanĩ wa 70 ĩtina wa Klĩsto, myaka 37 kuma Yesũ akw’a, ita sya Alomi nĩsyaanangie mũsyĩ wa Yelusaleme na mavuku ala maĩ na masyĩtwa ma nzyawa sya andũ nĩmaaie kana maanangwa. Kwondũ wa ũu, nĩ kana Masia amanyĩke kwĩsĩla masyĩtwa ma nzyawa ala maandĩkawa, aaĩle kumĩla mwaka wa 70 ĩtina wa Klĩsto ũte mũviku.

Kũmanya ũndũ ũsu kwaũtethisye ata?

Ĩvukunĩ ya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 18:18, 19, nĩvathanĩtwe kana Ngai akookĩlya mwathani mbaĩnĩ ya Isilaeli ũilye ta Mose. Ngai aisye mũndũ o na wĩva “ũla ũtakethukĩĩsya ndeto syakwa ila ũkaneena syĩtwanĩ yakwa, ngaandũa ũndũ ũsu kwake.” Nũndũ wa kwĩmanyĩsya Mbivilia yonthe kwa ũliku, ũndũ ũsu nĩwambĩkĩĩthisye kana Yesũ wa Nasaleti nĩwe waĩ mwathani ũsu.

^ kal. 15 Avakuki 1:12, New World Translation of the Holy Scriptures.

^ kal. 20 Isaia 53:3, 7, 9; Maliko 15:43, 46.

^ kal. 21 Isaia 9:6, 7; Luka 1:30-32. Mathayo kĩlungu kya 1 kĩeleetye ũko wa Yesũ ngalĩko ya ĩthe, nayo ĩvuku ya Luka kĩlungu kya 3, kĩeleetye ũko wa Yesũ ngalĩko ya inyia.