Diosan luqtirinakapax respetomp sarnaqirïpxañasawa

“[Diosax] kunjämäkitix ukhamäpxarakimaya.” (EFE. 5:1)

1, 2. 1) ¿Kunatsa respetonïñax wali wakiskirixa? 2) ¿Kunsa aka yatichäwin yatiqawayañäni?

 KUNATSA mayninakar respetomp uñjañax wali wakiskirix uka tuqit qhanañchtʼkasaxa, sum sarnaqañ tuqit yatxattʼat Sue Fox sat warmix akham siwa: “Kawkhankaskchiñänisa kunsay luraskchiñäni respetompipuniw sarnaqapxañasa” sasa. Respetomp sarnaqirinakax mayninakampix sum apasipxi, ukat jan waltʼayasipxchi ukhasa jankʼakiw askichapxaraki. Ukampis jan respetonïsnaxa: jan waltʼayasiñanaka, uñisisiñanaka ukat chuyma ustʼayasiñanakaw utjaspa.

² Chiqpach cristianonakax respetomp sarnaqirit uñtʼatätanwa. Ukampis akapachan jan respetomp sarnaqirinakat jan yatiqasiñatakix amuyasiñasawa. Jiwasax Biblian iwxanakaparjam  sarnaqasax janiw akapachankirinakjamäktanti, ukaw jaqinakar chiqa yupaychäwir mantapxañapatakis yanaptʼaraki. Uka tuqinakatwa aka yatichäwin yatiqañäni. Mayninakar respetomp uñjañ tuqit sum amuytʼañatakixa, Jehová Diosat ukat Yuqapat yatiqasiñasawa, uk jichhax uñjañäni.

Jehová Diosasa Yuqapas respetompiw jaqinakar uñjapxi

3. ¿Kunsa Jehová Diosat yatiqassna?

³ Jehová Diosaw taqinit sipansa jaqinakar sum uñjixa. Taqi kunxaru munañani jachʼa Diosäkchisa, suma chuymampi ukat respetompipuniw jaqinakar uñji. Amuytʼañataki, Abrahamampi Moisesamp parlkasaxa hebreo arut mä aru aytäna uka arux ‘mirä amp suma’, (NM) sasaw jaqukipasirakispa (Gén. 13:14; Éxo. 4:6). Luqtirinakapax pantjasipxi ukhaxa, ‘khuyapayasiri, llampʼu chuymani ukat munasiñan’ Diosätapwa uñjasi (Sal. 86:15). Yaqhip jaqinakax kuntï jupanakax munapki uk mayninakax jan phuqxapxi ukhaxa, jankʼakiw colertʼasipxi. Ukampis Diosax janiw ukhamäkiti.

4. ¿Jehová Diosat yatiqasisaxa, ¿kunjamsa parltʼkistu ukanakar uñjañasa?

⁴ Jehová Diosax jaqinakar sum istʼasaw askirjam uñjatap uñachtʼayi. Abrahamax Sodoma markankir jaqinakat jisktʼasïna ukhaxa, wali pacienciampiw uka jisktʼanakapar qhanañchäna (Gén. 18:23-32). Abrahamar istʼasax tiempo aptʼasisktxa sasax janiw siskänti. Diosax luqtirinakapan ukat arrepentisit jaqin achiktʼasitanakapsa istʼiwa (Salmo 51:11, 17 liytʼasiñapawa). ¿Jupat yatiqasisax parltʼkistu ukanakar sum istʼañax wakisispaxaya?

5. Jesusax munasiñampiw jaqinakar uñjirïna, jupat yatiqasiñäni ukhaxa, ¿kunjamsa mayninakamp apasiñäni?

⁵ Awkipatwa Jesusax mayninakar suma chuymamp uñjañ yatiqäna. Suma yatiyäwinak yatiyañatakix tiempo ukat chʼama apstʼasiñapax wakiskchïnsa, pacienciampi ukat respetompipuniw jaqinakar uñjirïna. Lepra usuninakaru, juykhunakaru, mayjasirinakaru ukat kunayman llakinakan uñjisirinakarus yanaptʼapunïnwa. Walja luräwinakanïkchïnsa jupanakarux yanaptʼaskakïnwa. Jan walin jikxatasirinakar yanaptʼañ laykuxa walja kutiw luräwinakap jaytirïna. Ukat jupar iyawsirinakarux jukʼamp sumwa uñjarakïna (Mar. 5:30-34; Luc. 18:35-41). Cristianonakax jupat yatiqasisinxa, mayninakarux munasiñampiw uñjtanxa ukat yanaptʼaraktanxa, familiaranakasasa uta jakʼankirinakasasa yaqha jaqinakasa uk uñjapxiwa. Ukham sarnaqasax Jehová Diosaruw jachʼañchtanxa ukat kusisitarakïtanwa.

6. ¿Jesusax kunjamsa jaqinakarux uñjirïna?

⁶ Ley jan uñtʼapki uka “jaqinakax maldecitawa” sasaw judionakan yupaychäw pʼiqtirinakapax sapxäna, ukat jaqinakarux ukhamarjamaw uñjapxäna (Juan 7:49). Ukampisa, Jesusax janiw ukhamäkanti; jupax sutipatkamaw aytirïna, kunjamtï Marta, María, Zaqueo ukat yaqhanakampis lurirïkäna ukhama, ukham uñjasaw mayninakar respetatap uñachtʼayäna (Luc. 10:41, 42; 19:5). Jaqinakax kawkha markantï jilsuwayapki uka markan saräwiparjamaw mayninakamp parltʼasiñ yatipxi, ukampis Jehová Diosan luqtirinakapax maynit maynikam munasiñampi uñjasiñatakiw chʼamachasipxi. * Janipuniw pisin jakasirïtap laykux jilat kullakanakarusa yaqha jaqinakarus jiskʼachapkiti, jan ukasti respetompiw uñjapxi (Santiago 2:1-4 liytʼasiñapawa).

7. Kawkhansay jakaschiñäni, ¿kunjamsa Biblian iwxanakapax respetomp sarnaqañatakix yanaptʼistaspa?

⁷ Diosasa Yuqapasa Uraqpachankir taqi markankir jaqinakaruw munasiñampi uñjapxi. Ukaw jaqinakarux jachʼar apti, ukat chiqa yatichäwinak yatiqir munirinakarus Diosan markapar mantapxañapatakis yanaptʼaraki. Ukampisa, respetomp sarnaqañ tuqitxa sapa markaw mayj mayja saräwinïpxaraki. Ukatwa ukarjam sarnaqañat sipansa, Biblian iwxanakaparjam sarnaqtanxa, ukat kawkhansay jakaschiñäni, uka iwxanakaw mayninakar jan sinti waytʼañataki ukat respetomp uñjañatak yanapistu. Yatiyir sarasax kunjamsa mayninakar respetomp uñjañax suma askinak jikxatañatak yanapistaspa uk jichhax uñjañäni.

 Arunttʼañampi parltʼañampi

8, 9. 1) ¿Kunas mayninakar jan respetatas uñachtʼayaspa? 2) Mateo 5:47 qillqatäki uka arunakaxa, ¿kunjamsa mayninakar sum uñjañataki yanapistaspa?

⁸ Yaqhip chiqanakanxa walja luräwinakanïpxatap laykuxa jaqinakax janiw “kamisaki” jan ukax “buenos días” sas aruntasxapxiti. Ukampisa, janiw mä calle sarkasax taqi khitinakampitï jikisktan ukanakar aruntkaraksnati. Ukampisa, awisax aruntasiñax wakisispawa. ¿Jumax aruntasir jaqit uñtʼatätati? ¿Jan ukasti jan aruntasis sarnaqir jaqit uñtʼatätacha? Janisay mayninakar ukham uñjañ munkstanxa, maynix jan aruntasiñaruw yatinuqtaspa, ukham lurañax janiw akchʼas walïkaspati, jan respeton jaqit uñtʼatäsnawa.

⁹ Jesusax akham sasaw jisktʼäna: “Jilanakamarukitix aruntasipksta ukaxa, ¿kuna suma askirak lurapxta? Jan Diosar uñtʼiris ukxa lurarakiwa” sasa (Mat. 5:47). Kunatsa aruntasiñax wali wakiskirixa uka tuqit qillqasax Donald Weiss sat asesorjam irnaqtʼir chachax akham sänwa: “Maynix pʼiq alintas jan aruntasisaki pasawayaspa ukhax janiw khititakis askïkaspati. Janipuniw maynir jan aruntañatakix kuna razonas utjkaspati. Ukhamasti mayninakar jan mayjtʼayañatakix aruntasiñamawa ukat parltʼañamarakiwa” sasa. Chiqansa, mayninakarutï wali askirjam munasiñampi uñjañänixa, askinakwa jikxatarakiñäni.

10. ¿Kunjamsa yatiykasax mayninakar respetomp uñjañax suma askinak jikxatañatak yanapistaspa? ( “Maynimp parltʼañatakix munasiñamp arunttʼañamawa” siski uka recuadro uñxattʼäta.)

¹⁰ Tom ukat Carol sat chacha warmit amuytʼañäni, jupanakax Estados Unidos uksa tuqinkir mä jachʼa markan jakasipxi. Yatiyir sarasinxa jaqinakampix sum parltʼapxaraki. ¿Kunjamatsa ukham lurapxi? Santiago 3:18 qillqatat aytasaxa, Tom jilatax akham siwa: “Jaqinakarux wali munasiñampipuniw uñjapxta. Khitinatï uta anqäxankapki ukat uka chiqan irnaqapki ukanakar jakʼachasisax wali munasiñampiw aruntapxta ukatxa kunanakatti parltʼañ munapkaspa uka tuqit parltʼapxta: wawanakapata, anunakapata, utanakapata, ukat irnaqäwipata... Tiempompix amigonakaparjamaw uñjxapxitu” sasa. Carolax akham saraki: “Kuttʼasaxa sutinakajs yatiyaniwayapxta ukat utanin sutipsa yatiniwayapxaraktwa. Kuntï uka chiqan lurasipktxa uka tuqit mä jukʼa parltʼapxta. Tiempompix suma yatiyäwinakatwa yatiyxapxaraktxa” sasa. Uta jakʼankirinakapatxa waljaniw Tom ukat Carolampirux suma jaqit uñtʼxapxi. Jupanakatxa waljaniw Bibliat apstʼat qillqatanak katuqxapxi, ukat yaqhipasti Bibliat yatiqañ munxapxaraki.

 Mayninakar respetomp uñjañax chʼamäki ukha

11, 12. Yatiyir sarktan ukhaxa jiskʼachataw jikxatassna, ¿kunatsa ukxat jan mayjtʼasiñasäki ukat kun lurañasasa?

¹¹ Khitinakarutix yatiyktan ukanakax awisax janiw sum katuqkistuti. Ukhamätapatxa janiw mayjtʼasiñasäkiti, kunattix arkirinakaparux Jesusax akham sasaw iwxtʼäna: “Nayarux uñisipxituwa, jumanakarux uñisipxarakïtamwa” sasa (Juan 15:20). Ukampis jan wali arunakampi jiskʼachatäsina colerasis kutkatassna ukhaxa, jukʼamp jan walinwa uñjassna. Ukhamasti, ¿kuns lurañasäspa? Apóstol Pedrox akham sasaw qillqäna: “Tatitur jachʼañchapxam chuymanakamanxa. Ukatsti wakichtʼatäpxarakim khitinakatix jumanakaru suytʼañanakamxat jisktʼapkätam ukanakar sañatakixa ukampis sapxam suma chuymampi” sasa (1 Ped. 3:15). Ukhamawa, munasiñampi, llampʼu chuymampi ukat respetompi parltʼañäni ukhaxa, jan wali arunakampi tuqjkistu ukanakan chuymapx llampʼuchjaspawa (Tito 2:7, 8).

¹² ¿Jan wali arunakampi jiskʼachapxistaspa ukhaxa kunjamtï Diosax sarnaqañas munki ukham sarnaqañataki wakichtʼassnati? Jïsa. Pablox akham sasaw iwxtʼistu: “Jumanakan parlañamax muxsapinïpan, jayumpi muxsanchtʼata; kunjamtix sapa mayniru arsupxañamäki uk yatipxañamataki” sasa (Col. 4:6, MT). Jiwasatï familiasaru, yatiqiri ukat irnaqiri masinakasaru tamankir jilat kullakanakaru, jan ukax kawkhantï qamasktan ukankirinakarus respetomp uñjañ yatinuqtañäni ukhaxa, jan wali arunakamp jiskʼachäwinakar saykatañatakix suma wakichtʼatäñaniwa (Romanos 12:17-21 liytʼasiñapawa).

13. Respetomp sarnaqirïñaxa, yatiyatas layku jiskʼachapkistu ukanakaruw llampʼuchjaspa, ¿kuna uñachtʼäwis uk amuytʼayistu?

¹³ Jan walin jikxatasisax kunatsa respetomp mayninakar uñjañax wali askïspa, uk jichhax uñjañäni. Japón markanxa, mä chachampi ukat jupar visittʼir mä tatampix Jehová Diosan mä Qhanañchiriparuw jupanakampi Diosan Arupat parlañ munatap laykux jiskʼachapxäna. Ukhaman uñjasisax uka jilatax janiw colertʼaskänti jan ukasti jupanakar sarxä sasinwa respetompi säna. Ukatxa uka chiqan yatiyaskakïnwa, ukampis visittʼir tatan uñchʼukinitap amuyasïna. Kunapachatï uka jilatax jupar jakʼachasïna ukhaxa, uka tatax akham sänwa: “Mirä amp suma pampachtʼita. Jumarux jiskʼachapxsma ukhasa janiw colertʼasktati. ¿Jumjamäñatakix kun lurañajasa?” sasa. Uka tatasti llakimp qʼala aynachtʼatapunïnwa, kunattix jan irnaqäwiniw  uñjasïna ukat mamapas jiwxarakïna. Ukat uka jilataxa Bibliat yatiqasma sasaw säna, jupasti iyaw sarakïnwa. Mä qhawqha tiempotxa semanan pä kutiw Bibliat yatxatxäna.

Kawkhansa respetomp sarnaqañ yatiqsna

14, 15. Diosan nayra luqtirinakapaxa, ¿kunjamsa wawanakaparux yatichapxirïna?

¹⁴ Diosan nayra luqtirinakapax wawanakaparux respetompi sarnaqirïpxañapatakiw utan yatichapxäna. Kunjamsa Abrahamampi Isaacampix maynit mayniru munasiñampi parltʼasipxäna ukaw Génesis 22:7 qillqatan jikxatasi. Joseyat parlkasinxa awk taykapax jupar sum yatichapxatapwa amuyasiraki, kunattix carcelan jistʼantat uñjasïna ukhaxa mayni presonakarux respetompiw parläna (Gén. 40:8, 14). Ukat kunjamtï faraonamp parltʼäna ukax apnaqirinakarus respetomp parlañ yatiqatap uñachtʼayaraki (Gén. 41:16, 33, 34).

¹⁵ Diosax israelitanakaru Tunka Mandamientonak churkäna ukanakat maynïrix akham siwa: “Awkimaru, taykamaru jachʼañcham, ukhamata Tatitu Diosamax churkätam uka uraqina jaya maranak jakañamataki” sasa (Éxo. 20:12). Wawanakax awk taykapar respetasaw jachʼañchapxäna. Amuytʼañataki, Jefté chachan phuchapatakixa, wali jachʼa sacrificiokchïnsa, kuntï awkipax Diosar arsuwaykäna ukar phuqasaw jupar respetatap uñachtʼayäna (Jue. 11:35-40).

16-18. 1) ¿Kunjamatsa awk taykanakax wawanakapar wali respetomp sarnaqirïpxañapatakix yatichapxaspa? 2) Wawanakar respetompi sarnaqiripxañapatak yatichasax wali askinakwa jikxatsna. Uka tuqit arstʼam.

¹⁶ Wawanakarux respetasirïpxañapatak yatichañax wali wakiskiripuniwa. Jilïrixapxani ukhax mayninakampi sum apasipxañapatakixa, kunjamsa visitanakar arunttʼapxañapa, telefonot jawstʼanipxani ukhax kunjamsa parltʼapxañapa ukat manqʼasiñ horasax kunsa lurapxañapa kuns jan lurapxañapäki ukanakwa wawanakax yatiqapxañapa. Kunatsa mayninakarux punku jistʼararapipxañapa, chuymankipstatanakarusa usutanakarus munasiñampi uñjapxañapa ukat jachʼa qʼipinïpki ukanakarus kunatsa yanaptʼañax wakisi uk amuytʼañwa yanaptʼapxañapa. Ukatxa kun mayisas respetomp mayisiña, yuspäraña, pantjasisax pampachtʼita sasin sañax kunatsa wali wakiskirixa ukanakwa sum amuyapxañapa.

¹⁷ Wawanakar respetomp sarnaqapxañapatak yanaptʼañax janiw chʼamäñapäkiti. Jiwasatï respetasirïpxañänixa jupanakax ukhamäpxarakiniwa. Kurt sat 25 maran jilataxa, kunjamsa kimsa jilanakapampix respetomp sarnaqañ yatiqapxäna ukwa akham sasin qhanañchtʼi: “Kunjamsa tatajampi mamajampix maynit mayniru munasiñampi parltʼasipxäna, ukat kunjamsa mayninakarus  pacienciampi munasiñampi uñjapxirïna ukwa uñjapxirïta. Tatajax janïra tantachäwi qalltkipana ukat tukuyarusa, chuymankipstat jilat kullakanakar arunttʼañatakix nayar irpapunirïnwa. Kunjamsa jilat kullakanakarux wali respetomp arunttʼirïna ukwa uñjirïta”. Kurt jilatax akham saskakiwa: “Tiempompix jilat kullakanakarux ukhamwa uñjxarakirïta. Janiw mayninakarux phuqañ laykukix respetomp uñjktati, jan ukasti taqi chuymaw ukham lurañ muntaxa” sasa.

¹⁸ Awk taykanakax wawanakar respetomp sarnaqañ yatichapxanixa, suma amigonak jikxatapxani ukat mayninakampis sum apasipxarakini. Ukatxa, jilïr jaqïxapxani ukhax patronanakapampi ukat irnaqir masinakapampi sum apasiñatakis suma wakichtʼatäpxarakiniwa. Ukat awk taykaparus kusisiyapxarakiniwa (Proverbios 23:24, 25 liytʼasiñapawa).

Respetomp sarnaqirïtasatwa akapachat mayjätanxa

19, 20. Jehová Diosasa Yuqapasa suma chuymanïpxiwa, ¿kunatsa jupanakat yatiqasiñatakix taqi chuym amtañasa?

¹⁹ Pablox akham sasaw qillqäna: “[Diosax] kunjämäkitix ukhamäpxarakimaya” sasa (Efe. 5:1). Jehová Diosata ukat Yuqapat yatiqasiñatakix Biblian iwxtʼanakaparjam sarnaqañasawa, kunjamtï aka yatichäwin uñjawaktan ukhama. Ukhamatwa khitinakatix jilïrinakapampi aski jaqit uñtʼayasiñ laykuki jan ukax kun jikxatañ laykuki respetompi sarnaqapki ukanakat jan yatiqaskañäniti (Jud. 16).

²⁰ Niyaw Supayan apnaqat ñanqha pachapax tʼunjatäni, ukatwa kuna kamachinaktï Jehová Diosax respetomp sarnaqañ tuqit uttʼayawayki ukanakar qʼal tukjañ muni. Ukampis chiqpach cristianonakax respetomp sarnaqirïpxapuniwa, ukxa janipuniw tukjkaniti. Diosasa Yuqapasa suma chuymanïpxapuniwa jupanakat yatiqasiñataki taqi chuym amtapxañäni. Ukhamatwa, arsutasasa sarnaqäwisasa jan respetasir jaqinakat mayjäni. Ukatxa, sarnaqäwisax Jehová Diosaruw jachʼañchani ukat suma chuymani jaqinakarus chiqa yupaychäwir mantanipxañapatakis yanaptʼarakini.

[Qhanañchäwi]

¿Amttati?

• Jehová Diosasa Yuqapasa wali munasiñampiw jaqinakar uñjapxi, ¿uka tuqitxa kuna uñachtʼäwis utji?

• Mä cristianotï mayninakar wali munasiñampi aruntaspaxa, ¿uka cristianox kunjam jaqït uñtʼatäspasa?

• ¿Kunatsa yatiykasax mayninakar respetompi uñjañax askinak jikxatañatak yanapistaspa?

• Awk taykanakaxa, ¿kunjamsa wawanakapar respetomp sarnaqapxirïñapatak yatichapxaspa?

[Jisktʼanaka]

[27 janan recuadropa]

 Maynimp parltʼañatakix munasiñamp arunttʼañamawa

Waljaniw jan uñtʼatanakamp parlañ axsarayasipxi. Ukampisa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapaxa, Diosaru ukat jaqi masipar munasipxatapatwa jan uñtʼatanakampi parltʼañatakix chʼamachasipxi, kunattix Biblian chiqa yatichäwinakapwa yatichañ munapxi. ¿Kunasa ukham lurañamatakix yanaptʼiristamxa?

Filipenses 2:4 qillqatan jikxataski uka iwxtʼaw wali askipunixa, kunattix jan jiwasan askisaki “jan ukasti kunatix mayninakataki askiki” uk thaqañwa yanapistu. Mä jaqimpis parlksna ukham amuytʼañäni: jupatakix jan uñtʼat jaqïtanwa, ukatwa inas axsarayaschispa. ¿Jan ukham jikxatasiñapatakix kuns lursna? Munasiñampi aruntañaw wakisispa, ukampis janiw ukakïñapäkiti.

Maynimp parlañ munasax inas uka jaqin lupʼïwinakap pantjaysna. Kunanakatï llakisiyki ukanak jan yäqassna ukat yatiyañ munktan uka tuqit amtasarjam parlañ munsna ukhaxa, inas jan sum istʼkchistaspati. Ukhamasti, kuna tuqinakatsa jupax lupʼiski uk amuyäta ukhaxa, ¿janit ukxat parlañax askïkaspa? Jesusax ukhamwa Samariankir mä warmimpix mä phuju chiqan parltʼäna (Juan 4:7-26) Uka warmix umwa apsuñ munaskana, uka tuqitwa Jesusax parlañ qalltana ukxarux jankʼakiw Diosan Arupat parltʼxarakïna.

[26 janan fotonakapa]

Jaqinakaru munasiñampi parltʼsna ukhaxa, inas suma yatiyäwinak yatiysna

[28 janan fotopa]

Respetompipuniw kawkhans sarnaqapxañasa