1. Ma lubbe ki 1 Jo Tecalonika 5:11, tic mene ma wan ducu wanywako iye?

 TIKA dong kacokkewu ogero nyo oroco Ot me Ker? Ka tye kit meno, ci labongo akalakala mo, wi pud twero po i kom tyen mukwongo ma ibedo i cokke i ot man manyen-ni. Ibedo ki pwoc madwong adada bot Jehovah. Ki lok ada, twero bedo ni cwinyi obedo yom adada dok onongo icok kok kun pe itwero wero wer me cako cokke. Ot me Ker ma kigero mamwonya kelo pak bot Jehovah. Ento bene, wakelo pak makato bot Jehovah ka wanywako i tic me gedo mo mukene mapat. Tic man kwako gero gin mo ma pire tek loyo gedo kikome. Tic man kwako konyo jo ma gibino i odi magi me woro me dongo i yo me cwiny. Lakwena Paulo obedo ki kit tam acel-lu i kare ma ocoyo lok ma tye i 1 Jo Tecalonika 5:11, ma en aye ginacoya ma pwony man jenge iye.—Kwan.

2. Gin ango ma wabinyamo i pwony man?

² Lakwena Paulo obedo lanen maber adada pa ngat ma onongo ngeyo kit me cuko cwiny luye luwote. En onongo tye ki cwiny me kica i komgi. I pwony man, wabinyamo kit ma en okonyo kwede ki omege ki lumege (1) me kanyo pekki, (2) me bedo ki kuc i kingi, ki dong (3) me jingo niyegi i kom Jehovah. Kong dong wanenu kit ma watwero lubo lanenne kun wakonyo omegiwa ki lumegiwa me dongo i kare-ni.—1 Kor. 11:1.

3. Neno mupore ango ma lakwena Paulo obedo kwede?

³ Paulo onongo maro utmegine matek. En kikome onongo okato ki i pekki mapol. Pi meno, en onongo twero  nyuto cwiny me kica bot luye luwote ka onongo gitye ka kato ki i pekki. I kare mo, cente pa Paulo otum woko dok onongo pe twero wilo jami ma mitte pire kacel ki pi jo ma en tye kwedgi. (Tic 20:34) Paulo onongo obedo layub kema. I acakkine, i kare ma en oo i Korint, en onongo tiyo kacel ki luyub kema luwote Akwila ki Pricikila. Ento “i nino me cabit ducu,” Paulo onongo tito kwena bot Lujudaya kacel ki Lugrik. Lacen i kare ma Cira ki Temceo guo, “Paulo ogeto ka tito lok” me kwena maber. (Tic 18:2-5) Wi Paulo pe owil i kom tic ma pire tek loyo i kwone, tic pi Jehovah. Pien Paulo oweko lanen maber me tic matek i tic me pwony kacel ki yenyo jami me kom, en obedo ki kare me cuko cwiny omegine ki lumegine. En opoyo wigi ni pe guwek lyeto me yenyo kwo kacel ki miyo jami me kom pi jo me odigi owek gujuk tiyo “gin maber makato”—ma en aye, worowa bot Jehovah.—Pil. 1:10.

4. I yo ma nining ma Paulo ki Temceo gukonyo kwede luye luwotgi me kanyo aunauna?

⁴ Ma pe orii i nge cako kacokke ma i Tecalonika, luye manyen man gukato ki i aunauna magwar. I kare ma lwak ma gukeco pe gunongo Paulo ki Cira, gumako “utmego mogo guterogi i nyim luloc me gang,” kun gidange ni: “Gin gitye ka balo cik pa Cecar.” (Tic 17:6, 7) Tika itwero goyo i wi, kit ma Lukricitayo magi manyen-ni komgi omyel kwede i kare ma guniang ni co me gang meno gulokke gudoko ger i komgi? Man onongo twero weko girwenyo mit komgi woko i tic pi Jehovah, ento Paulo onongo pe mito ni man otimme. Kadi bed ni onongo mitte ni en ki Cira gua woko, gutute matek me neno ni kacokke manyen-ni kigwoko maber. Paulo opoyo wi jo Tecalonika ni: “Waoro botwu Temceo, ma en ominwa . . . , wek ojing cwinywu obed tek dok odi cwinywu i kom niyewu, wek can magi pe oryang kom dano mo.” (1 Tec. 3:2, 3) Temceo nen calo bene okato ki i aunauna i ganggi ma i Licitra. En onongo oneno kit ma Paulo ojingo kwede utmege ma kunnu. I nge neno adwogi maber ma Jehovah okelo, Temceo onongo twero cuko cwiny omege ki lumege magi ni jami ducu bibedo maber botgi.—Tic 14:8, 19-22; Ibru 12:2.

5. Omego ma nyinge Bryant onongo adwogi maber ango ki i kony pa laelda mo?

⁵ I yo mukene ango ma Paulo okonyo kwede luye luwote? I kare ma gudwogo ka limo luye ma i Licitra, Ikonio, ki Antiokia, Paulo ki Barnaba “gucimo luelda i kacokke acel acel.” (Tic 14:21-23, NWT) Labongo akalakala mo, co magi ma kicimogi-ni, gucuko cwiny jo ma i kacokke adada kit ma luelda i kare-ni gitimo. Nen kong lok pa omego mo ma nyinge Bryant. En owaco ni: “I kare ma mwakana oromo 15, babana oa woko ki gang dok kiryemo mamana ki i kacokke. Cwinya otur dok awinyo ni atye kickic.” Ngo ma okonyo Bryant me kato ki i kwo matek man? En owaco ni: “Laelda mo ma nyinge Tony onongo loko kweda i cawa me cokke ki dok i kare mukene. En otitta lok i kom jo ma gukato ki i pekki mapol ento pud gubedo ki yomcwiny. En onywako kweda Jabuli 27:10 dok tyen mapol otitta kit ma Kejekia obedo kwede lagen kadi bed wonne onongo pe oweko lanen maber.” Adwogi me nywako lok man okonyo Bryant nining? Bryant  owaco ni, “Cuko cwiny ma Tony omina okonya me cako tic pi Jehovah pi kare malac.” Wun luelda, wubed atera me konyo jo ma gimito “lok maber” me cuko cwiny calo Bryant.—Car. 12:25.

6. Lakwena Paulo otiyo ki gin mutimme i kwo nining me cuko cwiny omegine ki lumegine?

⁶ Paulo opoyo wi luye luwote ni ki kony pa Jehovah, watye ki “lwak caden mapol” ma gukanyo pekki madongo. (Ibru 12:1) Paulo onongo ngeyo kit ma gin ma otimme i kwo pa jo ma gukanyo pekki mapatpat twero miyo teko ki omege ki lumegine me keto cwinygi i kom “gang pa Lubanga makwo.” (Ibru 12:22) Man bene tye lok ada i karewa-ni. Wan ducu wanongo teko ka wakwano kit ma Jehovah okonyo kwede Gideon, Barak, Daudi, Camuel, ki jo mukene mapol. (Ibru 11:32-35) Kwano gin mutimme i kwo pa luye luwotwa me kare-ni kono? Pol kare, i gang kalwa madit, ginongo waraga mapol ma omege ki lumege gucoyo ma nyuto ni niyegi ojing i nge kwano gin mutimme i kwo pa luye luwotwa ma lugen me kare-ni.

7. Gin ango ma ipwonyo ki i tira ma Paulo omiyo ma tye i Jo Roma 14:19-21?

⁷ Watwero dongo omegiwa ki lumegiwa ka wawaco dok watimo jami ma kelo kuc i kacokke. Pe omyero wawek apokapoka i tamwa opok kinwa. Dok omyero waye loko tamwa ka lok moni pe turo cik mo ma iye lac me Baibul. Nen kong labol man. Kacokke ma i Roma onongo tye ki Lukricitayo ma Lujudaya ki Lurok. I kare ma kijwayo Cik pa Moses, onongo dong pe mitte ki luwor Jehovah me lubo cik ma loko i kom camo jami mogo. (Mar. 7:19) Cakke i kare meno, Lukricitayo mogo ma Lujudaya onongo gitye agonya me camo kwai cam ducu. Ento Lujudaya mogo ma Lukricitayo onongo gineno ni pe opore me camo cam magi. Lok man oweko kacokke opokke woko. Paulo omiyo tira magwar i kom kit ma note pire tek kwede ci ocoyo ni: “Bedo ber mada ka pe icamo ringo, nyo kadi ki mato kongo, nyo tiyo gin mo ma bimiyo omeru poto.” (Kwan Jo Roma 14:19-21.) Kit meno, Paulo okonyo luye luwote me niang kit ma apokapoka i tam balo kwede kuc i kin utmege kacel ki kacokke. En onongo tye atera me loko kwone wek pe ebed ariya i nyim jo mukene. (1 Kor. 9:19-22) Wan bene watwero dongo jo mukene ka pe walaro lok tutwal i kom jami ma waneno ni opore ki tung botwa.

8. Gin ango ma Paulo otimo i kare ma tam mo onongo mito poko kacokke?

⁸ Paulo oweko lanen maber me gwoko kuc i kin en ki jo ma pe giye i kom lok ma pigi tego. Me labolle, jo mogo ma i kacokke me cencwari me acel guwaco ni Lurok ma gudoko Lukricitayo omyero kilirgi, gwok nyo wek Lujudaya pe gulok marac i komgi. (Gal. 6:12) Paulo okwero lajwac kit tam ma kit meno, ento me kaka dido ni kilub tamme, en openyo tam ki bot lukwena kacel ki luelda ma i Jerucalem. (Tic 15:1, 2) Macalo adwogine, lanenne me mwolo meno okonyo Lukricitayo me bedo ki yomcwiny kacel ki kuc i kacokke.—Tic 15:30, 31.

9. Watwero lubo lanen pa Paulo nining?

⁹ Ka niang manok mo tye, wakelo kuc ki yenyo tira ki bot jo ma Jehovah ocimogi me gwoko kacokke. Pol kare, gitwero  nongo tira me Baibul ki i bukkewa ma jenge i kom Baibul nyo i waraga ma dulwa ocwalo bot luelda. Ka waketo cwinywa ka lubo tira magi me kaka dido pi tamwa, wabikelo kuc i kacokke.

10. Gin ango mukene ma Paulo otimo me kelo kuc i kacokke?

¹⁰ Paulo okelo kuc i kare ma otito kit mabeco pa omege ki lumege, ento pe kitgi ma pe yomo cwinye. Me labolle, i agikki me waraga ma en ocoyo bot Luroma, Paulo olwongo nying jo mapol dok otito jami mabeco i komgi nyo kitgi mo mamwonya. Watwero lubo lanen pa Paulo ka waloko i kom kit mabeco pa omegiwa ki lumegiwa. Ka watimo meno, wadongo lirem matek dok wajingo mar ma tye i kin jo me kacokke.

11. Watwero kelo kuc nining ka niang manok obedo tye?

¹¹ I kare mogo, kadiwa Lukricitayo ma guteggi i yo me cwiny gitwero bedo ki niang manok i kingi. Man aye gin ma otimme i kin Paulo ki lareme macok Barnaba. Co aryo magi gubedo ki niang manok i kare ma ngat acel i kingi onongo mito tero Marako i wotgi macalo lumiconari ento ngat acel okwero woko. Man oweko “gubedo ka laro lok magwa,” ci gujuko wot kacel woko. (Tic 15:37-39) Ento Paulo, Barnaba, ki Marako guyubo wat i kingi, dok man onyuto ni gitero kuc me kacokke calo gin ma pire tek adada. Lacen Paulo otito jami mabeco i kom Barnaba ki Marako. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Wan bene omyero wayub wat i kinwa ki jo mukene me kacokke dok wamedde ki keto cwinywa i kom kitgi mabeco. Ka watimo meno wabikelo kuc ki note i kacokke.—Ep. 4:3.

12. Pekki ango ma omegiwa ki lumegiwa gikato ki iye?

¹² Wadongo omegiwa ki lumegiwa ka wakonyogi me jingo niyegi i kom Jehovah. Jo mogo i kinwa ginongo cac ki bot wadigi ma pe Lucaden nyo lutic luwotgi nyo lutino kwan luwotgi. Mogo gitye ka kemme ki peko me two malit nyo gitye ka lweny ki cwer cwiny. Dok jo mogo dong gubedo Lukricitayo pi kare malac dok gukuro pi mwaki mapol me neno agikki me lobo man. Jami ma kit man twero temo niye pa Lukricitayo i kare man. Jo me kacokke i cencwari me acel bene gukato ki i pekki ma kit meno. Ngo ma Paulo otimo me jingo omegine ki lumegine?

13. Paulo okonyo luye ma onongo kicayogi nining?

¹³ Paulo otiyo ki Ginacoya me jingo niye pa omegine ki lumegine. Me labolle, twero bedo ni Lukricitayo ma Lujudaya onongo pe gingeyo ngo ma omyero guwac ka wadigi ma pe luye guwaco ni dini pa Lujudaya aye dini me ada ento pe Lukricitayo. Labongo akalakala mo, waraga ma Paulo ocoyo bot Luibru ojingo Lukricitayo magi matek. (Ibru 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Lok ma en ocoyo onongo twero konyogi me ngeyo gin ma omyero guwac bot wadigi magi. I kare-ni bene, watwero konyo luye luwotwa ma kicayogi kun wanyutigi kit me tic ki bukkewa ma jenge i kom Baibul me tito pi niyegi. Dok ka kinywaro luye luwotwa matino pi ye i kom cwec, ci watwero konyogi me nongo ngec i brocuwa me Was Life Created? ki The Origin of Life—Five Questions Worth Asking wek gutit pingo giye ni jami ma kwo kicweyo acweya.

14. Kadi bed Paulo onongo tye ki tic mapol me tito kwena ki pwonyo dano, gin ango ma en otimo?

 ¹⁴ Paulo ocuko cwiny omegine ki lumegine me nyuto mar kun ‘gitiyo tic mabeco.’ (Ibru 10:24) En okonyo omege ki lumege pe ki lok keken ento wa ki tic ma en tiyo ducu. Me labolle, i kare ma luye luwote ma i Judaya gitye ka kato ki i peko me kec, Paulo okelo jami mogo ma mitte botgi. (Tic 11:27-30) Kadi bed ni Paulo onongo tye ki tic mapol me tito kwena ki pwonyo dano, en onongo yenyo yo mapatpat me miyo kony bot jo ma mito kony i yo me kom. (Gal. 2:10) Man okonyo luye luwote me bedo ki gen matek ni Jehovah kare ducu bigwokogi. I kare-ni bene, ka wajalo cawa, kerowa, ki dirowa me miyo kony ka ma can opoto iye, wajingo niye pa omegiwa ki lumegiwa. Watwero timo man ka kare ki kare wamiyo cente me cwako kor ticwa ma kwako wi lobo ducu. Ka watimo man ki jami mukene, wakonyo omegiwa ki lumegiwa me geno ni Jehovah pe biwekogi matwal.

15-16. Omyero water jo ma niyegi odoko goro nining?

¹⁵ Paulo omedde ki cuko cwiny jo ma niyegi odoko goro. En onyuto cwiny me kica botgi dok oloko kwedgi i yo me mar. (Ibru 6:9; 10:39) Me labolle, i lokke ducu ma ocoyo i waragane bot Luibru, pol kare en omiyo tira kun tiyo ki nyig lok ni “wan” dok man onyuto ni mitte ni en bene oket i tic tira meno. (Ibru 2:1, 3) Calo Paulo, pe wailo cingwa woko i kom jo ma niyegi odoko goro. Me ka meno, wakonyogi ki nyuto mar me ada botgi. Ka watimo man, wamoko ni wamarogi. Lok ma waloko i yo me kica twero bedo me kony adada.

¹⁶ Paulo ocuko cwiny omege ki lumege  ni Jehovah ngeyo ticgi mabeco. (Ibru 10:32-34) Wan bene watwero timo gin acel meno ka watye ka konyo laye lawotwa ma niyene odoko goro. Watwero penye me tittiwa kit ma en obino kwede i ada nyo watwero cuko cwinye me tam i kom kare ma en onongo winyo ni Jehovah cwake. Watwero bene tic ki kare meno me nyutte ni wi Jehovah pe owil i kom mar ma en oyuto pi Jehovah i kare mukato dok pe biwekke ata. (Ibru 6:10; 13:5, 6) Nyamo lok ma kit man twero tugo cwiny omego nyo lamego man me medde ki tic pi Jehovah.

17. Diro ango ma watwero medde ki dongone?

¹⁷ Kit macalo lagedo twero medo dirone me gedo kare ki kare, wan bene watwero dongo dirowa me dongo utmegiwa. Watwero konyo jo mukene me kanyo pekki ka wanywako kwedgi labol pa jo mukene ma gin bene gukanyo pekki i kare ma okato. Watwero kelo kuc ka waloko i kom kit mabeco pa jo mukene, ka wagwoko kuc ka ma niang manok tye iye, dok ka wayubo wat ka apokapoka tye. Watwero medde ki dongo niye pa omegiwa ki lumegiwa ka wanywako kacel kwedgi lok ada ma pigi tego ma i Baibul, ka waminigi kony i yo me kom, ki bene ka wacuko cwinygi ka niyegi odoko goro.

18. Imoko tammi me timo gin ango?

¹⁸ Jo ma ginywako i tic me gero odiwa me woro ginongo yomcwiny dok giyeng ki ticgi. Wan bene watwero nongo yomcwiny kacel ki yengo i ticwa ka wakonyo jingo niye pa omegiwa ki lumegiwa. Gedo pol kare tii ci balle woko, ento adwogi me ticwa twero rii pi naka! Wamoku tamwa me medde ki ‘cuko cwinywa kekenwa, kun wakonnye bene kekenwa wek wadongu.’—1 Tec. 5:11.