Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunjamsa misioneronakax viajapxirïna?

¿Kunjamsa misioneronakax viajapxirïna?

Kunjamsa nayra cristianonakax jakasipxirïna

¿Kunjamsa misioneronakax viajapxirïna?

“Qhipürusti Bernabeampix Derbe markaruw sarxapxäna. Uka Derbe markansti Tatit tuqi qhispiyasïwi utjatapwa parlapxarakïna. Ukham parlapxatapatsti waljaniw Tatiturux iyawsapxäna. Ukatsti Pablompi Bernabeampix Listraru, Iconioru, Antioquiampiruw kuttʼxapxäna.” (HECHOS 14:20, 21.)

KAYUPAS pʼusurata ukat wiskhupas mirqʼi ukhamwa misionerox wasitat viajañatak wakichasiski, ukampis alwax wali sumapuniw qhanjtanïna, ukaw juparux viajaskakiñatakix chʼamañchtʼi.

Lupix jikhanipsa juntʼuchtʼarakiwa, ukhamwa jupax laqʼa thaknam sarantaski, uka thakix uva yapunaka ukat olivo yapunak taypiw sari. Thakinxa, yapunakapar sarir yapuchirinakampi, uywanakapar mercaderianakap khumxatat apiri alakipanakampi ukat Jerusalenar yupaychir saririnakampiw pasjasiraki. Ukat jupanakamp parltʼañatakiw saytʼaraki, Jesusan suma yatiyäwinakap “taqi aka uraqpachana” yatiyasiñapäna ukwa phuqaski (Hechos 1:8).

Nayra patak maranakan wali irnaqtʼiri uka misionerox inas Pablochïna jan uka Bernabé jan ukax yaqha misionerochïna (Hechos 14:19-26; 15:22). Uka tiemponakanxa, viajañatakix maynix wali chʼamanïñapanwa ukat tʼaqhisiñatakis jankʼakirakïñapänwa. Pablo pachpaw kunjams lamar qutnam sarkasax jikxatasïna uk qhanañchäna: “Kimsa kutiw qutanjam sarkäyät ukkhax barcox jalantäna, mä kutisti mä arumampi mä urumpiw qutan qhantatïyätxa” sasa. Ukat thaknam sarkasax kunjamanakansa jikxatasïna uka tuqit akham sarakïnwa: “Walja kutirakiw jawiranakampis niya apayasta, lunthatanak tuqitsa axsarañaxax utjarakïnwa” sasa (2 Corintios 11:25-27).

¿Kunjamsa viajapxäna uk yatiñ munasmati? ¿Qhawqchʼa jayanaksa sarapxirïna? ¿Kunsa apapxirïna, ukat kawkinsa ikipxirïna?

Uraqnam viajenaka Roma markaxa, mä markat yaqha markakam puriñatak suma yäpar lurtʼat walja thakinakanïnwa. Uka thakinakaxa, empedratänwa ukat thiyanakarus qalanakamp wali suma aptatarakïnwa, añchorusti niya pusi chikatan metrorakïnwa. Qhawqchʼas thakinakax uk yatiñatakixa jachʼa saytʼu qʼalamp chimptʼatänwa. Uka suma lurat thaknamwa misioneronakax niya 30 kilometronak sarapxäna.

Ukampis Palestinanxa, thakinakax janiw ukhamäkänti, jan ukasti laqʼa thakinakakïnwa ukat axsarkañjamaraki. Uka thaknam sarkasax barranconakampisa, thaki chakantatanakampisa, axsarkañ animalanakampisa ukat lunthatanakampis jikintasipxarakispänwa.

¿Kunanaksa misioneronakax apapxañapäna? Jarkʼaqasiñatak mä lawa (1), ikiñataki jantʼaktʼasiñatak mä jantʼaku (2), qullqi bolsa (3), wiskhunaka (4), manqʼanak apañataki mä bolsa (5), turksusiñatak isi (6), phujut um waysuñataki lipʼichit lurat mä uma waysuña (7), um umtʼañataki mä vasija (8) ukat kallachxar warktʼasiñataki lipʼichit lurat mä jachʼa wayaqa (9), taqi ukanak apañxa janipuniw armasipxañapäkanti.

Misioneronakax thakinjam sarkasax mercaderianakap asnunakar khumxatat apir alakipanakampix jikisipxapunirïnwa. Asnunakaxa qalarar thaknam sarañatakisa qullu iramanjam sarañatakisa wali khusapunïpxänwa. Mä suma asnuxa, khumuntatax mä urunx niya 80 kilometronak kunwa sarapxaspa sasaw sapxi. Ukampisa yunta wakanakampi jiytʼata carritonakax niya 8 jan ukax 20 kilometronakakwa sarapxirïna. Yuntanakaxa wali jathi qʼipinak apañatakix khusänwa, ukampis janiw añcha jayanak apapxirikänti. Ukat walja camellonakar jan ukax asnunakar kunayman yänak khumxatata apir jaqinakampis jikisipxarakïnwa. Awisaxa, wali wakiskir cartanaka jan ukax reyin apsuta kamachinak yaqha markanakar tʼijukam apaskiri chaskinakampis jikisipxarakïnwa.

Thakinjam sarasax arumtʼxapxäna ukhaxa, uka pachpa chiqaruw samartʼapxäna. Awisaxa jachʼa uyuni mä utanwa samartʼapxarakirïna, uka uta manqhanx janirakiw kunas utjkänti, ukanwa khitinakatï walja camellonakampi jan ukax asnunakamp viajapkäna ukanakax qʼurpachtʼasipxirïna. Uka qʼañu laqʼarar utax lunthatanakata jalluta ukat thayatakwa jarkʼaqäna. Ukatwa misioneronakax familiaranakapan utapar qhiparapxirïna jan ukax yaqha cristianonakan utanakaparusa (Hechos 17:7; Romanos 12:13).

Lamar qutnam viajenaka Pasajeronakampi ukat mercaderianakampi Galilea lamar qutnam viajapxañapäna ukhaxa, botenakatakwa sarapxirïna (Juan 6:1, 2, 16, 17, 22-24). Mediterraneo sat lamar qutnam sarañataki ukat yaqha markanakar puriñatakixa, jachʼa barconakatwa sarapxañapäna. Ukham kasta barconakampiw Roma markarux kunayman yänaka ukat manqʼañanak apapxirïna, gobiernonkir yaqhip autoridadanakaru ukat yatiyäwinaksa mä chiqat mä chiqaruw apapxäna.

¿Kunjamsa barco apnaqirinakax kawkhankapxans uk amuyasipxäna? Urunxa, markanakar purisa ukat qullunaka uñtasa, ukat arumanakax warawaranak uñtasaw amuytʼasipxirïna. Ukatwa mayo phaxsi ukat septiembre chika phaxsik lamar qutnam viajapxiripachäna, uka phaxsinakanakwa thayas jan añch utjkänti. Ukhamäkchïnsa, yaqhip barconakax kʼamphintasipxakipunirïnwa (Hechos 27:39-44; 2 Corintios 11:25).

Ukampisa, lamar qutnam viajañax janiw askipunïkänti. Kunattix barconakxa mercaderianak apañatakiw fletapxirïna ukat mercaderianakakwa sum apapxäna, ukat jaqinakax patarukiw sarapxäna ukat awisax barco thiyanakanakwa ikipxirïna. Ukhamarusa sapa mayniw manqʼanakap apasipxañapäna, kunattix barconxa umakiw churatäpxäna. Yämas awisaxa, thayax walpun thaytʼanïna ukat wal unuqiyatapatxa yaqhiparux usjayirïnwa.

Khä nayra patak maranakanxa, viajañax wali chʼamapunïnwa. Ukhampachas misioneronakax jan axsarayasisin ‘Diosan reinopat suma yatiyäwinak’ yatiyañatakix mä chiqat mä chiqar sarasipkakïnwa, kunjamtï Pablox lurkäna ukhama (Mateo 24:14). Jesusax arkirinakapar uka luräwi jaytawaykäna ukhatxa, 30 maranakaw pasxatayna, ukat suma yatiyäwinakxa “taqi chiqanwa” yatiyatäxi sasaw apóstol Pablox satayna (Colosenses 1:23).