Juma pachparak kʼarintasiskasma

KUNAPACHATÏ Evax jan manqʼañ quqan achup manqʼantäna ukhaxa, akham sasaw Diosax jisktʼäna: “¿Kunatsa uk lurta?” sasa. Ukatsti, “katariw nayarux kʼarintitu ukatwa nayax manqʼanta” sasaw Evax sarakïna (Gén. 3:13). ‘Nayrapach jachʼa katari’ satäki uka Supayaw Diosar jan istʼañapatakix Evar pantjasiyatayna. Uka pachpa Supayaw “aka uraqin jaqinakarux” kunayman tuqit jichhax pantjasiyaraki (Apo. 12:9).

Ukhamasti, Supayax wali ñanqha amtani saxrawa. Kunayman kʼarinakampiw jan sum amuyasirinakarux pantjasiyaski. Evas ukhamaw sipitapar jaltʼatayna. Ukampis janiw Supay mayakix jan walinakar puriykistaspati, jan ukasti, ‘jumanakpachaw sallqjasipxasma’ sasaw Bibliax sistu (Sant. 1:22). Mä arunxa, jiwas pachpaw kʼarintasisin jan walir pursna.

Janiw khitis jupa pachax kʼarintaskaspati sasaw yaqhipax sapxaspa. Ukampis chuymas yatisaw Diosax ‘jumanakpachaw sallqjasipxasma’ sasin amtayistu. Ukhamasti, kunjamatsa jiwaspachax kʼarintassna ukat kuna amuyunakas pantjasiyistaspa ukanak sumpach amuytʼañasawa. Biblian utjki uka sarnaqäwinakaw yanaptʼistaspa.

Jupanakpachaw kʼarintasipxäna

Babilonia markan katuntat judionakaxa, Jerusalenar kuttʼasin templo wasitat saytʼayapxañapawa sasaw Persia marka apnaqir Cirox 537 nayrapach maran mä kamachi apsutayna (Esd. 1:1, 2). Ukat mä maratxa, iyaw sasaw judionakax kunjamtï Jehová Diosax amtkäna ukarjam templo lurañ qalltapxäna. Wali kusisitaw qalltapxäna, Jehová Diosarus wal yuspärapxäna (Esd. 3:8, 10, 11). Ukampis uñisirinakan jarkʼatax pachparukiw llakisiñat aynachtʼxapxäna (Esd. 4:4). Ukat Babiloniat kuttʼasin niya 15 maranak Jerusalenan qamxapxäna ukhaxa, janiw markax wasitat lurasiñapäkiti sasaw Persia marka apnaqirinakax amtapxarakïna. Marka autoridädanakax jankʼakiw Jerusalenar puripxäna ukat “chʼamampi axsarayasawa judionakaru lurañanaka sayantayapxäna” (Esd. 4:21-24).

Ukham jan walinakan uñjasisaxa, jupanakpachaw jan sum amuytʼasisax sallqjasipxäna. Akham sasaw sapxäna: “Janïrakiw templo utachañax” sasa (Hag. 1:2, 3). Janis Diosax templon jankʼaki tukuyasiñap munkaspa ukham amuyapxäna. Diosan qullan utap tukuyañkam lurañat sipansa, utanakap lurasiriw sarxapxäna. Ukatwa Jehová Diosax Hageo profeta tuqix jupanakar akham säna: “¿Askiti jumanakatakisti suma kʼajkiri utanakan utjasipxañamasti, nayan utaxasti qʼala tukjatäkipansti?” sasa (Hag. 1:4).

¿Jiwasax kunsa uka sarnaqäwit yatiqsna? Diosan amtanakapax “janïraw” phuqaskaniti sasin amuysna ukhaxa, janiw Diosan munañap sum phuqksnati, ukatxa munañanakas thaqhañ laykux maysaruw saranuksna. Sañäni, kunapachatï mä amigon jutañap wal suyktan ukhaxa, janïr purinkipanwa utsa apthaptanxa, ukat kunatix wakiskani ukanaksa sum wakichtanxa. Ukampis qhiptʼaniniw sapxaspa ukhaxa, ¿kamachsnasa? ¿Janit kuns wakichxsna?

Templox jankʼaki tukuyasispa ukwa Jehová Diosax muni sasaw Hageo ukat Zacarías profetanakax judionakar amuytʼayapxäna. Hageox sarakïnwa: “Chʼamachtʼasipxarakim  jumanaka aka markankir taqi jaqinaka trabajapxam” sasa (Hag. 2:4). Diosaw qullan ajayupampix yanaptʼaskistani sasaw jankʼaki irnaqapxañapäna (Zac. 4:6, 7). ¿Kunsa jiwasax yatiqtanxa? Jehová Diosan urupax “janiräkiw” sasin amuysna ukhaxa pantjassnawa (1 Cor. 10:11).

Sum amuytʼasisin jan wali amuyunak apanukuñäni

Jehová Diosax tiempoparuw “mä machaq uraqi, mä machaq alaxpachampi” apanini sasaw apóstol Pedrox payïr cartapan säna (2 Ped. 3:13). Ukat phiskasir jan wali jaqinakaw sartapxani sasaw sarakïna. Janiw Diosan urupax jutkaniti, “taqi kunas pachpakïskarakisä, aka uraqis utjkis ukkhatpacha” sasaw parlapxani sänwa (2 Ped. 3:4). Ukampis cristian masinakapax uka kʼarinakat amuyasipxaspa ukwa Pedrox munäna, ukatwa akham säna: “Jumanakan qʼuma amuyunakam pʼarxtayañ munta” sasa. Jïsa, uka jan wali jaqinakax kunja pantjatäpxisa ukwa qhanstayañ munäna. Diosax Uma Juicio apanisaw jan wali jaqinakar tukjäna sasaw jilat kullakanakar amtayäna (2 Ped. 3:1, 5-7, MT).

Niya ukar uñtasitarakiw Hageo profetax llakin aynachtʼat judionakar amuytʼayäna. ‘Chuymanakam chiqapar uñtayapxam’ sasaw säna (Hag. 1:5, NM). Jïsa, qʼuma amuyunakap pʼarxtayapxañapatakixa, kunsa Diosax markapataki amti ukat kunsa lurani ukanakwa amtayäna (Hag. 1:8; 2:4, 5). Taqi ukanak istʼasax mäkiw judionakax marka apnaqirin jarkʼatäkasas Diosan templopa lurañ qalltapxäna. Ukat uñisirinakan may kutimpi jarkʼatpachasa irnaqasipkakïnwa. Jan jarkʼatäxapxäna ukhatxa phisqa maratakwa templo lurañ tukuyapxäna (Esd. 6:14, 15; Hag. 1:14, 15).

‘Chuymas chiqapar uñtayapxañäni’

Kunjamtï Hageo tiempon judionakax aynachtʼapkänxa, ukhamarakiw awisax aynachtʼsna. Ukat Diosan arunakapat taqi chuyma yatiyir sarañax chʼamakïxaspawa. Ukampis ¿kunanakas aynachtʼayistaspa? Aka jan wali urunakanxa, awisax jan tʼaqhisiñat tʼaqhistanxa. Habacuc profetat amtañäni, mä kutix akham sasaw säna: “¿Kunapachkamasa arnaqasïxa yanaptʼama mayisaxa, jumasti janirak istʼkitätati?” sasa (Hab. 1:2). Ukat jiwasatix jan sum amuyaskañäni, mä arunxa, taqi kunas ukhamakïskaniwa sasin amuyañäni ukhaxa thayarsnawa. Diosar taqi chuym luqtañat sipansa, munañasakwa nayrar uchxsna. Ukhamaw jiwaspachax sallqjasna jan ukax kʼarintassna. Ukhamasti, kuntï Diosax Arupan siskistu ukarjam amuytʼasiñasawa: ‘Chuymanakas chiqapar uñtayañasawa’ ukat ‘taqinirakiw qʼuma amuyunakas pʼarxtayañasa’. Ukatxa, sapa maynis akham sasin jisktʼasiñasawa: “¿Amuyujarjamakit akapachan tukusiñap suytxa? ¿Jan tukusxipan mayjtʼasxtti?” sasa.

Suyañ tiempot Bibliax parli

Kunjamtï Marcos libron qillqatäkixa, akapachan tukusiñapat parlkasaxa, “amuyasipxamaya”  sasaw Jesusax säna (Mar. 13:33-37). Ukat Jehová Diosan Armagedón sat jachʼa urupat parlkasaxa, “amuyasipxam” sasaw Diosan Arupax sarakistu (Apo. 16:14-16). ¿Kunatsa “amuyasipxam” “amuyasipxamaya” sasax kutin kutini sispachïstu? Sinti jayas suyapkaspa ukham amuyasaw yaqhipax thayarapxi. Ukhamasti, amuyasiñaw sapa maynir waktʼistu.

Ukhamax ¿kunjam amuyumpis akapachan tukusiñapxa suyañasa? Uk amuytʼañasatakix utani mä jaqit Jesusax parläna. Lunthatamp utar jan mantayañatakixa, ¿kunsa luraspäna? Arum paqaraw uñnaqañapäna. Ukatwa Jesusax akham sasin tukuyäna: “Jumanakax wakichtʼata suyapxañama[wa], Jaqin Yuqapasti jan amtat horasaruw jutani” sasa (Mat. 24:43, 44).

Ukhamasti, akapachan tukusiñapxa wakichtʼata suyañasawa. Akapachax “janïraw” tukuskaniti sissna ukhaxa jiwaspachaw kʼarintassna. Jehová Diosan urupax janis jutañapäkaspa ukham amuyasaxa, janiw Diosan Apnaqäwipat taqi chuym yatiyxsnati (Rom. 12:11).

Kʼari amuyunak apanukupxañäni

Jiwaspach jan wali amuyunakampi jan kʼarintasiñatakix akham sasaw Gálatas 6:7 qillqatax iwxtʼistu: “Jan sallqjasipxamti [...]. Kuntix jaqix yapuchki ukrakwa apthapini” sasa. Kunjamtï yatktanxa, jan yapuchat uraqirux jankʼakiw kuna quras jilantxi. Jiwasax niya ukar uñtasitarakïtanwa, qʼuma amuyunak pʼiqir jan apantkañäni ukhaxa, jankʼakiw jan wali amuyunakax mantistaspa. Sañäni, inas chuymasan akham sissna: “Jehová Diosan urupax jutaskapuniniwa, ukampis qhipat jutaskani” sasa. Ukham amuyasax samarañ tiempükaspasa, janis jankʼachasiñäkaspa ukhamaw sarnaqsna. Ukat ukar yatinuqtasax Diosar taqi chuym yupaychañ tuqitsa thayarsnawa. Jehová Diosan urupax jan wakichatwa katjistaspa (2 Ped. 3:10).

Ukampis ukar jan puriñatakixa, “kunatix askïki, kunatix Diosarux kusisiyki, qʼumäkaraki” ukanak sapa kuti pʼiqir apantañasawa, ukatxa janiw pantjasiyir jan wali amuyunakax pʼiqir mantkistaniti (Rom. 12:2). Ukatakix Biblia liyiñasawa. Ukat sapüru liyiñäni ukhaxa, kunjamsa Jehová Diosax taqi kunsa tiempopar luri ukxa sumpun amuyañäni (Hab. 2:3).

Jïsa, Diosat mayisiñsa, Bibliat yatxatañsa, tantachäwinakar sarañsa ukat askinak lurañatsa jan armaskañäni ukhaxa, wali amuyumpiw Diosan ‘urupxa suyapxañäni’ (2 Ped. 3:11, 12). Ukat kuna amtampis suyasktan ukxa Jehová Diosax sum yati, ukatwa apóstol Pablox akham säna: “Aski lurañanxa janiw qarjasiñasäkiti, janitix qarjtkañäni ukaxa, horasaparuw cosechxa apthapiñäni” sasa (Gál. 6:9).

Ukhamasti, Jehová Diosan urupax janiräkaspas ukham amuysna ukhaxa, jiwaspachaw kʼarintassna. Jan ukar puriñatakix chuymas chiqapar uñtayañasawa. Jehová Diosan urupax wali jakʼankaskapuniwa.

[4 janan fotopa]

Hageompi ukat Zacariasampix templo askichapxañamaw sasaw judionakar chʼamañchapxäna

[5 janan fotopa]

¿Jan lunthatayasiñatakix kunsa utanix luraspäna?