1, 2. Ҝәнҹләр һансы тәсирә мәруз галыр вә мөһкәм дајанмаға онлара нә көмәк едә биләр?

«ИНАНМАЗДЫМ КИ, сәнин кими ағыллы бир гыз Аллаһа инанар!» Бу сөзләри Британијадан олан бир ҝәнҹ баҹымызын синиф јолдашы она демишди. Алманијадан олан бир гардаш јазыр: «Мүәллимләрим Мүгәддәс Китабда јазыланлара әфсанә кими бахырлар. Амма шаҝирдләрин тәкамүлә инанмасына нормал јанашырлар». Франсада јашајан ҝәнҹ баҹымыз дејир: «Мәктәбимиздәки мүәллимләр һәлә дә Мүгәддәс Китаба инанан шаҝирдләрин олдуғуну ешидәндә тәәҹҹүбләнирләр».

² Ола билсин, сиз Јеһованын хидмәтчисисиниз, ја да Јеһова Аллаһ һаггында өјрәнирсиниз. Јәгин сизә дә тәсир ҝөстәрирләр ки, Аллаһа јох, сон вахтлар ҝениш јајылмыш инанҹлара, мәсәлән, тәкамүлә инанасыныз. Онда сиз иманынызы мөһкәмләндирмәк вә горумаг үчүн мүәјјән аддымлар атмалысыныз. Аддымлардан бири, инсаны горумаға гадир олан дүшүнҹәни ишә салмагдыр. Бу, сизи иманы сарсыда биләҹәк фәлсәфи фикирләрдән горујаҹаг. (Мәсәлләр 2:10—12 ајәләрини охујун.)

3. Бу мәгаләдә нәји мүзакирә едәҹәјик?

³ Әсл иман Аллаһ һаггында дәгиг билијә әсасланыр (1 Тим. 2:4). Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китабы вә она әсасланан әдәбијјатлары тәләсик, үздән охумајын. Дүшүнҹәнизи ишә салараг  охудугларынызын мәнасыны дәрк етмәјә чалышын (Мәт. 13:23). Ҝәлин ҝөрәк, бу, сизә јетәринҹә сүбуту олан инанҹлара, Јарадана вә Мүгәддәс Китаба иманынызы неҹә мөһкәмләндирә биләр (Ибр. 11:1).

4. Нәјә ҝөрә һәм Аллаһа, һәм дә тәкамүлә инанмаг үчүн иман лазымдыр вә буна ҝөрә дә нә етмәлијик?

⁴ Кимсә дејә биләр ки, тәкамүлү елм сүбут едир, амма Аллаһа инанмаг үчүн иман лазымдыр. Лакин бир шеји јахшы-јахшы јадда сахлајын: тәкамүлә дә, Аллаһа да инанмаг үчүн иман ҝәрәкдир. Јәгин сиздә суал јараныр, бу нә демәкдир? Ҝәлин бир аз фикирләшәк: һеч ким нә Аллаһы ҝөрмәјиб, нә дә О, нә исә јараданда шаһиди олмајыб (Јәһ. 1:18). Ејнилә бир һәјат нөвүнүн башга һәјат нөвүнә чеврилдијини, мәсәлән, мејмунун инсана чеврилдијини һеч кәс, һәтта алимләр белә ҝөрмәјиб (Әјј. 38:1, 4). Бу сәбәбдән, һәр кәс сүбутлары арашдырмалы вә дүшүнҹәсини ишә салараг мәнтигли нәтиҹә чыхармалыдыр. Хилгәтлә бағлы һәвари Булус јазмышды: «[Аллаһын] ҝөзәҝөрүнмәз кејфијјәтләри: әбәди гүдрәти вә илаһилији дүнја јаранандан бәри ајдын ҝөрүнүр, јарадылмыш шејләр васитәсилә дәрк едилир. Буна ҝөрә дә онлар үзрсүздүрләр» (Ром. 1:20).

5. Јеһованын тәшкилаты дәрракәмизи ишләтмәк үчүн бизә һансы вәсаитләр тәгдим едир?

⁵ «Дәрк етмәк» әввәл-әввәл ҝөрүнмәјән вә ајдын олмајан бир шејин варлығыны гәбул етмәк, баша дүшмәкдир (Ибр. 11:3). Дәрракәли инсан садәҹә ҝөзү илә ҝөрдүјүнә, гулағы илә ешитдијинә инанмыр, о, һәм дә дүшүнҹәсини ишә салыр. Јеһованын тәшкилаты бу саһәдә бизә көмәк олаҹаг чохлу ахтарыш вәсаитләри тәгдим едиб. Бу вәсаитләрин көмәјилә Јараданымызы иман ҝөзләри илә ҝөрә биләрик (Ибр. 11:27). Мисал кими бу вәсаитләрин адыны чәкмәк олар: «Јарадылыш мөҹүзәләри Аллаһын әзәмәтини бәјан едир» видеосу (түрк.), «Һәјат неҹә јараныб?» вә «Һәјатын әмәлә ҝәлмәси. Беш ваҹиб суала ҹаваб» (түрк.) адлы брошүрләр, «Гајғыкеш Јарадан мөвҹуддурму?» китабы (түрк.). Биз һәмчинин журналларымыз васитәсилә дә зеһнимизи гидаландыран фајдалы мәлуматлар алырыг. «Ојанын!» журналында тез-тез алимләрин вә башга инсанларын мүсаһибәси чап олунур. Онлар нәјә ҝөрә Аллаһа  инандыглары барәдә данышырлар. Еләҹә дә бу журналда чыхан «Тәкамүл, јохса јарадылыш мөҹүзәси?» адлы рубрика ҹанлы аләмдә ҝөрдүјүмүз шејләрин һејрәтамиз гурулушу барәдә бизә мәлумат верир. Алимләр чох вахт онларын гурулушундакы мүәјјән ҹәһәтләри тәкрарламаға чалышырлар.

6. Тәшкилатын тәгдим етдији вәсаитләрин баҹы-гардашларымыза неҹә тәсир етдијинә даир нүмунә чәкин. Бәс сиз онлардан неҹә фајдаланмысыныз?

⁶ Јухарыда ады чәкилән ики брошүр барәдә Бирләшмиш Штатлардан олан 19 јашлы бир гардаш дејир: «Бу брошүрләри чох хошлајырам. Онлары дәфәләрлә охумушам». Франсадан олан бир баҹы јазыр: «“Тәкамүл, јохса јарадылыш мөҹүзәси?” рубрикасы чох хошума ҝәлир! Бу мәгаләләр ҝөстәрир ки, пешәкар мүһәндисләр тәбиәтдәки мүрәккәб гурулушларын мүәјјән ҹәһәтләрини тәкрарлаја биләрләр, амма ејнисини јарада билмәзләр». Ҹәнуби Африкадан олан 15 јашлы бир гызын валидејнләри дејир: «“Ојанын!” журналыны алан кими гызымыз биринҹи «Мүсаһибәләр» рубрикасыны охујур». Бәс сиз неҹә? Бу вәсаитләрдән там шәкилдә фајдаланырсыныз? Онлар сизи дәринә көк атмыш ағаҹ кими иманда мөһкәм едә биләр. Бунун сајәсиндә сиз, ҝүҹлү фыртынаја бәнзәр јалан тәлимләрин гаршысында мөһкәм гала биләрсиниз (Әрм. 17:5—8).

7. Нәјә ҝөрә Јеһова Аллаһ истәјир ки, сиз ағлынызы ишләдәсиниз?

⁷ Сизҹә, Мүгәддәс Китабын Аллаһдан олдуғу илә бағлы суал вермәк дүзҝүндүр? Тәбии ки! Јеһова Аллаһ истәјир ки, сиз бу јолун һәгигәт олдуғуна әмин олмаг үчүн ағлынызы ишләдәсиниз. О истәмир ки, сиз садәҹә, кимсә инаныр дејә мүәјјән шејә инанасыныз. Буна ҝөрә дә дүшүнҹәнизи ишләдәрәк дәгиг билик әлдә един. Онда иманыныз мөһкәм тәмәл үзәриндә гурулаҹаг. (Ибраниләрә 5:14; 1 Тимутијә 2:4 ајәләрини охујун.) Бу ҹүр билијә саһиб олмағын бир јолу дәриндән билмәк истәдијиниз мөвзулары арашдырмагдыр.

8, 9. а) Бир чох баҹы-гардашымыз һансы мөвзулары арашдырыр? б) Охудуглары үзәриндә дүшүнмәк бәзиләринә нәдә көмәк етмишди?

⁸ Бәзи баҹы-гардашларымыз Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликләри арашдырыр, Мүгәддәс Китабын тарихи, археоложи вә елми ҹәһәтдән дәгиг олдуғуну сүбут едән мәлуматлары тәдгиг едирләр. Мәсәлән, ҝөтүрәк Јарадылыш 3:15 ајәсиндә јазылмыш мараг доғуран пејғәмбәрлији. Бу ајәдә Мүгәддәс Китабын ана мөвзусундан, Сәмави Падшаһлыг васитәсилә Аллаһын һакимијјәт һүгугунун сүбута јетирилмәсиндән вә Онун адынын мүгәддәс тутулмасындан данышылыр. Бу ајәдә Јеһова Аллаһын Әдән бағындакы үсјандан сонра инсанларын чәкдији бүтүн әзаблары арадан неҹә галдыраҹағы образлы диллә тәсвир олунуб. Бу ајәни неҹә арашдырмаг олар? Мәсәлән, бу пејғәмбәрлијин тәдриҹән неҹә јеринә јетдијини ҝөстәрән ајәләрин сијаһысыны тутмаг олар. Сонра онларын нә вахт јазылдығыны арашдырыб тарихинә ҝөрә сыралаја биләрсиниз. Онда ҝөрәҹәксиниз ки, Мүгәддәс Китабы јазанлар бу пејғәмбәрлији ҝет-ҝедә ајдынлашдыран мәлуматлар јазмышдылар. Бу, сизи Мүгәддәс Китабы јазан инсанларын «мүгәддәс руһ тәрәфиндән» јөнәлдилдијинә әмин едәҹәк (2 Бут. 1:21).

⁹ Алманијадан олан бир гардаш јазыр: «Мүгәддәс Китабы тәхминән 40 киши јазса да, әксәријјәти мүхтәлиф дөврләрдә јашаса да вә бир-бирини шәхсән танымаса да, бүтүн Китаб боју Падшаһлыг мөвзусу ишыгланыр». Австралијадан олан бир баҹы «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын 2013-ҹү ил 15 декабр сајында Пасха бајрамынын мәнасыны ачыглајан мәгаләни охујанда бу бајрамын Јарадылыш 3:15 ајәси илә вә Мәсиһин ҝәлиши илә сых бағлы олдуғуну баша дүшмүшдү. О дејир: «Бу мәгаләдән Јеһованын неҹә  ҝөзәл Аллаһ олдуғуну ҝөрдүм. Мәнә тәсир бағышлајан исраиллиләр үчүн верилән бу бајрамын Мәсиһин үзәриндә неҹә јеринә јетмәси иди. Пасха јемәјинин пејғәмбәрлик олдуғуну биләндә һејран галдым!» Нәјә ҝөрә баҹыда бу ҹүр һиссләр јаранмышды? Чүнки о, охудугларынын үзәриндә дәриндән дүшүнмүш вә мәнасыны дәрк етмишди. Бу, она иманыны мөһкәмләндирмәјә вә Јеһоваја јахынлашмаға көмәк етмишди (Мәт. 13:23).

10. Мүгәддәс Китабы јазан инсанларын дүрүстлүјү бу китаба мүнасибәтинизә неҹә тәсир едир?

¹⁰ Арашдырма апармаг үчүн даһа бир мараглы мөвзу Мүгәддәс Китабы јазанларын ҹәсарәт вә дүрүстлүјүдүр. Гәдимдә әксәр јазычылар падшаһларыны һәддән артыг тәрифләјир вә онларын һакимијјәтини уҹалдырдылар. Јеһованын пејғәмбәрләри исә һәмишә һәгигәти данышыблар. Онлар һәм халгын, һәм дә өз падшаһларынын ҝүнаһларыны ҝизләтмирдиләр (2 Салн. 16:9, 10; 24:18—22). Онлар өзләринин вә Аллаһын диҝәр пејғәмбәрләринин сәһвләри барәдә јазмышдылар (2 Ишм. 12:1—14; Марк 14:50). Британијадан олан бир ҝәнҹ гардаш дејир: «Бу ҹүр дүрүстлүјә чох надир һалларда раст ҝәлмәк олар. Бу сүбут едир ки, Мүгәддәс Китаб Аллаһдан назил олуб».

11. Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәт вә принсипләр онун Аллаһын Кәламы олдуғуну неҹә сүбут едир?

¹¹ Мүгәддәс Китабдакы принсипләр чохларыны әмин едир ки, о, Аллаһын Кәламыдыр. (Зәбур 19:7—11 ајәләрини охујун.) Јапонијадан олан ҝәнҹ баҹы јазыр: «Биз Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтләрә әмәл едәндән сонра аиләмиздә хошбәхтлик, меһрибанчылыг, бирлик вә мәһәббәт һөкм сүрүр». Мүгәддәс Китаб принсипләри бизи сахта диндән вә инсанлары гула чевирән мөвһуматчылыгдан горујур (Зәб. 115:3—8). Амма Аллаһын олмадығыны иддиа едән фәлсәфи фикирләр инсанлара ҝүҹлү тәсир едир. Тәкамүл кими тәлимләр тәбиәти аллаһа тај тутур, әслиндә Јеһоваја мәхсус олан гүдрәти тәбиәтә шамил едир. Аллаһын варлығыны инкар едән инсанлар ҝәләҹәјин јалныз өз әлимиздә олдуғуну дејирләр. Амма ејни заманда бу инсанлар ишыглы ҝәләҹәјә зәманәт вермирләр (Зәб. 146:3, 4).

12, 13. Синиф јолданышынызла, мүәллиминизлә вә диҝәр инсанларла јарадылыш, јахуд Мүгәддәс Китаб барәдә неҹә данышсаныз јахшы олар?

¹² Инсанларла Мүгәддәс Китаб вә јарадылыш барәдә данышаркән сөһбәтинизин тәсирли олмасы үчүн нә едә биләрсиниз? Биринҹиси, инсанын нәјә инандығына дәрһал гәрар вермәјин. Бәзи инсанлар һәм тәкамүлә, һәм дә Аллаһа инаныр. Онларын фикринҹә Аллаһ тәкамүл васитәсилә мүхтәлиф һәјат нөвләрини јарадыб. Бәзиләри исә мәктәбдә тәдрис олундуғу үчүн тәкамүлә инаныр. Онлар дејир ки, әҝәр тәкамүл факт олмасајды, мәктәбдә бу барәдә кечмәздиләр. Диҝәрләри исә диндән мәјус олдуглары үчүн Аллаһа инамы итирибләр. Буна ҝөрә дә киминләсә һәјатын неҹә јарандығы барәдә данышанда илк нөвбәдә онун нәјә инандығыны сорушмаг јахшы оларды. Сиз ону диггәтлә динләсәниз, ола билсин, о да сизи динләјәҹәк (Тит. 3:2).

¹³ Кимсә сизи Аллаһын варлығына инандығыныз үчүн тәнгид едәрсә, нәзакәтлә суаллар верин, онун фикринҹә һәјатын неҹә јарандығыны сорушун. Сорушмаг олар ки, әҝәр Јарадан јохдурса, һәјат неҹә әмәлә ҝәлиб. Чүнки илк һәјат нөвүнүн давам етмәси үчүн онда өз-өзүнүн сурәтини чыхармаг габилијјәти олмалы иди. Кимја үзрә бир профессор демишди ки, бунун үчүн һәм дә 1) горујуҹу пәрдә, 2) енержи әлдә етмәк вә емал етмәк габилијјәти, 3) ҝендә мәлумат дашымаг вә 4) бу мәлуматын сурәтини чыхармаг габилијјәти лазымдыр. О һәмчинин демишди: «Һәтта ән садә  һәјат нөвүнүн мүрәккәблији инсаны һејран едир».

14. Јарадылыш вә ја тәкамүл барәдә дәриндән мүлаһизә јүрүтмәјә чәтинлик чәкәндә нә едә биләрсиниз?

¹⁴ Әҝәр өзүнүзү јарадылыш вә ја тәкамүл барәдә дәриндән мүлаһизә јүрүтмәјә һазыр һисс етмирсинизсә, Булус кими садә дәлилләрдән истифадә един. О јазмышды: «Һәр евин бир бәннасы вар, һәр шејин бәннасы исә Аллаһдыр» (Ибр. 3:4). Бу, чох тәсирли вә мәнтигли фикирдир! Доғрудан да, мүрәккәб гурулушлу лајиһәләри јаратмаг үчүн ағыл лазымдыр. Сиз һәмчинин бу мөвзуларла бағлы дәрҹ олунан нәшрләримиздән истифадә едә биләрсиниз. Бир баҹы тәкамүлә инанан бир оғлана јухарыда ады чәкилән ики брошүрү вермишди. Бир-ики һәфтәдән сонра оғлан демишди: «Инди инанырам ки, Аллаһ вар». Нәтиҹәдә, о, Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлады вә бизим гардашымыз олду.

15, 16. Кимәсә Мүгәддәс Китабын Аллаһдан олдуғуна дәлил ҝәтирмәздән әввәл нә етмәк лазымдыр вә нәји јадда сахламалыјыг?

¹⁵ Мүгәддәс Китаба инанмајан инсанла сөһбәт едәндә дә ејни үсулдан истифадә етмәк олар. Илк өнҹә, онун нәјә инандығыны вә нә илә марагландығыны мүәјјән един (Мәс. 18:13). Әҝәр о, елмлә марагланырса, Мүгәддәс Китабын елми ҹәһәтдән дәгиг олдуғу барәдә данышсаныз, еһтимал ки, онун марағыны ҹәлб едә биләрсиниз. Ола билсин, кимәсә, Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликләрин јеринә јетдијини вә онун тарихи ҹәһәтдән доғру олдуғуну сүбут едән дәлилләр мараглы олар. Бәзиләринә исә Мүгәддәс Китабдакы, мәсәлән, Исанын Дағүстү вәзиндәки мүдрик мәсләһәтләрдән мисал ҝәтирмәк олар.

¹⁶ Јадда сахлајын ки, сизин мәгсәдиниз сөздә галиб ҝәлмәк јох, инсаны һәгигәтә ҹәлб етмәкдир. Буна ҝөрә дә, инсанлары динләјин, јериндә олан суаллар верин, меһрибанҹасына вә һөрмәтлә данышын, хүсусән дә, өзүнүздән бөјүк адамларла. Бу ҹүр мүнасибәт онлары сизин инанҹларыныза һөрмәтлә јанашмаға тәшвиг едә биләр. Һәмчинин онлар ҝөрәҹәк ки, ҝәнҹ олсаныз да, сизин өз әгидәниз барәдә дәгиг билијиниз вар. Буҝүнкү ҝәнҹләрин чоху барәдә буну демәк олмаз. Бир шеји дә јаддан сахлајын, мүбаһисә етмәк вә дининизи мәсхәрәјә гојмаг мәгсәдилә верилән суаллара ҹаваб вермәјә еһтијаҹ јохдур (Мәс. 26:4).

17, 18. а) Һәгигәти мәнимсәмәјә сизә нә көмәк едә биләр? б) Нөвбәти мәгаләдә һансы мөвзу арашдырылаҹаг?

¹⁷ Иманын ҝүҹлү олмасы үчүн тәкҹә Мүгәддәс Китабын ибтидаи тәлимләрини билмәк аздыр. Аллаһын Кәламыны дәриндән арашдырын, санки, дәфинә ахтарырсыныз (Мәс. 2:3—6). Нөвбәти вәсаитләрин һансы сизин дилиниздә варса, онларын көмәјилә арашдырма апарын: «Ҝөзәтчи гүлләсинин китабханасы», «Ҝөзәтчи гүлләсинин ОНЛАЈН КИТАБХАНАСЫ», «Ҝөзәтчи гүлләси нәшрләринин индекси», «Јеһованын Шаһидләринин нәшрләри үзрә ахтарыш» вәсаити. Мүгәддәс Китабы башдан-ајаға охумаг да јахшы мәгсәддир. Бир илә бу мәгсәдә чата биләрсиниз. Чох аз шеј Мүгәддәс Китабы охумаг гәдәр иманымызы мөһкәмләндирә биләр. Бир рајон нәзарәтчиси өз јенијетмәлик дөврүнү јадына салараг дејир: «Мәнә Мүгәддәс Китабын Аллаһын Кәламы олдуғуну баша дүшмәјә көмәк едән амилләрдән бири ону башдан-ајаға охумағым олду. Вә бунун сајәсиндә ушаг вахты Мүгәддәс Китабдан охудуғум һадисәләри баша дүшдүм. Бу, мәним руһани ҹәһәтдән тәрәгги етмәјимә тәкан олду».

¹⁸ Әзиз валидејнләр, ушагларынызын руһани ҹәһәтдән јетишмәси бир нөв сиздән асылыдыр. Онларын мөһкәм имана саһиб олмасы үчүн нә едә биләрсиниз? Нөвбәти мәгалә бу мөвзуја һәср олунуб.