1, 2. Sisije ɔ, kɛ Adam kɛ Hawa a si himi ngɛ kɛɛ? Mɛni sane bimihi a he wa ma susu?

BENƐ Yehowa bɔ Adam kɛ Hawa a, a be he nyɛlɔ ko. A ye mluku, nɛ a ngɛ paradeiso mi. Bɔlɔ ɔ ngɔ mɛ kɛ pee e bimɛ, nɛ huɛ bɔmi kpakpa hi a kɛ lɛ a kpɛti. (1 Mose 2:7-9; Luka 3:38) Mawu ha mɛ ní tsumi ko nɛ he hia. (Kane 1 Mose 1:28.) Adam kɛ Hawa maa hi si kɛ ya si mɛni be loko a ma nyɛ maa gbe ní tsumi nɛ ɔ nya? Ke a be si hie kɛ ya neneene po ɔ, a ma nyɛ ma ‘fɔ babauu nɛ a bimɛ nɛ a hyi zugba a nɔ tsuo.’ Se loko a ma nyɛ maa ‘ye zugba a nɔ lohwe ɔmɛ tsuo a nɔ’ ɔ, e biɔ nɛ a hi si kɛ ya neneene. Jinɛ a ma tsu ní tsumi nɛ ɔ kɛ maa ya neneene.

² Mɛni he je nɛ níhi tsake kulaa amlɔ nɛ ɔ? Mɛni he je nɛ níhi fuu ngɛ nɛ ha we nɛ wa ná bua jɔmi ɔ? Ní nɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ́ nɛ kle pe kulaa ji gbenɔ. Kɛ Mawu ma plɛ kɛ po ní nɛ ɔmɛ a se ha kɛɛ? Sane bimi nɛ ɔmɛ a heto ngɛ  Baiblo ɔ mi, nɛ wa ma susu a he ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi.

3, 4. (a) Mɛni mlaa Mawu wo Adam kɛ Hawa? (b) Mɛni he je nɛ e he hia nɛ a ye jamɛ a mlaa a nɔ ɔ?

³ E ngɛ mi kaa a bɔ Adam kɛ Hawa konɛ a hi si kɛ ya neneene mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, a ma nyɛ ma gbo. Loko a ma nyɛ maa hi wami mi daa a, e biɔ nɛ a wo mumu, a nu nyu, a hwɔ si, nɛ a ye ní. Se nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ji huɛ bɔmi kpakpa nɛ maa hi a kɛ Yehowa, nɔ nɛ ha mɛ wami ɔ a kpɛti. (5 Mose 8:3) Ja a ha nɛ Yehowa kudɔ mɛ loko a ma nyɛ maa hi si kɛ ya neneene. Loko Yehowa maa bɔ Hawa a, Yehowa sɛ hlami de Adam ke: “Tso ɔmɛ nɛ ngɛ ngmɔ ɔ mi ɔ, o ma nyɛ maa ye eko tsuaa eko yiblii faa, ja tso ɔ nɛ haa nɔ leɔ kpakpa kɛ yayami ɔ pɛ. Koo ye jamɛ a tso ɔ yiblii; ligbi nɛ o maa ye eko ɔ, o ma gbo.”—1 Mose 2:16, 17.

⁴ “Tso ɔ nɛ haa nɔ leɔ kpakpa kɛ yayami ɔ” daa si kɛ ha he blɔ nɛ Mawu ngɛ kaa lɛ nɛ e sa kaa e tsɔɔ adesahi nɔ́ kpakpa kɛ nɔ́ yaya. Adam le kpakpa kɛ yaya momo, ejakaa a bɔ lɛ ngɛ Mawu subai nɔ, nɛ e ngɛ he nile hulɔ. Tso ɔ kaiɔ Adam kɛ Hawa be tsuaa be kaa a hia Yehowa blɔ tsɔɔmi. Ke a ná nɛ a ye tso yiblii ɔ pɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa a ngɛ Mawu dee ke, “Wa sume kaa o ye wa nɔ hu.” Ke e ba jã a, a kɛ a bimɛ ma gbo kaa bɔ nɛ Yehowa de mɛ ɔ.

5. Mɛni he je nɛ Adam kɛ Hawa gbo Yehowa nɔ tue ɔ?

⁵ Adam de Hawa mlaa nɛ Yehowa wo mɛ ɔ. Hawa le mlaa nɛ ɔ saminya. Enɛ ɔ he ɔ, pee se ɔ, e nyɛ nɛ e tĩ mi pɛpɛɛpɛ. (1 Mose 3:1-3) Benɛ Satan gu sinɔ ɔ nɔ nɛ e kɛ Hawa tu munyu ɔ, Hawa tĩ mlaa nɛ ɔ mi kɛ ha lɛ. Satan suɔ nɛ e ná he blɔ, nɛ e hi e dɛhe. (Kɛ to Yakobo 1:14, 15 ɔ he.) Enɛ ɔ he ɔ, e de Hawa kaa lakpatsɛ ji Mawu, nɛ ke Hawa gbo Mawu tue ɔ, Hawa maa pee kaa Mawu. (1 Mose 3:4, 5) Hawa he Satan ye, nɛ e je e he kɛ je Mawu nɔ yemi sisi. E ye tso yiblii ɔ, nɛ e ha Adam hu eko nɛ e ye. (1 Mose 3:6, 17) Satan ye Hawa lakpa. (Kane 1 Timoteo 2:14.) E ngɛ mi kaa Adam le kaa e sɛ nɛ a ye tso yiblii ɔ mohu lɛɛ, se e bu e yo ɔ tue. E ngɛ mi kaa eko ɔ, a na sinɔ ɔ kaa a huɛ mohu lɛɛ, se nɔ nɛ tu munyu kɛ gu sinɔ ɔ nɔ ɔ ji a he nyɛlɔ. E yi mi wa, nɛ e le kaa ke a ye tso yiblii ɔ, a ma gbo.

6, 7. Kɛ Yehowa ye Adam kɛ Hawa a sane ɔ ha kɛɛ?

 ⁶ Adam kɛ Hawa tsɔ Yehowa, nɔ nɛ ha mɛ wami kɛ ní kpakpahi tsuo ɔ hɛ mi atua. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa le níhi tsuo nɛ ya nɔ ɔ pɛpɛɛpɛ. (1 Kronika 28:9; kane Abɛ 15:3.) Se Yehowa ngmɛ Adam, kɛ Hawa, kɛ Satan blɔ konɛ e kɛ le bɔ nɛ a buɔ lɛ ha tutuutu. Akɛnɛ e ji Tsɛ he je ɔ, nɔ́ nɛ ya nɔ ɔ dɔ lɛ wawɛɛ. (Kɛ to 1 Mose 6:6 he.) Se akɛnɛ e ji Kojolɔ he je ɔ, e kɛ mɛ ye ngɛ mlaa nya.

⁷ Adam le tso ɔ nɛ haa nɔ leɔ kpakpa kɛ yayami ɔ saminya. Mawu de lɛ ke: “Ligbi nɛ o maa ye eko ɔ, o ma gbo.” Eko ɔ, Adam susu kaa e ma gbo loko pu maa nɔ si. Se jamɛ a gbɔkuɛ ɔ, benɛ kɔɔhiɔ yluduu ko ngɛ fiae ɔ, Yehowa kɛ Adam kɛ Hawa tu munyu. (1 Mose 3:8) Akɛnɛ Yehowa ji Kojolɔ nɛ yeɔ dami sane he je ɔ, kekleekle ɔ, e bu a nyami munyu tue. (1 Mose 3:9-13) Lɔ ɔ se ɔ, e bu Adam kɛ Hawa gbenɔ fɔ. (1 Mose 3:14-19) Kaa Yehowa gbe mɛ amlɔ nɔuu ɔ, jinɛ e yi mi nɛ e to ngɛ adesahi a he ɔ, ko bɛ mi fɛɛ. (Yesaya 55:11) E ngɛ mi kaa Adam kɛ Hawa bɔni yayami nɛ a pee ɔ mi nɔ́ nami amlɔ nɔuu mohu lɛɛ, se Yehowa ha nɛ a se kɛ ngɛ je mi saii konɛ a nyɛ nɛ a fɔ bimɛ. A bimɛ ɔmɛ ma nyɛ ma ná si himi kpakpa hwɔɔ se. Ngɛ Mawu hɛ mi ɔ, Adam kɛ Hawa gbo jamɛ a ligbi ɔ nɔuu, ejakaa jeha 1,000 peeɔ “ligbi” kake ngɛ Mawu hɛ mi.—2 Petro 3:8.

8, 9. Kɛ yayami nɛ Adam pee ɔ sa e bimɛ a he ha kɛɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ni kasemi ɔ sisije ɔ.)

⁸ Anɛ yayami nɛ Adam kɛ Hawa pee ɔ maa sa a bimɛ a he lo? Ee. Roma Bi 5:12 ɔ de ke: “Nɔ kake lɛ pee yayami, nɛ yayami kɛ gbenɔ ba. Enɛ ɔ ha gbenɔ sã nimli tsuo, ejakaa nɔ tsuaa nɔ pee yayami.” Bɔfo Paulo hu de ke: “Nihi babauu ba pee yayami peeli ngɛ nɔ kake tue gbomi he.” (Roma Bi 5:19) Anɔkualetsɛ Abel ji nɔ kekleekle nɛ e gbo. (1 Mose 4:8) Lɔ ɔ se ɔ, Adam bimɛ, kɛ e bibimɛ tsuo ba bwɔ nɛ a gbo. Yayami kɛ gbenɔ sã adesahi tsuo. Enɛ ɔ he ɔ, yayami kɛ gbenɔ ba pee kaa adesahi a he nyɛli. Nɔ ko be nyɛe maa tu yayami kɛ gbenɔ nya fo kɔkɔɔkɔ. Wa li bɔ nɛ pee ha tutuutu nɛ yayami kɛ gbenɔ sã Adam bimɛ mohu lɛɛ, se adesahi ngɛ gboe.

⁹ E be nyakpɛ kaa Baiblo ɔ ngɔ gbenɔ kɛ yayami kɛ to ‘bo nɛ a kɛ ha je ma amɛ a nɔ’ he. (Yesaya 25:7) Adesa ko be nɛ ma nyɛ maa tu gbenɔ kɛ yayami nya fo. Enɛ ɔ he nɛ Baiblo ɔ de kaa “nihi tsuo ngɛ Adam mi gboɔ ɔ” nɛ. (1 Korinto Bi 15:22) Enɛ ɔ he ɔ, Paulo bi ke: “Mɛnɔ ma he ye yi wami kɛ je nɔmlɔ tso nɛ kɛ nɔ yaa gbenɔ mi  nɛ ɔ dɛ mi?” (Roma Bi 7:24) Anɛ nɔ ko ngɛ lo? *—Hyɛ sisi ningma.

10. (a) Mɛni Baiblo ngmamihi tsɔɔ kaa Yehowa maa po gbenɔ se? (b) Mɛni ngmami nɛ ɔmɛ tsɔɔ wɔ ngɛ Mawu kɛ e Bi ɔ a he?

¹⁰ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa ma nyɛ ma kpɔ Paulo. Baiblo ɔ de ke: “Nyɔmtsɛ Mawu maa ye gbenɔ nɔ kunimi; e ma tsu nɔ tsuaa nɔ hɛ mi vo nyu.” (Yesaya 25:8) Kaa bɔ nɛ ke nɔ́ ko ngɛ jokuɛ ko pee nɛ e ngɛ ya foe nɛ e tsɛ yeɔ bua lɛ nɛ e tsuɔ e hɛ mi vo nyu kɛ haa lɛ ɔ, jã kɛ̃ nɛ Yehowa hu bua jɔ wawɛɛ kaa e maa po gbenɔ se, nɛ e ma tsu wa hɛ mi vo nyu ha wɔ! Yesu maa piɛɛ e he. Wa kaneɔ ngɛ 1 Korinto Bi 15:22 ɔ ke: “A ma tle nihi tsuo si ngɛ Kristo mi.” Paulo bi ke: “Mɛnɔ ma he ye yi wami?” Lɛ nitsɛ e ha heto ke: “Sina ha Mawu kaa e he wa yi wami kɛ gu wa Nyɔmtsɛ Yesu Kristo nɔ.” (Roma Bi 7:25) E ngɛ heii kaa kɛ je benɛ Adam kɛ Hawa tɔ̃ se ɔ, Yehowa yaa nɔ nɛ e jeɔ suɔmi kpo kɛ haa adesahi. Yehowa gu Yesu nɔ kɛ bɔ Adam kɛ Hawa. Yesu suɔ a sane, nɛ loloolo ɔ, e suɔ adesahi a sane. (Abɛ 8:30, 31) Se mɛni blɔ nɔ a maa gu kɛ kpɔ adesahi kɛ je yayami kɛ gbenɔ dɛ mi?

11. Mɛni Yehowa pee kɛ ye bua adesahi?

¹¹ Benɛ Adam pee yayami ɔ, Yehowa bu lɛ gbenɔ fɔ. Lɔ ɔ lɛ ha nɛ adesahi tsuo yi mluku nɛ a gboɔ ɔ nɛ. (Roma Bi 5:12, 16) Roma Bi 5:18 ɔ de ke: “Yayami kake he ɔ, a bu nihi tsuo fɔ.” Kɛ Yehowa ma plɛ kɛ ye bua adesahi kɛɛ nɛ e be e mlaahi a nɔ tɔ̃e? Yesu ha sane bimi nɛ ɔ heto benɛ e de kaa e ba “ngɔ e wami ngɔ ha, nɛ e kɛ he nihi fuu a yi wami” ɔ. (Mateo 20:28) Yesu ye mluku, enɛ ɔ he ɔ, e nyɛ nɛ e kɛ e he ha kaa kpɔmi nɔ́. Mɛni blɔ nɔ kpɔmi nɔ́ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa yeɔ dami sane ngɛ?—1 Timoteo 2:5, 6.

12. Mɛni he je nɛ kpɔmi nɔ́ ɔ nɛ Yehowa kɛ ha a tsɔɔ kaa e yeɔ dami sane ɔ?

¹² Yesu ye mluku, enɛ ɔ he ɔ, jinɛ e ko hi si daa kaa bɔ nɛ Yehowa to e yi kɛ ha Adam loko e pee yayami ɔ. Yehowa to e yi mi kaa Adam bimɛ nɛ a hiɛ, nɛ a hyi zugba a tsuo nɔ. Se akɛnɛ Yesu suɔ e Tsɛ ɔ kɛ Adam bimɛ he je ɔ, e ngɔ e wami nɛ ye mluku ɔ kɛ sã afɔle. Pee se ɔ, Yehowa tle Yesu si kɛ ho hiɔwe ya nɛ e ha lɛ mumi nɔmlɔ tso. (1 Petro 3:18) Kpɔmi nɔ́ ɔ nɛ Yehowa kɛ ha a tsɔɔ kaa e yeɔ dami sane niinɛ, ejakaa a kɛ wami nɛ ye mluku to wami nɛ ye mluku nane mi. Kɛ gu Yesu nɔ ɔ, Adam bimɛ tsuo ma nyɛ ma ná neneene wami. Enɛ ɔ he ɔ,  Paulo tsɛ Yesu ke “nyagbe Adam.” Amlɔ nɛ ɔ, Yesu ngɛ adesahi tsuo wami hae.—1 Korinto Bi 15:45.

13. Mɛni “nyagbe Adam” ɔ maa pee kɛ ha nihi nɛ a gbo ɔ?

¹³ E be kɛe kulaa nɛ “nyagbe Adam” ɔ ma ha Adam sisi bimɛ tsuo nɛ a ná neneene wami. Nihi nɛ a gbo blema a hu piɛɛ he. A ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ekohu ngɛ zugba a nɔ.—Yohane 5:28, 29.

14. Mɛni ma ha nɛ adesahi maa ye mluku ekohu?

¹⁴ Mɛni ma ha nɛ adesahi maa ye mluku ekohu? Yehowa to nɔ yemi ko sisi ngɛ hiɔwe konɛ e kɛ tsu enɛ ɔ he ní. E hla Yesu kɛ adesahi a kpɛti nihi 144,000, konɛ a ye matsɛmɛ ngɛ e nɔ yemi ɔ nya. (Kane Kpojemi 5:9, 10.) Akɛnɛ nihi 144,000 ɔ hi si hyɛ kaa nihi nɛ a yi mluku he je ɔ, a maa nu nihi nɛ a maa ye a nɔ ɔ sisi saminya. A maa piɛɛ Yesu he kɛ ye matsɛ jeha 1,000, nɛ a ma ha nɛ adesahi maa ye mluku ekohu.—Kpojemi 20:6.

15, 16. (a) Ke Baiblo ɔ de ke, ‘nyagbe he nyɛlɔ ji gbenɔ’ ɔ, mɛni lɔ ɔ tsɔɔ? Mɛni be a ma kpata e hɛ mi? (b) Mɛni 1 Korinto Bi 15:28 ɔ tsɔɔ kaa Yesu maa pee?

¹⁵ Ngɛ jeha 1,000 ɔ nyagbe ɔ,  adesahi nɛ a peeɔ Mawu suɔmi nya ní ɔ maa ye a he kɛ je yayami kɛ gbenɔ dɛ mi. Paulo de ke: “Kaa bɔ nɛ nihi tsuo ngɛ Adam mi gboɔ ɔ, jã nɔuu kɛ̃ a ma tle nihi tsuo si ngɛ Kristo mi. Se Mawu ma tle nɔ tsuaa nɔ si ngɛ benɛ sa mi. Kekleekle nɔ ji Kristo, nɛ lɔ ɔ se ke Kristo ma a, a ma tle e we bi ɔmɛ hu si. Lɔ ɔ se ɔ, je mi nyagbe maa ba. Kristo maa ye mumi mi nɔ yeli, kɛ blɔ nyahi, kɛ he wami tsuo a nɔ, nɛ e maa ngɔ matsɛ yemi ɔ ngɔ ha mawu nɛ ji Tsɛ ɔ. Ejakaa ja Kristo ye matsɛ kɛ maa su be nɛ Mawu maa ngɔ e he nyɛli tsuo ngɔ wo e nane si. Nyagbe he nyɛlɔ nɛ a ma kpata e hɛ mi ji gbenɔ.” (1 Korinto Bi 15:22-26) Nyagbe ɔ, Mawu maa po gbenɔ nɛ wa ná kɛ je Adam ngɔ ɔ se kulaa. A ma je “bo” nɛ a kɛ ha je ma amɛ a nɔ ɔ ngɛ a nɔ kɛ ya neneene.—Yesaya 25:7, 8.

¹⁶ Paulo tsa e munyu ɔ nɔ ke: “Se ke a ngɔ níhi tsuo ngɔ wo Kristo nɔ yemi sisi ɔ, lɛɛ Bi ɔ nitsɛ hu maa ngɔ e he ngɔ ha Mawu, nɔ nɛ ngɔ níhi tsuo ngɔ wo e nɔ yemi sisi ɔ. Nɛ Mawu maa ye ní ɔmɛ tsuo a nɔ.” (1 Korinto Bi 15:28) Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Matsɛ Yesu maa gbe ní tsumi nɛ a kɛ wo e dɛ ɔ nya. Lɔ ɔ se ɔ, e bua maa jɔ kaa e maa ngɔ Matsɛ Yemi ɔ, kɛ adesahi nɛ a ye mluku ɔ kɛ ha Yehowa ekohu.

17. Mɛni maa ba Satan nɔ?

¹⁷ Mɛni a maa pee Satan, nɔ nɛ ngɔ nɔ́ nami kɛ ba adesahi tsuo a nɔ ɔ? Wa maa na sane bimi nɛ ɔ heto ngɛ Kpojemi 20:7-15 ɔ. Ngɛ jeha 1,000 ɔ nyagbe ɔ, a maa ngmɛ Satan blɔ konɛ e ba ka adesahi nɛ a ye mluku ɔ ngɛ nyagbe ka a mi. Lɔ ɔ se ɔ, a ma kpata Satan kɛ nihi tsuo nɛ́ a ma fĩ e se ɔ a hɛ mi kɛ ya neneene. Enɛ ɔ ji “gbenɔ enyɔne ɔ nɛ.” (Kpojemi 21:8) Gbenɔ enyɔne ɔ lɛɛ, ‘a be e hɛ mi kpatae,’ ejakaa nihi nɛ a ma gbo “gbenɔ enyɔne” ɔ be wami mi bae hu gblegbleegble. Ke wa yeɔ Yehowa anɔkuale ɔ, e he hia we nɛ waa ye “gbenɔ enyɔne” ɔ gbeye.

18. Kɛ a ma plɛ kɛ gbe ní tsumi nɛ Mawu kɛ wo Adam dɛ ɔ nya ha kɛɛ?

¹⁸ Jamɛ a be ɔ mi ɔ, adesahi tsuo maa ye mluku, nɛ Yehowa maa kplɛɛ a nɔ nɛ e ma ha mɛ neneene wami. Níhi tsuo nɛ ha we nɛ adesahi nɛ a ná bua jɔmi ɔ, se maa po. Mawu maa hyɛ konɛ adesahi nɛ a gbe ní tsumi nɛ e kɛ wo Adam dɛ ɔ nya. Adam be eko tsue. Adam bimɛ kɛ bua jɔmi maa hyɛ zugba a kɛ lohwehi a nɔ. Ke Yehowa kpata nyagbe he nyɛlɔ nɛ ji gbenɔ ɔ hɛ mi ta a, wa bua maa jɔ wawɛɛ nitsɛ!