1, 2. а) Бистерге јаҥды тооп турарга, неле тартыжарга келижет? б) Бис кандый сурактар шӱӱп кӧрӧрис?

БАЛА ада-энезиниҥ сӧзин угарга кӱӱнзебей турза, нени эдип турганын кӧргӧн болбойыгар? Сӧс угарга кӱӱнзебей турганы чырайынаҥ ла кӧрӱне берет. Ол ада-энезиниҥ айтканын уккан да болзо, олордыҥ сӧзин угар керек деп оҥдоп то турган болзо, је эм тургуза олордыҥ сӧзин угар кӱӱни чек келбей јат. Кезикте, бу бала чылап, бистерге де јастыра кӱӱнибисле тартыжарга келижет.

² Нениҥ учун дезе башкарар јаҥду улусты јаантайын тооп турарга јеҥил эмес болот. А сеге јеҥил бе? Кӱч болзо, санааркаба, мындый сезимдер кӧп улуста болот. Нениҥ учун дезе бӱгӱнги кӱнниҥ улузы, алдындагызына кӧрӧ, јаҥды чек тообой барган. Је Агару Бичик башкарар јаҥду улусты тооп јӱрзин деп айдат (Укаа сӧстӧр 24:21). Оныҥ учун мынайып эдип турзаас, Кудайдыҥ сӱӱжинде артарыс. Мыныла колбой бир канча сурактар чыгат. Биске јаҥды тооп турарга нениҥ учун кӱч болот? Иегова бистеҥ јаҥды тооп турзын деп, нениҥ учун некейт? Бу некелтени бӱдӱрерге не болужар? Јаҥды тооп турганысты канайып кӧргӱзерис?

3, 4. Кижи качан кинчектӱ ле толо кеминде эмес болуп калган ла мынаҥ улам нениҥ учун јаҥды тоорго кӱч болот?

³ Јаҥду улусты тоорго нениҥ учун кӱч болуп турганыныҥ эки шылтагын кыскарта кӧрӱп ийеектер. Баштапкызында, бис ончобыс толо кеминде эмезис, экинчи зинде, јаҥду улус база толо кеминде эмес. Эдем садта Адам ла Ева Кудайдыҥ јаҥына тӱймеен кӧдӱргениниҥ кийнинде, улус кинчектӱ ле толо кеминде эмес болуп калган. Анайып, тӱймеен кинчекке экелген. Оноҥ бери улус тӱймеенге јеҥил јайылар болуп калган (Башталганы 2:15—17; 3:1—7; Сарын 51:5; Римдегилерге 5:12).

⁴ Кинчектеҥ улам кӧп улус јобош болордыҥ ордына улуркак ла бийиркек болуп калган, оныҥ учун јобош болуп артарга кӱч болот. Керек дезе, бис Кудайга кӧп јылдардыҥ туркунына чындык иштеп турган да болзоос, кедер ле улуркак болуп калардаҥ айабазыс. Темдектезе, Иегованыҥ албатызыла кожо кӧп кыйын-шыра кӧргӧн Корей, бийик јаҥду болорго кӱӱнзей бергенинеҥ улам, уйат јогынаҥ јебрен ӧйдиҥ эҥ јобош кижизине, Моисейге, удура тӱймеен кӧдӱрген (Тоолор 12:3; 16:1—3). Анайда ок улуркагынаҥ улам, јӱк ле абыстар эдетен агару ишти эдерге, Иегованыҥ ӧргӧӧзине кирген Озия керегинде сананып ийигер (2 Летопись 26:16—21). Бу эр улус тӱймеен кӧдӱргени учун кату каруузына турган. Андый да болзо, олордыҥ јаман теми биске кажыбыска ла јаан ӱредӱ болот. Биске јаҥды тоорго чаптыгын јетирип турган јаман кылыкла — улуркак болорыла тартыжар керек.

5. Толо кеминде эмес улус башкарар јаҥын канайып јастыра тузаланган?

⁵ Анайда ок, башкарар јаҥду улус толо кеминде эмезинеҥ улам улустыҥ тоомјызын јылыйтканында бойлоры бурулу болот. Андый улустыҥ кӧбизи калју ла казыр керектер эткен. Улус јаҥды алдынаҥ ла бери јастыра тузаланганын тӱӱки де керелеп јат. (Јарлыкчы 8:9 кычыр.) Тем эдип Саулдыҥ јӱрӱмин кӧрӱп ийеектер. Иегова оны каан эдип кӧстӧп турарда, ол јобош ло јакшы кижи болгон. Је улуркап ла кӱйӱнип баштайла, ол Кудайдаҥ айап турган Давидти истеген (1 Самуил 9:20, 21; 10:20—22; 18:7—11). Соҥында Давид Израильдиҥ тӱӱкизинде јакшы каандардыҥ тоозына да кирген бол зо, хеттеян Урияныҥ эжин аларга болуп тӧгӱнденип, бир де буру јок кижини тыҥ јуу-согуш болуп јаткан јерге ӧнӧтийин ийип, башкарар јаҥын јастыра тузаланган (2 Самуил 11:1—17). Је чын ла, толо кемдӱ эмезинеҥ улам улуска јаҥла чын тузаланарга кӱч болот. Башкарар јаҥду улус Иегованы тообой турза, оноҥ јаман керектер эдет. Англиялык государствоныҥ ишчизи, католический серкпелердиҥ башчылары кӧп јерлерде истежӱлер баштаганы керегинде куучындап тура, мынайып айткан: «Јаҥ кижини ӱреп салар аргалу, оноҥ бийик јаҥ оноҥ тыҥ ӱрейт». Мыны ундыбай јадып, «Биске нениҥ учун јаҥды тоор керек?» деген суракты шӱӱп кӧрӱп ийеектер.

6, 7. а) Иегованы сӱӱп турганыс бисти неге кӱӱнзедет, нениҥ учун? б) Сӧсуккур болгонысты канайып кӧргӱзерис?

⁶ Иегованы ла јуугысты, анайда ок бойысты сӱӱп турганыс — јаҥды тооп турганыстыҥ эҥ јаан шылтагы болот. Је эҥ ле тыҥ Иегова Кудайды сӱӱп турганыстаҥ улам, Оны сӱӱндирерге кӱӱнзейдис. (Укаа сӧстӧр 27:11; Марк 12:29, 30 кычыр.) Эдем садта тӱймеен кӧдӱрилгенинеҥ бери, Јер-телекейле Кудайдыҥ башкарар јаҥы аайынча сурак алаҥзуга тургузылып, ачык артканын ла кӧп улус Кудайдыҥ башкарузын јектеп, Сатананыҥ јаҥын талдап алганын билип алганыс. Је бис акту кӱӱнистеҥ Иегованыҥ јаҥын талдап алганыс. Ачылтада 4:11-де айдылган байлык сӧстӧр бистиҥ јӱрегисти тыҥ томултат. Јер-телекейле Иегова башкарар јаҥду деп, јакшы оҥдоп јадыс. Оныҥ учун Иегова Кудайдыҥ јаҥына јаантайын багынадыс.

⁷ Бис Кудайды јӱк ле сӧсуккур болгоныстаҥ эмес, је сӱӱп турганыстаҥ улам тооп јадыс. Је кезикте сӧсуккур болорго, коркышту кӱч болордоҥ айабас. Ол тушта биске, бажалыктыҥ бажында айдылган кичинек уулчак чылап, сӧсуккур болорго ӱренер керек болор. Иисус  Адазыныҥ табын коркышту кӱч те ӧйдӧ бӱдӱрген деп, ундыбай јадыс. «Мениҥ кӱӱнимле болбозын, Сенийиле болзын» — деп, Ол Адазына айткан (Лука 22:42).

8. а) Иегова Кудайдыҥ јаҥына багынып турганыс анчада ла недеҥ кӧрӱнет, мынаҥ улам Иеговада кандый сезимдер болот? б) Јӧптӧрди угарга ла јакаруларды бӱдӱрерге биске не болужар? (« Јӧпти угуп, тузаланып јӱр» деген рамканы кӧрӱгер.)

⁸ Бӱгӱнги кӱнде Иегова кажы ла кижиле таҥынаҥ куучындашпай јат, је јетирӱни Бойыныҥ Сӧзи ле јердеги чыгартылу улузы ажыра айдат. Оныҥ учун Иегованыҥ јаҥына багынып турганысты анчада ла кӧстӧлгӧн улусты, Кудайдаҥ бисти башкаратан јараду алгандарды, тооп турганысла кӧргӱзедис. Је бу улуска багынбай, темдектезе, олордыҥ Агару Бичикке тайанып берген јӧптӧрин ле јакаруларын укпай турзаас, Кудайды ачындырар эдис. Израиль албатыныҥ комудашканы ла Моисейге удура тӱймеен кӧдӱргени Иегованы јамандаганына тӱҥей болгон (Тоолор 14:26, 27).

9. Јуугысты сӱӱгенис јаҥды тооп турарына канайып кӱӱнзедет? Тем куучындап беригер.

⁹ Анайда ок, јаҥды тооп турганыс јуугысты сӱӱп турганыстаҥ кӧрӱнет. Канайып? Слер бойыгарды черӱчил деп сананып ийзеер. Кӧп сабада черӱниҥ једими черӱчилдердиҥ теҥ-тай иштегенинеҥ, јакаруларга багынганынаҥ ла јаҥдарды тоогонынаҥ камаанду. Слер черӱниҥ јаҥына багынбазаар, ӧскӧ черӱчилдерге каршу эдеригер. Улустыҥ черӱлери ас эмес каршузын јетирип турганы ачынчылу. Је Иегова Кудайдыҥ черӱлери, ол эмезе јуучылдары, јӱк ле јакшыны эдет. Анайып Агару Бичикте јӱстер катап «черӱлердиҥ Кудайы» деген сӧстӧр туштайт (1 Самуил 1:3). Иегова кӧскӧ кӧрӱнбес ал-тӱмен јайаандарла башкарат. Олордыҥ ийдези сӱреен јаан. Је кезикте Кудай јердеги ишчилерин база черӱге тӱҥейлейт (Сарын 68:11; Иезекииль 37:1—10). Кудайдыҥ бисле башкарзын деп тургускан улузына удурлажып турзаас, бисле кожо кӧгӱс тартыжуда туружып турган дарды каршулу айалгага тургузар эмезис пе? Христиан кижи кӧстӧлгӧн аксагалдарга багынбай турза, јуунныҥ ӧскӧ дӧ улузына каршу болор (1 Коринфтегилерге 12:14, 25, 26). А качан бала тӱймеп турза, бӱдӱн билеге кӱч болот. Бис бой-бойысты тооп, ӧмӧ-јӧмӧ иштеп турзаас, јуугыска сӱӱжисти кӧргӱзерис.

10, 11. Јаҥды тооп турганыс тузалу деп, нениҥ учун айдарга јараар?

¹⁰ Јаҥды тооп турганыстыҥ база бир шылтагы — јаҥ бойыска ла тузалу болот ине. Иегова биске јаҥды тоозын деп јакарып турза, кандый туза болорын кӧп сабада кӧргӱзип берет. Темдектезе, Кудай балдарды узак јаш јажаазын ла олорго јакшы болзын деп, ада-энезиниҥ сӧзин уксын деп кӱӱнзедет (Јаҥды такыганы 5:16; Ефестегилерге 6:2, 3). Ол јуунныҥ аксагалдарын тооп турзын, оноҥ ӧскӧ биске ич-кӧгӱс јанынаҥ каршу болор деп айдат (Еврейлерге 13:7, 17). Анайда ок бойыска ла јакшы болзын деп, государствоныҥ јаҥдарына багынып турзын деп јакарат (Римдегилерге 13:4).

 ¹¹ Иегова бистеҥ нениҥ учун сӧсуккур болорын некеп турганын оҥдоп турзаас, јаҥды тоорго јеҥил болор деп, слер јӧпсинереер бе? Бис билениҥ, јуунныҥ ла государствоныҥ јаҥын тооп турганысты канайып кӧргӱзерис деп, кӧрӱп ийеектер.

12. Иегова ӧбӧӧнине, ол эмезе адазына, кандый молју берген ле ол оны канайып тузаланар учурлу?

¹² Иегова — билениҥ Тӧзӧӧчизи. Ол — аайы јоктыҥ эмес, амырдыҥ Кудайы. Оныҥ учун билени, амыр ла аайлу-башту болзын деп јайаган (1 Коринфтегилерге 14:33). Иегова ӧбӧӧнине, ол эмезе адазына, билениҥ бажы болзын деп, јаҥ берген. Ӧбӧӧни бойыныҥ Бажынаҥ, Иисус Христостоҥ, јуунды башкарар јаҥыла канайып тузаланганынаҥ тем алып турза, Иисусты тооп турганын кӧргӱзер (Ефестегилерге 5:23). Анайып, ӧбӧӧни бойыныҥ молјуларын бир кыйыш јогынаҥ бӱдӱрер учурлу; кату ла казыр болбой, карын сӱӱштӱ, јалакай ла керсӱ болор учурлу. Билезинде башкарар јаҥын ӧйлӱ-кемдӱ тузаланарын ундыбай јат: оныҥ јаҥы Иегованыҥ јаҥынаҥ качан да бийик болбос.

13. Ӱйи, ол эмезе энези, Иеговага багынып, биледе бойыныҥ молјуларын канайып бӱдӱрер?

¹³ Ӱйи, ол эмезе энези, ӧбӧӧнине болушчы болот. Ого биледе база јаҥ берилген, не дезе Агару Бичикте «энеҥниҥ јасагын»  артыргыспа деп, јакару берилген (Укаа сӧстӧр 1:8). Је оныҥ јаҥы ӧйлӱ-кемдӱ: ол ӧбӧӧниниҥ јаҥына багынат. Христиан ӱй кижи ӧбӧӧнине билениҥ бажы болотон молјуны бӱдӱрерге болужып, оныҥ јаҥын тооп јат. Ол ӧбӧӧниниҥ башкарар јаҥына киришпей јат, башкарарга албаданбай јат, карын ӧбӧӧнин тооп, ого јӧмӧжип јӱрет. Кандый бир суракта ӧбӧӧниниҥ санаа-шӱӱлтези јарабай турза, ол бойыныҥ шӱӱлтезин тоомјылу айдар аргалу, је ӧбӧӧнине багынып турарын ундыбас учурлу. Ӧбӧӧни Кудайга бӱтпей турган болзо, христиан ӱй кижи кандый ла уур-кӱчтерге табартар болор; је бойыныҥ јозокту темиле ӧбӧӧнин Иеговага баштанзын деп кӱӱнзедердеҥ айабас. (Петрдыҥ 1-кы самаразы 3:1 кычыр.)

14. Балдар ада-энезин ле Кудайды канайып сӱӱндирер?

¹⁴ Балдар ада-энезиниҥ сӧзин угуп турза, Иегованыҥ јӱрегин сӱӱндирет. Анайда ок ада-энезин де сӱӱндирип, олорго мак јетирет (Укаа сӧстӧр 10:1). Кезикте би леде ада-энезиниҥ бир-бирӱзи јок болуп јат. Андый учуралда балдар, карын олордыҥ айалгазын оноҥ јакшы оҥдоп, болужып, сӧзин угар учурлу. Кудайдаҥ берилген молјуларын ончозы бӱдӱрип турза, биле амыр ла сӱӱнчилӱ болот. Анайда ок билениҥ Тӧзӧӧчизине — Иегова Кудайга мак экелет (Ефестегилерге 3:14, 15).

15. а) Бис јуунда Иегованыҥ јаҥын тооп турганысты канайып кӧргӱзерис? б) Јуунды башкарып тургандарга сӧсуккур болорго, биске кандый принциптер болужар? (« Башчыларга уккур болугар» деген рамканы кӧрӱгер.)

¹⁵ Иегова Бойыныҥ Уулын христиан јуунныҥ Бажы эдип тургускан (Колоссыдагыларга 1:13). Иисус дезе, «бӱдӱмјилӱ ле керсӱ кулга» Кудайдыҥ јердеги албатызыныҥ кӧгӱс керексиништерин кичеезин деп, јакару берген (Матфей 24:45—47). «Бӱдӱмјилӱ ле керсӱ кул» — Иегованыҥ Керечилериниҥ Башкару јӧби. Аксагалдар јакаруларды ла башкартуларды баштапкы чактыҥ јуундары ла чылап, Башкару јӧптӧҥ алат. Јакарулар чыгартылу улус ажыра, темдектезе јорыкчы кӧрӧӧчилер ажыра эмезе самаралар ажыра берилет. Аксагалдардыҥ јаҥын тооп, бис кажыбыс ла Иеговага сӧсуккурысты кӧргӱзедис. (1 Фессалоникадагыларга 5:12; Еврейлерге 13:17 кычыр.)

16. Аксагалдар агару тынла кӧстӧлӧт дегенин канайып оҥдоор?

¹⁶ Аксагалдар ла болушчы ишчилер толо кеминде эмес. Олордо, бистер де ле чилеп, једикпестер бар. Је андый да болзо, аксагалдар — сый эдип берилген улус. Олор јуунныҥ ич-кӧгӱзи бек болзын деп болужып јат (Ефестегилерге 4:8, ЈТ). Аксагалдар агару тынла кӧстӧлӧт (Апостолдордыҥ ижи 20:28, ЈТ). Нениҥ учун мынайып айдарга јараар? Нениҥ учун дезе, озо ло баштап, олор Кудайдыҥ Сӧзиндеги некелтелерге келижер учурлу (1 Тимофейге 3:1—7, 12; Титке 1:5—9). Анайда ок, аксагалдар, кандый бир ака бу некелтелерге келижип  турган ба деп шӱӱжип јаткан ӧйдӧ, Кудайдаҥ башкарту сурап, мӱргӱп јадылар.

17. Христиан эјелер јуунныҥ молјуларын бӱдӱрип тура, кезикте бажын нениҥ учун јабып јат?

¹⁷ Кезик јуундарда акалардыҥ молјуларын бӱдӱретен, темдектезе, јарлаар иштиҥ туштажузын ӧткӱретен аксагалдар ла болушчы ишчилер јок болот. Мындый учуралдарда бу молјуларды чӧҥӱрилген акалар бӱдӱрер аргалу. Андый акалар јок болзо, бу молјуларды јарагадый эјелер бӱдӱрер аргалу. Је акалар бӱдӱретен ишти эје кижи бӱдӱрип турза, бажын јабар учурлу (1 Коринфтегилерге 11:3—10) *. Бу некелте ӱй кижи эр кижинеҥ јабыс деп кӧргӱспей јат. Карын, Иегованыҥ тургускан јаҥын канайып биледе, анайып ла јуунда тооп турганысты кӧргӱзетен арга болот.

18, 19. а) Слер Римдегилерге 13:1—7-де берилген принциптерди канайып јартараар? б) Бис государственный јаҥдарды тооп турганысты канайып кӧргӱзедис?

¹⁸ Римдегилерге 13:1—7 кычыр. Чындык христиандар мындагы бичилген принциптерди акту кӱӱнинеҥ бӱдӱредилер. Бу ӱзӱкти кычырып тура, јаҥдар деген сӧс государственный јаҥдарды темдектеп турганын кӧрӱп јадыс. Иегова эм тургуза бу јаҥдарга башкарар ӧйди берип турарда, ӱзе неме аайлу-башту болзын деп, керектӱ иштер эдет. Бис јасактарды бӱдӱрип турзабыс, јаҥдарды тооп турганысты кӧргӱзедис. Бис бастыра налогторды кыйалта јогынаҥ тӧлӧп, государствого керектӱ бланктарды ла документтерди бичийдис. Анайда ок бойыбыс, билегис, ижис эмезе јӧӧжӧбис аайынча берилген јасактарды бӱдӱредис. Је государственный јаҥдар Кудайдыҥ јасагын бӱдӱрбезин деп некеп турза, бис «Кудайга улустаҥ артык багар керек» деген элчилердиҥ  сӧстӧри аайынча олорго багынбай јадыс (Апостолдордыҥ ижи 5:28, 29; « Мен кемниҥ јаҥына багынарым?» деген рамканы кӧрӱгер).

¹⁹ Анайда ок, јаҥды тооп турганыс бистиҥ керектеристеҥ кӧрӱнет. Кезикте биске государственный чиновниктерге баштанарга келижет. Элчи Павел Ирод Агриппа каанла, анайда ок башкаарчы Фестле куучындашкан. Бу улус јаан јастыраларлу да болгон болзо, Павел олорго тоомјылу баштанган (Апостолдордыҥ ижи 26:2, 25). Бис Павелдеҥ тем алып, јамызы јаан башкараачыга да, тегин полицейскийге де тоомјылу баштанадыс. Школдо ӱренип турган јиит христиандар ӱредӱчилерге, школдыҥ башкараачыларына ла оноҥ до ӧскӧ ишчилерине андый ла ок тоомјылу баштанат. Кудайга бӱдӱп турганысты јарадып та турган улусты, бисти Иегованыҥ Керечилери деп сӱӱбей де турган улусты тооп јадыс. Оныҥ учун бу улус олорды тооп турганысты сезип турар учурлу (Римдегилерге 12:17, 18 кычыр; Петрдыҥ 1-кы самаразы 3:15).

20, 21. Јаҥдарды чыннаҥ тооп турганыс кандый алкыштар экелет?

²⁰ Айдарда, улусты акту кӱӱнистеҥ тооп јӱреектер. Элчи Петр мынайып бичиген: «Ончо улусты тооп јӱригер» (Петрдыҥ 1-кы самаразы 2:17). Улусты чыннаҥ ла тооп турганыс ајару јок артпас. Нениҥ учун дезе бӱгӱнги кӱнде улус бой-бойын чек тообой барган. Улусты тооп турзаас: «Јаркыныгар улус алдында анайып јарып турзын, олор ак кылынып јӱргенигерди кӧрӱп, Теҥеридеги Адагарды алказын» — деп, Иисустыҥ айткан јасагын бӱдӱредис (Матфей 5:16).

²¹ Бӱгӱнги телекей калју да болзо, јымжак јӱректӱ улус чындыкка јилбиркеп јат. Оныҥ учун бис биледе, јуунда, ӧскӧ дӧ јерлерде улусты тооп јӱрзебис, кем-кем чындыкты билерге кӱӱнзей берердеҥ маат јок. Кандый јакшы болор эди! Је кем де кӱӱнзебезе де, улусты тооп турганысла Кудайысты сӱӱндиредис ле Оныҥ сӱӱжинде артадыс. Мынаҥ артык кайрал кайдаҥ келетен?!