Ke o ngɛ hlae nɛ o le nɔ ko saminya a, e maa hi wawɛɛ kaa o maa kase níhi nɛ nɔ ɔ pee kɛ nyagbahi nɛ e kɛ kpe kɛ bɔ nɛ e plɛ kɛ da nya ha a he ní. Jã kɛ̃ nɛ ke o ngɛ hlae nɛ o le Mawu saminya a, e he maa hia kaa o kase níhi nɛ e pee ɔmɛ a he ní. Ke o pee jã a, o ma ba na kaa wa ngɛ níhi nɛ Mawu pee kɛ be ɔmɛ a he se náe amlɔ nɛ ɔ, nɛ wa ma nyɛ ma ná a he se hwɔɔ se hulɔ.

Yehowa Mawu ji nɔ nɛ bɔ níhi tsuo, nɛ a naa e “suhi nɛ a nɛ kɛ hɛ ngmɛ ɔ heii, ejakaa a naa mɛ kɛ guɔ níhi nɛ a bɔ ɔmɛ a nɔ.” (Roma Bi 1:20) ‘Yehowa lɛ bɔ je ɔ ngɛ e he wami nya. Nile lɛ e kɛ bɔ je ɔ, nɛ jamɛ a nile ɔ nɔuu e kɛ bli hiɔwe mi.’ (Yeremia 10:12) Bɔ nɛ nibɔ ní ɔmɛ ngɛ nyakpɛ ha a tsɔɔ bɔ nɛ Mawu susuɔ wa he ha.

Susu bɔ nɛ Yehowa bɔ adesa nɛ “e pee lɛ kaa bɔ nɛ lɛ nitsɛ e ngɛ ɔ” he nɛ o hyɛ. (1 Mose 1:27) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e ha wɔ he blɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa je e su ɔmɛ kpo. E bɔ wɔ nɛ e ha wɔ nyɛmi konɛ waa nu e susumihi kɛ e mlaa amɛ a sisi. Ke wa bɔ mɔde nɛ wa nyɛɛ ngɛ e susumi ɔmɛ kɛ e mlaa amɛ a nya a, wa ma ná bua jɔmi wawɛɛ nɛ wa si himi maa pee kpakpa. Nɔ́ nɛ pe kulaa, e ha wɔ he blɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa ya nɔ nɛ wa ha huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ mi nɛ wa.

Ke wa hyɛ níhi nɛ Mawu bɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ, wa naa bɔ nɛ e susuɔ wa he ha. Bɔfo Paulo ngma ngɛ e munyu ɔ mi kaa, Mawu “jɔɔ we lɛ nitsɛ e he odase yemi, ejakaa e pee kpakpa, e ha hiɔmi nɛ kɛ je hiɔwe ha nyɛ, nɛ e ha nyɛ be kpakpahi nɛ niye ní baa, nɛ e ha nyɛ ngma nɛ nyɛ tɔ, nɛ e ha nɛ bua jɔmi hyi nyɛ tsui tɔ.” (Ní Tsumi 14:17) Mawu haa wɔ níhi babauu pe níhi nɛ wa hia ngɛ wa si himi mi pɛ kɛkɛ. E ha wɔ níhi slɔɔtoslɔɔtohi fuu konɛ wa nyɛ nɛ wa ná bua jɔmi ngɛ wa si himi mi. Se níhi babauu ngɛ nɛ Mawu to kaa e maa pee ha wɔ hwɔɔ se.

 Yehowa bɔ zugba a konɛ adesahi nɛ a hi nɔ kɛ ya neneene. Baiblo ɔ de ke: “Zugba a lɛɛ e ngɔ kɛ ha nimli adesahi,” nɛ “e bɔɛ lɛ ngɔ fɔɛ si gu nɛ e pee yaka; se e pee lɛ konɛ nimli nɛ hi nɔ.” (La 115:16; Yesaya 45:18) Mɛnɔmɛ nɛ a maa hi zugba a nɔ, nɛ kɛ yaa si mɛni be? “Nihi nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da a, zugba a maa pee a nɔ́ nɛ a maa hi nɔ daa.”​—La 37:29.

Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa bɔ kekleekle nyumu kɛ yo, Adam kɛ Hawa, nɛ e kɛ mɛ wo paradeiso ɔ mi ‘konɛ a hu mi nɛ a hyɛ nɔ.’ (1 Mose 2:8, 15) Mawu kɛ ní tsumi enyɔ komɛ nɛ a ngɛ bua jɔmi wo a dɛ: “Nyɛ fɔ babauu nɛ nyɛɛ hiɛ; nyɛ hyi zugba a nɔ tsuo, nɛ nyɛɛ ye zugba a tsuo nɔ” (1 Mose 1:28) Enɛ ɔ ha nɛ Adam kɛ Hawa ba ná hɛ nɔ kami kaa a ma hi zugba a nɔ kɛ maa ya neneene ngɛ bua jɔmi mi. Se aywilɛho sane ji kaa, a gbo Mawu nɔ tue nɛ lɔ ɔ ha nɛ hɛ nɔ kami nɛ a ngɛ kaa a maa piɛɛ “dali “ nɛ a “maa hi zugba a nɔ” he ɔ bɔ mɛ. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ́ nɛ a pee ɔ tsakee we yi mi tomi nɛ Yehowa ngɛ kɛ ha wɔ loo zugba a. Kekleekle ɔ, ha nɛ wa susu nɔ́ kpa ko nɛ Mawu peeɔ he nɛ waa hyɛ.

Mawu Munyu ɔ nɔuu ke ji Baiblo ɔ nɛ. Mɛni he je nɛ Yehowa ha wɔ Baiblo ɔ? Bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa kase e he ní. (Abɛ 2:1-5) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Baiblo ɔ ha we sanehi tsuo nɛ eko ɔ, wa ma bi ngɛ Mawu he ɔ a heto, nɛ womi ko be nyɛe ma ha wɔ heto hulɔ. (Fiɛlɔ 3:11) Se kɛ̃ ɔ, níhi tsuo nɛ a ngma ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa le Mawu saminya. Wa leɔ nɔ nɛ e ji kɛ gu bɔ nɛ e kɛ nihi yeɔ ha a nɔ. Wa naa nimli pɔtɛɛ nɛ e suɔ a sane kɛ nimli nɛ e sume a sane. (La 15:1-5) Wa leɔ e susumi ngɛ jami, jemiba, kɛ he lo nya níhi a he. Baiblo ɔ hu tsɔɔ wɔ Yehowa su ɔmɛ kɛ gu níhi nɛ e Bi, Yesu Kristo tsɔɔ, kɛ bɔ nɛ e pee e ní ha a nɔ.​—Yohane 14:9.

Yi tomi kpa he je nɛ Yehowa ha wɔ e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ ji kaa, konɛ wa nyɛ nɛ wa ná bua jɔmi nɛ waa ye manye ngɛ si himi mi. Kɛ gu Baiblo ɔ nɔ ɔ, Yehowa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ e sa kaa waa pee konɛ wa ná bua jɔmi ngɛ weku mi, kɛ bɔ nɛ wa bua maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he, kɛ bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ da haomihi a nya ha. Nɛ kaa bɔ nɛ a tsɔɔ mi ngɛ womi tɛtlɛɛ nɛ ɔ mi ɔ, Baiblo ɔ ha sane bimihi nɛ a he hia amɛ a heto. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Mɛni he je nɛ je ɔ mi hyi tɔ kɛ nɔ́ nami ɔ? Mɛni maa ba hwɔɔ se? Baiblo ɔ tsɔɔ níhi nɛ Mawu pee konɛ e kɛ ha nɛ e yi tomi ɔmɛ nɛ a ba mi.

Baiblo ɔ ji womi ko nɛ ngɛ slɔɔto kulaa, ejakaa Mawu ji nɔ nɛ ha nɛ a ngma. Nyumuhi 40 nɛ a ngma Baiblo ɔ, nɛ a ngma maa pee jeha 1,600 kɛ se. Se kɛ̃ ɔ, Baiblo ɔ mi munyu ɔmɛ tsuo hɛɛ munyuyi kake ejakaa Mawu lɛ ha nɛ a ngma. (2 Timoteo 3:16) Baiblo ɔ be kaa blema ní tsumihi, a baa yi kɛ ha yi nɔ bimɛ, kaa bɔ nɛ blema Baiblo mi womihi akpehi abɔ nɛ a kɛ nine ngmaa tsɔɔ ɔ. Jehanɛ se hu ɔ, ngɛ mɔde nɛ a bɔ kaa a ma kpata Baiblo ɔ hɛ mi konɛ a ko tsɔɔ sisi, a ko gba kɛ ha nihi, nɛ a ko kane tsuo se ɔ, Baiblo ɔ ngɛ kɛ ba si mwɔnɛ ɔ. Mwɔnɛ ɔ, Baiblo ɔ ji womi ko nɛ a gba wawɛɛ, nɛ a tsɔɔ sisi hu pe womi kpahi tsuo. Baiblo ɔ hɛ mi nɛ a nyɛ we nɛ a kpata a ji odase nɛ tsɔɔ kaa “wa Mawu ɔ munyu ɔ lɛɛ e ngɛ kɛ yaa neneene.”​—Yesaya 40:8.

Nɔ́ kpa ko hu nɛ Mawu pee ji kaa, e ma nɔ mi kaa yi mi nɛ e to kɛ ha wɔ ɔ maa ba mi kokooko. Kaa bɔ nɛ wa de kɛ sɛ hlami ɔ, Mawu yi tomi ji kaa adesahi nɛ a hi zugba a nɔ kɛ ya neneene. Se kɛ̃ ɔ, benɛ Adam gbo Mawu nɔ tue nɛ e pee yayami ɔ, he blɔ nɛ e ngɛ kaa e maa hi si kɛ ya neneene ɔ bɔ e kɛ e sisi bimɛ tsuo. “Kɛ gu adesa kake nɔ ɔ, yayami ba je ɔ mi, nɛ gbenɔ gu yayami nɔ kɛ ba, nɛ lɔ ɔ he ɔ, gbenɔ sã adesahi tsuo, ejakaa mɛ tsuo a pee yayami.” (Roma Bi 5:12) Akɛnɛ Adam pee yayami nɛ e gbo Mawu nɔ tue he je ɔ, e pee kaa nɔ́ nɛ Mawu yi mi tomi kɛ ha zugba a be mi bae. Kɛ Yehowa tsu sane ɔ he ní ha kɛɛ?

Nɔ́ nɛ Yehowa pee ɔ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ e su ngɛ ha. E kɛ dami sane yemi bu Adam kɛ Hawa fɔ ngɛ nɔ́ nɛ a pee ɔ he, se e je suɔmi mi nɛ e to blɔ nya kɛ ha a sisi bimɛ. Akɛnɛ Yehowa ngɛ nile he je ɔ, e to blɔ nya nɛ e tsu nyagba a he ní o ya nɔuu. (1 Mose 3:15) Wa ma nyɛ maa yu wa he ngɛ yayami kɛ gbenɔ he kɛ gu Mawu Bi, Yesu Kristo nɔ. Mɛni enɛ ɔ tsɔɔ?

 Bɔ nɛ pee nɛ a nyɛ nɛ a kpɔ adesahi kɛ je Adam atuã tsɔmi ɔ sisi ɔ, Yehowa tsɔ Yesu kɛ ba zugba a nɔ konɛ e ba tsɔɔ wɔ wami blɔ ɔ nɛ́ “e ngɔ e wami kɛ ha kaa kpɔmi nɔ́ nɛ e kɛ kpɔ̃ nihi babauu.” a (Mateo 20:28; Yohane 14:6) Yesu ma nyɛ ma kpɔ̃ wɔ ejakaa e ye mluku kaa Adam. Se Yesu lɛɛ e pee we e ní kaa Adam, e bu Mawu tue kɛ ya si gbenɔ mi po. Akɛnɛ e sɛ kaa Yesu nɛ gbo he je ɔ, Yehowa tle lɛ si kɛ ba wami ekohu. Amlɔ nɛ ɔ, Yesu ma nyɛ maa pee nɔ́ nɛ Adam nyɛ we nɛ e pee ɔ. E ma ha nɛ adesahi nɛ a peeɔ tue bumi ɔ ma ná neneene wami. “Ejakaa kaa bɔ nɛ kɛ gu adesa kake ɔ tue gbomi ɔ nɔ nɛ nihi babauu ba plɛ yayami peeli ɔ, jã nɔuu kɛ̃ nɛ kɛ gu nɔ kake ɔ tue bumi ɔ nɔ ɔ, nihi babauu ma ba plɛ dali.” (Roma Bi 5:19) Kɛ gu Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ ɔ, si nɛ Mawu wo kaa adesahi nɛ a hi zugba a nɔ kɛ ya neneene ɔ maa ba mi.

Wa kase níhi babauu ngɛ Yehowa he kɛ gu bɔ nɛ e tsu nyagbahi nɛ je Adam tue gbomi ɔ mi kɛ ba a he ní ɔ he. Wa na kaa nɔ́ ko nɔ́ ko be nyɛe maa tsi Yehowa nya kaa e ko gbe ní tsumi nɛ e je sisi ɔ nya; e munyu ɔ “maa ba mi kokooko.” (Yesaya 55:11) Wa ba kase hu kaa Yehowa ngɛ suɔmi nɛ mi kuɔ kɛ ha wɔ. “Kɛ gu enɛ ɔ nɔ nɛ suɔmi nɛ Mawu ngɛ kɛ ha wɔ ɔ jeɔ kpo, kaa Mawu tsɔ e Bi kake too ɔ kɛ ba je ɔ mi konɛ kɛ gu e nɔ ɔ, wa nyɛ nɛ wa ná wami. Kikɛ nɛ ɔ ji bɔ nɛ suɔmi ɔ ngɛ, pi wɔ nɛ wa suɔ Mawu, mohu ɔ, lɛ nɛ e suɔ wɔ nɛ e tsɔ e Bi ɔ kɛ ba kaa kpatami afɔle kɛ ha wa he yayami ɔmɛ.”​—1 Yohane 4:9, 10.

Mawu “nɛ lɛ nitsɛ e Bi ɔ po mɔbɔ, se e ngɔ lɛ kɛ ha ngɛ wɔ tsuo wa he,” enɛ ɔ he ɔ, wa ngɛ nɔ mi mami kaa Mawu maa je ‘mi jɔmi mi konɛ e ngɔ ní kpahi tsuo’ nɛ e wo si ɔ kɛ ha wɔ. (Roma Bi 8:32) Mɛni Mawu wo si kaa e maa pee kɛ ha wɔ? Moo tsa ní kanemi ɔ nɔ.