1. Adwogi ango ma cwiny me pyem twero kelone i kom dano?

I LOBO ma wakwo iye i kare-ni, jo mapol gitute wek kinengi ni giber loyo jo mukene dok pe giparo kit ma timgi gudo kwede jo mukene. Me labolle, latim biacara ma mito loyo luwote romo timo jami ma wano jo mukene. Latuko twero wano latuko lawote akaka wek en elo tuko. Latin kwan twero kwalo peny wek edony i univaciti. Macalo Lukricitayo, wangeyo ni jami magi rac; gubedo but “tic me kit pa dano.” (Gal. 5:19-21) Ento, tika twere ni lutic pa Jehovah mogo gitwero cako dongo cwiny me pyem i kacokke labongo gin ngeyone? Man obedo lapeny ma pire tek pien cwiny me pyem twero balo note ma tye i kin utmege.

2. Ngo ma wabinyamo i pwony man?

² I pwony man, wabinyamo kit mogo maraco ma twero weko watugo cwiny me pyem i kin utmege. Wabineno bene labol pa co ki mon mogo ma lugen ma gukwo i kare me Baibul ma pe gudongo cwiny me pyem. Mukwongo, kong wanenu kit ma watwero ngiyo kwede cwinywa me ngeyo tyen lok mumiyo watimo jami.

3. Lapeny mene ma omyero wapennye kwede kekenwa?

³ Kare ki kare, bedo ber ka kong wangiyo tyen lok mumiyo watimo jami. Watwero pennye kekenwa ni: ‘Tika awinyo maber keken ka apore ki jo mukene kun atamo ni aber aloyogi? Tika atiyo matek i kacokke pien amito bedo ngat maber loyo ducu nyo maber loyo omego nyo lamego moni? Nyo mono atiyo matek pien amito yomo cwiny Jehovah?’  Pingo omyero wapennye ki lapeny magi? Nen kong gin ma Lok pa Lubanga waco.

4. Pingo omyero wagwokke ki porre ki jo mukene, kit ma kitito kwede i Jo Galatia 6:3, 4?

⁴ Baibul wacciwa ni omyero pe wabed ka poro kwowa ki pa jo mukene. (Kwan Jo Galatia 6:3, 4.) Pingo? Tyen lok acel aye ni, ka watamo ni waber waloyo omegiwa, ci watwero dongo cwiny me awaka. Ki tungcel, ka watamo ni omegiwa gitye ka timo maber loyowa, ci nen calo cwinywa bitur. Tam aryo magi ducu pe obedo tam me ryeko. (Rom. 12:3) Laminwa mo ma nyinge Katerina, * ma bedo i lobo Grik owaco ni: “Onongo yam amaro porre ki jo mukene ma ginen calo gileng, gitye ki diro me tito kwena, dok gingeyo mako lurem loya. Macalo adwogine, acako winyo calo konya pe.” Wiwa myero opo ni Jehovah onyikowa cok bote, pe ni pien wanen mwonya, wangeyo lok, nyo dano mapol gimarowa, ento pien ni watye atera me marre ki winyo lok pa Wode.​—Jon 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Ngo ma ipwonyo ki i gin ma otimme i kwo pa omego ma nyinge Hyun?

⁵ Lapeny mukene ma waromo pennye kwede aye ni, ‘Tika omege gingeya macalo ngat ma yubo wat, nyo mono pol kare amaro yoko wic ki jo mukene?’ Nen kong gin mutimme i kom omego mo ma nyinge Hyun, ma bedo i lobo South Korea. I kare mo, en onongo neno jo ma gitye ki mot me tic i kacokke calo jo ma gitye ka pyem kwede. En owaco ni, “Onongo aloko marac i kom omege magi, dok pol kare pe aye lokgi.” Man okelo adwogi ango? En oye ni, “Cwiny ma abedo kwede-ni okelo apokapoka i kacokke.” Lurem Hyun mogo gukonye me niang pekone. Hyun otimo alokaloka ma mitte, dok i kare-ni en tye laelda maber adada. Ka waneno ni watye ka dongo cwiny me pyem me ka kelo kuc, ci omyero watim alokaloka cutcut.

6. Ma lubbe ki Jo Galatia 5:26, kit maraco ango ma romo weko ngat moni dongo cwiny me pyem?

⁶ Kwan Jo Galatia 5:26. Kit maraco ango ma twero weko ngat moni dongo cwiny me pyem? Me acel obedo awaka. Ngat ma lawakke pe paro pi jo mukene. Kit mukene marac aye nyeko. Ngat ma lanyeko pe mito jami ma ngat mukene tye kwede keken, ento bene mito kwanyone woko ki bot ngat meno. Pi meno, ngat ma lanyeko i kom lawote nongo dag ngat meno bene. Omyero wagwokke adada ki kit maraco magi kit ma wagwokke kwede ki i kom two!

7. Lapor mene ma waromo tic kwede me nyuto kit ma awaka ki nyeko rac kwede?

⁷ Kit maraco calo awaka ki nyeko kitwero porone ki nyal ma mako burek me lela. Nongo gire pud watwero nyono lela meno, ento kit macalo nyal dong otyeko nyamo burekke woko, ka watemo mako burek, twero cot woko ci weko wanongo akciden. I yo acel-lu, ngat moni romo tic pi Jehovah pi mwaki mapol. Ento ka en tye lawakke dok lanyeko, ci en binongo akciden i yo me cwiny. (Car. 16:18) En bigiko tic pi Jehovah woko dok bikelo awano i kome kekene ki i kom jo mukene bene. Ento watwero gwokke nining ki i kom cwiny me awaka ki nyeko?

8. Watwero lweny ki cwiny me awaka nining?

⁸ Watwero loyo cwiny me awaka ka  waketo i tic tam ma lakwena Paulo omiyo bot Lukricitayo me Pilipi, ni: “Pe wutim gin mo pi laro dito nyo pi wakke awaka keken, ento wubed ki mwolo, kun dano acel acel woro lawote macalo ngat madit loye.” (Pil. 2:3) Ka waneno jo mukene ni gidito giloyowa, ci pe wabipyem ki jo ma gitye ki diro nyo kero ma loyowa. Me ka meno, cwinywa bibedo yom pigi. Man pire tek adada tutwalle ka gitye ka tic ki dirogi me pako Jehovah. Ki tungcel, ka omego nyo lamego ma tye ki diro-ni olubo tam pa Paulo, en bene bibedo ki kare me neno kitwa mabeco. Macalo adwogine, wan ducu wabikelo kuc ki note i kacokke.

9. Watwero gwokke nining ki doko lanyeko i kom omego nyo lamego mo?

⁹ Watwero gwokke ki bedo nyek i kom omego nyo lamego mo ka waniang ni tye jami mukene ma pe watwero timone maber. Ka wamwol, ci pe wabitute me nyuto ni wan dok waber waloyo jo mukene ducu. Me ka meno, wabiyelle me nongo pwony ki bot jo ma giber giloyowa. Me labolle, ket kong ni omego moni i kacokke miyo pwony pi lwak maber adada. Waromo penye kit ma en yubo kwede pwonye. Ka lamego mo ngeyo tedo adada, waromo penye me miyowa tam wek wan bene wadong dirowa me tedo. Dok ka Lakricitayo mo matidi pe ngeyo mako lurem, ci en twero penyo tam ki bot ngat mo ma mako lurem oyotoyot. Ka watimo jami magi, pe wabibedo ki nyeko dok wabidongo dirowa bene.

10. Peko ango ma Gideon orwatte kwede?

¹⁰ Tam kong i kom gin ma otimme i kin Gideon, ma oa ki i kaka me Manace, ki co me kaka me Epraim. Jehovah okonyo Gideon kacel ki lumonye 300 me loyo lweny, ma onongo twero weko giwakke adada. Co me Epraim gurwatte ki Gideon, pe me pwoye, ento me daa kwede. Nen calo gukeco adada pien Gideon pe olwongogi i acakkine me cito ka lweny i kom lumone pa Lubanga. Gin onongo gitye  ka paro ni dano myero owor kakagi. Ento wigi owil woko ni Gideon onongo pud oa ka loyo lweny ma okelo deyo i nying Jehovah dok ogwoko Jone.​—Lungol. 8:1.

11. Gideon odok i lok pa co me Epraim nining?

¹¹ Ki mwolo, Gideon owaco bot co me Epraim ni: “Gin ango ma tin atimo ma giporo ki wun kulu?” I nge meno, en opoyo wigi i kom kit ma Jehovah okonyogi kwede me cobo jami madongo. Macalo adwogine, “kinigagi ocako dok cen i kome.” (Lungol. 8:2, 3) Gideon oyero me bedo mamwol wek egwok kuc i kin jo pa Lubanga.

12. Gin ango ma wapwonyo ki i labol pa co me Epraim ki Gideon?

¹² Ngo ma wapwonyo ki i gin mutimme man? Ki i labol pa jo me Epraim, wapwonyo ni omyero pe waket cwinywa tutwal i nongo deyo piwa kenwa ento waket cwinywa i kelo deyo bot Jehovah. Macalo luwi odi ki luelda, watwero nongo pwony ki bot Gideon. Ka ngat mo cwinye ocwer pi gin mo ma watimo, omyero watute me niang pingo cwinye tye ka cwer. Watwero pwoye pi gin mo ma en otimo maber. Mitte ni wabed mwol me timo meno, tutwalle ka nen woko ka maleng ni ngat meno aye otimo gin ma pe tye atir. Ento gwoko kuc i kinwa pire tek loyo nyuto ni pe watimo gin mo marac.

13. Peko ango ma onongo Anna tye kwede, dok ngo ma en otimo me loyone?

¹³ Tam bene i kom labol pa Anna. En onongo onyomme ki Lalevi ma nyinge Elkana, ma onongo marre adada. Ento Elkana onongo tye ki dako mukene ma nyinge Penina. Elkana onongo maro Anna ma loyo Penina; ento, “Penina onongo tye ki litino, ento Anna onongo litinone peke.” Pi meno, Penina ‘obedo ka ngeto i Anna marac ki cwero cwinye.’ Baibul waco ni: “Yam miyo Anna bedo ka koko, ci pe camo.” (1 Cam. 1:2, 6, 7) Ento, Baibul pe wacciwa ni Anna otemo dwoko gin marac ma Penina otimo i kome i yo mo keken. Me ka meno, en otito ki Jehovah kit ma ewinyo kwede kun geno ni Jehovah bikonye. Tika tim pa Penina i kom Anna olokke? Baibul pe tittiwa. Ento wangeyo ni Anna onongo kuc ma en onongo tye kwede odoco. “Wange odoko leng.”​—1 Cam. 1:10, 18.

14. Ngo ma wapwonyo ki i labol pa Anna?

¹⁴ Ngo ma watwero pwonyo ki i labol pa Anna? Ka ngat mo otemo nyutte ni en eber loyi, pe mitte ni in bene inyutte bote ni iber iloye. Me ka culo gin marac pi gin marac, tute me yubo wat i kin in ki ngat meno. (Rom. 12:17-21) Kadi bed en pe odok iye maber, ibiwinyo ni cwinyi opye dok ibibedo ki yomcwiny.

15. I yo ma nining ma Apolo ki Paulo onongo gical?

 ¹⁵ Me agikkine, nen kong gin ma waromo pwonyo ki i labol pa lapwonnye Apolo ki lakwena Paulo. Co aryo-ni ducu onongo gingeyo Ginacoya maber adada. Gin ducu onongo gingene adada i kin omege dok gubedo lupwonye mucwiny. Dok gin ducu gukonyo dano mapol me doko lulub kor Kricito. Kadi bed kit meno, onongo pe ginene calo jo ma gitye ka pyem.

16. Apolo obedo dano ma nining?

¹⁶ Apolo obedo dano “ma ginywalo i Alegijanderia,” ma i kare meno onongo obedo boma ma dano cito iye ka kwan i rwom ma malo. En obedo lalok ma ocwiny, dok onongo “tye ki ngec matut i Ginacoya.” (Tic 18:24) I kare ma Apolo obedo i Korint, omege mogo me kacokke meno gunyuto ka maleng ni gimaro Apolo loyo omege mukene, kadi wa Paulo. (1 Kor. 1:12, 13) Tika Apolo ocwako kodi tam meno ma poko kin dano-ni? Pe watwero goyo i wiwa ni en otimo meno. Ki lok ada, i nge kare mo ma Apolo oweko Korint, Paulo olege ni odok cen kunnu. (1 Kor. 16:12) Paulo onongo pe bitimo meno ka onongo en tamo ni Apolo tye ka poko kin kacokke. Nen ka maleng ni, Apolo otiyo ki motte i yo maber​—me tito kwena maber-ri ki jingo utmegine. Watwero bene bedo ki gen ni Apolo onongo obedo laco mamwol. Me labolle, Baibul pe waco ni iye owang i kare ma Akwila ki Pricikila “gumiye pwony matut i kom Lubanga ma niange makato.”​—Tic 18:24-28.

17. Paulo odongo kuc i kacokke nining?

¹⁷ Lakwena Paulo onongo ngeyo tic mabeco ma Apolo otimo. Ento Paulo pe  obedo ka paro ni dano gibitamo ni Apolo ber loye. Mwolo kacel ki niango ma Paulo obedo kwede onen woko ka maleng i tira ma en omiyo bot kacokke me Korint. Onongo pe yomo cwinye ka dano waco ni “an dano pa Paulo.” Me ka meno, en odwoko deyo ducu bot Lubanga Jehovah kacel ki Yecu Kricito.​—1 Kor. 3:3-6.

18. Ma lubbe ki 1 Jo Korint 4:6, 7, ngo ma wapwonyo ki i labol pa Apolo ki Paulo?

¹⁸ Gin ango ma watwero pwonyo ki i labol pa Apolo ki Paulo? Watwero tic matek pi Jehovah, dok waromo konyo jo mapol me dongo nio wa i batija. Ento waniang ni jami ma wacobo ducu twere pien Jehovah tye ka konyowa. Ki i labol pa Apolo ki Paulo, wanongo bene pwony mukene​—ka watye ki tic mapol i kacokke, ci nongo bene watye ki kare me dongo kuc. Wabedo ki pwoc madit adada ka luelda ki lukony kor tic gikonyowa me bedo ma wanote dok ki kuc i kinwa kekenwa. Gitimo man ka tira ducu ma gimiyo a ki i Baibul. Pe giyelle me bedo jo ma pigi tek, ento giyelle me konyo jo ducu me kacokke me bedo luwiny bot Yecu ki lubo lanene!​—Kwan 1 Jo Korint 4:6, 7.

19. Gin ango ma wan ducu ki acel acel watwero timone? (Nen bene bok ma wiye tye ni “ Gwokke ki Tugo Cwiny me Pyem.”)

¹⁹ Wan ducu watye ki diro nyo mot mo ma Lubanga ominiwa. Watwero tic ki mot meno ‘pi konnye i kinwa kekenwa.’ (1 Pet. 4:10) Waromo tamo ni gin ma watimo pire pe tek tutwal. Ento wi opo ni lakwo bongo tiyo ki uci matino tino mapol me ribo bongo wek obed maleng dok matek. Pi meno, gin mo keken matidi ma itimo konyo kacokke me bedo ma onote. Dong walego ni wan ducu watute matek me jwayo cwiny mo keken me pyem. Dok omyero wamoku tamwa me timo jami ducu ma watwero me dongo kuc kacel ki note i kacokke.​—Ep. 4:3.