1, 2. ¿Chumngelu müna falin-ngey ti ngillatun? ¿Chumngelu duamfali taiñ kimal chem kimeltuken ta Biblia ti ngillatun mu?

TRÜRÜMFALNGELU fentren wangülen kallfü wenu mu mülelu, taiñ Mapu müna pichikay. Feymu Jewba “Dewmalu ta kallfü wenu ka Mapu”, kidu pekefi pu trokiñke mapu kiñe lüykü ko reke ti metawe mew (Salmo 115:15; Isaías 40:15). Welu Biblia feypi: “Jewba fülkülekey kom pu llellipukeetew rüf piwke mew. Femürpuay tati pu yamkeetew ñi ayükeel, ka allkütuñmayafi engün ñi ngüman mu ñi kellungeael” (Salmo 145:18, 19). Rakiduamnge tüfachi dungu: Chaw Jewba tati kom pepiluwün-ngelu fülkülekey iñchiñ mu ka ‘llellipufiliyiñ rüf piwke mew’ allkütuñmayaeiñmew. ¡Müna falin dungu no am chi taiñ ngillatuafiel ta Chaw Jewba!

² Welu may ayüliyiñ taiñ allkütuñmayaetew Jewba, müley taiñ ngillatuafiel chumngechi ñi ayükeel. Welu kimnoliyiñ chem kimeltuken ta Biblia ti ngillatun mu, ¿chumafuiñ kay? Müna falin-ngey taiñ kimal tüfa, fey ngillatun mu am fültukukeeiñmew ta Chaw Jewba mu.

3. ¿Chumngelu müley ñi ngillatuafiel ta Chaw Jewba? Feypinge kiñe falin dungu.

³ Tüfa kiñe falin dungu, Jewba yafültukukeeiñmew taiñ ngillatuafiel kidu. Biblia feypi: “Chem mew no rume ta welulekilpe tamün rakiduam itrofill mew kom eymün tamün nieelchi dungu, nütramelkeafimün ta Ngünechen. Ngillatufimün, kelluen piafimün ka femngechi mañumtukeafimün. Fey ta famngechi ta Ngünechen eluaeymünmew kisu tañi küme tüngün, fey tüfachi fütra küme tüngün ta doy kümey che ta pepil-layafuy ñi nieael ta küme tüngün, fey Ngünechen tamün eluetewchi küme tüngün yafülnieñmayaeymünmew tamün piwke ka tamün rakiduam, eymün am kiñewkülelu ta Cristo Jesus mew” (Filipense 4:6, 7). Feymu pilaiñ ta kiñepülekünual tüfachi falin mangel, taiñ eluetew piwkeyen mu ti Fütra Longko Ülmen Jewba.

4. Fill antü ngillatufilmi ta Jewba, ¿chumngelu tüfa doy fültukuaeymu kidu mu?

⁴ Ka dungu, fill antü ngillatufiliyiñ ta Chaw Ngünechen, doy fülkonaiñ kidu mu. Tati kümeke weniwen dunguwkelay  duamniele kiñe dungu müten, doy may duamyeniewlu am chem antü rume nütramkawkeyngu. Fey nütramlu engu ñi rakiduam, tañi duam, tañi weñangkün ka tañi ayüwün mu, femngechi tañi weniwen doy yafüluwkey. Ka femngechi rupakey taiñ weniwen Chaw Ngünechen iñchiñ. Tüfachi lifru mu, dew kimimi chem kimeltukey ta Biblia Ngünechen ñi chumngen ka tañi ayükeelchi dungu. Ka kimürpuymi doy weniyerpuafiel ta Chaw Ngünechen. Kafey ti ngillatun eluñmakeeymu ñi feypiafiel ta Wenu Chaw tami rakiduam ka tami nieel piwke mu. Femngechi doy fülkonaymi ta Ngünechen mu (Santiaw 4:8).

5. Jewba ñi allkütukenon kom tati ngillatun, ¿chumngelu kimkeiñ tüfa?

⁵ ¿Allkütukey Jewba kom tati ngillatun? Rakiduamnge chem feypifi pu wedake che Israel mülelu, Isaia ñi antü mu, Jewba feypi: “Fentren ngillatulmün rume, allkütukelan; kidu may tamün kuwü apoley mollfüñ mew” (Isaías 1:15). Femliyiñ Chaw Ngünechen ñi ayükenoel, fey allkütuñmalayaeiñmew taiñ ngillatun. Feymu lle taiñ allkütuñmayaetew, müley taiñ femal kiñeke dungu.

6. Ngünechen taiñ allkütuaetew taiñ ngillatun, ¿chem duamfali taiñ nieael, ka chumngechi pengelngekey tüfa?

⁶ Ti mupiltun, tüfa wünen dungu duamfali taiñ nieal (papeltunge Marku 11:24). Fey apostol Pablo wirintukuy: “Welu turpu ngelay ñi tutengeael ta Ngünechen ngenole maneluwün ta kisu mew. Femngechi kiñe che ayüle ñi fülpuael ta Ngünechen mew, rüf mew feley ñi mupiltuael Ngünechen ñi mülen ka ñi fürenekefiel tüfey tañi manelkeetew” (Ebrew 11:6). Welu taiñ nieal rüf mupiltun, duamfalngelay ñi kimal müten Chaw Ngünechen ñi mülen, taiñ allkütukeetew ka llowdungukeetew taiñ ngillatun. Tati mupiltun pengelngekey taiñ femün mu. Feymu taiñ mupiltun pengelkey chumngechi yenien taiñ mongen (Santiaw 2:26).

7. a) ¿Chumngelu yamün mu müley taiñ ngillatuafiel ta Jewba? b)Taiñ ngillatun mu, ¿chumngechi pengelkeiñ taiñ ñom piwkengen ka rüf piwkengen?

 ⁷ Ka kiñe dungu Jewba feypikeeiñmew ñom piwke ka rüf piwke mu taiñ ngillatuafiel kidu. Fentren dungu mu müley taiñ ñom piwkengeal ñi nütramkayafiel ta Chaw Jewba, ¿felelay? Tati pu che nütramkafile kiñe longko ülmen kam kiñe presidente, yamün mu femkey tüfa, kimnielu am engün doy ülmen chengelu. Doy may taiñ ngillatuafiel ta Jewba, duamfali ñi nütramkayafiel yamün mu (Salmo 138:6). Fey llemay ‘Ngünechen tati Kom Pepiluwün-ngelu am’ (Génesis 17:1). Ngillatual ta Chaw Ngünechen taiñ nütramkan mu, müley ñi pengelal taiñ ñom piwkengen kimnielu am iñchiñ ñi doy pichi falin chengen ta Jewba mu. Feychi ñom piwke kellukeeiñmew taiñ ngillatufiel ta Chaw Ngünechen rüf piwke mu, kafey wiño feypikelayaiñ taiñ dew ngillatuelchi dungu (Matew 6:7, 8).

8. ¿Chumngelu müley taiñ femkeal chumngechi ñi ngillatukeel?

⁸ Ka kiñe dungu Jewba taiñ allkütuaetew, müley taiñ femkeal chumngechi ñi ngillatukeel. Tüfa ta kiñe, ngillatuliyiñ ta Jewba “eluniemuiñ taiñ duamtuelchi kofke kake kiñeke antüngealu”, müley taiñ küdawal chem nieelchi küdaw rume ka ñi pepilnieel (Matew 6:11; 2 Tesalonisense 3:10). Ka femngechi ngillatufiliyiñ Jewba taiñ kelluaetew ta chaftual kiñe illutuelchi weda dungu, müley taiñ kiñepülekünual feychi weda dungu taiñ mongen mu (Kolosense 3:5). Dew kimnieiñ kiñeke dungu chumngechi ngillatuafiel Chaw Ngünechen, kafey duamnieiñ taiñ kimal kiñeke wiñoldungun taiñ ramtukeel tati ngillatun mu.

9. ¿Iney am müley taiñ ngillatuafiel ka iney tañi üy mew?

⁹ ¿Iney am müley ñi ngillatuafiel? Jesus kimeltufi tañi pu inaniekeetew femngechi ñi ngillatual: “Taiñ Chaw Ngünechen wenu mapu mülelu” (Matew 6:9, TNM). Feymew iñchiñ müley taiñ ngillatuafiel ta Chaw Ngünechen Jewba  müten. Welu Jewba ayükey taiñ ngillatuafiel, Jesus ñi üy mew müten. ¿Chumngelu? Chumngechi peiñ kechu chillkatun mu, Jewba werküy tañi Fotüm Mapu mu ñi montulafiel tati pu che ti kulpan ka lan mu (Juan 3:16; Romanu 5:12). Kafey Jewba üytufi Longko Saserdote ka Kues ngeal (Juan 5:22; Ebrew 6:20). Feymu lle Biblia feypikeeiñmew Jesus ñi üy mew müley taiñ ngillatual, feymu Jesus feypi: “Fey famngechi femülmün, ta Chaw eluaeymünmew kom tamün ngillatufiel iñche ñi üy mew” (Juan 15:16). Fey llemay Chaw Ngünechen taiñ ngillatun ñi allkütuaetew, müley taiñ ngillatuafiel Jewba müten, Jesus ñi üy mew.

10. ¿Chumngelu duamfalngelay ñi chumkünuwal taiñ ngillatual?

¹⁰ ¿Duamfalngepey may chumkünuwal ngillatun mu? Femlay tati. Jewba feypikelaeiñmew chumkünuwal taiñ kuwü ka kuerpu ta ngillatual. Biblia kimeltukey ñi mülen fillke chumkünuwün taiñ ngillatual. Tüfa ta kiñeke tati pu che anükünuwafuy, pochongnagafuy, lukutukünuwafuy ka witrakünuwafuy (1 Crónicas 17:16; Nehemías 8:6; Daniel 6:10; Marku 11:25, TNM). Duamfalngelay chumkünuwal taiñ peaetew ta che, doy may duamfali chem rüf ñi mülen taiñ piwke mu. Feymew ñüküfkülen chew rume ngillatuafuiñ, küdawmekeliyiñ ka ruparumeliyiñ kiñe weda dungu. Chem che no rume kimlayafuy taiñ ngillatumeken, welu Jewba ta allkütukeeiñmew llemay (Nehemías 2:1-6).

11. ¿Chem dungu feypiafuiñ taiñ ngillatun mu?

¹¹ ¿Chem dungu feypiafuiñ taiñ ngillatun mu? Biblia ta llowdunguy: “Fey ngillatufiliyiñ chem rume taiñ duamtuel kisu ñi piel mew, [Jewba] allküñmayaeiñmew taiñ ngillatukefiel” (1 Juan 5:14). Fey llemay ngillatuafuiñ chem rume tutewkülele Chaw Ngünechen ñi ayükeelchi dungu. Rakiduamnge tüfa, ¿Jewba ayükepey may taiñ feypiafiel taiñ rakiduamnieelchi dungu? ¡Femi llemay! Ngillatukefiel ta Jewba, fey nütramkan mu reke kiñe küme weni. Feymu ‘nülanentulelafiyiñ reke taiñ piwke’, fey llemay maneluwün mu, müley taiñ feypiafiel ta kidu kom ñi mülen taiñ piwke mu  (Salmo 62:8). Kafey duamfali ñi ngillatuafiel ta Chaw Ngünechen taiñ eluaetew ñi newen, taiñ femal kümeke dungu (Luka 11:13). Kafey ngillatufiyiñ taiñ nguyulaetew taiñ küme dullial ka yafülduamaeiñmew ñi chaftuafiel ti wedake dungu (Santiaw 1:5). Kulpaliyiñ müley taiñ llellipuafiel ta Ngünechen taiñ wiñoduamtuaetew, ka taiñ mupiltun Jesus ñi chalintukuwün mu (Efesio 1:3, 7). Welu iñchiñ mu müten ngillatukelayaiñ, doy may kakelu che mew müley taiñ ngillatual, fey pu peñi ka lamngen kristianongelu, ka taiñ pu che (Hecho 12:5; Kolosense 4:12).

12. Taiñ ngillatun, ¿chumngechi doyümafuiñ tati dungu koneltulelu Chaw Ngünechen mu?

¹² Taiñ ngillatun mu, doyümafiyiñ tati dungu koneltulelu Chaw Ngünechen mu. Fentren dungu müley taiñ püramyeafiel ta Jewba ka kom taiñ piwke mañumtuafiel ñi kutranpiwkeyechen mu (1 Crónicas 29:10-13). Matew 6:9-13 mu müley ti ngillatun Jesus inayentufal elkünulu (papeltunge). Tüfa ta kimeltukeeiñmew taiñ ngillatuafiel ta Chaw Ngünechen ñi yamnieñmangeal tañi üy, ka ñi liftunieñmangeal. Kafey ngillatungekey ñi küpayal Chaw Ngünechen ñi Ngünenien, ka ñi femngeal ñi ayükeelchi dungu Mapu mu, chumngechi ñi femngeken wenu mapu mu. Ngüneduamnge Jesus wüne ngillatuy tati doy falin dungu koneltulelu Jewba mu, fey wüla kidu ñi duam mu. Ka femngechi iñchiñ doyümliyiñ ta Chaw Ngünechen ñi falin dungu taiñ ngillatun mu, pengelaiñ taiñ duamnienon kidu taiñ kümelkaleal müten.

13. ¿Chem feypi ta Biblia ñi tunteñmayal taiñ ngillatun?

¹³ ¿Tunteñmayafuy taiñ ngillatun? Biblia feypikelay tunte puwal taiñ ngillatun, kidu taiñ llellipun ka kakelu che engün. Kiñeke ngillatun pichi amuafuy petu taiñ ikenon, ka kidu taiñ ngillatun nülayüm taiñ piwke Jewba mu, doy alüñmayafuy (1 Samuel 1:12, 15). Welu Jesus kondenafi feychi pu che lif mongen femfaluwkelu, fey pütrüntu ngillatukefulu kakelu che ñi peaetew müten (Luka 20:46, 47). Tüfa afmatufal-lafi ta Jewba. Doy falin-ngey taiñ rüf piwke mu llellipuafiel ta  Jewba. Feymu llemay taiñ ngillatun mu chem dungu ta duamnieel ka chem rupameken taiñ mongen mu, fey tunteñmayay taiñ llellipun.

14. ¿Chem am ta Biblia ñi feypin ‘fill antü taiñ ngillatumekeal’, ka chem küme dungu llowkeiñ?

¹⁴ ¿Tunten rupa ngillatukeaiñ? Biblia feypikeeiñmew ‘fill antü taiñ ngillatumekeal’ (Luka 18:1). Welu tüfachi versikulo küpa feypilay taiñ müchayke ngillatuafiel ta Jewba. Feymu may Biblia yafültukukeeiñmew fill antü ngillatual ta Jewba, taiñ mañumafiel tañi piwkeyechengen (Romanu 12:12; 1 Tesalonisense 5:17). Biblia mu yafültukukeeiñmew ñi ngillatuafiel taiñ Chaw Ngünechen taiñ nguyulaetew, yafülduamaetew ka newentukuaetew. ¡Fente kümelkakeeiñmew taiñ Chaw Jewba! Fey eluñmakeeiñmew fillke rupa taiñ küpa ngillatuafiel, tunteñma rume taiñ duamnieel. Rüf falintuliyiñ tati ngillatun, kintuaiñ fill rupa mu ñi dunguafiel taiñ Wenu Chaw.

15. Kidu taiñ ngillatun ka fentren che engün, ¿chumngelu fentepuwün mew feypikeiñ “felepe may”?

¹⁵ ¿Chumngelu fentepuwün taiñ ngillatun mu feypikeiñ “felepe may”? Tüfachi dungun feypiley “famngechi felepe”, “femngey”. Biblia ñi nütram mu müley pengelkelu fentepuwün kidu taiñ ngillatun mu, ka fentren che engün kümey taiñ feypial “felepe may” (1 Crónicas 16:36; Salmo 41:13). Kidu taiñ ngillatun mu feypikeyüm “felepe may”, tüfa pengelkey rüf piwke mew taiñ feypin. Ngillatukeyüm iñchiñ fentren che engün, ka feypikeiñ “felepe may” (ñüküfkülen mu kam dungun mu) pengelkeiñ taiñ kiñewkülen ñi feypiel mu (1 Korintio 14:16).

16. Ngillatufiyüm iñchiñ ta Jewba, ¿chemu maneluwafuiñ?

¹⁶ Jewba, ¿rüf wiñoldungukepey may taiñ ngillatun? ¡Femkey llemay! Niekeiñ fentren dungu taiñ maneluwküleal ti “Allkütukelu tati llellipun”, fey wiñoldungukefi fentren che ñi  ngillatun rüf piwke mu femkelu (Salmo 65:2). Ka wiñoldunguafeiñmew fillke dungu mu.

17. ¿Chumngelu feypiafuiñ Jewba wiñoldungukey ti ngillatun tañi kümeke püllü mu ka tañi pu che ñi poyekeetew?

¹⁷ Kiñeke mu, Jewba tañi kümeke püllü mu ka tañi pu che ñi poyekeetew mu, llowdungukey ti ngillatun (Ebrew 1:13, 14). Fentren che ngillatukefingün Chaw Ngünechen ñi kelluaetew kimal ta Biblia, fey akurumekey kiñe poyekefilu ta Jewba ñi pemeaetew. Tüfachi rupan mu, pengeli tati kümeke püllü ñi nguyulkefiel tati amuldungun Jewba ñi Ngünenien mu  (Apokalipsi 14:6). Kafey rupaliyiñ wedake dungu mu, Jewba wiñoldunguafeiñmew taiñ ngillatun kiñe kristiano mu taiñ kelluaetew (Proverbios 12:25; Santiaw 2:16).

18. ¿Chumngechi Jewba wiñoldungukefi tañi pu che ñi ngillatun, tañi newen ka tati Biblia mu?

¹⁸ Chaw Ngünechen Jewba tañi newen ka tañi Dungu, Biblia mu, wiñoldungukefi tañi pu che ñi ngillatun. Ngillatukefiyüm ta Jewba taiñ kelluaetew ñi chaftuafiel kiñe weda dungu, fey nguyulafeiñmew ka yafültukuaeiñmew tañi newen mu (2 Korintio 4:7). Kafey ngillatukefiyüm taiñ küme dullial, fentren rupa fey wiñoldungukeeiñmew tati Biblia mu. Kafey kintuafuiñ fillke falin versikulo kidu taiñ chillkatun Biblia mu kam papeltukelu lifru ka chillka, tüfachi lifru reke. Kafey amuliyiñ kristiano trawün mu, kam kiñe longkolelu trawünche mu taiñ ngülamaetew piwkeyen mu, tüfa kelluafeiñmew taiñ tukulpaniefiel Biblia ñi ngülam (Galata 6:1).

19. Kiñeke rupa Jewba wiñoldungukelay taiñ ngillatun trokiwliyiñ, welu ¿chem müley taiñ rakiduamal?

¹⁹ Kiñeke mu Jewba wiñoldungufemkelay taiñ ngillatun trokiafuiñ, welu femngechi ngelay taiñ rakiduamal pepil-lay taiñ wiñoldunguaetew. Feymu müley taiñ tukulpayal tüfa, Jewba kimniey chumül am doy kümeafuy taiñ wiñoldunguaetew taiñ ngillatun. Chaw Ngünechen doy küme kimniey ta iñchiñ mew chem taiñ duamtunieel ka chumngechi küme dapiafiel tüfa. Fentren rupa mu eluñmakeeiñmew taiñ ‘ngillatuleal’, ‘kintuleal’  ka ‘mütrümküleal’ (Luka 11:5-10). Femngechi femliyiñ pengelaiñ ta Chaw Jewba mu, taiñ müna duamtuniefiel ñi ngillatukeel ka ñi rüfngen taiñ mupiltun. Kafey kiñeke rupa Chaw Jewba wiñoldunguafeiñmew taiñ ngüneduamkenon rume. Rakiduamnge tüfa, ngillatufiliyiñ ta Jewba kiñe weda dungu taiñ rupameken, welu fey famentulayafuy feychi weda dungu, doy may eluafeiñmew yafüluwün taiñ chaftuafiel tüfa (papeltunge Filipense 4:13).

20. ¿Chumngelu müley taiñ küme falintuafiel ti ngillatun?

²⁰ Müna mañumniefiyiñ ti Dewmalu ta fütra kallfü wenu, kidu am fülkonkülelu kom tati che ñi ngillatukeetew chumngechi ñi ayükeel (papeltunge Salmo 145:18). Feymu rume falintukefiyiñ tati ngillatun. Femngechi femliyiñ, ayüduamküleaiñ taiñ kimün mu ñi doy fülkonürpual taiñ Chaw Ngünechen Jewba mu, ti Allkütukelu tati llellipun.