Guruka oze aha biriho

Oku Naazoire Ahabw’enki Hariho Obutari Buringaaniza

Oku Naazoire Ahabw’enki Hariho Obutari Buringaaniza

Oku Naazoire Ahabw’enki Hariho Obutari Buringaaniza

Bikagambwa Ursula Menne

Kuruga ira, nkaba nyine ekyetengo ky’amaani eky’okureeba buri omwe naatwarizibwa gye kandi omu muringo gw’oburingaaniza. Ekyetengo eki kikandeetera n’okutwarwa omu kihome omu butware bw’Abakomunisiti omuri Germany ey’oburugwa izooba. Kandi okwo, niyo naabaasize kutunga eby’okugarukamu ebirikukwata aha butari buringaaniza. Nkashoboorore.

Nkazaarwa omuri 1922 omu tauni ya German erikwetwa Halle, etwireho omu byafaayo kumara emyaka erengire 1,200. Halle eri omu mahiro nka 120 kuruga omuri Berlin, kandi n’emwe aha tauni eyaabaire erimu Abaporotesitanti baingi. Murumuna wangye, Käthe, akazaarwa 1923. Tata akaba naaheereza omu mahe. Maawe akaba ari omweshongozi.

Nkagira ekyetengo ky’amaani eky’okwihaho obutari buringaaniza kuruga ahari tata. Tata ku yaarugire omu mahe, akagura eduuka. Ahabw’okugira ngu baingi aha baguzi bakaba bari abooro, akaba abaha ebintu aha ibanja. Kwonka ekikorwa ky’embabazi eki, kikamureetera kugwa. Ebyahikire ahari tata bikaba bishemereire kunyegyesa ngu okurwanisa obutaingana n’obutari buringaaniza kigumire munonga kukira oku naabaire ninteekateeka. Kwonka kigumire kwiha emiteekateekyere nk’egi omu muntu okiri omunyeetot.

Maawe nkamwegyeraho etalanta y’okweshongora, kandi akareetera nyowe na Käthe kukunda kweshongora, n’okuzina. Kuruga omu buto nkaba nshemereirwe, kandi nyowe na Käthe tukakurira omu mbeera nungi kuhitsya 1939.

Obugwe Kutandika

Bwanyima y’okuhendera obwegyese oburinganiire, nkaza omu ishomero ry’okwegyesa okuzina ballet, ahu naayegyeire n’okuzina Ausdruckstanz, enzina eyaabaire neeyegyesibwa Mary Wigman. Niwe yaatandikireho enzina egi, erikwetengyesa ngu omuzini ayorekye enyehurira ze kurabira omu kuzina. Nkatandika n’okuhuuga. N’ahabw’ekyo, emyaka yangye y’obushogoyo ekabanza kubamu okushemererwa n’ebirikushemeza n’okwega. Kwonka omuri 1939 Orutaro rw’Ensi Yoona II rukatandika. Akagwe akandi kakabaho omuri 1941, obu tata yaitwa endwara y’akakoonko.

Orutaro n’eihano. N’obu ndaabe naabaire nyine emyaka 17 obu orutaro rwatandika, nkaba ninteekateeka ngu ensi egwire eiraro. Hati nkatandika kureeba abantu ba butoosha nibakwatwa Abanazi. Ebintu bikatandika kuba eby’eibura, haabaho okufa, n’okucwekyerezibwa. Enju yaitu ekasiisikara munonga ahabw’okuteerwa bomu omu bwire bw’orutaro, nangwa na baingi omu ka yaitu bakaitwa.

Obu orutaro rwahendera omuri 1945, nyowe, maawe, na Käthe, tukaba tukiri omuri Halle. Kwonka omu bwire obu, nkaba nyine ibanyi, n’omwana w’omwishiki, kwonka obushwere bwangye bukaba burimu oburemeezi. Tukataana, kandi ahabw’okugira ngu nkaba nyine kwereeberera na muhara wangye, nkaba ninkora nk’omuzini kandi omuhuugi.

Bwanyima y’orutaro, Germany ekabaganisibwamu kabiri, kandi etauni yaitu ekaba eri omu kicweka ekyabaire nikitegyekwa Soviet Union. N’ahabw’ekyo, twena tukaba twine kumanyiira obutegyeki bw’Abakomunisiti. Omuri 1949, ekicweka kyaitu ekya Germany, ekirikukira kwetwa Germany ey’oburugwa izooba, kikaba German Democratic Republic (GDR

Embeera Ahansi y’Obutware bw’Abakomunisiti

Omu myaka egyo, maawe akarwara, kandi nkaba nyine kumureeberera. Nkatunga omurimo gwa ofiisi omu gavumenti. Omu bwire bukye, nkatandika kukoragana n’abeegi abaabaire nibahakanisa obutari buringaaniza obu baabaire nibareeba. Nk’eky’okureeberaho, omunyeeto omwe akazibirwa kuza aha yunivasite ahabw’okugira ishe akaba ari omwe aha b’ekibiina kya Nazi. Nkaba niimanya gye omwegi ogwo, ahabw’okugira ngu tukaba nituteera hamwe ebyeshongoro. Nkateekateeka nti: ‘Ahabw’enki? “Aine kubonabona ahabw’ebi ishe yaakozire?’ Nkongyera kukwatanisa n’abeegi abagomi, kandi nkacwamu kwejumba omu bwesharingo. Eizooba rimwe nkabamba ebihandiiko aheeru y’ekyombeko ky’eicwero ry’emanja.

Okwenda oburingaaniza kwangye kukongyera kuteganisibwa ahabw’amabaruha agu naabaire nimpandiika nka karaani w’Akakiiko k’Obusingye. Eizooba erindi ahabw’enshonga z’eby’obutegyeki, akakiiko aka kakatebeekanisa kwoherereza omugurusi owaabaire naatuura omuri Germany ey’oburengyerwa izooba ebihandiiko bya pokopoko y’Abakomunisiti kureetera abantu kumubangaanisaho. Nkagira ekiniga ahabw’okutwariza kubi omushaija ogwo, reero ebahaasa ei byabaire birimu naagishereka omu ofiisi yangye. N’ekyarugiremu, tibirayohereziibwe.

“Orikukirayo Obubi omu Kishengye” Akampa Amatsiko

Omu Kwamukaaga 1951, abashaija babiri bakaija omu ofiisi yangye reero baangira bati: “Hati nooza kutwarwa omu kihome.” Bakantwara omu kihome ekirikwetwa Roter Ochse, nari Enaaho Erikutukura. Omwaka gumwe nkateebwaho orubanja orw’okuhakanisa gavumenti. Omwegi omwe akandyamu orukwe yaagambira poriisi y’ekihama erikwetwa Stasi, ngu niinye naataire ebihandiiko aha eicwero ry’emanja. Okuhozesebwa kwangye kukaba kutaine makuru ahakuba taine owaafiireyo kuhurira ebi naagambire kwehozaho. Nkakomwa emyaka mukaaga. Omu bwire obwo, nkarwara reero naatwarwa omu irwariro ry’ekihome eryabaire ririmu abandi abakazi 40. Bwanyima y’okureeba abantu aba boona abataine kushemererwa, nkagira obwoba. Nkairuka naaza aha rwingi naatandika kurukongoota.

Omurinzi akambuuza ti: “Nooyenda ki?”.

Nkamugira ngu “nyine kuruga aha. Mwaba nimwenda munte omu kahome akangye nyenka kwonka mmunyihe aha!” Kwonka akeehuzya ebi naabaire ningamba. Omu kaire kakye, nkareeba omukazi owaabaire naataana aha bandi. Aha maisho ge hakaba nihooreka ngu aine eihoreere. N’ahabw’ekyo nkamushutama aha rubaju.

Ekyantangaarize, akangira ngu, “waashutama naanye, oine kwegyendesereza.” Bwanyima akoongyeraho ati: “Abandi nibateekateeka ngu niinye orikukirayo obubi omu kishengye eki ahabw’okugira ngu ndi Omujurizi wa Yehova.”

Omu bwire obwo, nkaba ntarikumanya ngu Abajurizi ba Yehova nibareebwa nk’abazigu ba gavumenti y’Abakomunisiti. Kwonka eki naabaire nimbamanyaho n’okugira ngu babiri aharibo bakaba nibakira kutaayaayira tata butoosha obu naabaire ndi omwereere. Nangwa ninyijuka tata arikugira ngu, “Abeegi ba Baibuli bahikire!”

Nkahurira nyine oburuhuuko ahabw’okubona omukazi ogu omukundwa, owaabaire naayetwa Berta Brüggemeier. Nkamugira nti: “Nyabura ’we ngambira ahari Yehova.” Kuruga obwo, tukaba nitumara hamwe obwire bwingi, kandi okukira munonga turikugaaniira ahari Baibuli. Kimwe aha bi naayegire n’okumanya ngu Ruhanga ow’amazima Yehova, ni Ruhanga owa rukundo, oburingaaniza, n’obusingye. Kandi nkeega ngu naija kwihaho akabi koona akaaretsirwe abantu ababi. ‘Bwanyima y’akaanya kakye omubi naija kuba atakiriho. Kwonka abacureezi nibaija kuhungura ensi, beesiime ahabw’okugira obusingye bwingi,’ Zaaburi 37:10, 11 nikwo harikugira.

Okukomoororwa Kwangye n’Okuza omu Burengyerwa Izooba

Nkakomoororwa omuri 1956, bwanyima y’okumara emyaka etaano omu kihome. Bwanyima y’ebiro bitaano mperize kukomoororwa, nkahunga aba GDR naaza kutuura omuri Germany ey’oburengyerwa izooba. Obwo nkaba nyine abaana babiri b’abaishiki, Hannelore na Sabine, abu naagyenzire nabo. Ku twahikire okwo, nyowe na ibanyi tukagaitururwa, reero naagaruka naabona Abajurizi ba Yehova. Omu kwega Baibuli, nketegyereza ngu nyine kukora empinduka nyingi, kubaasa kuhikaana n’emitindo ya Yehova. Nkakora empinduka ezi naabatizibwa omuri 1958.

Bwanyima, nkagaruka naataaha omu bushwere aha murundi ogu n’omwe aha Bajurizi ba Yehova orikwetwa Klaus Menne. Nyowe na Klaus tukagira obushwere burungi kandi twazaara hamwe abaana babiri, Benjamin na Tabia. Eky’obusaasi, Klaus akafeera omuri butandu emyaka nka 20 ehingwire, kandi kuruga obwo ntwire ndi efaakazi. Kwonka nimpumurizibwa munonga amatsiko g’okuzooka, ndikumanya ngu nibaija kuzoorwa batuure omu paradiso omu nsi. (Luka 23:43; Ebyakozirwe 24:15) Kandi ekindi ekirikumpuumuriza munonga n’okumanya ngu abaana bangye boona bana nibaheereza Yehova.

Ninsiima munonga ahabw’okwega Baibuli, ahakuba mbaasize kwega ngu Yehova wenka niwe bukomooko bw’oburingaaniza obw’amazima. Okutashushana n’abantu, naafayo aha mbeera zaitu twena, n’obukomooko bwaitu, obushonshorekye obu abantu batarikubaasa kureeba. Okumanya eki nikindeetera obusingye na hati, na munonga naareeba obutari buringaaniza nari bwampikaho. Omubuurizi 5:8 nihagira hati: “Ku orireeba omu ishaza abooro nibahatwa, emanja zaabo niziitwa, kandi nibaakwa n’amaani ebi bashemereire, otaritangaara, ahakuba orikukiza abakuru obukuru aryaba naabireeba.” Orikubakira obukuru n’Omuhangi waitu. “Ebintu byona bishuurwirwe nibireebwa butunu omu maisho g’Ogwo oshoboorora ebyaitu,” Abaheburaayo 4:13 nikwo arikugira.

Okureeba Enyima Emyaka nka 90 Ehingwire

Abantu nibakira kumbuuza oku embeera zaabaire ziri ahansi y’obutegyeki bw’Abanazi n’Abakomunisiti. Embeera za gavumenti ezi zombi zikaba zitoorobi. Gavumenti ezi zombi, kushushana na gavumenti z’abantu zoona zikahamya ngu abantu tibarikubaasa kwetegyeka. Baibuli neegamba butunu eti: “Omuntu naayekuriza ahari mugyenzi we kumukora kubi.”—Omubuurizi 8:9.

Obu naabaire nkiri muto ntarikumanya bingi, nkaba nyine amatsiko omu gavumenti z’abantu ngu niziija kureetaho oburingaaniza. Hati niimanya ekihikire. Omuhangi wenka niwe arikubaasa kureetaho oburingaaniza obwabuzima omu nsi kandi eki naija kukikora arikwihaho ababi boona, kandi arikuta obutegyeki bw’ensi omu mikono y’Omwana we Yesu Kristo, butoosha owaabaire naayebembeza eby’abandi. Baibuli neegamba ahari Yesu eti: “Okakunda okuhikiirira, waayanga obugomi.” (Abaheburaayo 1:9) Ninsiima munonga kureeba ngu Ruhanga akanyiriza haihi n’Omugabe ogu ow’oburingaaniza, ou nyine amatsiko g’okutuura ahansi y’obutegyeki bwe ebiro byona!

[Ekishushani]

Ndi na bahara bangye Hannelore na Sabine bwanyima y’okuhika omuri Germany ey’oburengyerwa izooba

[Ekishushani]

Hati, ndi na mutabani wangye, Benjamin, n’omukazi we, Sandra