Ата оғлу илә мүнасибәтини неҹә мөһкәмләндирә биләр?

«АТА, сән бу гәдәр шеји һарадан билирсән?» Һеч елә олубму ки, балаҹа оғлунуз ҝөзләнилмәдән сизә белә суал вериб? Јәгин бу ан ата үрәјиниз гүрур һисси илә долуб дашыб. Бәс оғлунуз мәсләһәтинизә әмәл едиб фајдасыны ҝөрәндә неҹә? Шүбһәсиз, севинҹинизин һәдди-һүдуду олмајыб * (Мәсәлләр 23:15, 24).

Бәс илләр сонра да оғлунуз сизә ејни ҹүр валеһдир? Јохса бөјүдүкҹә сизә олан һејранлығы азалыб? Нә едә биләрсиниз ки, оғлунузун јашы артдыгҹа мүнасибәтләриниз сых галсын? Ҝәлин әввәлҹә аталарын үзләшдији чәтинликләрә бахаг.

Үч чәтинлик

1) ВАХТ АЗЛЫҒЫ. Бир чох өлкәләрдә аиләнин ҝәлиринин әсас һиссәсини аталарын газанҹы тәшкил едир. Чох вахт онлар ҝүнүн әксәр саатларыны ишләмәли олурлар. Бәзи јерләрдә аталар өвладлары илә чох аз вахт кечирир. Бу јахынларда Франсада апарылан сорғу нәтиҹәсиндә мәлум олмушду ки, аталар ушагларына ҝүн әрзиндә орта һесабла 12 дәгигәдән аз вахт сәрф едирләр.

ДҮШҮНҮН: Оғлунузла нә гәдәр вахт кечирирсиниз? Бир-ики һәфтә әрзиндә һәр ҝүн онунла нә гәдәр вахт кечирдијинизи гејд един. Ола билсин, нәтиҹә сизи тәәҹҹүбләндирәҹәк.

2) АТАЛАРЫ ЈАХШЫ НҮМУНӘ ОЛМАЈЫБ. Бәзи кишиләрин өз аталары илә јахын мүнасибәти олмајыб. Франсада јашајан Жан-Мари дејир: «Мән атамы аз-аз ҝөрүрдүм». Ҝөрүн бу, Жан-Маридә һансы изләри бурахыб. О дејир: «Бу һеч ағлыма да ҝәтирмәдијим проблемләрә сәбәб олур. Мәсәлән, мән оғулларымла отуруб әмәлли-башлы сөһбәт едә билмирәм». Бәзән исә кишиләр аталарыны чох јахшы таныјыр, амма онларын мүнасибәти јахшы олмур. 43 јашлы Филип дејир: «Атам мәнә олан севҝисини ҝөстәрә билмирди. Инди мәнә дә һиссләрими оғлума билдирмәк чох чәтиндир».

ДҮШҮНҮН: Сизҹә, атанызла олан мүнасибәтиниз оғлунузла рәфтарыныза тәсир едир? Сиз атанызын јахшы, ја да пис ҹәһәтләрини тәкрарламырсыныз?

3) МҮҺИТ. Бәзи халгларда дүшүнүрләр ки, өвладларын тәрбијәсиндә атанын елә дә ролу јохдур. Гәрби Авропа өлкәсиндә бөјүмүш Лука дејир: «Мәним бөјүдүјүм јердә белә һесаб едирдиләр ки, ушағын тәрбијәси илә гадын мәшғул олмалыдыр». Диҝәр халгларда исә дүшүнүрләр ки, атанын иши ушаға анҹаг сәрт ҹәза вермәкдән ибарәтдир. Мәсәлән, Африка өлкәсиндә бөјүмүш Ҹорҹ дејир: «Бизим мәдәнијјәтдә аталар ушаглары илә ојнамыр. Горхурлар ки, бу, онларын нүфузуну ашағы салар. Буна ҝөрә дә оғлумла вахт кечирмәк, әјләнмәк мәнә чох чәтиндир».

ДҮШҮНҮН: Сизин ҹәмијјәтдә неҹә дүшүнүрләр: атанын үзәринә һансы мәсулијјәт дүшүр? Кишиләр ушағын тәрбијәсини гадын иши һесаб едир? Кишини тәшвиг едирләр ки, оғлуна севҝисини билдирсин, јохса әксинә, буна пис бахырлар?

Әҝәр сиз дә бу чәтинликләрлә үзләшмисинизсә, нә едә биләрсиниз? Нөвбәти мәсләһәтләрә диггәт јетирин.

Вахт итирмәјин

Оғлан ушагларында аталарына бәнзәмәк истәји санки анаданҝәлмәдир. Буна ҝөрә дә вахт итирмәјин, өвладыныз көрпә икән ондакы бу истәкдән сәмәрәли истифадә един. Буну неҹә етмәк олар? Ҝүн әрзиндә онунла нә заман вахт кечирә биләрсиниз?

Нә вахт мүмкүндүрсә, гој оғлунуз сизә көмәк етсин. Мәсәлән, евдә иш ҝөрәндә. Онун да әлинә балаҹа сүпүрҝә, бел верин. Унутмајын, сиз онун ҝөзүндә гәһрәмансыныз, нүмунәсиниз. Өз гәһрәманы илә чијин-чијинә иш ҝөрмәк она зөвг верәҹәк! Ола билсин, иши гуртармаг бир аз узун чәкәҹәк, амма оғлунузла мүнасибәтиниз мөһкәмләнәҹәк, она иш ҝөрмәји өјрәдәҹәксиниз. Гәдим дөврдә Мүгәддәс Китаб аталары тәшвиг едирди ки, ҝүндәлик ишләрини өвладлары илә бирҝә ҝөрсүнләр вә бу фүрсәтдән истифадә едиб онларла сөһбәт етсинләр, онлары өјрәтсинләр (Ганунун тәкрары 6:6—9). Бу мәсләһәт бу ҝүн дә өз гүввәсини итирмәјиб.

Оғлунузла бирликдә ишләмәкдән башга, онунла ојунлар ојнајын. Ојун садәҹә бирҝә әјләнмәк демәк дејил. Арашдырмалар ҝөстәрир ки, аталары илә ојнајан өвладлар маҹәрачы, ҹәсарәтли олурлар.

Атанын оғлу илә ојнамасы бир сәбәбә ҝөрә дә ваҹибдир. Мишел Физ адлы тәдгигатчы дејир: «Оғлан ушағы ојун заманы атасы илә даһа јахшы сөһбәт едир». Бу заман ата һәм сөзләри, һәм дә һәрәкәтләри илә оғлуна олан севҝисини ифадә едә биләр. Бунунла ата оғлуна да һиссләрини ифадә етмәји өјрәдир. Алманијада јашајан Андре адлы бир киши дејир: «Оғлум балаҹа оланда биз тез-тез ојнајырдыг. Ону гуҹаглајырдым, беләҹә о да мәнә севҝисини ҝөстәрмәји өјрәнирди».

Јатмаг вахты ҝәләндә дә ата үчүн оғлу илә мүнасибәтләрини мөһкәмләндирмәјә фүрсәт јараныр. Онун үчүн китаб охујун. Оғлунуз ҝүн әрзиндә нәјә ҝөрә севиндијини, нәјә ҝөрә кәдәрләндијини данышанда гулаг асын. Белә етсәниз, о бөјүдүкҹә сизинлә сөһбәт етмәјә давам едәҹәк.

Тәслим олмајын

Јенијетмә јашына чатмыш бәзи оғланлар аталары илә сөһбәт етмәјә мејилли олмурлар. Әҝәр сизин дә оғлунуз суалларыныза ҹандәрди ҹаваб верирсә, дүшүнмәјин ки, үмумијјәтлә сизинлә данышмаг истәмир. Она башга үсулла јанашсаныз, чох јахшы сөһбәтиниз алына биләр.

Франсада јашајан Жака бәзән оғлу Жеромла сөһбәт етмәк чәтин олурду. Амма о, оғлуну данышмаға мәҹбур етмирди, чалышырды она башга тәрәфдән јанашсын. Онунла футбол ојнајырды. Жак дејир: «Ојнајандан сонра отлугда отуруб динҹәлирдик. Мәһз һәмин вахт оғлум мәнимлә үрәкдән сөһбәт едирди. Бир јердә олмағымыз, тәкликдә вахт кечирмәјимиз арамызда хүсуси мүнасибәт јаратды».

Бәс әҝәр оғлунуз идманы севмирсә, онда неҹә? Андре оғлу илә саатларла улдузлара бахдығыны севә-севә хатырлајыр. О дејир: «Ҝеҹә јарысы, сојуг һавада чыхыб бајырда отурурдуг. Исти јорғана бүрүнүрдүк, әлимиздә чај сәмаја бахырдыг. Улдузлары Јарадан һагда данышырдыг. Шәхси мәсәләләр барәдә сөһбәт едирдик. Демәк олар ки, һәр мөвзуја тохунурдуг» (Әшија 40:25, 26).

Ола билсин, оғлунузу марагландыран шејләр сизин һеч дә хошунуза ҝәлмир. Белә олан һалда өз истәкләриниздән кечмәјә һазыр олун (Филиппилиләрә 2:4). Ҹәнуби Африкада јашајан Иен дејир: «Мәним даһа чох идман хошума ҝәлирди. Оғлум Вон исә тәјјарәни, компүтери севирди. Буна ҝөрә мән дә бу шејләрлә марагланмаға башладым, ону учан тәјјарәләрә бахмаға апарырдым, компүтердә ојунлар ојнајырдыг. Бирҝә әјләнҹәли вахт кечирмәјимизин сајәсиндә Вон чәкинмәдән мәнә үрәјини ачырды».

Ону өзүнә әмин един

«Ата, бах, ата!» Һеч елә олубму ки, оғлунуз балаҹа вахты тәзә бир шеји етмәји өјрәнәндә севинҹәк сизә ҝөстәриб? Бәс инди, јенијетмә јашына чатанда да сиздән тәриф ешитмәјә чалышыр? Бәлкә дә јох. Амма сағлам шәкилдә бөјүмәси үчүн ону тәрифләмәјиниз чох ваҹибдир.

Ҝәлин Јеһова Аллаһын Өз оғулларындан бири илә рәфтарына бахаг. Иса Мәсиһ һәјатынын мүһүм дөврүнә гәдәм гојанда Аллаһ ону севдијини ачыг шәкилдә бәјан етди: «Бу, Мәним севимли Оғлумдур. Мән ондан чох разыјам» (Мәтта 3:17; 5:48). Дүздүр, сиз өвладыныза јери ҝәләндә ҹәза да вермәлисиниз, ону өјрәтмәлисиниз (Ефеслиләрә 6:4). Бәс фүрсәт дүшәндә дедији јахшы сөзләрә, етдији јахшы ишләрә ҝөрә ону тәрифләјирсиниз?

Бәзи кишиләрә өвладларыны тәрифләмәк, севҝиләрини ҝөстәрмәк чәтиндир. Валидејнләри онларын јахшы ишләриндән чох сәһвләрини габардыб. Әҝәр сизин дә валидејнләриниз белә олубса, о заман оғлунузда өзүнә әминлик һисси јаратмаг үчүн ҝәрәк шүурлу шәкилдә сәј ҝөстәрәсиниз. Буну неҹә етмәк олар? Јухарыда ады чәкилән Луканын 15 јашлы, Мануел адында оғлу вар. О, ев ишләрини оғлу илә бирликдә ҝөрүр. Лука дејир: «Бәзән Мануелә тапшырырам ки, ишә башласын, лазым ҝәлсә, мән дә көмәк едәҹәјәм. Әксәр һалларда, ишин өһдәсиндән өзү ҝәлир. Бу ону чох севиндирир, өзүнә әминлик јарадыр. Мән дә ону тәрифләјирәм. Һәтта иши истәдији кими јахшы етмәјәндә дә јенә дә чәкдији зәһмәтә ҝөрә ону тәрифләјирәм».

Оғлунузда өзүнә әминлик јаратмаг үчүн һәмчинин она ваҹиб мәгсәдләрә чатмаға көмәк един. Бәс әҝәр о бу мәгсәдләрә сизин ҝөзләдијиниздән ҝеҹ чатырса, јахуд да мәгсәдләри пис дејил, амма сизин истәјинизлә үст-үстә дүшмүрсә, онда неҹә? Һәр бир һалда сиз өз дүшүнҹәнизи дәјишмәлисиниз. Бајаг ады чәкилән Жак дејир: «Мән оғлума көмәк едирәм ки, гаршысына әлчатан мәгсәдләр гојсун. Ејни заманда чалышырам бу онун мәгсәдләри олсун, мәним јох. Сонра исә өзүмә хатырладырам ки, о бу мәгсәдләрә доғру өз сүрәтилә ирәлиләмәлидир». Оғлунузун фикринә һөрмәтлә јанашсаныз, наилијјәтләринә ҝөрә ону тәрифләсәниз, уғурсузлуглара бахмајараг, ирәли ҝетмәјә тәшвиг етсәниз, она мәгсәдләринә чатмаға көмәк едәҹәксиниз.

Бәзән оғлунузла мүнасибәтиниздә ҝәрҝинликләр, чәтинликләр олаҹаг. Бу, гачылмаздыр. Амма әлиниздән ҝәләни етсәниз, оғлунуз һәмишә сизинлә јахын мүнасибәт сахлајаҹаг. Ахы адама арха-дајаг олан инсаны ким севмәз?

[Һашијә]