ҺӘМИН китаблар ҝөјгуршағы дәсти адланырды. Орадакы шәкилләр тәсәввүрүмдә силинмәз изләр гојмушду. Онларын сајәсиндә кичик јашларымдан Мүгәддәс Китаб биликләринә марағым јаранмышды.

Икинҹи Дүнја мүһарибәси Һиндистаны ҹәнҝинә аланда һәјатым алт-үст олмаға башлады. Валидејнләрим әввәлҹә ајры јашады, сонра исә бошандылар. Һеч ҹүр баша дүшә билмирдим ки, севдијим бу ики инсан нијә ајрылыб. Өзүмү мәнәви ҹәһәтдән чөкмүш, атылмыш һисс едирдим. Евин тәк ушағы идим, еһтијаҹ дујдуғум тәсәллини верән, дәстәк олан јох иди.

Анамла мән Кәрачи шәһәриндә јашајырдыг. Бир ҝүн Јеһованын Шаһиди олан Фред Һордејкер адлы јашлы һәким гапымызы дөјдү. О, бизә китаблар верән һәмин хүсуси тәјинатлы мүждәчијлә ејни динә мәнсуб иди. Фред Һордејкер анама Мүгәддәс Китабы арашдырмағы тәклиф етди. Анам истәмәди, амма она деди ки, бу, мәнә мараглы ҝәлә биләр. Нөвбәти һәфтәдән дәрс кечмәјә башладыг.

 Бир нечә һәфтәдән сонра мән Фред гардашын клиникасында кечирилән ибадәт ҝөрүшләринә гатылдым. Орада тәхминән 12 нәфәр аһыл јашлы Јеһованын Шаһиди топлашырды. Онлар мәнә өз балалары кими јанашыр, гајғы ҝөстәрир вә үрәк-дирәк верирдиләр. Ашағы әјилиб ҝөзләримә бахараг, әсл дост кими мәнимлә сөһбәт етмәләрини һеч вахт унутмарам. Һәмин вахт ән чох еһтијаҹ дујдуғум да бу иди.

Бир мүддәтдән сонра Фред гардаш мәни тәблиғ хидмәтинә дәвәт етди. О, мәнә патефонда Мүгәддәс Китаба әсасланан гыса нитгләри гошмағы өјрәтди. Нитгләрин бәзиләри сәрт олдуғу үчүн бәзи ев сакинләринин хошуна ҝәлмирди. Амма мән тәблиғ етмәкдән зөвг алырдым. Мүгәддәс Китаб һәгигәтләри гәлбими риггәтә ҝәтирирди вә мән ону башгалары илә бөлүшмәји севирдим.

Јапонија ордусу Һиндистаны зәбт етмәјә һазырлашанда Британија һөкумәти Јеһованын Шаһидләринә даһа чох тәгиб ҝөстәрмәјә башлады. 1943-ҹү илин ијул ајында мән дә бу тәгибләрин гурбаны олдум. Англикан кешиши олан директорумуз анама Јеһованын Шаһидләри илә мүнасибәтләримин шаҝирдләрә пис нүмунә олдуғуну дејәрәк мәни мәктәбдән говду. Анам горхду вә мәнә Јеһованын Шаһидләри илә әлагә сахламағы гадаған етди. Бир мүддәтдән сонра мәни атамын јанына, 1370 километр аралыда јерләшән Пишәвәрә ҝөндәрди. Руһани гидадан вә баҹы-гардашлардан узаг дүшмәјим мәни зәифләтди.

1947-ҹи илдә иш ахтармаг үчүн Кәрачијә гајытдым. Орада оланда Фред гардашын клиникасына ҝетдим. О, мәни чох меһрибан вә сәмими гаршылады. Гардаш сағламлығымла бағлы ҝәлдијими зәнн едиб сорушду:

— Һаран ағрыјыр?

— Һәким, мән физики јох, руһани ҹәһәтдән хәстәләнмишәм. Мүгәддәс Китаб дәрсинә еһтијаҹым вар, — дејә ҹаваб вердим.

— Нә вахт башлајаг?

— Мүмкүндүрсә, елә индиҹә.

Һәмин ахшам мөһтәшәм Мүгәддәс Китаб дәрси кечдик. Руһани ҹәһәтдән мөһкәмләнәрәк евә гајытдым. Анам Јеһованын Шаһидләри илә әлагәми кәсмәк үчүн әлиндән ҝәләни едирди, амма бу дәфә һәјатымы һәгигәт үзәриндә гурмаға гәти гәрарлы идим. 1947-ҹи ил августун 31-и вәфтиз олундум. Чох кечмәмиш 17 јашымда өнҹүл хидмәтинә башладым.

Мән Британијанын кечмиш сәрһәд заставасы олан Кветтаја тәјин олундум. 1947-ҹи илдә өлкә Һиндистан вә Пакистана бөлүндү *. Бу, ҹамаат арасында дини зоракылығын јајылмасына ҝәтириб чыхарды вә ән бөјүк көчләрдән бири кими тарихә из салды. Тәхминән 14 милјон инсан ев-ешијиндән дидәрҝин дүшдү. Һиндистандакы мүсәлманлар Пакистана, Пакистандакы сигһләр вә һиндулар исә Һиндистана көчүрүлдү. Һәмин хаос дөнәминдә мән Кәрачидән Кветтаја ҝедән гатара миндим. Ҹамаат о гәдәр чох иди ки, јолун чохуну гатарын бајыр тәрәфиндән саллашараг ҝетмишдим.

Кветтада хүсуси өнҹүл олан 20 јашлы Ҹорҹ Синглә таныш олдум. О, мәнә дәрәли-тәпәли олан бу әразидә долашмаг үчүн көһнә бир велосипед верди. Чох вахт тәк тәблиғ едирдим. Алты ајын ичиндә артыг 17 нәфәрлә Мүгәддәс Китаб дәрси кечирдим вә онларын бәзиләри һәгигәтә ҝәлди. Онлардан бири Садиг Мәси адлы бир забит иди. О, Ҹорҹла мәнә бәзи нәшрләримизи Пакистанын дөвләт дили олан урду дилинә тәрҹүмә етмәјә көмәк етди. Бир мүддәтдән сонра Садиг тәблиғчи олду.

Бу әразидә мүәјјән мүддәт тәблиғ етдикдән сонра мән Кәрачијә гајытдым. Бурада Ҝилад Мәктәбини јениҹә битирмиш Һенри Финч вә Һарри Форест адлы хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрлә хидмәт етдим. Онлардан нәләр-нәләр өјрәндим! Бир дәфә Һенри гардашла бирҝә Пакистанын шималына тәблиғ сәјаһәтинә чыхмышдыг. Һүндүр дағ силсиләләринин јамаҹында урду дилиндә данышан садә кәндлиләрә раст ҝәлдик. Онлар Мүгәддәс Китаб һәгигәтләринә сусамышдылар. Ики ил сонра мән дә Ҝилад Мәктәбинә дәвәт алдым. Мәктәбдән сонра Пакистана гајытдым  вә бурада вахташыры рајон нәзарәтчиси кими хидмәт едирдим. Үч хүсуси тәјинатлы мүждәчи илә бирҝә Лаһор шәһәриндә јашајырдым.

Әфсуслар олсун ки, 1954-ҹү илдә бирҝә јашадығым мүждәчиләр арасында гызғын мүбаһисәләр јаранды. Бу сәбәбдән филиал тәјинатлары дәјишдирмәли олду. Дүшүнҹәсизлик едиб бу мүбаһисәдә тәрәф тутдуғум үчүн төһмәт алдым. Јаман пис олмушдум, тәјинатымы јарытмадығымы дүшүнүрдүм. Кәрачијә гајытдым, орадан исә Лондона (Инҝилтәрә) көчдүм. Истәјирдим һәр шејә јенидән башлајым.

Лондонда хидмәт етдијим јығынҹағын бир чох үзвү бејтелли иди. Филиал хидмәтчиси олан Прајс Һјуз гардаш мәнә гајғы ҝөстәрди. Бир дәфә о, мәнә үмумдүнја тәблиғ ишинә нәзарәт етмиш Ҹозеф Рутерфорд гардашын она неҹә гулагбурмасы вермәсиндән данышды. Һәмин вахт Прајс гардаш өзүнә бәраәт газандырмаға чалышдығы үчүн Рутерфорд гардаш ону данлајыбмыш. Прајс гардашын бүтүн бунлары неҹә тәбәссүмлә данышмасы мәни тәәҹҹүбләндирмишди. Гардаш баш верәнләрә ҝөрә әввәл-әввәл дилхор олса да, сонрадан мәзәммәтин јериндә олдуғуну вә бунун Јеһованын мәһәббәтинин тәҹәссүмү олдуғуну дәрк етдијини деди (Ибр. 12:6). Гардашын сөзләри үрәјимә тәсир етди вә јенидән Јеһоваја севинҹлә хидмәт етмәјимә көмәк етди.

Һәмин әрәфәләрдә анам Лондона көчдү вә сонрадан Рәһбәрлик Шурасынын үзвү олан Ҹон Барр гардашын тәклифини гәбул едиб Мүгәддәс Китаб өјрәнмәсинә башлады. О, руһани ҹәһәтдән тез инкишаф етди вә 1957-ҹи илдә вәфтиз олунду. Сонрадан өјрәндим ки, атам да өлүмүндән өнҹә Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китаб өјрәнирмиш.

1958-ҹи илдә Лондонда јашајан Лене адлы данимаркалы диндашымла аилә гурдум. Нөвбәти ил беш өвладымызын илки, Ҹејн дүнјаја ҝәлди. Мән һәмчинин Фулһам јығынҹағында үстүнлүкләр әлдә етдим. Лененин сәһһәти зәиф олдуғу үчүн бир мүддәт сонра иглими исти олан әразијә көчмәк лазым ҝәлди вә беләҹә, 1967-ҹи илдә Австралијанын Аделаида шәһәринә көчдүк.

Аделаидадакы јығынҹағымызда аһыл јашлы 12 мәсһолунмуш гардаш вар иди. Онлар тәблиғ хидмәтиндә фәал иштирак едирдиләр. Биз руһани фәалијјәтә тез гајнајыб-гарышдыг.

1979-ҹу илдә бизим бешинҹи өвладымыз, Даниел дүнјаја ҝәлди. О, Даун синдрому илә доғулмушду *  вә чох јашајаҹағына үмид јох иди. Ҝүнү бу ҝүн дә мәнә бу һагда данышмаг олдугҹа чәтиндир. Онун гајғысына галмаг үчүн бүтүн ҝүҹүмүзү сәфәрбәр етмишдик, үстәлик диҝәр дөрд өвладымызы да диггәтдән кәнар гојмамаға чалышырдыг. Үрәјиндә ики дәлик олдуғу үчүн бәзән Даниел оксиҝен чатышмазлығындан ҝөмҝөј олурду вә тез ону хәстәханаја апарырдыг. Сәһһәтинин пис олмасына бахмајараг, оғлумуз чох зәкалы вә истиганлы иди. О һәмчинин Јеһованы чох севирди. Јемәкдән әввәл аиләликҹә дуа едән заман Даниел балаҹа әлләрини бир-биринә сыхыр, башыны ашағы әјир вә үрәкдән «Амин!» дејирди. Јемәјини јалныз бундан сонра јејирди.

Дөрд јашы оланда Даниелдә кәскин лејкемија јаранды. Ленејлә мән физики вә мәнәви ҹәһәтдән түкәнмишдик. Әсәбләрим тарыма чәкилмишди. Бир ҝүн тамамилә пәришан һалда оланда рајон нәзарәтчимиз Неви Бромвиҹ бизә ҝәлди. Һәмин ҝеҹә о, ҝөзүндән јаш сүзүлә-сүзүлә бизи бағрына басды. Һамымыз ҝөз јашына гәрг олмушдуг. Гардаш мәһәббәти вә тәсәлли сөзләри илә гәлбимизи овутду. О, ертәси ҝүн саат бир радәләриндә ҝетди. Чох кечмәмиш Даниели итирдик. Онун өлүмү һәјатымызын ән ағыр фаҹиәси олду. Бунунла белә, кәдәримизә үстүн ҝәлә билдик. Чүнки әминик ки, һеч нә, һәтта өлүм белә, Даниели Јеһованын мәһәббәтиндән ајыра билмәз (Ром. 8:38, 39). Онун јени дүнјада дириләҹәји ҝүнү һәсрәтлә ҝөзләјирик! (Јәһ. 5:28, 29).

Ики дәфә ҝүҹлү инсулт кечирмәјимә бахмајараг, һәлә дә јығынҹагда ағсаггал кими хидмәт едирәм. Һәјатда јашадыгларым башгаларына, хүсусилә дә, чәтинликләрлә үзләшән инсанлара гаршы даһа шәфгәтли вә мәрһәмәтли олмағы өјрәтди. Чалышырам һеч кәси мүһакимә етмәјим, әксинә, өзүмдән сорушурам: «Онларын дүшүнҹә вә һиссләринин формалашмасында јашадыгларынын һансы тәсири олуб? Онлары дүшүндүјүмү неҹә ҝөстәрә биләрәм? Онлары Јеһованын истәдији кими давранмаға неҹә тәшвиг едә биләрәм?» Јығынҹағымыздакы баҹы-гардашлары зијарәт етмәји чох севирәм. Башгаларына тәсәлли вериб, руһани ҹәһәтдән тәравәт верәндә өзүм дә тәсәлли тапыр вә руһланырам.

«Фикирләр мәни чулғајанда мәнә тәсәлли вериб овутдун» дејә Јеһоваја дуа едән мәзмурчунун һиссләри мәнә чох танышдыр (Зәб. 94:19). Јеһова мәнә аиләмдәки чәтинликләр, дини гаршыдурма, кечирдијим руһ дүшкүнлүјү вә депрессија заманы дајаг олуб. О, мәнә әсл Ата кими гајғы ҝөстәриб!