Nabbabiyaageetu Oyshaa

Yihoowa Markkati suuttawu waanna shaahotuppe ekettida keehi guuttabata ekkiyoonaa?

Kaallidi deˈiya zaaroy Tamme 15, 2000 Wochchiyo Keelaappe ekettidaagaa.

Hegawu waanna zaaroy Yihoowa Markkati suuttaa ekkokkona. Suuttaara gayttidaagan Xoossay kessido higgee asa qofaara maayettanaadan geetettidi wodiyaappe wodiyan laamettiyaaba gidennaagaa minttidi ammanoos. SHin, ha wodiyan suuttay oyddu waanna shaahotun woy hegeetuppe ekettiya guuttabatun shaahettana danddayees. Issi Kiristtaanee hegaa ekkanaakko agganaakko kuuyanawu, hegee payyatettaara gayttidaagan maaddiyoogaa woy qohiyoogaa xalla gidennan harabaakka qoppana bessees. A qofissana koshshiya waannabay Geeshsha Maxaafay tamaarissiyoobaanne Ubbaa Danddayiya Xoossaara dabbotido dabbotaa.

Geeshsha Maxaafay suuttaabaa yootiyoobay qoncce. Hegaa akeekanawu beniisappe doommidi Geeshsha Maxaafan, taarikiyaaninne akkamuwan erettiya amaridabaa beˈa.

Xoossaa Yihooway nu mayzza aawaa Nohee suuttaa saaphobadan xeellana mala yootiis. (Doomettaabaa 9:3, 4) Takkidi, Xoossay Israaˈeelatussi immido higgee suuttay geeshshaba gidiyoogaa bessees; he higgee hagaadan gees: “Israa7eela asaappe woikko . . . hara biittaa asaappe ooninne suuttaa miikko, he suuttaa miya asa bollan taani ta sinttaa tukkana.” Xoossaa higgiyawu azazettenna Israaˈeela asi haratakka moorana danddayiyo gishshawu Xoossay gujjidi, “Taani he bitaniyaa asaa giddon bohana” yaagiis. (Wogaabaa 17:10) Hegaappe takkidi, kiitettidaageetinne cimati Yerusalaamen shiiqido wode nuuni ‘suuttaa uyennaadan’ woy suuttaappe haakkana bessiyoogaa yootidosona. Hegee shaaramuxiyoogaappenne eeqassi goynniyoogaappe haakkiyoogaa keena keehi koshshiyaaba.—Oosuwaa 15:28, 29.

He wode suuttaappe haakkiyoogaa waati bessiyoonaa? Kiristtaaneti suuttaa uyokkona woy mookkona; qassi bawutaa mookkona. Hegaa bollikka, suuttay gujettido aybanne mookkona. Ay ogiyankka gidin suuttaa miya woy uyiya uri Xoossaa higgiyaa kanttees.—1 Sameela 14:32, 33.

Taarikiyaa xaafee Terttuliyani (naaˈˈanttonne heezzantto M.L.) yootidoogaadan, beni daro asay suuttay maana woy uyana bessennaba giidi qoppenna. I beni Roomen issi issi asay issoy issuwaara maayettidoogaa bessanawu suuttaa uyiyoogaa yootiis. Qassi I “asay Rooma tiraatiriyaa beˈiyo sohotun woridoogeetu suuttay harggiyaappe pattees giidi qoppiyo gishshawu . . . eta suuttaa uyiyoogaa” yootiis.

Hegaa malabaa (issi issi Roomati payyatettawu maaddees giidi oottiyaaba gidikkokka) Kiristtaaneti ottokkona; Terttuliyani, “Nuuni mehiyaa suuttaakka mookko” yaagidi xaafiis. Roomati issi uri tumu Kiristtaanekkonne paaccanawu suuttay deˈiyo qumaa immoosona. Terttuliyani gujjidikka hagaadan giis: “[Kiristtaaneti] mehiyaa suuttaa uyanawu shenetiiddi asa suuttaa uyanawu gagaamettoosona giidi waani qoppeetii?”

Ha wodiyan, haakimee suuttaa ekkite giikko, hegee Ubbaa Danddayiya Xoossaa higgiyaa kanttiyooba gidiyoogaa qoppiya asay darenna. SHin nuuni Yihoowa Markkati hayqqanawu koyennaba gidikkokka, suuttaara gayttidaagan Yihoowa higgiyaa azazettanawu murttida. Ha wodiyaa akkamuwaara gayttidaagan hegaa waati kaallana danddayiyoo?

Naaˈˈantto Alamiyaa Olaappe simmin, akkamuwawu kumetta suuttaa goˈettiyoogee meeze gidikkokka, Yihoowa Markkati hegaa he wodekka haˈˈikka Xoossaa higgiyaa kanttiyoobadan xeelloos. SHin akkamoy he wodiyaappe haa simmin laamettiis. Ha wodiyan, akkamuwawu darotoo goˈettiyoy kumetta suuttaa gidennan, suuttaa waanna shaahotuppe issuwaa; hegeetikka, (1) zoˈo seeleta, (2) bootta seeleta, (3) piletileeteta, (4) pilazima (serem), haattatiyaagaa. Harggiya asa hanotaadan, haakimeti ayyo zoˈo seeleta, bootta seeleta, piletileeteta, woy pilazima immana danddayoosona. Suuttay hegaadan shaahettiyo gishshawu, daro asaa akkamana danddayettees. Yihoowa Markkati kumetta suuttaa woy suuttawu waannatiya oyddu shaahotuppe awugaanne gidin ekkiyoogee Xoossaa higgiyaa kanttiyooba gidiyoogaa ammanoos. Hegaara gayttida Geeshsha Maxaafaa maaraa kaalliyoogee suuttaa ekkiyoogee kaalettiyo hepataytisiyaanne edisiyaa mala harggiyan oyqettennaadan eta maaddiis.

SHin suuttawu waannatiya ha oyddu shaahotikka hara guuttabatun shaahettana danddayoosona. He keehi guuttabata waatiyoonaa, qassi issi Kiristtaanee hegaa ekkanaakko agganaakko kuuyanawu ay qoppana koshshii?

Suuttay akeekanawu wayssiyaaba. Xeetaappe 90 kushee haatta gidido pilazimaa giddonkka daro hormoonee, maxinee, inzaymee, qassi miniraaleenne sukkaaree deˈees. Pilazima giddon albuminiyaa mala prootineti, suuttay meqqanaadan oottiyaabaynne harggiyaa eqettiya anttibodetikka deˈoosona. Eranchchati pilazima giddon deˈiya prootineta darota shaakkidi dumma dummabawu goˈettoosona. Leemisuwawu, pilazimaappe ekettiya prootinettuppe issoy bollay sohuwaara suuxxiyo asawu maaddees. Dottoreti harggiyaa pattanawu maaddiya prootinetakka pilazimaappe ekkana danddayoosona. Pilazimaappe ekkidi akkamuwawu goˈettiyo prootinetikka deˈoosona, shin qommoora qonccidabay suuttaa waanna shaahuwaappe (pilazimaappe) guuttabati waani giigana danddayiyaakko bessees. *

Pilazimay hara guuttabatun shaahettana danddayiyoogaadan, suuttawu waanna shaahoti haratikka (zoˈo seeleti, bootta seeleti, piletileeteti) guuttabatun shaahettana danddayoosona. Leemisuwawu, bootta suutta seeletuppe ekettiya guuttabati issi issi bayresiyaanne kansseriyaa pattanawu maaddana danddayoosona. Masunttaa sohuwaara pattanawu piletileetiyaappe ekkidobaa goˈettoosona. Ha wodiyan (baa giishin koyro) suuttawu waanna shaahotuppe ekettida hara xaletikka merettiiddi deˈoosona. Hegaa mala akkamoy suuttawu waanna shaahotuppe gidennan, darotoo hegeetuppe ekettida guuttabatuppe giigissidoba. Yaatin, Kiristtaaneti akkamuwawu hegeeta goˈettana bessii? Hegaa zaarana danddayokko. Geeshsha Maxaafay hegaara gayttidaagan ubbabaa wurssi odenna gishshawu, issi Kiristtaanee Xoossaa sinttan loˈˈo gididabaa akeekan kuuyana bessees.

Issi issi Kiristtaaneti harggiyaappe pattanawu maaddiyaabakka gidin suuttaappe giigissido aybanne ekkokkona. Eti suuttaappe haakkanaadan Xoossay azazidoogee hegawukka hanees giidi qoppoosona. Eti Xoossay Israaˈeelatussi immido higgee suuttaa ‘biittan gussana’ koshshiyoogaa bessees giidi qoppoosona. (Zaarettido Wogaa 12:22-24) Ha xiqisee suuttawu waanna shaahotuppe ekettidabaara waani gayttii? Ee, hageetanne harggiyaappe pattanawu maaddiya harabata suuttaa shiishshidi giigissana koshshees. Hegaappe denddidaagan, issi issi Kiristtaaneti kumetta suuttaa woy suuttawu oyddu waanna shaahota akkamuwawu ekkennaagaadan, suuttaappe giigissido hegeetakka ekkokkona. Eti bantta kahaappe denddidaagan kuuyidobaa nuuni bonchchana bessees.

Hara Kiristtaaneti kuuyiyoobay qassi hegaappe dummatees. Etikka kumetta suuttaa, zoˈo seeleta, bootta seeleta, piletileeteta woy pilazima ekkokkona. Gidikkokka, suuttaa waanna shaahotuppe ekettida guuttabatun akkamettanawu eeno gaana danddayoosona. Hegaara gayttidaagankka issoy kuuyiyoobay haraagaappe dummatana danddayees. Issi Kiristtaanee pilazimaappe ekettidabaa eeno giikkonne, zoˈo seeletuppe woy bootta seeletuppe ekettidabaa eeno gaanawu woy ixxanawu danddayees. SHin, issi issi Kiristtaaneti suuttaa waanna shaahotuppe ekettida guuttabata ekkanawu kuuyanaadan oottana danddayiyaabay aybee?

Tamme 1, 1990 Wochchiyo Keelan kiyida “Nabbabiyaageetu Oyshay” pilazima giddon deˈiya prootineti (guuttabati) shahaara maccaasee suuttaappe I ulo giddon deˈiya naˈaa suuttaakko aadhdhiyoogaa qonccissiis. Yaatiyoogan, aayyiyaa ba naˈaa harggiyaappe naagiya suuttaa giddon deˈiya shaahota ayyo immawusu. Qassi uluwan deˈiya shahaaraa zoˈo seeleti ceeggiyo wode etappe amaridaageeti aayeekko aadhdhin, aayee bollay hegaa xayssees. Issi issi Kiristtaaneti suuttawu waanna shaahotu giddon deˈiya guuttabati meretan hegaadan issi urappe harawu aadhdhiyo gishshawu, suuttaa pilazimaappe woy suuttaa seeletuppe ekettida guuttabata ekkanawu kuuyana danddayoosona.

Hegaara gayttidaagan issoy qoppiyoobaynne kuuyiyoobay haraagaappe dummatiyo gishshawu, hegaa kuuyiyoogee keehi koshshiyaaba gidenna giyoogee? CHiikka, mule gidenna. SHin he yohoy qoncce. Qommoora beˈidobay, Yihoowa Markkati kumetta suuttaanne suuttaa waanna shaahota ekkennaagaa bessees. Kiristtaaneti ‘eeqassi yarshshidobaappe, suuttappenne shaaramuxiyoogaappe’ haakkanaadan Geeshsha Maxaafay azazees. (Oosuwaa 15:29) SHin suuttawu waanna shaahotuppe ekettida guuttabatuura gayttidaagan, Kiristtaaneti ubbay woossidinne wotti dentti qoppidi bantta kahaa qumˈˈennabaa kuuyana bessees.

Daroti suuttaa ekkiyoogaara gayttida akkamuwaa gujjin, sahoy guuttaa decanaadan oottiyaaba milatiya aybanne, ubba hegee wodeppe eta payyatettaa qohanaagaa erikkokka ekkoosona. SHin Kiristtaaneti bantta payyatettaappe aaruwan keehi koshshiyaabay deˈiyoogaa eroosona. Aakimeti asaa loytti akkamanawu oottiyoobaa Yihoowa Markkati nashshikkonne, issi akkamoy goˈˈiyoobaanne qohiyoobaakka akeekan qoppoosona. SHin eti suuttaappe oosettiya xaliyaara gayttidaagan, nuuyyo deˈuwaa immida Xoossay yootiyoobaanne aara dabbotido dabbotaabaa mintti qoppoosona.—Mazamure 36:9.

Issi Kiristtaanee mazamuraawiyaagaadan ammanettiyoogee gita anjjo; mazamuraawee hagaadan giis: “GODAI Xoossai nuussi gonddallenne nuna naagiyaagaa; i nuussi bonchchuwaanne kehatettaa immees. Suuretettan hemettiyaageeta i lo77obaa ubbaa diggenna. Abeet . . . GODAU, nenan ammanettiyaageeti anjjettidaageeta”!—Mazamure 84:11, 12.

[Tohossa qofata]

[Saaxiniyaa]

DOTTORIYAA OYCHCHANA DANDDAYIYOOBATA

Neeni shuhettanaba woy suuttaappe oosettidabaara gayttidaban akkamettanaba gidikko, hagaadan gaada oychcha:

Taani Yihoowa Markka gidiyo gishshawu, ay gidinkka suuttaa (kumetta suuttaa, zoˈo seeleta, bootta seeleta, piletileeteta woy pilazima) ekkennaagaa tana akkamiya ubbati eriyoonaa?

Geella azazettiya xalee suuttaa pilazimaappe, zoˈo seeletuppe, bootta seeletuppe woy piletileetetuppe oosettidaagaa gidikko, hagaadan gaada oychcha:

Ha xalee suuttawu waanna oyddu shaahotu giddon issuwaappe oosettidee? Yaatikko, hegee waani giigidaakko yootuutee?

Suuttaappe oosettida ha xaliyaappe tawu ay keenay imettanee, qassi ayba ogiyan imettii?

Suuttawu waanna shaahotuppe ekettida ha guuttabaa ekkanawu ta kahay eeno giikko, hegee gattiyo qohoy aybee?

Ha xaliyaa ekkanawu ta kahay eeno geennaba gidikko, hara ayba akkamuwaa akkamettana danddayiyaanaa?

Ha allaalliyaabaa loytta qoppa simmada, ta kuuyidobaa nena awude erissoo?