A tsɔɔ nɔ́ he numi ha nɔ sisi kaa e ji “nyɛmi nɛ haa nɛ o ngɔɔ o he kɛ woɔ nɔ́ kpa si fɔfɔɛ mi kɛ gu nɔ ɔ si fɔfɔɛ nɛ o maa po he foni ngɛ o juɛmi mi kaa nɔ́ nɛ mo lɛ o ngɛ e si fɔfɔɛ ɔ mi ɔ nɔ.” Juɛmi he ní lelɔ ko nɛ a tsɛɛ ke Dr. Rick Hanson ɔ tsɔɔ kaa, “nɔ́ he numi ha nɔ ngɛ wa wuhi a mi.”

SUSU HE NƐ O HYƐ: Mɛni he je nɛ adesahi nuɔ nɔ́ he ha nɔ pe adebɔ ní kpahi ɔ? Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Mawu bɔ nɔmlɔ adesa ngɛ e subai nɔ. (1 Mose 1:26) Mawu bɔ wɔ ngɛ e subai nɔ, bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa pee wa ní kaa lɛ, enɛ ɔ he je nɛ wa jeɔ e su kpakpahi nɛ e ngɛ ɔ eko kpo ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ́ he numi ha nɔ ha nihi nɛ a susuɔ nɔ he ɔ ye bua ni kpahi ɔ, e tsɔɔ kaa a ngɛ a Bɔlɔ nɛ ji Yehowa Mawu, nɛ e mi mi sãa lɛ nɛ e nuɔ nɔ́ he ha nɔ ɔ kasee.​—Abɛ 14:31.

Mawu nuɔ nɔ́ he ha wɔ nɛ e sume kaa e maa na nɛ wa ngɛ nɔ́ nae. Benɛ blema Israel bi ɔmɛ ngɛ nɔ́ nae ngɛ Ijipt ngɛ nyɔguɛ tso mi kɛ benɛ a kɛ si himi nɛ mi wa kpe jeha 40 ngɛ nga kplanaa a nɔ ɔ, Baiblo ɔ de ke: “Ngɛ a haomi ɔmɛ tsuo mi ɔ, e hao ngɛ a he.” (Yesaya 63:9, NW) Mo kadi kaa pi nɛ Mawu le a haomi ɔmɛ kɛkɛ. E nu he ha mɛ, nɛ e de ke, “i le a nɔ́ nami ɔ tsuo.” (2 Mose 3:7) Mawu de ke, “Nɔ nɛ maa ta nyɛ he ɔ, i be lɛ kplɛɛe.” (Zakaria 2:8) Ke ni kpahi pee wɔ nɔ́ dɔ nɔ́ ko ɔ, lɛ hu e dɔɔ lɛ wawɛɛ.

Ke wa tsui ɔ buɔ wɔ fɔ nɛ e peeɔ wɔ kaa Mawu be nyɛe maa nu he ha wɔ po ɔ, Baiblo ɔ ngɛ nɔ mi mae ha wɔ kaa, “Mawu kle pe wa tsui ɔ, nɛ e le níhi tsuo.” (1 Yohane 3:19, 20) Mawu le wɔ saminya pe bɔ nɛ wa le wa he ɔ. E le wa si fɔfɔɛhi, wa susumihi, kɛ wa he numihi tsuo. Nɛ e nuɔ nɔ́ he ha wɔ.

 Ngmami ɔmɛ haa wɔ nɔ mi mami

• “Ke nyɛ fa kue ha mi ɔ, ma he nɔ. Ke nyɛ tsɛ mi ɔ, nyɛ maa nu ye he”​—YESAYA 58:9.

• “Yi mi nɛ i to ngɛ nyɛ he ɔ, imi nɔ kake too pɛ lɛ i le; i to nɛ ma ha nɛ nyɛ he mi nɛ jɔ nyɛ, se pi kaa ma hao nyɛ. Ní kpakpahi nɛ nyɛ ngɛ blɔ hyɛe ɔ, i to nɛ ma ha nyɛ. Jamɛ a be ɔ, ke nyɛ tsɛ mi nɛ nyɛ fa kue ha mi ɔ, ma bu nyɛ tue.”​—YEREMIA 29:11, 12.

• “Ye vo nyu ma hyi o tɔ ɔ. Tse o kadi lɛ tsuo ngɔ wo o womi ɔ mi?”​—LA 56:8.

Ke wa le kaa Mawu nuɔ nɔ́ he ha wɔ ɔ, anɛ e maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da haomihi a nya lo? Mo susu Maria níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ:

E de ke, “Kansa gba ye binyumu ɔ nya jeha enyɔ sɔuu nɛ e gbo benɛ e ye jeha 18. E gbenɔ ɔ hao mi wawɛɛ nɛ i susu kaa i be nyɛe ma da si himi ɔ nya hu. Ye mi mi fu Yehowa wawɛɛ ejakaa e kɛ e he wui sane ɔ mi konɛ e tsa ye bi ɔ!

“Jeha ekpa se ɔ, i de ye huɛ ko nɛ ngɛ asafo ɔ mi nɛ e mi mi sãa lɛ ngɛ nɔ he ɔ bɔ nɛ i susuɔ kaa Yehowa sume mi ɔ, e bu mi tue saminya. E pee dii nɛ e bu mi tue ngmlɛfiahi abɔ. Benɛ i tu munyu ta a, e tsɛ munyu nɛ ngɛ 1 Yohane 3:19, 20 ɔ se. Ngmami nɛ ɔ ta ye tsui he wawɛɛ. Lejɛ ɔ de ke: ‘Mawu kle pe wa tsui ɔ, nɛ e le níhi tsuo.’ E tsɔɔ nya kaa Yehowa le bɔ nɛ wa ngɛ haoe ha.

“Ngɛ enɛ ɔ tsuo se ɔ, e he wa kɛ ha mi kaa maa ngmɛɛ abofu nɛ ngɛ ye mi ɔ he! Kɛkɛ nɛ i kane La 94:19 ɔ, e de ke: ‘Ke yi mi susumi tsɔ ha nɛ i pee basaa kikɛ nɛ ɔ, mo lɛ o haa mi bua jɔmi, nɛ ye nɔ gbagba tee ekohu.’ I nu he kaa imi tutuutu nɛ a ngma munyu nɛ ɔ kɛ ha! Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, i ba na kaa ke i de Yehowa ye haomi ɔmɛ ɔ, ye nɔ gbagba tee, ejakaa i le kaa e buɔ mi tue nɛ e nuɔ mi sisi.”

Lemi nɛ wa le kaa Mawu nuɔ wɔ sisi nɛ e nuɔ nɔ́ he ha wɔ ɔ, haa nɛ wa náa bua womi! Se mɛni he je nɛ je ɔ mi hyi tɔ kɛ nɔ́ nami ɔ? Anɛ Mawu kɛ nɔ́ nami ngɛ wa tue gblae ngɛ wa tɔmi ɔmɛ a he lo? Anɛ Mawu maa pee nɔ́ ko kɛ po nɔ́ namihi tsuo se lo? A tsɔɔ sane bimi nɛ ɔmɛ a mi ngɛ munyuhi nɛ a nyɛɛ se ɔmɛ a mi.