1. Kɛ e sa nɛ waa na he blɔ nɛ Yehowa ha wɔ kaa waa sɔle ha lɛ ɔ ha kɛɛ?

 HIƆWE kɛ zugba Bɔlɔ ɔ ha wɔ nike ní ko nɛ se be. Lɔ ɔ ji kaa, e ngmɛ wɔ blɔ konɛ waa sɔle kɛ ha lɛ. Mo susu he nɛ o hyɛ. Wa ma nyɛ ma de Yehowa níhi nɛ ngɛ wa tsui mi be fɛɛ be ngɛ gbi fɛɛ gbi mi, nɛ e he hia we kaa wa bi lɛ blɔ loko waa pee jã. Ke wa ngɛ hiɔ sa nɔ loo a wo wɔ tsu po ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle ha wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ, nɛ wa ngɛ nɔ mi nami kaa e maa bu wɔ tue. Wa bua jɔ he blɔ nɛ ɔ nɛ wa ngɛ ɔ he wawɛɛ.

2. Mɛni Matsɛ David pee kɛ tsɔɔ kaa e bua jɔ he blɔ nɛ e ná kaa e maa sɔle kɛ ha Yehowa a he?

² Matsɛ David bua jɔ he blɔ nɛ e ná kaa e maa sɔle kɛ ha Yehowa a he wawɛɛ. E la ha Yehowa ke: “Ha nɛ ye kue fami ɔ nɛ je via kaa tsopa kɛ e he via ngɛ o hɛ mi.” (La 141:1, 2) Ngɛ David be ɔ mi ɔ, tsopa kɛ e he via nɛ osɔfo ɔmɛ kɛ tsuɔ ní ɔ ji nɔ́ ko nɛ a jeɔ blɔ toɔ he blɔ nya saminya. (2 Mose 30:34, 35) David suɔ nɛ e susu nɔ́ nɛ e ma de Yehowa ngɛ sɔlemi mi ɔ he saminya kaa bɔ nɛ nihi nɛ a tsuɔ tsopa kɛ e he via he ní ɔ toɔ a tsui si nɛ a peeɔ lɛ saminya a. Jã ji bɔ nɛ wɔ hu wa suɔ nɛ waa pee. Wa suɔ nɛ wa sɔlemi nɛ pee nɔ́ nɛ Yehowa bua jɔ he.

3. Ke wa maa sɔle ha Yehowa a, kɛ e sa nɛ waa pee wa ní ha kɛɛ, nɛ mɛni he je?

³ Ke wa ngɛ sɔlee ha Yehowa a, e sa nɛ waa ngɔ wa ní peepee kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ bumi nɛ mi kuɔ kɛ ha lɛ. Mo susu nina nɛ Yesaya, Ezekiel, Daniel, kɛ Yohane naa he nɛ o hyɛ.  E slo nina nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ na mohu lɛɛ, se nɔ́ kake ko ngɛ nina amɛ a mi nɛ je a sibi. Mɛ tsuo a kale Yehowa kaa Matsɛ nɛ e nɔ kuɔ pe kulaa. Yesaya ‘na Yehowa nɛ e hii si ngɛ e matsɛ sɛ gojoo ko nɔ.’ (Yes. 6:1-3) Ezekiel na Yehowa nɛ e hii si ngɛ tlɔɔke ko nɛ ‘ngɛ kpɛe nɛ alale su’ bɔle lɛ ɔ nɔ. (Eze. 1:26-28) Daniel na “Nɔ Nɛ Ngɛ Daa a,” e tade ɔ hiɛ futaa, nɛ e matsɛ sɛ ɔ ngɛ tsoe gegeege kaa la. (Dan. 7:9, 10) Yohane hu na Yehowa nɛ e hii si ngɛ matsɛ sɛ nɔ, nɛ e na alale ko nɛ ngɛ fɛu kaa emerald nɛ́ e bɔle matsɛ sɛ ɔ kɛ kpe. (Kpoj. 4:2-4) Ke wa susu Yehowa hɛ mi nyami ɔ kɛ bɔ nɛ e nɔ kuɔ ha a he ɔ, e kaiɔ wɔ kaa he blɔ nɛ wa ná kaa wa maa sɔle kɛ ha lɛ ɔ se be, nɛ e sa nɛ waa pee jã kɛ he si bami. Se mɛni ji ní komɛ nɛ wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ he?

4. Mɛni wa kaseɔ ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu tu he munyu ngɛ Mateo 6:9, 10 mi?

⁴ Kane Mateo 6:9, 10. Ngɛ Yesu Yoku ɔ Nɔ Fiɛɛmi ɔ mi ɔ, e tsɔɔ e se nyɛɛli ɔmɛ blɔ nɔ nɛ a maa gu kɛ sɔle nɛ e maa sa Mawu hɛ mi. Benɛ Yesu de ke “nyɛɛ sɔle kikɛ nɛ ɔ,” e wo ní komɛ nɛ a he hia nɛ kɔɔ Yehowa yi mi tomi he ɔ ta kekle. Ní nɛ ɔmɛ ji: Mawu biɛ ɔ he nɛ ma tsɔ; Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɛ maa ba nɛ e ma kpata nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ Mawu ɔ hɛ mi; hwɔɔ se jɔɔmihi nɛ maa ba zugba a nɔ, kɛ ní kpakpahi nɛ e maa pee ha adesahi. Ke wa wo ní nɛ ɔmɛ ta ngɛ wa sɔlemi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa Mawu suɔmi nya ní he hia wɔ.

5. Anɛ wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ wa hiami níhi a he lo?

⁵ Ngɛ Yesu sɔlemi ɔ fã nɛ tsa nɔ ɔ mi ɔ, e tsɔɔ kaa wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ wa hiami níhi a he. Wa ma nyɛ maa sɔle kɛ bi Yehowa wa daa ligbi nya mi ngma, e ngɔ wa yayami kɛ ke wɔ, e po wa he piɛ kɛ je ka he, nɛ e je wɔ kɛ je nɔ yayami ɔ dɛ mi. (Mat. 6:11-13) Ke wa sɔle nɛ wa bi Yehowa ní nɛ ɔmɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ e nɔ, nɛ e tsɔɔ hu kaa wa suɔ nɛ waa sa e hɛ mi.

6. Anɛ níhi nɛ a wo ta ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ he pɛ nɛ e sa nɛ waa sɔle ngɛ lo? Moo tsɔɔ nya.

⁶ Yesu tsɔɔ we kaa e se nyɛɛli ɔmɛ nɛ a hyɛ e sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ nɔ pɛpɛɛpɛ kɛ sɔle. Ngɛ sɔlemi kpahi nɛ Yesu sɔle ɔ  mi ɔ, e wo ní kpahi nɛ a he hia lɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ ta. (Mat. 26:39, 42; Yoh. 17:1-26) Jã kɛ nɛ wɔ hu wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ haoɔ wɔ ɔ he. Ke e he hia nɛ waa mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle kɛ ha Yehowa konɛ e ha wɔ nile kɛ nɔ́ sisi numi. (La 119:33, 34) Ke a ha wɔ ní tsumi ko nɛ he wa a, wa ma nyɛ maa sɔle kɛ bi nɔ́ se kɔmi kɛ nɔ́ sisi numi. (Abɛ 2:6) Fɔli ma nyɛ maa sɔle kɛ ha a bimɛ, nɛ bimɛ hu ma nyɛ maa sɔle kɛ ha a fɔli. Wɔ tsuo wa ma nyɛ maa sɔle kɛ ha nihi nɛ waa kɛ mɛ kaseɔ Baiblo ɔ, kɛ nihi nɛ wa fiɛɛɔ kɛ haa mɛ ɔ, nɛ e sa nɛ waa pee jã. Se pi yemi kɛ buami pɛ nɛ e sa kaa waa sɔle kɛ bi.

7. Mɛni he je nɛ ke wa ngɛ sɔlee ɔ, e sa nɛ wa je Yehowa yi ɔ?

⁷ Ke wa ngɛ sɔlee ɔ, e sa nɛ wa kai kaa e he hia nɛ wa je Yehowa yi. Nɔ ko nɔ ko be nɛ e sa yi jemi pe wa Mawu ɔ. E ‘hi, nɛ e kɛ yayami paa nɔ.’ E ji ‘Mawu mɔbɔ nalɔ, nɛ e mi mi sãa lɛ. E mi mi fu we mla nɛ e suɔmi ɔ se pui, nɛ e yeɔ anɔkuale daa.’ (La 86:5, 15) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ngɛ yi mi tomi kpakpa he je nɛ e sa nɛ wa je Yehowa yi ngɛ nɔ nɛ e ji, kɛ níhi nɛ e peeɔ ɔ he je.

8. Mɛni ji ní komɛ nɛ wa ma nyɛ maa na Yehowa si ngɛ he? (La 104:12-15, 24)

⁸ Ngɛ Yehowa yi nɛ wa ma je ɔ se ɔ, e sa nɛ waa na lɛ si ngɛ ní kpakpahi nɛ e peeɔ ha wɔ ɔ he hulɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa ma nyɛ maa na lɛ si ngɛ kɔlahi nɛ wa naa ngɛ mɔmɔ slɔɔtoslɔɔtohi a mi ɔ he. Wa ma nyɛ maa na lɛ si hu ngɛ niye ní ngɔngɔɛ slɔɔtoslɔɔtohi nɛ e ha wɔ ɔ kɛ huɛmɛ kpakpahi nɛ wa ngɛ nɛ lɔ ɔ haa wɔ bua jɔmi ɔ he. Wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ haa wɔ ní nɛ ɔmɛ kɛ ní kpahi fuu konɛ wa ná bua jɔmi. (Kane La 104:12-15, 24.) Nɔ́ nɛ he hia pe kulaa nɛ e sa nɛ waa na lɛ si ngɛ he ji mumi mi niye ní nɛ e haa wɔ ɔ kɛ hwɔɔ se he hɛ nɔ kami nɛ se be nɛ wa ngɛ ɔ.

9. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ wa kai nɛ waa na Yehowa si? (1 Tɛsalonika Bi 5: 17, 18)

⁹ E he wɛ kulaa kaa wa hɛ maa je nɔ kaa wa maa na Yehowa si ngɛ níhi tsuo nɛ e peeɔ ha wɔ ɔ he. Mɛni maa ye bua mo konɛ o kai nɛ o na lɛ si? O ma nyɛ maa ngma níhi nɛ o sɔle ngɛ a he ɔ kɛ pue si,  konɛ pee se ɔ, o hyɛ kaa e ha jamɛ a sɔlemi ɔmɛ a heto lo, nɛ o sɔle kɛ na lɛ si kaa e ye bua mo. (Kane 1 Tɛsalonika Bi 5: 17, 18.) Mo susu he nɛ o hyɛ: Ke wa pee nɔ́ ko kɛ ha nɔ ko nɛ nɔ ɔ je hɛsa kpo ɔ, wa bua jɔɔ, nɛ wa nuɔ he kaa nɔ ɔ suɔ wɔ. Jã kɛ nɛ ke wa na Yehowa si ngɛ wa sɔlemi ko heto nɛ e ha a he ɔ, e bua jɔɔ. (Kol. 3: 15) Se wa ngɛ yi mi tomi titli ko hu he je nɛ e sa kaa waa na Mawu si?

10. Ngɛ 1 Petro 2: 21 ɔ nya a, mɛni he je nɛ e sa nɛ waa na Yehowa si kaa e tsɔ e Bi ɔ kɛ ba zugba a nɔ ɔ?

¹⁰ Kane 1 Petro 2: 21. E sa nɛ waa na Yehowa si kaa e tsɔ e Bi nɛ e suɔ lɛ ɔ konɛ e ba tsɔɔ wɔ ní. Ke wa kase Yesu he ní ɔ, wa leɔ Yehowa he ní fuu kɛ nɔ́ nɛ wa maa pee konɛ e bua nɛ jɔ. Ke wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Kristo afɔle sami ɔ mi ɔ, huɛ bɔmi kpakpa maa hi waa kɛ Yehowa Mawu wa kpɛti, nɛ waa kɛ lɛ maa hi si ngɛ tue mi jɔmi mi.​—Rom. 5:1.

11. Mɛni he je nɛ ke wa ngɛ sɔlee ha Yehowa a, e sa nɛ waa sɔle kɛ gu Yesu biɛ mi ɔ?

¹¹ Wa naa Yehowa si kaa kɛ gu e Bi ɔ nɔ ɔ, wa nyɛɔ nɛ wa sɔleɔ kɛ haa lɛ. Ke wa bi Yehowa nɔ́ ko ɔ, e guɔ Yesu nɔ kɛ tsuɔ wa ní bimi ɔ he ní. Ke wa sɔle ngɛ Yesu biɛ mi ɔ, Yehowa buɔ tue, nɛ e haa heto. Yesu de ke: “Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ nyɛ ma bi ngɛ ye biɛ mi ɔ, lɔ ɔ nɛ ma pee, konɛ a gu Bi ɔ nɔ kɛ wo Tsɛ ɔ hɛ mi nyami.”​—Yoh. 14:13, 14.

12. Mɛni yi mi tomi kpa ko he je nɛ e sa nɛ waa na Yehowa si ngɛ e Bi ɔ he?

¹² Yehowa kɛ wa tɔmi ɔmɛ keɔ wɔ ngɛ Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ he je. Ngmami ɔ kale Yesu kaa e ji ‘osɔfo nɔkɔtɔma pe kulaa nɛ e hii si ngɛ Agboje ɔ matsɛ sɛ ɔ hiɔ nɔ ngɛ hiɔwe.’ (Heb. 8:1) Yesu ji wa ‘yemi kɛ bualɔ ngɛ Tsɛ ɔ ngɔ.’ (1 Yoh. 2:1) Wa naa Yehowa si kaa e ha wɔ Osɔfo Nɔkɔtɔma ko nɛ e mi mi saa lɛ ngɛ wa he, nɛ́ e nuɔ wa gbɔjɔmi ɔmɛ a sisi, nɛ́ e “kpaa pɛɛ kɛ haa wɔ”! (Rom. 8:34; Heb. 4:15) Wa yi mluku, lɔ ɔ he je ɔ, ke pi Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ he ɔ, jinɛ wa be nyɛe maa sɔle kɛ ha Yehowa. E ngɔ e Bi nɛ e suɔ lɛ ɔ kɛ ha wɔ! Enɛ ɔ he je ɔ, wɔ tsuo wa kplɛɛ nɔ kaa nɔ́ ko be nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ to Yehowa nane mi ngɛ nike ní nɛ se be nɛ ɔ he.

13. Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo ɔ, mɛni e pee kɛ tsɔɔ kaa e suɔ e kaseli ɔmɛ?

¹³ Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo ɔ, e sɔle be gagaa kɛ ha e kaseli ɔmɛ, nɛ e bi e Tsɛ ɔ kaa e “bu a he ngɛ nɔ yayami ɔ he.” (Yoh. 17:15) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Yesu suɔ mɛ wawɛɛ. Yesu le kaa e be kɛe nɛ e maa na nɔ́ mohu lɛɛ, se e hao wawɛɛ ngɛ e kaseli ɔmɛ a he.

14. Mɛni wa maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ wa nyɛmimɛ Kristofohi?

¹⁴ Wa kaseɔ Yesu, enɛ ɔ he ɔ, pi wa hiami níhi a he pɛ nɛ wa sɔleɔ ngɛ. Wa sɔleɔ be fɛɛ be ha wa nyɛmimɛ Kristofohi hulɔ. Jã nɛ wa peeɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu fami nɛ tsɔɔ kaa waa suɔ wa nyɛmimɛ ɔ nɔ yee, nɛ lɔ ɔ haa nɛ Yehowa naa bɔ nɛ wa suɔ wa nyɛmimɛ Kristofo ɔmɛ ha. (Yoh. 13:34) Ke wa ngɛ sɔlee ha wa nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ, pi nɛ wa ngɛ wa be puɛe. Mawu Munyu ɔ de ke, “dalɔ pɛɛ kpami nɛ mi wa a tsuɔ ní wawɛɛ.”​—Yak. 5:16.

15. Mɛni he je nɛ e hia nɛ waa sɔle ha wa nyɛmimɛ Kristofohi?

¹⁵ Wa nyɛmimɛ Kristofohi hia wa sɔlemi konɛ a nyɛ nɛ a da nyagbahi babauu nɛ a  kɛ ngɛ kpee ɔ nya. Wa ma nyɛ maa sɔle ha Yehowa konɛ e ye bua mɛ nɛ a nyɛ nɛ a da hiɔhi, adebɔ mi oslaahi, ta, si temi kɛ womi, kɛ nyagba kpahi nɛ a kɛ kpee ɔ a nya. Wa ma nyɛ maa sɔle ha wa nyɛmimɛ nɛ a ngɔ a he kɛ ha nɛ a yeɔ bua nyɛmimɛ nɛ a hia yemi kɛ buami ngɛ oslaa be mi ɔ hulɔ. Eko ɔ, o le wa nyɛmimɛ komɛ nɛ a kɛ haomihi kaa jã ngɛ kpee. O ma nyɛ maa wo a biɛ ta nɛ o sɔle ha mɛ. Ke wa sɔle konɛ Yehowa nɛ e ye bua wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a nyɛ nɛ a da a nya gba amɛ a nya a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ wawɛɛ.

16. Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa sɔle ha nyɛmimɛ nyumuhi nɛ ngɛ a asafo ɔ hɛ mi nyɛɛe ɔ?

¹⁶ Nihi nɛ a nyɛɛɔ asafo ɔ hɛ mi ɔ bua jɔɔ wawɛɛ ke wa sɔle ha mɛ ejakaa a náa he se. Bɔfo Paulo le kaa e he hia nɛ ni kpahi nɛ a sɔle kɛ ha lɛ. E ngma ke: “Nyɛɛ sɔle ha imi hulɔ, konɛ ke i pã ye nya mi ɔ, a ha mi munyuhi bɔ nɛ pee nɛ ma nyɛ ma tu munyu kɛ kã, nɛ́ ma ha nɛ a le sane kpakpa a he laami sane nɛ e ngɛ klɔuu ɔ.” (Efe. 6:19) Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, wa ngɛ nyɛmimɛ nyumuhi fuu ngɛ wa kpɛti nɛ a ngɛ ní tsue wawɛɛ kɛ ngɛ asafo ɔ hɛ mi nyɛɛe. Ke wa sɔle ha mɛ konɛ Yehowa nɛ e jɔɔ a ní tsumi ɔ nɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ.

17-18. Mɛni behi a mi nɛ a ma nyɛ ma de nɔ ko kaa e sɔle, nɛ mɛni e sa nɛ e hi nɔ nɛ maa sɔle ɔ juɛmi mi?

¹⁷ Be komɛ ɔ, wa náa he blɔ kɛ sɔleɔ ngɛ nihi a nane mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛmiyo ko nɛ e kɛ nɔ ko yaa kase Baiblo ɔ ma nyɛ ma de nyɛmiyo nɛ e piɛɛ e he ɔ ke e sɔle. Akɛnɛ nyɛmiyo nɛ e piɛɛ e he ɔ li Baiblo kaselɔ ɔ saminya he je ɔ, eko ɔ, e maa suɔ kaa e maa sɔle kɛ mwɔ ní kasemi ɔ nya. Lɔ ɔ ma ha nɛ e maa le nɔ́ nɛ e ma de ngɛ sɔlemi ɔ mi nɛ́ maa ye bua ní kaselɔ ɔ.

¹⁸ A ma nyɛ ma tsɛ nyɛminyumu ko nɛ e sɔle ngɛ fiɛɛmi yami kpe loo asafo mi kpe sisi. E sa nɛ nyɛmimɛ nyumuhi nɛ a náa he blɔ kɛ sɔleɔ ngɛ kpehi kaa jã sisi ɔ nɛ a ha nɛ yi mi tomi he je nɛ a ngɛ jamɛ a kpe ɔ pee ɔ nɛ hi a juɛmi mi. Ke wa ngɛ sɔlee ɔ, e sɛ nɛ e pee kaa wa ngɛ asafo ɔ ga woe loo wa ngɛ adafi fiae. Behi fuu ɔ, a  ngɔɔ hɛngmɛfia enuɔ kɛ laa nɛ a kɛ sɔleɔ ngɛ asafo mi kpehi a sisi. Lɔ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ nyɛminyumu nɛ maa sɔle ɔ nɛ “tu munyu fuu,” titli ɔ, ke a yaa je asafo mi kpe sisi.​—Mat. 6:7.

19. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ Yehowa kojomi ligbi ɔ nɛ ko ti wɔ si tlukaa?

¹⁹ E sa nɛ wa ha nɛ sɔlemi nɛ pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi ejakaa Yehowa kojomi ligbi ɔ su si ta. Enɛ ɔ he ɔ, Yesu de ke: “Nyɛ ko hwɔ mahe, nɛ be fɛɛ be ɔ, nyɛɛ hɛɛ pɛɛ kpami nɛ mi wa mi konɛ nyɛ nyɛ nɛ nyɛɛ je ní nɛ ɔmɛ tsuo nɛ maa ba a mi, nɛ́ nyɛ nyɛ nɛ nyɛɛ da si ngɛ nɔmlɔ Bi ɔ hɛ mi.” (Luka 21:36) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa sɔleɔ be fɛɛ be ɔ, wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa, nɛ Mawu kojomi ligbi ɔ be wɔ si tie tlukaa.

20. Mɛni blɔ nɔ nɛ wa sɔlemi ma nyɛ maa pee kaa tsopa kɛ e he via?

²⁰ Kɛ ba si hiɛ ɔ, mɛni wa kase? Wa kase kaa sɔlemi ji he blɔ nɛ se be nɛ wa ná. Wa na kaa níhi nɛ kɔɔ Yehowa yi mi tomi he ɔ ji níhi nɛ a he hia nɛ e sa kaa waa sɔle ngɛ he. Wa sɔleɔ nɛ wa naa Yehowa si ngɛ e Bi ɔ nɛ e ba gbo kɛ ha wɔ ɔ kɛ e Matsɛ Yemi ɔ he je. Jehanɛ hu ɔ, wa sɔleɔ kɛ haa wa nyɛmimɛ Kristofohi. Yehowa suɔ nɛ waa sɔle kɛ bi lɛ wa daa ligbi hiami níhi, nɛ wa de lɛ nɛ e ha nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa. Loko wa maa sɔle ɔ, e sa nɛ wa susu níhi nɛ wa ma de ɔ he saminya. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa bua jɔ he blɔ nɛ se be nɛ ɔ he wawɛɛ. Enɛ ɔ ma ha nɛ wa munyu ɔ maa pee kaa tsopa kɛ e he via ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ e ma ‘ná he bua jɔmi.’​—Abɛ 15:8.