Yeova A Leza Uwalinga Ukumanya

UZYE ale mwafilwa ukumanya icintu cimwi icicindamisye umu umi? Ndi cakuti mwamanya sile utunono pali Leza ale mutamanya icicindamisye umu umi. U mulandu ci? Pano wakwe vino antu aingi yazana, ukumanya Leza umwineco wakwe Baibo kukaleta ivisuma ivingi. Ivisuma vivyo vikatandika lilyo kwene lino mwamanya Leza nupya vikatwalilila manda pe.

Yeova Leza, Umwineco wakwe Baibo, akalonda ukuti tumumanye. Kalemba wa malumbo walemvile ati: ‘Yangala yamanye nu kuti awewe sile wenga ukaamwa Yeova, nupya wenga mpo. Wewe uli Leza wa Papelapela umu nsi yonsi!’ Leza wamanya ukuti ivintu vikatuzipila nga twamumanya. ‘Nene indi Yeova, Leza winu, wiyo akamusambilizya vyakuti vyamuzipila.’ I visuma ci vino tukazana ndi cakuti twamanya Yeova Leza wa Papelapela?—Masamu 83:18; Ezaya 48:17.

Usuma onga u wakuti tukamanya ivya kumala intazi zino tukakwata cila wanda, ukuya nu upaalilo ukome uwa ku nkoleelo alino nu kuya nu mutende mu melenganyo. Nupya ukumanya ningo Yeova kukalenga tumanye amasuko uku mauzyo acindame yano antu umu nsi yonsi yakalonda ukumanya. A mauzyo ci yayo?

U Mulandu ci Uno Mwayelako?

Usi mulandu na vino antu yalunduluka sana umu vya kupangapanga, nalyo kwene antu yacili yakauzya mauzyo acindame wakwe yaa: ‘U mulandu ci uno nayelako? Uzye i cani icilancitikila ku nkoleelo?’ Ndi cakuti umuntu atazanyile amasuko ku mauzyo yayo, angalola kwati umi wakwe uwa sile sile. Uzye ale vikwene avino antu aingi yakaelenganya? Umu kulondelezya kumwi ukwacitike umu Germany ku kusila kwakwe ya 1990 cazanyilwe ukuti afu wa yantu yaswike ukuti ilingi nanti insita zimwi yakalola ukuti umi uwa sile sile. Limwi vikwene avino antu yakaelenganya na kuno mukaikala.

Ndi cakuti umwi atamanyile cino wayelako, atanga aimike amauyo. Antu aingi yakaelenganya ukuti ivintu vingayazipila nga yatandika ukuomba incito isuma nanti ukukwata ivyuma ivingi sana. Nomba yakatwalilila ukuvwa ukuti aa sile sile. Ukukanamanya cino umwi wayelako kukalenga umuntu wiyo asoka icakuti alonda nu kufwa. Vikwene ivyacitikiile umukazyana umwi umusuma sana wino nyunzipepa imwi (International Herald Tribune) yalanzile ukuti, “wakuliile umu lupwa lwa cuma nupya ulwikalanga ningo sana.” Nanti icakuti wikalanga ningo sana, wayuvwanga ukuzukilwa nupya wayuvwanga ukuti umi wakwe wali uwa sile sile. Wamwile imilembo ikalalikizya nupya yazanyile watafwa. Mufwile mwamanya na yauze auvwanga ukuzukilwa nupya afwile imfwa iipisye.

Uzye mwatala muvwapo antu akalanda ukuti ya sayansi yangatunena vyonsi pa umi? Nyunzipepa iya cila mulungu imwi (Die Woche) iya ku Germany yalanzile ukuti: “Nanti icakuti ya sayansi yakalanda ivya cumi, yatanga yazwe sana umuntu muli vyakwe Leza. Icisambilizyo cakuti ivintu vyasangwike sile citakwata usininkizyo, nupya nanti icakuti ya sayansi yakaomvya insamusi izitale pa kulondolola utuntu utunono sana, vino yakalondolola visiavwa nu kucingilila antu.” Vino ya sayansi yazana vyavwilizya sana ukulondolola umi umu nzila izipusanepusane nu kulondolola ivikacitika ku uumbo pakuti umi utwalilile ukuyako. Nomba ya sayansi yatanga yatunene umulandu uno twayelako alino ni vilatucitikila uku nkoleelo. Ndi cakuti twasintilila sile pali ya sayansi, amauzyo yano twakwata pa umi yatanga yasukwe. Wakwe vino nyunzipepa imwi yalanzile (Süddeutsche Zeitung) “antu yonsi yakalondekwa uwa kuyatungulula.”

Uzye a weni angatutungulula ningo ukucila pali Kaumba? Vino aliwe waumvile antu pano nsi, wamanya umulandu uno yayelako. Baibo ikalondolola ukuti Yeova waumvile antu pakuti yakumane insi nu kuisakamala. Umu milimo yao yonsi, antu yaali nu kulakolanya imiyele yakwe Leza, ili wa mulinganya, mano nu kutemwa. Nga tuvwikisya umulandu uno Yeova watuumbiile, tukamanya umulandu uno twayelako.—Utandiko 1:26-28.

Vino Mungacita

Mungacita uli ndi cakuti mpiti mutaazanyile amasuko ya mpomvu uku mauzyo wakwe yaa: ‘U mulandu ci uno nayelako? I cani icilancitikila ku nkoleelo?’ Baibo ikalanda ukuti mulinzile ukumanya ningo Yeova. Nupya Yesu walanzile ati: “Aalaya nu umi wa pe yafwile ukumanya wewe, we Leza wa cumi wenga sile, nupya yalinzile ukumanya na Yesu Klistu wino watumile.” Nupya mulinzile ukuya ni miyele ino Leza wakwata, sana sana ukutemwa, nu kukwata uyo uwa kwizaikala umu Wene wakwe Leza uulateekwa na Mesiya. Lyene mulalola ukuti umi wacindama sana nupya mulaya nu upaalilo wa kwizaya nu umi ku nkoleelo. Mauzyo acindame aakamucuzya yalasukwa.—Yoani 17:3; Kasambilizya 12:13.

Uzye ukumanya amasuko uku mauzyo yayo kungamwazwa uli? Hans wizile amanya vino ukumanya masuko kungavwa umuntu. * Imyaka ya ku cisila Hans wailolanga kwati wazumile muli Leza, lelo utailo wakwe utamwazwile nanti acimwi. Hans watemilwe ukuomvya imilembo ikavulunganya uwongo, kucina na anaci ya cizelele, kupanga tumilandu alino nu kupisya maonda. Walondolwile ukuti: “Nomba umi wali uwa sile sile, ntaipakizyanga.” Lino Hans wali ni myaka umupiipi na 25, wapingwilepo ukumanya Leza ukupitila umu kubelenga Baibo. Lino Hans wamanyile ningo Yeova nu kuvwikisya umulandu uno twayelako, wasenwike nupya wabatiziwe nu kuya Nte Wakwe Yeova. Hans wataomba umu mulimo wa nsita yonsi pa myaka 10. Walanzile ukwaula ukupita umu mbali ati: “Ukuombela Yeova ali cintu campomvu. Kusi cino tungalinganya uku kuombela Yeova. Kumanya Yeova kwalenga imanye cino twayelako.”

Kuya kwene kumanya umulandu uno twayelako asi ali cintu conga icikasakamika antu aingi. Vino ivintu umu nsi vikuya vikwipilako sile, antu aingi yakasakamala pa cintu na cuze icicindame.

U Mulandu ci Uno Cii Cacitikila?

Lino kwacitika uzanzo, ilingi wino uzanzo wacitikila akauzya ati: U mulandu ci uno cii cacitikila? Pakuti umwi azizimizye uzanzo, alinzile ukumanya ningo icasuko ukwi uzyo lilyo. Ndi cakuti uwataponelwa nu uzanzo atazanyile icasuko ca mpomvu, angatwalilila ukucula nu kuvwa sana uyi. Lolini ivyacitikile Bruni.

Bruni umwanaci wino ndakai ali ni myaka uku ma 50, walondolwile ati: “Imyaka imwi uku cisila, umwanane umukazyana wafwile. Nazumile muli Leza, fwandi naile kuli simapepo kuti akanteekezye. Wanenyile ukuti Leza wasenzile Susanne ukwi yulu, kuno waile aya a malaika. Nuvwile sana uyi pa mfwa ya mwanane nupya napasile Leza pali vino wamusenzile ukwi yulu.” Bruni watwalilile ukuvwa uyi nu kucula pa myaka ingi. Walanzile nu kuti: “Lyene Nte Wakwe Yeova umwi wandanzile muli Baibo ukuti pataali umulandu wa kupatila Leza. Yeova ataasenzile Susanne ukwi yulu nupya ataali malaika. Walwile pa mulandu nu kukanamalilika kwa yantunze. Susanne wafwa, cili kwati ali umu tulo, akulolela ukuti Yeova ace amutuutulule. Nupya nasambilila ukuti Yeova akalonda antu yace ikale manda pe umu paladaise pano nsi, nupya cii casya cice cicitike likwene. Lino namanyile sile vino Yeova waya, napalime sana kuli aliwe, nupya uyi uno nuvwanga watandike ukucepa.”—Masamu 37:29; Milimo 24:15; Loma 5:12.

Antu aingi yakakwata intazi izipusanepusane: intazi zino cila muntu akapitamo, inkondo, icipowe nanti uzanzo wa kuiponela. Bruni watekeziwe lino wasambilile muli Baibo ukuti, tutalinzile ukupeela Yeova umulandu pa ntazi izikacitika, nu kuti asilonda antu yacula, nupya wasya afumyepo iviipe. Vino iviipe vikuya vikuvulilako cikulangilila ukuti tuli umu “manda akusyalikizya.” Likwene sile ivisuma vino swensi tukalondesya vyasya vicitike.—2 Timoti 3:1-5; Mateo 24:7, 8.

Ukumanya Leza

Hans na Bruni yatamanyile ningo Leza. Yaazumiile muli Leza ukwaula ukumanya ivingi pali aliwe. Lino yaombiisye pakuti yamanye ningo Yeova, yapaazilwe. Izile iyamanya amasuko uku mauzyo acindamisye yano antu yakwata ndakai. Cii calenzile ukuti yaye nu mutende umu melenganyo alino nu upaalilo wa kwizaya nu umi uku nkoleelo. Vikwene ivyacitikila na aomvi yakwe Yeova yauze aingi.

Ukusambilila Baibo u kungalenga tumanye Yeova, pano ikatunena pali aliwe alino na vino akalonda twacita. Vikwene ali vino na ina Klistu yamwi aakutandikilako yacisile. Luka uwali a dokota nupya uwamanyile sana malyasi ya mpiti walanzile ukuti aali umu cilongano ca Yayuda umu Beleya umu mpanga iya Gilisi, “yapokelile izwi lyakwe Leza [ukufuma kuli Paulo na Sailasi] nu mwenzo onsi, yalondelezyanga sana umu Malembo cila wanda pakuti yalole ndi cakuti vino yuvwile vyali ivya cumi.”—Milimo 17:10, 11.

Nupya aina Klistu ya kutandikilako yalongananga umu vilongano. (Milimo 2:41, 42, 46; 1 Kolinto 1:1, 2; Galatiya 1:1, 2; 2 Tesalonika 1:1) Vikwene avino caya na ndakai kwene. Aya umu vilongano vyakwe ya Nte Yakwe Yeova yakalongana pamwi pakuti caazwa yauze ukupalama sana kuli Yeova nu kuya ni nsansa lino yakumuombela. Ukuya pamwi na ya Nte kukaavwa na muli vyuze. Pa mulandu wakuti antunze yakakolanya Leza wino yakapepa, ya Nte Yakwe Yeova yakaezya ukuya ni miyele ino Yeova wakwata. Fwandi ukulongana pamwi na ya Nte kukatwazwa ukumanya ningo Yeova.—Aebele 10:24, 25.

Uzye cico cikupiliula ukuti tulinzile ukuombesya sana pakuti tumanye sile Leza? Ukuombesya kwene kukalondekwa. Nomba uzye vivyo kwene asi vino cikaya nu mu vintu ivingi vino mukalonda ukucita umu umi? Tale elenganyini pali vino aakacimvya umu vyangalo akaombesya pa kusambilila. Jean-Claude Killy uwacimvizye umu cangalo ca kusyelemuka uku France, walanzile pali vino vikalondekwa pakuti umwi aacita ningo umu vyangalo vya kucimyanya ivya mu nsi yonsi, watiile: “Ulinzile ukutandika ukusambilila lino kucili imyaka 10 nu kuipekanyizizya pa myaka iingi alino nu kulaelenganyapo cila wanda . . . Umuntu alinzile ukulaomba umulimo uu cila wanda umwaka onsi.” Insita yonsi iyo na maka i vya kuomvya sile ku cangalo icingasenda sile mamineti 10! Fwandi ukumanya Yeova kwene kwaluta ni vyangalo vivyo, pano kwene ukwa manda pe.

Ucuza Uno Ukakomelako Sile

Uzye a weni aasilonda ukukwata icintu icicindamisye umu umi? Kutaaya. Fwandi ndi cakuti mwalola ukuti muulizya icintu cimwi umu umi nanti mukalonda ukumanya umulandu uno mazanzo yakacitikila, mufwile ukuombesya pakuti mumanye Yeova, umwineco wakwe Baibo. Ukusambilila pali aliwe kungalenga umi winu ukuzipa manda pe.

Uzye tulatala tute ukusambilila pali Yeova? Antu aatandike mpiti ukuombela Yeova yacili yakazunguka pa vintu vino yasambilila pali aliwe na pa vintu ivipya vino yacili yakusambilila pali aliwe. Ukusambilila pa vintu vivyo kukatulenga ukuya ni nsansa nupya kukalenga kuti tupalame sana kuli aliwe. Fwandi tungalanda wakwe vino umutumwa Paulo walanzile, uwalemvile ati: “Iye mwe vino Leza wakwatisya mapaalo na mano ni vintu uwingi vino wamanya! Kusi aangalondolola upinguzi wakwe ni milimo yakwe! Pano ‘a weni uwamanya vino Yeova akaelenganya, nanti a weni uwaya impandamano yakwe?’ ”—Loma 11:33, 34.

[Futunoti]

 [Amazwi umu vilembo vikulu]

Antu yacili yakauzya mauzyo acindame wakwe yaa: ‘U mulandu ci uno nayelako? Uzye i cani icilancitikila ku nkoleelo?’

 [Amazwi umu vilembo vikulu]

“Lino namanyile sile vino Yeova waya, napalime sana kuli aliwe”

 [Amazwi umu vilembo vikulu]

“Ukuombela Yeova ali cintu campomvu. Kusi cino tungalinganya uku kuombela Yeova. Kumanya Yeova kwalenga imanye cino twayelako”