1, 2. Нениҥ учун компас керектӱ эдим, оны нениҥ учун уйатка тӱҥейлеерге јараар?

ТАЛАЙЧЫ учы-кыйузы јок теҥистиҥ толкуларыла керептӱ јӱзӱп барат; јорыкчы куру чӧллӧ барып јат; пилот теҥериде булуттыҥ ӱстиле учуп барат. Бу ӱч учурал незиле тӱҥей? Компас јокко эмезе эмдиги ӧйдиҥ кандый бир эдимдери иштебей барза, олор тӱбекке тӱжердеҥ айабас.

² Компас — шкалалу, стрелказы магнитту, јаантайын тӱндӱкти кӧргӱзип турган тегерик эдим. Компас чын иштеп турза, анчада ла оны јарт чокум картала кожо тузаланза, јеткердеҥ кыйарга болужар. Компасты уйатка тӱҥейлеерге јараар. Уйат — Иегованыҥ баалу сыйы (Иаковтыҥ самаразы 1:17). Ол јокко бис тӱбекке тӱжер эдис. Уйадыстыҥ айтканын ајаруга алып турзабыс, јӱрӱмниҥ чын јолынаҥ тайкылбазыбыс. Эмди  уйат ол не дегенин ле ол канайып «иштеп» турганын кӧрӱп ийеектер. Оныҥ кийнинде мындый сурактар кӧрӧрис: 1) уйатты канайып ӱредер? 2) ӧскӧ улустыҥ уйадын нениҥ учун ајаруга алар керек? 3) ару уйат кандый алкыштар экелет?

3. «Уйат» деп кӧчӱрилген грек сӧс, сӧстӧҥ сӧскӧ айтса нени темдектейт, бу сӧс улуста кандый арга барын коргӱзет?

³ Агару Бичикте «уйат» деген грек сӧс, сӧстӧҥ сӧскӧ айтса, «бойын билип эмезе оҥдоп турарын» темдектеп јат. Кудай бисти, ӧскӧ јайалгандарга кӧрӧ, бойыс керегинде кӧптӧдӧ билип турар аргалу эдип јайаган. Оныҥ шылтузында бис бойыбысты тууразынаҥ кӧрӱп, эткен керектерис чын ба, јок по деп шиҥдеп турар аргалу. Уйат, ич-керечи эмезе јаргычы болуп, бистиҥ сезимдеристи ле эткен алтамдарысты чын ба, јок по деп шиҥдеп јат. Анайда ок биске чын шӱӱлтеге келерге болужат эмезе јастыра алтамнаҥ корулап јат. Анайдарда, уйадыс бисти сӱӱндирер эмезе кыйнаар аргалу.

4, 5. а) Адам ла Евада уйат бар болгон деп, бис кайдаҥ билерис, олор Кудайдыҥ јасагын бузып ийерде, не болуп калган? б) Христиан ӧйлӧрдӧҥ озо јӱрген чындык улустыҥ уйадыныҥ иштегени кандый темдердеҥ кӧрӱнет?

⁴ Бу арга эр ле ӱй кижиге јайалганынаҥ ла ала берилген. Адам ла Евада уйат бар деп јарт кӧрӱнет. Темдектезе, кинчек эткен кийнинеҥ олорго уйатту болгон (Башталганы 3:7, 8). Је олордыҥ кирлӱ уйады айалганы тӱзедип болбогон. Анайып, Адам ла Ева, толо кемдӱ улус, Кудайдыҥ јасагын биле тура бузып, тӱймечилер ле ӧштӱлер болуп калган. Оныҥ учун Кудай олордыҥ јаманын таштабаган.

⁵ Адам ла Евага кӧрӧ, толо кемдӱ эмес кӧп улус бойыныҥ уйадын уккан. Темдектезе, чындык Иов: «Мен бойымныҥ чындыгымнаҥ тудунгам, оны ычкынбазым, мениҥ јӱрегим кӱндеримниҥ бирӱзи де учун мени  бурулабас» — деп, айдар аргалу болгон (Иов 27:6) *. Иовтыҥ уйады чын ла ару болгон. Ол бойыныҥ уйадын уккан: ӱзе немени уйады аайынча эткен. Оныҥ учун ол алаҥзу јогынаҥ, уйады оны бурулабаган, ол эмезе уйаттап кыйнабаган деп, айдар аргалу болгон. Иовко кӧрӧ, Давидте ӧскӧ сезимдер болгон деп кӧрӱп ийеектер. Давид Саулга, Иегованыҥ майлаткан каанына, тоомјылу баштанбаган болордо, оны «јӱреги кыйнап баштаган» (1 Самуил 24:5). Давидтиҥ јингени тузалу болгон: ол база качан да мынайып этпеген.

6. Бу сый — уйат ончо улуста бар деп недеҥ кӧрӱнет?

⁶ Бу сый — уйат јӱк ле Иегованыҥ ишчилеринде бар ба? Элчи Павелдиҥ сӧстӧрин шиҥдеп кӧрӧӧктӧр: «Јасагы јок ӧскӧ калыктар бӱткен бӱдӱмиле Јасакка келижерин эдип јӱрзе, олордо Јасак јок то болзо, бойлорына бойлоры јасак болуп јадылар. Мынызыла олор Јасактыҥ некелтелери јӱректеринде бичилгенин кӧргӱзедилер. Мыны олордыҥ санаазы керелейт: олор бойлорында шӱӱп, бойлорын бирде бурулайдылар, бирде актайдылар» (Римдегилерге 2:14, 15). Уйат Иегованыҥ јасактарын чек билбес те улуста бар болгонынаҥ улам, олор кезикте Кудайдыҥ принциптери аайынча јӱрет.

7. Уйат кезикте нениҥ учун јастыра «иштеер» аргалу?

⁷ Је кезик учуралдарда уйат јастыра «иштеер» аргалу. Нениҥ учун? Компасты темирдиҥ јанында салып койзо, оныҥ стрелказы тӱндӱктӧӧн уланбас. Эмезе компасты карта јогынаҥ тузаланза, оноҥ туза болбос. Анайып ла ок, јӱрегистиҥ кӱӱни уйадыска салтарын јетирип турза, ол бисти јастыра јолдӧӧн уландырар  аргалу. Анайда ок уйадыс Кудайдыҥ Сӧзиндеги билгирлерге тайанбай турган болзо, биске јаан учурлу сурактарда јакшыны ла јаманды ылгаштырарга кӱч болор. Оныҥ учун уйат чын «иштеп» турзын деп, Иегованыҥ агару тыныла башкарынар керек. Павел бичиген: «Онызын Агару Тынга башкарткан санаам керелейт» (Римдегилерге 9:1). Је бистиҥ уйадыс Иегованыҥ агару тынына башкартып турган ба деп, канайып билип алар? Уйатты ӱредер керек.

8. а) Јӱрегис уйадыска кандый салтарын јетирер аргалу ла алтамдар эдер тушта, нени ајаруга алып турар керек? б) Христиан кижи уйады ару деп сананганыла нениҥ учун болорзынбас учурлу? (Кӧчӱрӱни кӧрӱгер.)

⁸ Уйадысты киртитпес алтамдарды канайып эдер? Кезик улус алтамдарын бойыныҥ сезимдерине тайанып эдет. Оноҥ: «Мениҥ уйадым ару» — деп айдыжат. Уйатка јӱрегис нени кӱӱнзеп турганы јаан салтарын јетирер аргалу. Агару Бичикте мынайып айдылат: «Јӱрек эҥ тӧгӱнчи ле тыҥ ӱрелип калган. Оны кем билер аргалу?» (Иеремия 17:9). Оныҥ учун јаантайын јӱрегисле башкарынбай, карын, Иегова Кудайды не сӱӱндирер деп сананар керек *.

9. Кудайдаҥ айап турары нени темдектейт, ол бистиҥ уйадысты неге кӱӱнзедет?

⁹ Бис алтамдарды Агару Бичикле ӱреткен уйадыс аайынча эдип турзаас, бойыстыҥ кӱӱнисти бӱдӱр бей, Кудайдыҥ кӱӱнин бӱдӱредис. Анайып, Кудайдаҥ айап турганыс кӧрӱнет. Мындый тем кӧрӱп ийеектер. Чындык башкараачы Неемия Иерусалимниҥ улузынаҥ калан јуур јаҥду болгон. Је ол бу јаҥыла тузаланбаган. Нениҥ учун? Кудайдыҥ албатызын базынып турганынаҥ улам ол Иегованы ачындырар санааны бир де јуутпаган. Ол: «Мен анайып этпегем, нениҥ учун дезе Кудайдаҥ коркыгам» — деп айткан (Неемия 5:15). Бис теҥеридеги Адабыстаҥ акту јӱректеҥ айап јӱрер учурлу. Бу дезе Оны ачындырып ийеринеҥ коркыырын темдектейт. Кудайдаҥ мынайып айап турганыс, алтамдарды Оныҥ Сӧзиле башкарынып эдерге кӱӱнзедер.

10, 11. Аракы ичери јанынаҥ библиялык кандый принциптерди ајаруга алар керек ле бу принциптерди Кудайдыҥ башкартузы аайынча тузаланарга, нени эдер керек?

¹⁰ Тем эдип, аракы ичери јанынаҥ суракты кӧрӱп ийеектер. Бис најыларысла, кӧрӱш-таныштарысла јуулышкан ӧйдӧ: «Аракыны ичерим бе эмезе ичпезим бе?» — деп, бойыстаҥ сураар учурлу. Је озо баштап мындый суракты ајаруга алар керек. Мындый айалгада библиялык кандый принциптерди тузаланарга јараар? Аракыны ӧйи кеминде ичерин Агару Бичик јарадып јат. Темдектезе, Иегова кызыл аракыны сый эдип бергени учун макталат (Сарын 104:14, 15). Је аракыны ӧйинеҥ ӧткӱре ичип, јыргаарын Агару Бичик јаратпай јат (Лука 21:34; Римдегилерге 13:13). Нениҥ учун дезе, аракыдаары, балыр јӱрӱм јӱргени ле чилеп, Кудайдыҥ кӧзине уур кинчек болот (1 Коринфтегилерге 6:9, 10) *.

¹¹ Мындый принциптердиҥ шылтузыла, христиан кижи бойыныҥ уйадын сескир болорына ӱредет. Оныҥ  учун најыларыла јуулышкан ӧйдӧ ичетен бе, ичпейтен бе деп шӱӱп аларга, ого бойынаҥ мынайып сураар керек: «Бу кандый туштажу? Ондо аракы болзо, туштажу аайы-бажы јок јыргаш боло бербес пе? Мен аракыга јайылчаҥ ба? Аракыны уур-кӱчтеримди сананбаска болуп ичедим бе? Ажыра ичип ийбеске, бойымды тудунып болорым ба?» Библиялык принциптерди ле олорло колбулу сурактарды шӱӱп турган ӧйдӧ, Иегованаҥ башкарту сурап, мӱргӱӱр керек. (Сарын 139:23, 24 кычыр.) Анайып, агару тынга бисле башкаратан арга бередис. Анайда ок уйадыс Кудайдыҥ принциптериле «иштеп» турзын деп, албаданып јадыс. Је кандый бир шӱӱлтеге келердеҥ озо, база бир немени ундыбас керек.

12, 13. Христиандардыҥ уйады нениҥ учун башка болот, мындый айалгада нени этпес керек?

¹² Христиан улустыҥ уйады бой-бойынаҥ чек башка деп, сен кайкаар болорыҥ. Бирӱзи кандый бир керекти јаратпай турза, экинчизи оны јаман эмес деп кӧрӧт. Темдектезе, кем де эҥирде најыларыла амырап отурган тушта аракыны јакшызынып бир эмеш ичип ийер аргалу, је кемниҥ де уйады мындый немени јаратпай јат. Мындый эки башка кӧрӱм недеҥ улам болот ло мындый айалгада нени этпес керек?

¹³ Улус бой-бойынаҥ кӧп немеде башка. Керек дезе, јадын-јӱрӱми де башка. Кезигине кандый бир бойыныҥ уйан јаныла тартыжарга кӱч келишкен болор (Каандардыҥ 1-кы бичиги 8:38, 39). Андый улустыҥ уйады, анчада ла керек аракыла колбулу болзо, сескир болот. Сеге андый кижи айылдап келген болзо, ол бойыныҥ уйадын угуп, урган аракыны ичеринеҥ мойноор болор. Сен ачынарыҥ ба? Ол кижини албадап ичирериҥ бе? Јок эмей! Байла ол нениҥ учун ичпеске  турганын айдар кӱӱни јок. Је оныҥ мойногон шылтагын билбес те болзоҥ, бойыҥды чын тудунарга, карындаштарыҥды сӱӱп турганыҥ болужар.

14, 15. Баштапкы чакта христиан јуунныҥ улузыныҥ уйады кандый суракта башка болгон, је Павел олорго кандый јӧп берген?

¹⁴ Баштапкы чакта христиандардыҥ уйады бой-бойынаҥ башка болгонын элчи Павел де кӧргӧн. Ол ӧйдӧ кезик христиандарда чалуларга тайылган курсак јанынаҥ сурак кӧдӱрилген (1 Коринфтегилерге 10:25). Павелдиҥ уйады чалуларга тайып, кийнинде базарда садылган курсакты јиирге јараткан. Оныҥ кӧрӱмиле болзо, курсакты тын јок чалулар бербей јат; ончо аш-курсак Иегованаҥ берилет. Је Павел оныҥ мындый кӧрӱмиле кезик улус јӧпсинбес деп билер болгон. Нениҥ учун дезе кезик улус христиан болордоҥ озо, чалуларга бажырган болордоҥ айабас. Је качан олор христиандар болуп каларда, чалуларла колбулу ончо неме олорго јескинчилӱ болуп калган. Мындый учуралда нени этсе јакшы болор?

¹⁵ Павел мынайып айткан: «Бис, Кудайга бӱдеринде кӱчтӱ улус, бӱдеринде чине јок улустыҥ јӱгин апарыжар учурлу, бойыска јараарыла этпес учурлу. Христос то Бойына јараарыла этпеген» (Римдегилерге 15:1, 3). Павел бистерди Иисуска тӱҥейлежерине ле карындаштардыҥ кӧрӱмин бойыстыйынаҥ бийик тургузарына кӱӱнзедет. База бир учуралда Павел мындый ла ок суракты јартажып тура: «Курсак карындажымды бӱдӱрилтип турган болзо, оны бӱдӱрилтпеске, ӱргӱлјиге эт јибезим» — деп айткан. Нениҥ учун дезе Христос бу кой учун јӱрӱмин берген. (1 Коринфтегилерге 8:13; 10:23, 24, 31—33 кычыр.)

16. Нениҥ учун уйады сескир христиандар уйады башка христиандарды јаргылабас учурлу?

¹⁶ Бу ла ок ӧйдӧ уйады сескир христиандар ӧскӧ улустыҥ кӧрӱмин јамандап, уйат аайынча сурактарда олор  андый ла ок кӧрӱмдӱ болор керек деп, албаданбас учурлу. (Римдегилерге 14:10 кычыр.) Уйат ӧскӧ улусты јаргылабай, кижиниҥ бойын јаргылаза артык болор. Иисустыҥ: «Јаргылабагар, ол тушта слерди де јаргылабас» — деп, айткан сӧстӧрин ундыбагар (Матфей 7:1). Јуунныҥ улузыныҥ кемизи де уйатла колбулу сурактарда бойыныҥ кӧрӱмин улуска албадабас учурлу. Бой-бойысты эби јок айалгага тургузардыҥ ордына, карын, ортобыста сӱӱш ле бирлик болзын деп албаданар керек (Римдегилерге 14:19).

17. Бӱгӱнги кӱнде кӧп улустыҥ уйады канайып калган?

¹⁷ «Санаагар [уйадыгар, ЈТ] ару болзын» — деп, элчи Петр бичиген (Петрдыҥ 1-кы самаразы 3:16). Иегова  Кудайдыҥ кӧзинде ару уйатту болгоны — јаан алкыш болот. Је бӱгӱнги кӱнде кӧп улустыҥ уйадын ару деп айдып болбозыҥ. Павел андый улус керегинде: «Олордо уйалар јӱс јок [уйады изӱ темирле таҥмалалгандый, ЈТ]» — деп айткан (1 Тимофейге 4:2). Канайып изӱ темирле таҥмалалган јер неме сеспей турган, анайып ла кӧп улустыҥ уйады нени де сеспей јат. Мындый уйат бурулабай јат, уйаттабай јат, јаргылабай да јат. Оныҥ учун олордо уйат јок деп айдарга јараар. Мынаҥ улам олор бурузын керекке албай да јат.

18, 19. а) Уйат кижини бурулап турза, кандый туза болот? б) Јаманысты алынган да кийнинде уйадыс бисти јиип турза, нени эдер керек?

¹⁸ Јастырып ийзеес, уйат бисти бурулап баштайт.  Мынаҥ улам кижи бойыныҥ јастыразын алынып турза, оныҥ уур да кинчеги ташталар аргалу. Темдектезе, Давид каан уур кинчек эткен, је Кудай оныҥ кинчегин таштап салган, нениҥ учун дезе ол кинчегин акту кӱӱнинеҥ алынган болгон. Давид каан эткен кинчегин кӧрӧр кӱӱни јок болуп, Кудайдыҥ јасактарын бӱдӱрерге бек сананып алганынаҥ улам, Иегова Кудай «јалакай ла јаманды таштаарга белен» деп оҥдоп алган (Сарын 51:1—19; 86:5). Је кинчегисти алынган кийнинеҥ Кудай јаманысты таштап та саларда, бойысты оноҥ ло ары јинип турган болзоос, нени эдер керек?

¹⁹ Кезикте уйат кинчек эткен кижини ӧйинеҥ ӧткӱре бурулаардаҥ айабас, је мынаҥ бир де туза јок. Мындый сезимдер чек токунатпай турза, Иегова бистиҥ јӱрегистеҥ јаан ла сезимдеристиҥ ончозын билер деп, бӱдӱмјиленер керек. Ол бисти сӱӱп турган ла јаманысты таштап турган деп бӱдер керек. Бис бойыс та бу керегинде улуска куучындап турган эмес бедис? (Иоанныҥ 1-кы самаразы 3:19, 20 кычыр.) Анайда ок, уйадыс аруталганынаҥ улам бис токуналу, амыр ла сӱӱнчилӱ болор аргалу. Бу калју телекейде мындый сезимдерлӱ улустыҥ тоозы ас. Качан бирде уур кинчек эткен улустыҥ кӧбизи бӱгӱнги кӱнде токунал табып, Иегова Кудайга ару уйатту иштеп јадылар (1 Коринфтегилерге 6:11).

20, 21. а) Сеге бу бичик неде болужар? б) Христиандарга кандый јайым берилген ле оны канайып тузаланар керек?

²⁰ Бу бичик сеге Сатананыҥ калју телекейиниҥ калганчы кӱндериниҥ учына јетире сӱӱнчилӱ јӱрерге ле ару уйатту артарга болужар. Бу бичикте шӱӱп сананатан ла јӱрӱмниҥ кажы ла јанына тузаланатан библиялык јасактардыҥ ла принциптердиҥ ончозы јарталбай јат. Анайда ок, уйат јанынаҥ сурактарда кыска ла јарт каруулар бар деп сананбас керек. Бу би чиктиҥ болужыла Кудайдыҥ Сӧзин канайып тузаланарын оҥдоп, уйадыҥды сескир болорына ӱредип аларыҥ. «Христостыҥ Јасагы», Моисейдиҥ јасагына кӧрӧ, бисти јаҥыс ла бичилген ээжилерле эмес, је бойыстыҥ уйадысла, анайда ок принциптерле башкарынып турарына кӱӱнзедип јат (Галаттарга 6:2). Мынайып, Иегова христиандарга јаан јайым берет. Је Кудайдыҥ Сӧзи бу јайым јанынаҥ мынайып айдат: «Јайымыгарды јаманды эдерге тузаланбагар» (Петрдыҥ 1-кы самаразы 2:16). Мындый јайым Иегова Кудайыска сӱӱжисти кӧргӱзер арга берет.

²¹ Библиялык принциптерле канайып јӱрерин мӱргӱӱлде шӱӱп сананып, олорды јӱрӱмде тузаланып, јакшыны јаманнаҥ оноҥ ло ары ылгаштырып ӱренериҥ. Бу јаан учурлу ӱредӱ Иеговала танышканыҥнаҥ ала башталган (Еврейлерге 5:14). Агару Бичикле ӱредилген уйат — сӱреен јаан алкыш деп, оноҥ ло ары бӱдӱмјиленериҥ. Канайып компас јорыкчыга аспаска болужат, анайып ла уйат теҥеридеги Адабыска јараар эдип јӱрерге болужат. Мынайып, сен Кудайдыҥ сӱӱжинде артарыҥ.