1, 2. а) Јусифлә Мәрјәмин һәјатында һансы дәјишикликләр баш верир? б) Јусиф арвадына һансы бәд хәбәри сөјләмәли олмушду?

ЈУСИФ ҝеҹәнин зүлмәт гаранлығында улағын белинә бир јүк дә гојуб ону сығаллајыр. Сонра әтрафына бахыр. Гаршыда онлары ҝөзләјән узун сәфәри дүшүнүр. Онлар Бејтләһмдән Мисирә ҝетмәлидирләр. Оранын әһалиси, дили, адәтләри онлара јаддыр. О фикирләшир: «Ҝөрәсән, бүтүн бунлара неҹә өјрәшәҹәјик?»

² Бәд хәбәри севимли арвады Мәрјәмә демәк Јусиф үчүн һеч дә асан олмамышды. Амма о, ҹәсарәтини топлајыб һәр шеји она данышмышды. Бир мәләјин јухуда она Аллаһдан бу хәбәри ҝәтирдијини демишди: Һирод падшаһ онларын көрпә баласыны өлдүрмәк истәјир. Буна ҝөрә дә онлар дәрһал Бејтләһмдән чыхмалы идиләр. (Мәтта 2:13, 14 ајәләрини оху.) Бу хәбәр Мәрјәми сарсытмышды. Ахы нәјә ҝөрә онун һеч кимә зијаны олмајан, мәсум көрпәсини өлдүрмәк истәјирләр?! Мәрјәм дә, Јусиф дә буну һеч ҹүр ағлына сығышдыра билмир. Бунунла белә, Јеһова Аллаһа етибар едиб јола һазырлашырлар.

3. Јусифҝилин Бејтләһми неҹә тәрк етдијини тәсвир един. (Һәмчинин шәклә бах.)

³ Һиродун мәкрли нијјәтиндән бихәбәр олан Бејтләһм сакинләри јухуда икән Јусифлә Мәрјәм көрпә Исаны ҝөтүрүб бурадан сакитҹә гачырлар. Онлар ҹәнуба үз тутурлар. Јаваш-јаваш дан јери сөкүлүр. Ола билсин, Јусиф ҝәләҹәји фикирләшиб нараһат олур. Ҝөрәсән, ади дүлҝәр аиләсини ҝүҹлү дүшмәнләрдән неҹә горујаҹаг? Аиләсини доландыра биләҹәк? Јеһова Аллаһын вердији чәтин тапшырығын өһдәсиндән ҝәлә биләҹәк? Көрпәни бөјүдүб боја-баша чатдыра биләҹәк? Бәли, гаршыда Јусифи бөјүк чәтинликләр ҝөзләјир. Ҝәлин бахаг о, бүтүн бунларын өһдәсиндән неҹә ҝәлир вә ҝөрәк бу ҝүн һамымыз, әләлхүсус аталар нәјә ҝөрә Јусифин иманыны өрнәк алмалыдырлар.

4, 5. а) Јусифин һәјатыны нә дәјишмишди? б) Мәләк Јусифи неҹә үрәкләндирди?

⁴ Тәхминән бир ил әввәл Јусиф Насирә шәһәриндә јашајанда  онун һәјатыны тамамилә дәјишән бир һадисә баш вермишди. Јусиф Әлинин гызы Мәрјәмлә нишанлы иди. О билирди ки, Мәрјәм исмәтли гыздыр, Јеһова Аллаһы чох севир. Лакин бир ҝүн хәбәр тутду ки, нишанлысы һамиләдир. Гызы биабыр етмәмәк үчүн ону ҝизлинҹә бошамаг гәрарына ҝәлди *. Сонра мәләк јухуда она ҝөрүнүб Мәрјәмин мүгәддәс руһ васитәсилә һамилә галдығыны деди. Һәмчинин дүнјаја ҝәләҹәк ушағын халгыны ҝүнаһлардан хилас едәҹәјини сөјләди. Мәләк Јусифи әмин едиб деди: «Арвадын Мәрјәми евинә ҝәтирмәјә горхма» (Мәт. 1:18—21).

⁵ Јусиф мөмин вә итаәткар инсан кими мәләјин бујруғуна әмәл етди. О, чох ваҹиб тапшырығы гәбул етди, Аллаһ үчүн ән әзиз олан варлығы бөјүтмәји вә онун гајғысына галмағы бојнуна ҝөтүрдү. Сонралар исә Сезарын фәрманына табе олуб һамилә арвады илә Бејтләһмә гејдијјатдан кечмәјә јолланды. Елә орада ушаг дүнјаја ҝөз ачды.

6-8. а) Һансы һадисәләр Јусифҝилин һәјатыны дәјишди? б) Һарадан билирик ки, улдузу мүнәҹҹимләрә Шејтан ҝөстәрмишди? (Һәмчинин һашијәјә бах.)

⁶ Јусиф аиләси илә бирҝә Јерусәлимдән тәхминән 10 километр аралыда јерләшән Бејтләһмдә галды, Насирәјә гајытмады. Онлар тез бир заманда садә бир ев тапдылар. Касыбчылыға бахмајараг, Јусиф арвад-ушағыны доландырмаг, онлары горумаг үчүн әлиндән ҝәләни едирди. Иса бир аз бөјүјәндән сонра, тәхминән бир јашы оланда онларын һәјатыны дәјишән бир һадисә баш верди.

⁷ Бир нечә мүнәҹҹим Шәргдән, еһтимал ки, узаг Бабил өлкәсиндән Бејтләһмә ҝәлди. Онлар јәһудиләрин ҝәләҹәк һөкмдарынын сорағында бир улдузун изи илә ҝәлиб Јусифҝилә чыхдылар вә көрпәјә бөјүк еһтирам ҝөстәрдиләр.

⁸ Билмирик мүнәҹҹимләрин бундан хәбәри вар иди, ја јох, амма онлар балаҹа Исанын һәјатыны тәһлүкәјә атдылар. Мүнәҹҹимләрә ҝөрүнән улдуз онлары әввәлҹә Бејтләһмә јох, Јерусәлимә апармышды *. Јерусәлимдә онлар падшаһ Һирода демишдиләр ки, јәһудиләрин ҝәләҹәк һөкмдарыны ахтарырлар. Бу хәбәри ешидән Һирод падшаһ пахыллыгдан од тутуб јанмышды.

9-11. а) Јеһова Аллаһ Һироддан вә Шејтандан ҝүҹлү олдуғуну неҹә ҝөстәрди? б) Апокрифик әфсанәләрдә Мисир сәфәри барәдә нә дејилир, амма әслиндә неҹә олуб?

⁹ Мүнәҹҹимләр Јусифҝилә ҝәлиб чатанда вә ушагла анасыны ҝөрәндә ҝәтирдикләри бәхшишләри — гызылы, күндүрү вә мүррү онлара  вердиләр. Әвәзиндә исә һеч нә истәмәдиләр. Јәгин ҝөзләнилмәдән белә баһалы һәдијјәләр алмаг Јусифлә Мәрјәми чашбаш гојмушду. Мүнәҹҹимләр ҝери гајыдыб ушағын јерини падшаһ Һирода демәк истәјирдиләр. Лакин Јеһова Аллаһ ишә гарышды. О, јухуда мүнәҹҹимләрә деди ки, евләринә башга јолла ҝетсинләр. Бәли, Јеһова Аллаһ Һироддан вә Шејтандан ҝүҹлү олдуғуну ҝөстәрди. (Мәтта 2:1—12 ајәләрини оху.)

¹⁰ Мүнәҹҹимләр ҝедәндән бир аз сонра Јеһова Аллаһын мәләји Јусифи хәбәрдар едиб деди: «Дур, ушағы вә анасыны ҝөтүр, Мисирә гач. Мән сәнә демәјинҹә орадан чыхма. Чүнки Һирод ушағы тапыб өлдүрмәк истәјир» (Мәт. 2:13). Фәслин әввәлиндә гејд олундуғу кими, Јусиф дәрһал бујруға әмәл едир. О, ушағынын тәһлүкәсизлијини һәр шејдән үстүн тутдуғу үчүн аиләсини ҝөтүрүб Мисирә јола дүшүр. Мүнәҹҹимләрин ҝәтирдији бәхшишләр сајәсиндә Јусиф Мисирдә аиләсини доландыра биләҹәк.

¹¹ Апокрифик әфсанәләрдә Мисирә сәфәр реаллыгдан узаг, һәддән артыг ҝөзәл тәсвир едилир. Орада дејилир ки, ҝуја балаҹа Иса мөҹүзә илә бу узун јолу гысалдыб, гулдурлары говуб, һәтта хурма ағаҹына әмр едиб ки, әјилсин вә анасы мејвәсиндән дәрсин *. Әслиндә исә бу јад өлкәјә сәфәр узун вә ағыр олуб.

12. Валидејнләр Јусифдән нәдә өрнәк алырлар?

¹² Валидејнләр Јусифдән чох шеј өјрәнә биләрләр. Јусиф аиләсини тәһлүкәдән горумаг үчүн ишини, раһат һәјатыны гојуб ҝетмәјә һазыр иди. О, арвад-ушағына Јеһова Аллаһын әманәти кими бахырды. Бу ҝүн дә валидејнләр өвладларыны тәһлүкәли бир дүнјада бөјүдүрләр. Шејтан дүнјасы ҝәнҹләри позур, һәтта һәјатларыны мәһв едир. Јусиф кими өвладыны тәһлүкәдән горумаг үчүн әлиндән ҝәләни едән, гәтијјәтли валидејнләри ҝөрәндә адамын үрәји ачылыр.

13, 14. Нәјә ҝөрә Јусифлә Мәрјәм Насирәјә гајыдыр?

¹³ Јусифҝил Мисирдә чох галмырлар. Чүнки бир мүддәт сонра мәләк она Һиродун өлдүјүнү дејир. Јусиф дә арвад-ушағыны ҝөтүрүб вәтәнинә гајыдыр. Гәдимдә пејғәмбәрлик олунмушду  ки, Јеһова Аллаһ Өз Өғлуну Мисирдән чағыраҹаг (Мәт. 2:15). Јусифин Мисирдән чыхмасы илә бу пејғәмбәрлик јеринә јетир. Бәс инди о, аиләси илә һарада јашајаҹаг?

¹⁴ Јусиф чох еһтијатлы инсандыр. О, Һиродун хәләфи Архелајдан еһтијат едир. Чүнки о да Һирод кими залымын, ганичәнин биридир. Одур ки, Јусиф Аллаһын ҝөстәриши илә аиләсини Јерусәлимдән вә орадакы тәһлүкәдән узаға, шимала, Ҹәлиләнин Насирә шәһәринә, доғма јурдуна апарыр. Онлар орада мәскән салыб јашајырлар. (Мәтта 2:19—23 ајәләрини оху.)

15, 16. Јусифин пешәси нә иди вә о, һансы аләтләрдән истифадә едирди?

¹⁵ Онлар садә һәјат сүрүрдүләр. Амма һәјатлары елә дә асан дејилди. Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, Јусиф дүлҝәр иди. О дөврдә дүлҝәрин ишинә чох шеј дахил иди. О, ағаҹы кәсир, дашыјыб апарыр, гурудурду. Сонра һазыр материалдан ев тикир, гајыг, кичик көрпү, араба, тәкәр, бојундуруг вә кәнд тәсәррүфаты аләтләри дүзәлдирди (Мәт. 13:55). Дүлҝәр иши әзијјәтли иш иди. Гәдимдә дүлҝәр ја евинин габағында, ја да евинә битишик емалатханада ишләјирди.

¹⁶ Јусиф мүхтәлиф аләтләрлә ишләјирди. Ола билсин, бәзиләри она атасындан галмышды. О, шагулдан, тараздан, балтадан, мишардан, дәмир вә тахта чәкиҹдән, искәнәдән, бурғудан, рәндәдән истифадә едирди. Баһалы олса да, јәгин бир аз мисмар да ишләдирди.

17, 18. а) Иса атасы Јусифдән нә өјрәнмишди? б) Нәјә ҝөрә Јусиф чох ишләмәли олурду?

¹⁷ Ҝәлин бу сәһнәни тәсәввүр едәк: балаҹа Иса атасынын ишләмәјинә бахыр. Атасынын һәр һәрәкәтини диггәтлә изләјир, онун енли чијинләринә, әзәләли голларына, баҹарыглы әлләринә, ағыллы ҝөзләринә бахыб фәхр едир. Јәгин Јусиф оғлуна балаҹалыгдан асан ишләри өјрәдирди. Мисал үчүн гахаҹ едилмиш балыг дәриси илә кәлә-көтүр тахтаны һамарламағы, һәмчинин әнҹир, палыд, зејтун кими ағаҹлардан истифадә етмәји она баша салырды.

¹⁸ Иса һәмчинин ҝөрүрдү ки, ағаҹ кәсиб доғрајан бу ҝүҹлү голларын саһиби һәм дә ҝөзәл аилә башчысыдыр, ону, анасыны, баҹы-гардашларыны севир, онларын гајғысына галыр. Бәли, Јусифин аиләси  ҝет-ҝедә бөјүјүрдү. Исадан башга онун ән азы алты ушағы варды (Мәт. 13:55, 56). Јусиф бу бојда күлфәти доландырмаг үчүн чох ишләмәли иди.

19. Јусиф аиләсинин руһани тәләбатыны неҹә өдәјирди?

¹⁹ Амма Јусиф баша дүшүрдү ки, аиләсинин руһани тәләбатыны өдәмәк һәр шејдән ваҹибдир. Буна ҝөрә дә о, вахт ајырыб ушагларына Јеһова Аллаһ барәдә өјрәдир, Аллаһын ганунларыны онлара ашылајырды. Јусифлә Мәрјәм өвладларыны мүнтәзәм синагога апарырды. Орада Төврат уҹадан охунур вә изаһ олунурду. Ола билсин, орадан чыхандан сонра Исада чохлу суаллар јаранырды, Јусиф дә баҹардығы гәдәр онун суалларына ҹаваб верирди. Јусиф һәмчинин аиләсини 120 километр аралыда јерләшән Јерусәлимә, дини бајрамлара апарырды. Һәр ил Пасханы гејд етмәк үчүн Јерусәлимә ҝедиб-ҝәлмәк һарадаса ики һәфтә чәкирди.

20. Мәсиһи аталар Јусифдән өрнәк алараг нә едирләр?

²⁰ Бу ҝүн дә мәсиһи аталар белә давранырлар. Онлар ушагларынын мадди тәләбатларыны тәмин етмәји ваҹиб сајсалар да, руһани тәләбатларыны тәмин етмәји бундан да ваҹиб сајырлар. Онлар өвладларына Јеһова Аллаһ барәдә өјрәтмәк үчүн әлләриндән ҝәләни едирләр, һәм аиләви ибадәт кечирирләр, һәм дә онлары ибадәт ҝөрүшләринә вә конгресләрә апарырлар. Јусиф кими, онлар да баша дүшүрләр ки, ушагларына верә биләҹәкләри ән дәјәрли шеј будур.

21. а) Пасха бајрамында Јусифин аиләси нә едир? б) Јусифлә Мәрјәм Исанын итдијини нә вахт билирләр?

²¹ Исанын он ики јашы оланда Јусиф адәти үзрә аиләсини ҝөтүрүб Јерусәлимә, Пасха бајрамыны гејд етмәјә ҝедир. Онларла бирҝә бајрама нечә-нечә бөјүк аилә дә јолланыр. Онлар јамјашыл әразиләрдән кечирләр. Јашыллығын аз олдуғу, Јерусәлимин јерләшдији јүксәклијә јахынлашдыгҹа чохлары әзбәр билдији «Шәһәрә галхаркән» адланан мәзмурлары охујурлар (Зәб. 120—134). Адәтән, бу бајрам вахты шәһәрдә јүз минләрлә инсан олур. Бајрам гуртарандан сонра һамы кими, Јусифҝил дә евинә гајыдыр. Башы гарышыг олан Јусифлә Мәрјәм елә билир ки, Иса ҹамаатын, јәгин ки, гоһумларын арасындадыр. Дүз бир ҝүн јол ҝедәндән сонра онлар бахыб ҝөрүрләр ки, Иса јохдур (Лука 2:41—44).

22, 23. Јусифлә Мәрјәм Исанын итдијини биләндә нә едир вә ону тапанда Мәрјәм нә дејир?

 ²² Онлар тәлаш ичиндә Јерусәлимә гајыдыб һәр јаны ахтарырлар. Инди онлара бош вә јад ҝөрүнән бу шәһәрин күчәләрини долашыб: «Иса, Иса», — дејә сәсләнирләр. Ҝөрәсән, бу ушаг һарададыр? Үч ҝүн ону ахтарырлар, амма тапа билмирләр. Бәлкә дә, Јусиф Јеһова Аллаһын әманәтини горуја билмәдији үчүн өзүнү гынајыр. Ахырда онлар мәбәдә ҝедирләр. Мәбәддә Исаны ахтара-ахтара ҝәлиб Ганун билиҹиләринин, дин мүәллимләринин отурдуғу бөјүк отаға чыхырлар. Исаны онларын арасында отуран ҝөрүрләр. Онларын үрәји јеринә ҝәлир (Лука 2:45, 46).

 ²³ Иса бурада мүәллимләрә диггәтлә гулаг асыр, онлара суаллар верирди. Онлар бу ушағын зәкасына вә вердији ҹаваблара һејран галмышдылар. Јусифлә Мәрјәм чашыб галыблар. Һәмин ан Јусифин нә етдији барәдә Мүгәддәс Китабда һеч нә јазылмајыб. Амма Мәрјәмин сөзләриндән һәр икисинин кечирдији һиссләр ајдын ҝөрүнүр. О дејир: «Оғлум, сән нијә белә еләдин? Атанла мән сәни чох ахтардыг, сәни тапана гәдәр үрәјимизи једик» (Лука 2:47, 48).

24. Мүгәддәс Китаб валидејн олмағын чәтин олдуғуну неҹә ҝөстәрир?

²⁴ Бу әһвалат валидејн олмағын нә гәдәр чәтин олдуғуну ҝөстәрир. Һәтта камил ушағын валидејни олмаг белә, чәтиндир.  Бу пис дүнјада ушаг бөјүдән валидејнләр исә даһа чох нараһатчылыг кечирирләр. Амма Јеһова Аллаһ онларын кечирдији һиссләри јахшы баша дүшүр. Буну билмәк онлара раһатлыг ҝәтирир.

25, 26. а) Иса валидејнләринә неҹә ҹаваб верир? б) Јусиф Исанын сөзләрини хатырладыгҹа һансы һиссләри кечирирди?

²⁵ Иса мәбәддә, өзүнү сәмави Атасы Јеһова Аллаһа чох јахын һисс етдији јердә иди, онун үчүн дүнјада икинҹи белә јер јох иди. О, бурада Јеһова Аллаһ барәдә ешитдији һәр кәлмәни зеһнинә һәкк едирди. Иса мүлајим сәслә валидејнләринә ҹаваб верир: «Мәни нијә ахтарырдыныз? Мәҝәр билмирдиниз ки, мән Атамын евиндә олмалыјам?» (Лука 2:49).

²⁶ Сөзсүз ки, Јусиф һәр дәфә бу сөзләри хатырлајанда ифтихар дујурду. Ахы о, әлиндән ҝәләни етмишди ки, Иса Јеһова Аллаһа мәһз бу ҹүр јанашсын. Артыг бу јашында Иса Јусифин тимсалында меһрибан, мәһәббәтли атанын неҹә олдуғуну баша дүшүрдү.

27. Аталарын үзәринә һансы мәсулијјәт дүшүр вә онлар нәдә Јусифдән өрнәк алмалыдырлар?

²⁷ Әзиз аталар, сизин үзәринизә бөјүк мәсулијјәт дүшүр. Сиз ушагларыныза меһрибан, гајғыкеш атанын нә демәк олдуғуну өз нүмунәнизлә баша салмалысыныз. Әҝәр сизин өҝеј ушағыныз варса вә ја өвладлыға ушаг ҝөтүрмүсүнүзсә, Јусифдән өрнәк алараг она фәрд кими јанашын, ону әзиз тутун. Она сәмави Атасы Јеһова Аллаһа јахынлашмаға көмәк един. (Ефеслиләрә 6:4 ајәсини оху.)

28, 29. а) Лука 2:51, 52 ајәләриндән Јусиф һаггында нә өјрәнирик? б) Исанын һикмәтли олмасында Јусифин һансы әмәји олуб?

²⁸ Мүгәддәс Китабда Јусифин һәјатынын галан һиссәси барәдә мәлумат чох аз олса да, онлара диггәт јетирмәјә дәјәр. Мүгәддәс  Китабда јазылыб ки, Иса «бундан сонра да валидејнләринин сөзүндән чыхмады». Һәмчинин орада дејилир: «Иса бөјүјүр, һикмәтлә долур, Аллаһын вә инсанларын һүсн-рәғбәтини газанырды». (Лука 2:51, 52 ајәләрини оху.) Бу ајәләрдән Јусиф һаггында чох шеј өјрәнирик. Камил ушағын Јусифә ата кими һөрмәт етмәси вә она табе олмасы ҝөстәрир ки, Јусиф бир аилә башчысы кими өз вәзифәсини јеринә јетирмәјә давам едирди.

²⁹ Исанын һикмәтли олмасында, сөзсүз ки, Јусифин бөјүк әмәји олмушду. О вахтлар јәһудиләрдә гәдим бир мәсәл вар иди вә бу мәсәли инди дә ешитмәк олар. Мәсәлдә дејилир ки, јалныз вахты чох олан адам һикмәтли ола биләр. Дүлҝәр, әкинчи вә дәмирчи кими адамлар һагда исә дејилир: «Онлар писи јахшыдан ајырмағы баҹармазлар, кимисә мүһакимә едә билмәзләр, мәсәл данышылан јердә олмазлар». Иса бөјүјәндә бу мәсәлин јалан олдуғуну сүбут етди. Балаҹа Иса тез-тез атасындан, ади дүлҝәрдән Јеһова Аллаһын ҝөзүндә нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну ешидирди.

30. Аилә башчылары даһа нәдә Јусифдән өрнәк алмалыдырлар?

³⁰ Исанын бөјүјүб боја-баша чатмасында да Јусифин әмәји чох олуб. О, Исаја јахшы бахмышды, буна ҝөрә дә Иса бөјүјүб ҝүҹлү, сағлам адам олмушду. Үстәлик, Јусиф Исаја өз пешәсини, дүлҝәрлији өјрәтмишди. Исаны јалныз дүлҝәрин оғлу кими танымырдылар, онун өзүнү дә «дүлҝәр» адландырырдылар (Марк 6:3). Бәли, Јусифин әмәји боша чыхмамышды. Бу ҝүн дә аилә башчылары Јусифдән өрнәк алыб өвладларынын әлинә сәнәт вермәлидирләр ки, өзләрини доландыра билсинләр.

31. а) Јусифин вәфаты илә бағлы нә билирик? (Һәмчинин  чәрчивәјә бах.) б) Јусиф бизә һансы нүмунәни гојуб?

³¹ Инҹилдә Исанын тәхминән отуз јашында вәфтиз олдуғу јазылыб. Һәмин вахтдан етибарән даһа Јусифин ады чәкилмир. Бир сыра сүбутлар ҝөстәрир ки, Иса Мәсиһ хидмәтә башлајанда Мәрјәм дул иди. (« Јусиф нә вахт вәфат едиб?» адлы чәрчивәјә бах.) Јусиф аиләсини горумагла, онун гајғысына галмагла вә Аллаһын тапшырығыны јеринә јетирмәклә бүтүн аталара ҝөзәл нүмунә гојуб. Һәр бир ата, һәр бир аилә башчысы, үмумијјәтлә, һамымыз Јусифин иманындан өрнәк алмалыјыг.