1. (a) Pingo pire tek ni walweny matek adada i kom Catan i kareni? (b) Wangeyo nining ni watwero loyo lweny i kom Catan?

 CATAN tye ka lweny i kom udong jo ma kiwirogi kacel ki “rommi mukene[-ni.]” (Jon 10:16) I kine kare manok ma Larac-ci odong kwede-ni mitine tye me mwodo lutic pa Jehovah. (Kwan Niyabo 12:9, 12.) Tika watwero loyo lweny i kom Catan? Twere! Baibul wacciwa ni: “Wulweny matek ki Catan, ci en biringowu woko.”​—Yak. 4:7.

2, 3. (a) Ka waye ni Catan pe nongo watye ka cwako Larac-ci nining? (b) Wangeyo nining ni Catan tye ada?

² Dano mapol gingalo angala ka kiwacci Catan tye ada. Ki tung botgi, Catan kacel ki jogine gubedo ododo ma lok komgi nonge i bukke, vidio maraco, ki dong tuko me vidio. Jo ma kit magi gitamo ni ngat ma wiye tiyo pe twero ye ni lumalaika maraco gitye. Tika itamo ni Catan tye ki par pien dano pe giye ni en kacel ki jogine gitye ada? En nen calo pe paro! Yot tutwal bot Catan me bwolo jo ma gitye ki akalakala ka ce en etye ada. (2 Kor. 4:4) Catan tiyo ki tam ma kit man wek ebed ki kare me bwolo dano.

³ Macalo lutic pa Jehovah, pe watye i kin jo ma kibwologi. Wangeyo ni meno Larac-ci tye ada, pien Catan aye oloko  ki Kawa kun tiyo ki twol. (Acak. 3:1-5) Catan ocayo Jehovah kun waco ni meno Yubu pe wore me nono. (Yubu 1:9-12) Catan aye ma otemo bwolo Yecu. (Mat. 4:1-10) I nge nywalo Ker pa Lubanga i 1914, Catan dok “oero lweny” i kom udong jo manok ma kiwirogi. (Yabo 12:17) Lweny man pud tye ka medde kit macalo Catan tye ka tute matek me turo niye pa udong jo 144,000 kacel ki pa romi mukene-ni. Wek walo lweny man, myero wacung matek i kom Catan dok bene wagwok niyewa. Pwony man nyamo yo adek mapat pat kit ma watwero timone kwede.

4. Catan onyuto nining ni etye ki cwiny me awaka?

⁴ Catan wakke adada. Ki lok ada, wek lamalaika mo keken obed ki tekcwiny me pyem i kom twero me loc pa Jehovah kun kete malo kekene me bedo lubanga, man nongo obedo cwiny me awaka ki ngwete madit adada. Pi meno, yo acel ma watwero cung kwede matek i kom Catan aye me kwero cwiny me awaka kun wadongo cwiny me mwolo. (Kwan 1 Petero 5:5.) Ento cwiny me awaka obedo gin ango? Tika bedo ki cwiny man kare ducu rac?

5, 6. (a) Tika cwiny me awaka ducu rac? Tit kong. (b) Cwiny me awaka mene marac, ki dok labol mene ki i Ginacoya ma nyuto man?

⁵ Dikconari mo acel owaci, “cwiny me awaka obedo keto gen i komwa kekenwa kun bene wawore kenwa, man twero bino pienni nongo in nyo jo macok kwedgi gitimo gin mo maber nyo gitye ki gin mo maber.” Bedo ki cwiny meno pe rac. Lakwena Paulo owaco bot jo Tecalonika ni: “Wan bene wanyatte piwu i kin jo muye Lubanga i kabedo ducu, pi diyo cwinywu ki pi niyewu i un ma giunowu kwede ki i can ducu ma wutye ka cirone.” (2 Tec. 1:4) Pi meno, wakke pi tic ma jo mukene gitye ka timone nyo bedo ki awaka i komwa pe rac. Pe mitte ni myero wawek lewic omakwa pi jo me odiwa, tekwarowa, nyo kabedo ma wadongo iye.​—Tic 21:39.

⁶ Ki tungcel bene, tye awaka mo madok romo balo wat i kinwa nyo keto watwa ki Jehovah ka mading. Awaka ma kit meno weko wakwero tira ma kiminiwa ma ka jolone. (Jab. 141:5) Kodi awaka man obedo cwiny me tamo piwa kenwa mukato kare woko nyo cwiny ma jo mogo ginyuto pien gitamo ni ticgi ber kato pa luwotgi. Jehovah dag cwiny me awaka. (Ejek. 33:28; Amoc 6:8) Ento, Catan cwinye yom ka en neno ka dano ginyuto cwiny me awaka, pien man nyuto cwiny me awaka ma en tye kwede. Tam kong kit ma Catan cwinye obedo yom kwede i kare ma Nimulodi, Parao, ki dong Abcalom gunyuto cwiny me awaka i yo marac! (Acak. 10:8, 9; Nia 5:1, 2; 2 Cam. 15:4-6) Cwiny me awaka bene oweko Kain obalo watte ki Jehovah. Lubanga omine tira ento cwiny me awaka ogenge jolone. En okwero tira pa Jehovah ci man oweko en otimo bal.​—Acak. 4:6-8.

7, 8. (a) Cwiny me apokapoka obedo gin ango, dok kelo cwiny me awaka nining? (b) Tit kong kit ma cwiny me awaka romo balo kuc me kacokke.

⁷ I kareni, dano ginyuto cwiny me awaka ma pe opore i yo mapat pat. Awaka woto kacel ki cwiny me apokapoka. Dikconari mo acel ogonyo te lok me cwiny me apokapoka ni obedo “adegadega nyo mone i kom dano ma gitye ki rangi del kom mapat” ki dok “bedo ki tam ni kero ki kit dano me rangi del  kom moni pe rom ki pa jo mukene, ki bene tam ni meno dano me rangi del kom moni pigi tek nyo konygi pe.” Awaka me rangi del kom okelo jemo, lweny, ki dong nek lumuku nyo ecipan.

⁸ Ki lok ada, jami ma kit magi pe myero gutimme matwal i kacokke pa Lukricitayo. Kadi bed kumeno, tele romo cakke i kin omege ki lumege pi cwiny me awaka ma jukone romo bedo tek. Gin meno onongo tye ka timme i kin Lukricitayo me cencwari me acel ma oweko Yakobo openyogi lapeny matek ni: “Gin ango ma kelo lweny i kinwu?” (Yak. 4:1) Ki lok ada, ka watye ki akemo ki dok wakette malo, ci man romo balo kitwa kacel ki lokwa ma twero cwero cwiny jo mukene malit adada. (Car. 12:18) Labongo akalakala, awaka balo kuc me kacokke.

9. Baibul konyowa nining me lweny ki cwiny me awaka me rangi del kom ki dok awaka ducu ma pe gupore? (Nen cal ma tye i pot karatac 14.)

⁹ Ka i cawa mukene wamaro kette malo kenwa, ci myero wiwa opo ni meno “Rwot [Jehovah] dag jo ma luwakke.” (Car. 16:5) Myero bene wangine kekenwa ma lubbe ki kit ma waneno kwede dano me rangi del kom, rok, nyo tekwaro mukene. Ka wabedo ki cwiny me awaka me rangi del kom nyo rok, ci nongo pe waye ni Lubanga “ocweyo rok ducu nia ki i kom dano acel.” (Tic 17:26) Gin ma myero wange aye ni meno dano ducu gubedo remo kala acel pien gua ki i kom Adam. Pi meno, pud dong rac adada ka waye ni dano me rangi del kom moni pigi tek nyo konygi pe. Kodi tam man rwatte adada ki diro ma Catan tiyo kwede me balo mar kacel ki note i kin Lukricitayo. (Jon 13:35) Ka wamito ni walo lweny i kom Catan ci myero wajwa cwiny me awaka ma pe opore.​—Car. 16:18.

10, 11. (a) Pingo yot tutwal me dongo mar me lobo? (b) Dema onyuto cwiny me maro lobo nining?

¹⁰ Catan en aye “lalo lobo man” dok twerone ducu tye i cinge. (Jon 12:31; 1 Jon 5:19) Pi meno, pol pa jami ma dano me lobo-ni gitero ni ber pe rwatte ki gin ma Baibul waco. Ki lok ada, pe jami ducu me lobo-ni giraco. Ento, myero wange ni meno Catan tiyo ki jami me lobo-ni me ywayo mitiwa ki dok temme me bitowa wek watim bal nyo wadong mar me lobo man i cwinywa wek pe wawor Jehovah.​—Kwan 1 Jon 2:15, 16.

¹¹ Lukricitayo mogo me cencwari me acel gubedo ka maro lobo. Me labolle, Paulo ocoyo ni: “Dema dong oweka woko pi maro jami me lobo-ni.” (2 Tem. 4:10) Baibul pe tito atir atir gin ma Dema obedo ka marone ma omiyo en oweko Paulo. Twero bedo ni meno Dema ocako maro jami me kom makato jami me cwiny. Ka meno onongo tye lok ada, man nyuto ni Dema orwenyo motte me tic pi Jehovah. Pingo? Tika lobo onongo twero miyo bot Dema jami mabeco makato mot ma Jehovah onongo bimiye macalo lakony kor Paulo?​—Car. 10:22.

12. Catan romo tic ki mitiwa me “maro lonyo” nining?

¹² Gin ma kit meno bene romo timme i komwa. Wan macalo Lukricitayo, watye ki miti mupore me miyo jami me kom bot jo me odiwa. (1 Tem. 5:8) Ki lok ada, wangeyo ni Jehovah mito ni wabed ki kwo mayot pien omiyo poto mamwonya adada bot Adam gin ki Kawa wek  gubed iye. (Acak. 2:9) Ento Catan tiyo ki mitiwa meno wek wabed ki cwiny me “maro lonyo.” (Mat. 13:22) Jo mapol gitamo ni meno bedo ki cente biminigi yomcwiny nyo nongo jami mapol me kom bikeligi kwo maber. Kodi tam ma kit man obedo goba ma tere otuc dok twero miyo warwenyo gin mo ma pire tek adada​—watwa ki Jehovah. Yecu ociko lulub kore ni: “Pe tye dano mo ma twero tic ki rwodi aryo; pien bikwero ngat acel ci maro mukene-ni, nyo bimoko i kom ngat acel, ci cayo ngat mukene-ni. Pe wutwero tic pi Lubanga ka dok wutiyo pi lim bene.” (Mat. 6:24) Miti pa Catan tye ni waket cwinywa ducu i yenyo Lonyo wek pe dong wamedde ki tic pi Jehovah. Pe myero wawek cente nyo jami ma cente wilo obal watwa ki Jehovah. Myero wabed ki neno mupore i kom jami me kom ka wamito loyo lweny i kom Catan.​—Kwan 1 Temceo 6:6-10.

13. Lobo-ni weko wabedo ki tam mugom i kom nyom ki tim me buto nining?

¹³ Owic mukene ma tye i lobo pa Catan-ni aye tim tarwang. I kareni, dano mapol gineno bedo lagen i nyom nyo nyom kikome calo gin ma diyogi dok pe tiyo. Me lapore, dako mo muywek ma tuko filim owaco ni: “Bedo ki dako nyo laco acel keken pe twere.” Laco mo ma bene tuko filim owaco ni: Pe ageno ka ce kicweyowa ni myero wabed ki laco nyo dako acel keken pi kwowa ducu.” Catan cwinye bedo yom ka jo muywek gicayo mic me nyom ma Lubanga omiyo. Larac-ci pe cwako yub me nyom wacel dok en mito balo nyom pa dano mapol. Pi meno, omyero wanen yub me nyom kit ma Lubanga neno kwede ka wamito ni walo lweny i kom Catan.

14, 15. Wan waromo lweny ki atematema me donyo i tim me tarwang nining?

¹⁴ Kadi bed wanyomme nyo wiwa nono, myero watute matek me gwokke ki i tim me tarwang mo keken. Tika timo meno yot? Pe wacel! Me labolle, ka itye ngat matidi, itwero winyo ka lutino kwan luwoti giwakke ni gibuto ki awobi nyo anyaka mo keken ma cwinygi omaro. Gitwero bene wakke ni gicwalo lok macego cego ki cal mogo macilo i yo me buto kun gitiyo ki cimgi. Ki lok ada, i lobo mukene kiwacci meno rom aroma ki cwalo bot ngat moni cal pa latin matidi ma twero tugo miti me buto. Baibul waco ni: “Ngat ma timo tim kwele balo kome kene.” (1 Kor. 6:18) Deno can kacel ki to gunya macalo adwogi me two ma gikobo i yo me buto. Bulu mapol ma gudonyo i tim me buto ma peya gunyomme guwacci gikoko ange pi gin ma gitimo-ni. Lok ada i kom tim me buto ma pe atir pat adada ka i poro ki gin ma odi ma gipoko lok angeya giwaco wek waye ni turo cik pa Lubanga pe rac. Kodi tam ma kit meno weko dano gidonyo i “bwola me bal.”​—Ibru 3:13.

¹⁵ Ngo ma itwero timone ka itye ka tute me lweny ki atematema me donyo i tim me tarwang? Nge ka ma goroni tye iye. (Rom. 7:22, 23) Leg bot Lubanga pi teko. (Pil. 4:6, 7, 13) Gwokke ki timo jami mogo ma weko idonyo i tim me tarwang. (Car. 22:3) Dok ka atematema ongolle, kwer woko lajwac labongo galle.​—Acak. 39:12.

16. Yecu odok i atematema pa Catan nining, ki dok pwony ango ma wanongo ki i lanenne?

¹⁶ Yecu oweko botwa lanen maber adada ma lubbe ki lweny ki atematema. En pe oye cikke mapol pa Catan dok okwerogi lajwac labongo galle. Ma ka meno, en ogamo cutcut ni meno: “Yam  gicoyo ni.” (Kwan Matayo 4:4-10.) Yecu onongo ngeyo Lok pa Lubanga, ma oweko en ogamo oyotoyot lok pa Catan kun tiyo ki ginacoya i kare ma en tye i atematema. Wek walo lweny i kom Catan, myero pe waye atematema mo keken me donyo i tim me tarwang.​—1 Kor. 6:9, 10.

17, 18. (a) Jami lweny macalo mene ma gitye i amura pa Catan, dok pingo meno pe myero owek wabed ki ur? (b) Ngo ma bitimme i kom Catan i anyim, dok man konyi me diyo cwinyi nining?

¹⁷ Awaka, jami me kom, ki dong tim me tarwang gubedo jami adek ma Catan tiyo kwedgi. Tye jami lweny mukene mapol. Me labolle, tye Lukricitayo mukene ma giwok ki i atematema ma a ki bot jo me odigi, lutino kwan luwotgi, nyo bene kigeng ma gamente keto i kom ticwa me tito kwena. Peko magi pe weko wabedo ki ur pien Yecu ociko lulub kore ni “dano ducu bikwerowu pira. Ento ngat ma ciro kun diyo cwinye nio i agikki bilarre.”​—Mat. 10:22.

¹⁸ Watwero loyo lweny i kom Catan nining? Yecu owaco bot lupwonyene ni: “Ka wudiyo cwinywu, ci wubilaro kwowu.” (Luka 21:19) Pe tye gin mo ma dano timo i komwa ma bikelo awano pi naka. Pe tye ngat mo ma twero balo wat maber ma i kinwa ki Lubanga nikwanyo ka wan aye waye. (Rom. 8:38, 39) Kadi bed jo mogo ma gin lugen ma gitiyo pi Jehovah guto, man pe tere ni Catan dong oloyo lweny. Jehovah bicero jo magi ducu. (Jon 5:28, 29) Ki tungcel bene, Catan pe ki gen mo keken pi anyim. I nge jwero lobo man marac-ci, kibitweyo Catan pi mwaka 1,000 i bur ma tere pe gik. (Yabo 20:1-3) I agikki me Loc me Mwaka Alip Acel pa Yecu, Catan “gibigonyo . . . woko ki i mabucce” pi kare mo manok wek otem bwolo jo ma gipe ki roc pi tyen me agikki. I ngeye, Larac-ci kibinekone woko matwal. (Yabo 20:7-10) Kadi bed ni Catan pe ki gen mo keken pi anyim ento in itye ki gen. Cung matek i kom Catan dok bene igwok niyeni. Itwero loyo lweny i kom Catan!