MƐNI Yehowa ngɛ hlae nɛ nihi nɛ a suɔ kaa a ma ja lɛ ngɛ blɔ nɛ da nɔ ɔ nɛ a pee? Anɛ e ngɛ hlae nɛ waa pee wa ní kaa nihi nɛ a ye mluku, enɛ ɔ heje ɔ, akɛnɛ wa yi mluku ɔ, wa be nyɛe maa sa e hɛ mi lo? Aloo e ngɛ blɔ hyɛe kaa waa pee níhi nɛ wa ma nyɛ maa pee lo? Loko waa kɛ bua jɔmi ma nyɛ ma sɔmɔ Mawu ɔ, e he hia nɛ wa na sane bimi nɛ ɔmɛ a heto. Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ nɛ Mika tsɔɔ kaa Mawu ngɛ hlae nɛ waa pee ɔ he nɛ waa hyɛ.—Kane Mika 6:8.

‘Yehowa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ hi.’ E he hia we nɛ waa ka wa yi mi nɛ waa tsɔɔ nɔ́ nɛ Mawu ngɛ hlae kaa waa pee ɔ. Mawu tsɔɔ wɔ nɔ́ tutuutu nɛ e ngɛ hlae kaa waa pee. E ha nɛ a ngma nɔ́ nɛ ɔ ngɛ Baiblo ɔ mi. Nɔ́ nɛ Mawu ngɛ hlae nɛ waa pee ɔ “hi.” Tsa pi nɔ́ ko nɛ hí. “Mawu ɔ, suɔmi ji lɛ,” e nɛ ɔ he ɔ, e suɔ nɛ e hi ha wɔ. (1 Yohane 4:8; 5:3) Ke wa pee níhi nɛ Mawu ngɛ hlae nɛ waa pee ɔ, e bua jɔɔ nɛ wɔ hu wa náa he se.—5 Mose 10:12, 13.

“Mɛni Yehowa ngɛ hlae nɛ o pee?” (NW) Anɛ Mawu ngɛ he blɔ nɛ e deɔ wɔ kaa wɔ hu waa pee nɔ́ ko ha lɛ lo? Ee, e ngɛ he blɔ! Akɛnɛ lɛ nɛ e ha wɔ wami, nɛ lɛ nɔuu nɛ e baa wa yi heje ɔ, e sa kaa waa pee tue bumi kɛ ha lɛ. (La 36:9) Ke jã a, lɛɛ mɛni e ngɛ hlae nɛ waa pee mɔ? Mika tsɔɔ nɔ́ nɛ Mawu ngɛ hlae nɛ waa pee ɔ kpiti. E kɛ munyu kpɔ etɛ tsu ní. Kekleekle nɔ́ nɛ Mawu ngɛ hlae nɛ waa pee, kɛ nɔ́ enyɔne ɔ kɔɔ bɔnɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ adesahi hiɔ si ha a he, nɛ nɔ́ nɛ ji etɛne ɔ kɔɔ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Mawu wa kpɛti ɔ he.

“Waa ye dami sane.” Níhi a mi hlami womi ko tsɔɔ kaa Hebri munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke “dami sane” ɔ “kɔɔ nihi nɛ waa kɛ mɛ maa hi si saminya ngɛ kpɔ nɛ wa ngɛ mi ɔ mi nɛ wa be mɛ nɔ́ yaya ko pee ɔ he.” Mawu ngɛ hlae nɛ waa kɛ nihi nɛ hi si saminya kaa bɔnɛ e mlaa a tsɔɔ ɔ. Ke wa hlɛ nihi a mi, nɛ wa hyɛ we nihi a hɛ mi, nɛ wa yeɔ nihi anɔkuale ɔ, lɔɔ tsɔɔ kaa wa yeɔ dami sane. (3 Mose 19:15; Yesaya 1:17; Hebribi 13:18) Ke waa kɛ nihi hi si saminya a, lɔɔ maa wo mɛ he wami nɛ mɛ hu a kɛ wɔ maa hi si saminya.—Mateo 7:12.

“Waa na mɔbɔ.” Hebri munyu nɛ a tsɔɔ sisi ke “na mɔbɔ” ɔ sisi tutuutu ji “suɔ mɔbɔ nami.” Mawu de we wɔ ke waa na nihi mɔbɔ kɛkɛ, mohu ɔ, e ke waa suɔ mɔbɔ nami. A ma nyɛ maa tsɔɔ Hebri munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke ‘mɔbɔ nami’ (cheʹsedh) ɔ sisi hu kaa “suɔmi nɛ ngɛ daa” aloo “suɔmi nɛ se pui.” Baiblo he ní lelɔ ko de ke: “Pi [cheʹsedh] sisi kɛkɛ ji suɔmi, aloo, mɔbɔ nami, aloo mi mi hi mi, mohu ɔ, e tsɔɔ suɔmi, kɛ mɔbɔ nami, kɛ mi mi himi tsuo nɛ bla.” Ke wa suɔ mɔbɔ nami ɔ, lɔɔ haa nɛ wa jeɔ wa tsui mi nɛ wa naa nihi mɔbɔ. E haa nɛ wa bua jɔɔ he kaa wa maa ye bua nihi nɛ e fi mɛ. Enɛ ɔ haa nɛ wa náa bua jɔmi nɛ ngɛ nɔ́ hami mi ɔ eko.—Bɔfo Ɔmɛ A Nítsumi 20:35.

‘Waa ba wa he si nɛ waa kɛ Mawu nɛ nyɛɛ.’ Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, ke a kɛ munyu kpɔ nɛ ji “nyɛɛ ɔ” tsu ní ɔ, e tsɔɔ “nɔ́ ko nɛ e sa kaa nɔ ko nɛ e pee.” Ke wa pee níhi nɛ Mawu tsɔɔ wɔ ngɛ Baiblo ɔ mi kaa waa pee ɔ, lɔɔ tsɔɔ kaa waa kɛ Mawu ngɛ nyɛɛe. Ja ‘wa ba wa he si’ loko wa ma nyɛ maa pee jã. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Ke wa baa wa he si ngɛ Mawu hɛ mi ɔ, lɔɔ tsɔɔ kaa wa le kaa wa yi mluku, nɛ níhi fuu ngɛ nɛ wa be nyɛe maa pee. Enɛ ɔ he ɔ, ‘wa he si nɛ wa maa ba nɛ waa kɛ Mawu maa nyɛɛ’ ɔ tsɔɔ kaa wa le nɔ́ tutuutu nɛ e ngɛ hlae kaa waa pee, nɛ wa le nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa pee.

Bua jɔmi sane ji kaa Yehowa hyɛ we blɔ kaa waa pee nɔ́ ko nɛ wa be nyɛe maa pee kɔkɔɔkɔ. E bua jɔɔ mɔde nɛ wa bɔɔ kɛ sɔmɔɔ lɛ ɔ he. (Kolosebi 3:23) E le wa gbɔjɔmihi. (La 103:14) Ke wa baa wa he si, nɛ wa le wa gbɔjɔmihi ɔ, lɔɔ ma ha nɛ wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi nɛ waa kɛ Mawu maa nyɛɛ. Mɛni heje mɔ nɛ o kase we konɛ o le bɔnɛ o maa pee nɛ o kɛ Mawu maa nyɛɛ ha a? Ke o kɛ Mawu nyɛɛ ɔ, e maa jɔɔ mo wawɛɛ.—Abɛ 10:22.