1-3. 1) ¿Tunten mew wirintukungepey chi ti Salmo 147? 2) ¿Chem kimeltuafeiñmew ti Salmo 147?

EPE kom iñchiñ sakikefiyiñ pu che ñi küme femken kam tañi feypin. Welu Chaw Ngünechen doy püramyefalngey llemay. Ngüneduamfiel iñchiñ Jewba ñi newen tañi dewmael mu ka tañi piwkeyechen werkülu ñi Fotüm ñi lapayal iñchiñ mew, fey eluwkeiñ ñi püramyeafiel.

² Tati wirintukulu ti Salmo 147, kom piwke mu ayülefuy ñi püramyeafiel ta Jewba, kafey yafültukufi pu che ñi ka femngechi femal. Biblia feypi: “¡Püramyefimün ta Jewba! Kümey taiñ püramyeafiel taiñ Chaw Ngünechen ülkantun mew; ¡ayüfalngey ñi püramyengeal ka feley tañi femngeal! Ülkantulelfimün ta Jewba mañumün mew; arpa mew ülkantumün ñi püramyeafiel taiñ Chaw Ngünechen. Püramyefinge ta Jewba, awem Jerusalen. Yeñpüramfinge tami Chaw Ngünechen, awem Sion” (Salmo 147:1, 7, 12).

³ Kimlaiñ iney ñi wirintukufiel tüfachi salmo, welu wirintukungepey chi Jewba montulfilu pu israelche Babilonia mu, fey ñi wiñotual Jerusalen mu (Salmo 147:2). Pu israelche  wiño poyeafuyngün ta Jewba kidu ñi mapu mew, feymu tati wirintukulu ti salmo püramyefi ta Jewba. Welu ka yeñpüramfi kakelu dungu mew, ¿chem dungu mu am? Ka ¿chumngelu (chemu) iñchiñ püramyeafuiñ ta Jewba? (Salmo 147:1.)

4. Siro montulfilu pu israelche, ¿chumngechi duamingün chi? ¿Chumngelu?

⁴ Rakiduamafuymi chumngechi ñi duamün pu israelche püresungefulu Babilonia mu. Jerusalen doy ayüwülkefeyew engün, welu apümkangey. Pu babiloniache ayentulen mu feypikefeyew ñi ülkantual kiñe ül nütramkalu Sion wingkul mew. Welu pu israelche küpa ülkantulayngün (Salmo 137:1-3, 6). Kutrantupiwkelefuyngün ka duamniefuyngün ñi yafültukungeal. Welu chumngechi ñi feypikünuel Jewba, ti longko ülmen Siro nüfi ta Babilonia ka montulfi pu israelche. Fey feypi: “Jewba [...] elfalkünuenew ñi dewmalelafiel kiñe ruka Jerusalen mu, mülelu Juda mew. Eymün mew mülele kiñe che koneltulelu tañi trokiñche mu, pewmangen tañi Ngünechen Jewba kümelkayaeyew ka pürapupe ti che” (2 Crónicas 36:23). Tüfachi dungu mew, ¡müna yafüluwingün chi pu israelche püresungelu Babilonia mu!

5. Salmo 147:3 ñi feypin mu, ¿chem chumkey Jewba?

⁵ Jewba yafültukufi ñi trokiñche, welu kafey kiduke yafültukufi pu israelche. Ka femngechi femkey famülke mu. Tati wirintukufilu ti Salmo 147 feypi Chaw Dios mew: “Tremolmekefi tati pu kutrantupiwkelelu, impolmamekefi tañi allfen” (Salmo 147:3). Feymew kutrankülelmi kam rume weñangkülelmi, maneluwafuymi Jewba mu, Kidu eluwküley tami yafültukuaetew ka yafülduamelaetew tami piwke (Salmo 34:18; Isaías 57:15). Kidu newentuaeymew ka eluaeymew kimün tami chaftuafiel chem weda dungu rume (Santiaw 1:5).

6. ¿Chem kimeltueiñmew Salmo 147:4? (Inaduamnge ti adentun pagina 15 mu.)

⁶ Kafey tati wirintukufilu tüfachi salmo pürakintuy, fey feypi Chaw Ngünechen mu: “Rakikefi pu wangülen, kom üytuniefi kiduke ñi üy mew” (Salmo 147:4). Tüfachi wentru adkintukefuy pu wangülen, welu kimlafuy tunten ñi mülen. Famülke mu, pu cientifico feypikeyngün ñi mülen rume fentren millon wangülen fütra wenu mew. Iney no rume pepi rakikelafi, Chaw Jewba müten femkey. Kidu küme kimniefi kiduke pu wangülen, feymu kom üytukefi (1 Korintio 15:41). Taiñ fütra Chaw kimniefi pu wangülen, feymu ka femngechi kimnieeymew, kimniey chew tami mülen, chumngechi tami duamnagken ka chem tami duamnieel.

7. Jewba, ¿chem kimniey iñchiñ mu?

⁷ Jewba kimniey tami rupameken ka niey pepiluwün tami kelluaetew. Biblia feypi: “Taiñ Ñidol doy alüpüraley ka fentren newen niey; kimfalngelay tunte adümuwün ñi nieel” (Salmo 147:5). Rakiduamafuymi chi: “Rume küdawngechi dungu mu rupameken, feymu wewtripalayafun”. Welu taiñ Wenu Chaw kimniey chem taiñ pepilnon, “ka akordaniey taiñ trufür mapungen” (Salmo 103:14). Taiñ kulpafe chengen mu, rumel welulkakelu  iñchiñ feychi dungu mu. Kiñeke rupa weda rakiduamafuiñ, ütrirtuafuiñ, kam welulkayafuiñ taiñ feypin mu, fey wiñorakiduamtuaiñ. Jewba welulkakelay, welu kimniey chumngechi taiñ duamnagken (Isaías 40:28).

8. Feypinge kiñe che ñi rupan pengelkelu Jewba ñi kimniefiel chumngechi taiñ duamnagken.

⁸ Jewba elupelaeymu tañi newen tami chaftuafiel wedake dungu (Isaías 41:10, 13). Femngechi rupay kiñe wünelekelu amuldungun mew, Kyoko pingelu. Kidu werküngelu ñi amuldungual kañpüle, müna weñangkünagi. Welu, ¿chumngechi kimürpuy Jewba ñi kimüñmaetew tañi rupameken? Kyoko tañi we trawünche mu, fentren pu peñi ka lamngen yafültukueyew, kimnielu kay engün tañi chum duamken. Fey rakiduami ñi feypietew reke ta Jewba: “Piwkeyeeyu wünelekelu am amuldungun mew, welu doyelchi may piwkeyeeyu eymi iñche tañi ñawengelu am ka wülkünulu tami mongen iñche mew. Duamün tami ayüwküleal petu tami dungumeken iñche mew”. ¿Eymi kay? Jewba, ¿chumngechi pengeleymu ñi doy küme kimniefiel tami duamnagken?

9, 10. ¿Chem doy falin kellun elukeeiñmew Jewba? Feypinge kiñe rupan dungu.

⁹ Kiñeke mu fill rakiduamkeaiñ chem iyal, tukutuwal, kam kakelu duamfalchi dungu mew. Welu Jewba elkünuy ti Mapu ñi wülal fentren iyael kom pu mongelelu ñi iyafiel. Biblia feypi: “Tati Takukefilu ti kallfü wenu pu tromü mew, Tati Wülkelu mawün mapu mew, Tati Femkelu ñi choyüal kachu fütrake wingkul mu. Kidu ileltukefi pu kulliñ, tati pu we kurü üñüm duamnielu iyael” (Salmo 147:8, 9). Jewba elukefi ñi duamnieel tati pu üñüm, feymu doyelchi may eluaeiñmew taiñ duamnieel ñi kümelkaleal (Salmo 37:25).

¹⁰ Doy falin-ngey, Jewba elukeeiñmu taiñ duamnieel ñi newen-ngeal taiñ mupiltun. Kafey elukeeiñmew “kisu tañi küme tüngün, fey [...] doy kümey che ta pepil-layafuy ñi nieael” (Filipense 4:6, 7). Kiñe peñi Mutsuo pingelu ka tañi domo ngüneduamingu chumngechi kelluetew Jewba. Japon mapu mew, tripay ti lafken 2011 tripantu mew. Fey kidu engu kom tañi nieel ñami, ka pürayngu wente ruka mew ñi montuluwal. Feychi pun umayngu tati epungechi piso ñi ruka mew, kiñe katrüntuku dumiñkülelu ka wütrengelu. Wünlu, kintuyngu chem ñi yafültukuaetew. Fey peyngu tati Anuario de los testigos de Jehová 2006. Fey Mutsuo ngüneduami kiñe trokiñ nütramkalu tati nüyün rupalu Sumatra 2004 tripantu mu, fey triparkey ti lafken, ka apümkafi itrokom, turpu femngechi rupalafuy. Mutsuo ka ñi domo ngümayngu petu ñi papeltufiel ti lifru. Trokiwingu Jewba ñi fente küme yafültukuetew chumngechi ñi duamnieel engu. Kafey kuñiwtukueyew engu kangelu dungu mew. Pu peñi ka pu lamngen küpalu kakelu lof Japon mew, werküleyew engün iyael ka takun. Ka doy yafültukueyew puwlu pu peñi koneltulelu ti trokiñche adkünukefilu ti ngünenieelchi ruka. Mutsuo feypi: “Rakiduamün Jewba tayu afkadinieetew ka kuñiwtukuetew. ¡Müna yafültukungeyu!”. Fey ngüneduamafuymi Jewba taiñ eluaetew ñi duamnieel taiñ kümelkaleal,  welu doy falin-ngey taiñ kellukeetew ñi newen-ngeal taiñ mupiltun.

11. ¿Chumafuiñ taiñ kelluaetew Jewba?

¹¹ “Jewba püramkefi pu ñom chengelu”. Kidu piwkeyeeiñmew ka eluwkey taiñ kelluaetew (Salmo 147:6a). Feymu, ¿chumafuiñ taiñ kelluaetew Jewba? Müley taiñ küme weniyeafiel, feymu duamfalngey taiñ ñom chengeal (Sofonías 2:3). Pengelafuiñ taiñ ñom chengen maneluwliyiñ Jewba mu ñi norümafiel fillke norngenochi dungu ka ñi yafülduamelafiel pu kutrankawkülelu. Femngechi tuteafiyiñ ta Jewba.

12, 13. 1) Taiñ nor piwkeyeaetew Jewba, ¿chem müley taiñ femal? 2) ¿Chem che ayüwülkeeyew ta Jewba?

¹² Welu Jewba “ütrüfnakümkefi mapu mew tati pu wedake che” (Salmo  147:6b). Feymu taiñ femngechi femnoaetew Jewba, ka taiñ nor piwkeyeaetew, müley taiñ üdeafiel Kidu ñi üdekeel (Salmo 97:10). Kiñe dungu, üdeafiyiñ fillke pekan kudumuwün. Feymu famentuafiyiñ ti pengelkeelchi kudumuwün dungu ka chem dungu rume taiñ yeafetew ñi femal pekan kudumuwün (Salmo 119:37; Matew 5:28). Küdawngeafuy, welu kümeafuy taiñ yafüluwküleal ñi femal, femngechi taiñ kümelkayaetew Jewba.

¹³ Welu taiñ femal tüfa, müna küdawngele rume, ngelay taiñ kidutu maneluwal, welu may maneluwafuiñ Jewba mew. Maneluwliyiñ pu che ñi dewmael mu, ¿ayüwpeafuy may Jewba? Femlayay, Jewba “ayüwülkelaeyew tati kawellu ñi newen”. Ka, ¿reküluwafuiñ iñchiñ taiñ newen mu kam kakelu che mew? Femlayaiñ, Jewba “afmatukelaeyew rume kiñe wentru ñi yafüngechi chang” (Salmo 147:10). Welu may müley taiñ ngillatuafiel ta Jewba taiñ kelluaetew. Kidu afeluwkelay ñi allkütukefiel taiñ ngillatun. “Ayüwülkeeyew ta Jewba tañi pu yamkeetew ka tati pu maneluwkülelu kidu ñi nor piwkeyen mu” (Salmo 147:11). Taiñ Fütra Chaw nor piwkengey ka piwkeyekeeiñmew, feymu maneluwafuiñ kidu mew taiñ kelluaetew ñi ngünenieafiel taiñ wedake illutun.

14. ¿Chem yafültukueyew tati wirintukufilu ti salmo?

¹⁴ Jewba kimeltukeeiñmu chumngelu maneluwafuiñ Kidu mu taiñ kelluaetew rupaliyiñ wedake dungu mu. Tati wirintukufilu ti Salmo 147 rakiduami chumngechi ñi kellufiel Jewba pu israelche wiñotulu Jerusalen mu, fey feypi: “Kidu newentuñmakefi ñi sechuwe tami waria ñi konwe; kümelkakefi tami pu yall eymi mew. Kidu wülkey küme felen tami mapu mu” (Salmo 147:13, 14). Jewba ñi newentufiel tati waria ñi konwe, rakiduameleyew tati wirintukufilu ti salmo Jewba ñi ingkañpeafiel tañi pu che, tüfa müna yafültukueyew.

15. Rupan mu küdawngechi dungu, ¿chumngechi duamafuymi?

¹⁵ Fill rakiduamelafuiñ chi rupan mu küdawngechi dungu, welu Chaw Jewba  eluafeiñmew küme kimün taiñ chaftuafiel. Tati wirintukufilu ti salmo feypi Jewba mu: “Wülkey ñi werkün dungu Mapu mew; tañi feypin matu lefkey reke”. Fey nütramkay tati pire ka ti trangliñ mu, fey feypi: “¿Iney am müleafuy feychi wütre mu?”. Ka feypi, Jewba “wülkey ñi werkün dungu, fey lliwkey” (Salmo 147:15-18). Tami Fütra Chaw kom kimniey ka kom pepiluwün niey, ngüneniekey kütu ti pire ka ti trangliñ, feymu kelluaeymu llemay chem wedake dungu rupalmi rume.

16, 17. 1) Jewba, ¿chumngechi adnieeiñmew ti Biblia mu? 2) Feypinge kiñe che ñi rupan pengelkelu chumngechi taiñ matu kellukeetew Jewba Biblia mu.

¹⁶ Famülke mu, Jewba adnieeiñmew tati Biblia mu. Tati wirintukufilu ti Salmo 147 feypi: Jewba “tañi feypin matu lefkey reke” taiñ fente küme adnieaetew puwchi antü mew. Rakiduamafuymi chumngechi tami kellukeetew ti Biblia, fillke papil ñi wülkeel ti “kim manelfal kona”, JW Broadcasting, jw.org, pu longkolelu ka taiñ pu peñi ka pu lamngen (Matew 24:45, TNM). Feymu, ¿ngüneduamimi chumngechi tami matu kelluetew Jewba?

¹⁷ Kiñe lamngen Simona pingelu, che trokiwkelafuy ka rakiduamkefuy ñi tutekenofiel ta Jewba. Welu fentekünulay ñi ngillatukefiel ta Chaw Jewba, kafey eluwi ñi chillkatuafiel ti Biblia. Fey ngüneduami chumngechi ñi kelluetew ti Biblia. Kidu feypi: “Rupan mu chem küdawngechi dungu rume, Jewba afkentu newentukeenew ka adnieenew”. Tüfa kellueyew ta Simona ñi nieal kümeke rakiduam.

18. 1) Eymi kay, ¿chumngelu rakiduamkeymi tami sakietew Jewba? 2) ¿Chem dungu mew yeñpüramyeafuymi ta Jewba?

¹⁸ Tati wirintukufilu ti salmo kimniefuy Jewba ñi sakifiel pu israelche, dullifilu am ta kidu engün müten tañi trokiñchengeal. Biblia feypi: “Kimeldungulelkefi tañi feypin ta Jakob, ka kimeldungulelkefi ñi ngülam ka ley dungu ta Israel. Femngechi kimeldungulafi kakelu trokiñche no rume; tüfa engün chem rume kimlaygün tañi ley dungu mu. ¡Püramyefimün ta Jewba!” (Salmo 147:19, 20). Famülke mu, Jewba ka sakieiñmew, iñchiñ müten yenielu am Kidu tañi üy. Kimniefiyiñ ta Jewba ka adnieeiñmew ti Biblia mu, feymu weniyeafuiñ taiñ Wenu Chaw. ¡Müna mañumküleiñ! Feymu, chumngechi ñi femün tati wirintukufilu ti Salmo 147, fillke dungu mu yeñpüramyeafuiñ ta Jewba ka yafültukuafuiñ pu che ñi ka femngechi femal.