1, 2. Ҹәннәтлә бағлы һансы фәргли фикирләр мөвҹуддур?

ЧОХ тәсирли сәһнә иди: Корејанын Сеул шәһәриндә кечирилән топлантыдан сонра хариҹи гонаглары јола салан јерли Шаһидләр онлара әл еләјиб «Ҹәннәтдә ҝөрүшәнәдәк!» дејирдиләр. Онлар ҹәннәт дејәркән нәји нәзәрдә тутурду?

² Ҹәннәт сөзү һәрә үчүн бир мәна кәсб едир. Бәзиләри дејир ки, «ҹәннәт хүлјадыр». Диҝәрләри дүшүнүр ки, инсанын севинҹ вә мәмнунлуг дујдуғу һәр јер онун үчүн ҹәннәтдир. Аҹындан өлән бир инсан зијафәт масасында әјләшәндә өзүнү ҹәннәтдә һисс едә биләр. Бәзиләри ҝүллү-чичәкли мәнзәрә ҝөрәндә «Бура әсл ҹәннәтдир!» дејир. Бәс ҹәннәт сизин үчүн нә ифадә едир? Сиз ҹәннәтин олаҹағына үмид едирсиниз?

3. Мүгәддәс Китабда ҹәннәт һаггында илк дәфә һарада хатырланыр?

³ Мүгәддәс Китабда һәм бир вахтлар мөвҹуд олмуш, һәм дә ҝәләҹәкдә гурулаҹаг ҹәннәтдән бәһс олунур. Ҹәннәт анлајышына Мүгәддәс Китабын елә илк сәһифәләриндә раст ҝәлирик. Мүгәддәс Китабын латын дилиндән едилмиш бир тәрҹүмәсиндә Јарадылыш 2:8 ајәси белә верилиб: «Башланғыҹда Рәбб Аллаһ һәзз верән ҹәннәти салды вә јаратдығы инсаны [Адәми] ораја гојду» («Catholic Douay Version»). (Курсив бизимдир.) Ибрани мәтниндә һәмин һиссәдә «Әдәндә бир бағ салды» јазылыб. Әдән сөзү «мәмнунлуг, һәзз» мәнасыны верир. Һәмин бағ, доғрудан да, һәзз верән бир мәкан иди,  орада бол гида, ҝөзәл мәнзәрә вар иди, инсанлар һејванлардан горхмурду (Јар. 1:29—31).

4. Нәјә ҝөрә Әдән бағыны ҹәннәт адландырырыг?

⁴ Ибрани дилиндә истифадә олунан «бағ» сөзү јунан дилинә ҹәннәт мәнасы верән парадеисос сөзү олараг тәрҹүмә олунуб. «Мак-Клинток вә Стронгун енсиклопедијасы»нда парадеисос сөзүнүн бир јунан сәјјарынын тәсәввүрүндә ҹанландырдығы сәһнә гејд олунуб: «Һәр тәрәфдән чәпәрләнмиш вә тәбии ҝөзәллијинә хәтәр дәјмәмиш ҝениш, ачыг парк. Паркда бүллур чај сулары илә гидаланан вә әксәријјәти мејвә верән һүндүр мешә ағаҹлары вар, чај кәнарында ҹејран вә гузу сүрүләри ҝәзишир». (Јарадылыш 2:15, 16 ајәләри илә әлагәләндирин.)

5, 6. Ҹәннәт неҹә итирилди вә бәзиләрини һансы суаллар дүшүндүрә биләр?

⁵ Аллаһ Адәмлә Һәвваны мәһз белә бир бағда, ҹәннәтдә мәскунлашдырмышды. Амма онлар Аллаһа итаәтсизлик етмәклә өзләрини ҹәннәтдән мәһрум етдиләр. Беләҹә, ҹәннәт һәм онлар үчүн, һәм дә ҝәләҹәк өвладлары үчүн итирилди (Јар. 3:23, 24). Бу бағда артыг һеч бир инсан мәскунлашмаса да, ҝөрүнүр, о, Нуһун ҝүнләриндәки Дашгына гәдәр галмышды.

⁶ Бәзиләрини белә суаллар дүшүндүрә биләр: «Нә вахтса һансыса киши, гадын вә ја ушаг јер үзү ҹәннәтдә јашаја биләр? Фактлар нәји ҝөстәрир? Ҹәннәтдә әзизләринизлә бирҝә јашамаг үмидиниз етибарлы мәнбәјә әсасланыр? Ҹәннәтин олаҹағына нәјә ҝөрә әмин олдуғунузу изаһ едә билирсиниз?»

7, 8. а) Аллаһ Ибраһим пејғәмбәрә нә вәд етмишди? б) Ибраһим пејғәмбәр Аллаһын вердији вәдлә әлагәли нә дүшүнә биләрди?

⁷ Мәнтигли оларды ки, бу суаллара ҹавабы ҹәннәти јараданын илһамы илә јазылмыш китабда ахтараг. Ҝәлин Аллаһын Ибраһим пејғәмбәрә дедији сөзләрә диггәт јетирәк. Аллаһ Ибраһимин өвладларыны «дәниз саһилиндәки гум дәнәләри гәдәр» чохалдаҹағыны дејәрәк она белә бир вәд вермишди: «Јер үзүнүн бүтүн халглары сәнин өвладын васитәсилә мүбарәк олаҹаг, чүнки сән Мәним сөзүмә гулаг асдын» (Јар. 22:17, 18). Јеһова бу вәди Ибраһимин оғлуна вә нәвәсинә дә тәкрарән демишди. (Јарадылыш 26:4; 28:14 ајәләрини охујун.)

⁸ Мүгәддәс Китабын һеч бир јериндә дејилмир ки, Ибраһим пејғәмбәр инсанларын сонда мүкафат олараг ҝөјдәки ҹәннәтдә јашајаҹағыны фикирләширди. Она ҝөрә дә Аллаһ јер үзүнүн бүтүн халгларынын мүбарәк олаҹағыны дејәндә пејғәмбәр сөзсүз ки, јер үзүндә олаҹаг немәтләр һагда дүшүнүрдү. Бу вәд Аллаһдан иди, одур ки, пејғәмбәрин ҝәләҹәкдә «јер үзүнүн бүтүн халглары» үчүн шәраитин даһа јахшы олаҹағына үмид етмәјә әсасы вар иди. Бәс Мүгәддәс Китабда ҹәннәтин јер үзүндә олаҹағына даир башга һансы сүбутлар вар?

9, 10. Даһа һансы вәдләр ҝәләҹәк немәтләри ҝөзләмәјә әсас верир?

⁹ Ибраһим пејғәмбәрин нәслиндән олан Давуд падшаһ демишди ки, ҝәләҹәкдә «шәр иш ҝөрән» вә «һагсызлыг едән» инсанлар мәһв олаҹаг вә «артыг пис адам олмајаҹаг» (Зәб. 37:1, 2, 10). «Һәлимләр јер үзүнә саһиб олаҹаг, әмин-аманлығын боллуғундан һәзз алаҹаглар». Давуд падшаһ һәмчинин Аллаһдан илһам алараг пејғәмбәрлик етмишди: «Салеһләр јерә саһиб олаҹаг, орада әбәди јашајаҹаглар» (Зәб. 37:11, 29; 2 Ишм. 23:2). Сизҹә, Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәк истәјән инсанлар бу вәдләри охујанда һансы һиссләри кечирирдиләр? Онлар әсаслы олараг бир ҝүн јер үзүндә јалныз салеһ инсанларын јашајаҹағына вә јер үзүнүн Әдән бағына бәнзәр ҹәннәтә чевриләҹәјинә үмид едирдиләр.

¹⁰ Бир мүддәт сонра Јеһоваја ибадәт етдикләрини дејән исраиллиләрин әксәријјәти Она  вә һагг динә арха чевирдиләр. Буна ҝөрә дә Јеһова бабиллиләрә халгыны мәғлуб етмәјә, әразиләрини дағытмаға вә әксәријјәтини әсир апармаға изин верди (2 Салн. 36:15—21; Әрм. 4:22—27). Бунунла белә, Аллаһын пејғәмбәрләри демишдиләр ки, 70 ил сонра халг өз өлкәсинә гајыдаҹаг. Бу пејғәмбәрликләр јеринә јетди. Амма онларын бизә дә аидијјәти вар. Ҝәлин онлардан бәзиләрини арашдыраг вә ҹәннәтин јер үзүндә олаҹағыны дүшүнмәјимизә һансы әсас вердијинә диггәт јетирәк.

11. Әшија 11:6—9 ајәләри неҹә јеринә јетди, лакин һансы суал јенә дә галыр?

¹¹ Әшија 11:6—9 ајәләрини охујун. Јеһова Аллаһ Әшија васитәсилә пејғәмбәрлик етди ки, халг өз өлкәсинә гајыдандан сонра артыг онлар үчүн тәһлүкә јарадан һеч нә олмајаҹаг, вәһши һејванларын вә ја инсанларын һүҹум едәҹәјиндән горхмајаҹаглар. Ушагдан тутмуш бөјүјә кими, һамы тәһлүкәсизлик ичәрисиндә олаҹаг. Һәмин дөврдә бу пејғәмбәрлик јеринә јетди. Мәҝәр бу, Јеһова Аллаһын Әдән бағында јаратдығы шәраити хатырлатмыр?! (Әшј. 51:3). Әшија тәкҹә Исраил халгынын јох, бүтүн дүнјанын «башдан-баша Јеһова барәдә биликлә» долаҹағыны пејғәмбәрлик етмишди. Бәс бу нә вахт јеринә јетәҹәк?

12. а) Бабил әсарәтиндән гајыданлар һансы немәтләри даддылар? б) Әшија 35:5—10 ајәләринин һәм дә ҝәләҹәкдә ҝерчәкләшәҹәјини нә ҝөстәрир?

¹² Әшија 35:5—10 ајәләрини охујун. Әшија пејғәмбәр бир даһа вурғулајыр ки, нә инсанлар, нә дә һејванлар әсарәтдән гајыданлара хәтәр јетирмәјәҹәк. Онларын јашадыглары торпагда бол мејвә јетишәҹәк, чүнки ора да Әдән бағы кими јахшы суварылаҹаг (Јар. 2:10—14; Әрм. 31:12). Бәс вәд јалныз һәмин дөврдә јеринә јетәҹәкди? Диггәт јетирин ки, пејғәмбәрликдә һәмчинин корларын ҝөрәҹәји, карларын ешидәҹәји гејд олунур. Лакин әсирликдән гајыданларын мөҹүзәви шәкилдә сағалдыгларына даир һеч бир дәлил јохдур. Бу пејғәмбәрликлә Јеһова ҝәләҹәкдә бүтүн хәстәликләри сағалдаҹағына ишарә едирди.

13, 14. Сүрҝүндән гајыданлар Әшија 65:21—23 ајәләринин јеринә јетмәсинә неҹә шаһид олдулар вә бу пејғәмбәрлијин һансы һиссәси һәлә јеринә јетмәјиб? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

¹³ Әшија 65:21—23 ајәләрини охујун. Јәһудиләр нә раһат евләринә гајытдылар, нә дә бол мәһсуллу тарлалар вә үзүм бағлары тапдылар. Лакин Јеһова онлары мүбарәк гыланда вәзијјәт дәјишди. Онлар евләр тикиб орада јашајанда, әкдикләри мәһсулун сағлам, ләзиз бәһрәсини даданда неҹә дә севинирдиләр.

¹⁴ Ҝәлин пејғәмбәрликдәки ваҹиб бир мәгама диггәт јетирәк. Елә бир вахт ҝәләҹәкми ки, инсан «өмрү ағаҹ өмрүтәк узун» олсун? Бәзи ағаҹлар мин илләрлә јашајыр. Бу гәдәр өмүр сүрмәк үчүн инсан ҝәрәк сағлам олсун. Һәјат Әшијанын дедији кими олса, әсл ҹәннәт олар. Әмин ола биләрик ки, бу пејғәмбәрлик мүтләг ҝерчәкләшәҹәк!

15. Әшија китабында һансы немәтләр тәсвир олунуб?

¹⁵ Јухарыда бәһс етдијимиз вәдләрин ҝәләҹәкдә ҹәннәтин олаҹағына неҹә ишарә етдији һагда дүшүнәк: Аллаһ јер үзүнүн сакинләрини мүбарәк гылаҹаг. Һеч ким вәһши һејванларын вә ја инсанларын һүҹумуна мәруз галмајаҹаг. Һәмин вахт корларын ҝөзләри ачылаҹаг, карларын гулаглары ешидәҹәк, ахсаглар јеријәҹәк. Һәр кәс өзүнә ев тикәҹәк, сағлам мәһсул јетишдирәҹәк. Инсанлар ағаҹлардан да узун өмүр сүрәҹәк. Бәли, Мүгәддәс Китабда белә бир ҝәләҹәјин олаҹағына даир сүбутлар вар. Бунунла белә, бәзиләри дејә биләр ки, бу пејғәмбәрликләр јер үзүндә ҹәннәтин олаҹағы мәнасыны дашымыр. Сиз бу фикрин гаршылығында нә дејә биләрсиниз? Јер үзүндә әсл ҹәннәтин олаҹағына үмид етмәк үчүн һансы әсаслы сәбәбиниз вар? Бу дүнјада јашамыш ән бөјүк инсан бизә әсаслы бир сәбәб вериб.

16, 17. Иса Мәсиһ ҹәннәт һаггында нә вахт данышмышды?

¹⁶ Иса Мәсиһи, һеч бир ҝүнаһы олмадығы һалда, мәһкум едиб ики јәһуди ҹинајәткарла бир јердә дирәјә мыхламышдылар. Ҹинајәткарлардан бири өлүмүндән әввәл Мәсиһин падшаһ олдуғуну анлајараг ондан белә бир хаһиш етмишди: «Иса, Падшаһлығына ҝәләндә мәни јада сал» (Лука 23:39—42). Исанын Лука 23:43 ајәсиндә вердији ҹаваб сизин дә ҝәләҹәјинизә аиддир. Бәзи алимләр бу ајәни белә тәрҹүмә едибләр: «Сәнә дејирәм, бу ҝүн сән мәнимлә Ҹәннәтдә олаҹагсан!» Ҝәлин «бу ҝүн» сөзүнә диггәт јетирәк. Иса Мәсиһин нәји нәзәрдә тутдуғу илә бағлы мүхтәлиф фикирләр вар.

¹⁷ Бир чох мүасир дилләрдә фикрә ајдынлыг ҝәтирмәк вә мәнаны дүзҝүн вермәк үчүн верҝүл ишарәсиндән истифадә олунур. Лакин јунан әлјазмаларынын еркән нүсхәләриндә дурғу ишарәләри елә дә чох истифадә олунмурду. Белә олан һалда суал јараныр: Иса Мәсиһ «сәнә дејирәм, бу ҝүн сән мәнимлә Ҹәннәтдә олаҹагсан» демишди, јохса «сәнә дејирәм бу ҝүн, сән мәнимлә Ҹәннәтдә олаҹагсан» демишди? Тәрҹүмәчиләр Иса Мәсиһин әслиндә нә демәк истәдијини фәргли баша дүшдүјү үчүн Мүгәддәс Китабын мүхтәлиф тәрҹүмәләриндә верҝүл ишарәсинин фәргли јерләрдә гојулдуғуна раст ҝәлмәк олар.

18, 19. Иса Мәсиһин сөзләринин нә демәк олдуғуну неҹә баша дүшә биләрик?

¹⁸ Иса Мәсиһин бу һадисәдән өнҹә давамчыларына сөјләдији сөзләри хатырлајаг: «Инсан Оғлу да јерин бағрында үч ҝүн, үч ҝеҹә галаҹаг». О һәмчинин демишди: «Инсан Оғлу әлә вериләҹәк, ону өлдүрәҹәкләр вә Аллаһ ону үчүнҹү ҝүндә дирилдәҹәк» (Мәт. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Марк 10:34). Сонралар һәвари Бутрус бу сөзләрин јеринә јетдијини тәсдигләмишди (Һәв. 10:39, 40). Демәли, ҹинајәткарла бир јердә өлдүјү ҝүн Иса Мәсиһ ҹәннәтә ҝетмәмишди. Аллаһ Исаны дирилдәнә гәдәр о, бир нечә ҝүн «Мәзарда [һадесдә]» галмышды * (Һәв. 2:31, 32, һаш.).

¹⁹ Беләликлә ҝөрүрүк ки, Иса Мәсиһ ҹинајәткара вердији вәди «бу ҝүн сәнә дејирәм» сөзләри илә башламышды. Бу ифадә Муса пејғәмбәрин дөврүндә дә тез-тез истифадә олунурду. Мисал үчүн, пејғәмбәр бир дәфә демишди: «Бу ҝүн сәнә әмр етдијим сөзләр үрәјинә һәкк олуб галсын» (Ган. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15).

20. Исанын дедикләрини дүз анладығымызы нә тәсдиг едир?

²⁰ Иса Мәсиһин јашадығы әразидән олан бир Мүгәддәс Китаб тәрҹүмәчиси онун сөзләри барәдә јазмышды: «Бу мәтндә вурғу “бу ҝүн” сөзүнә дүшүр вә белә охунмалыдыр: “Бу ҝүн сәнә дејирәм, сән мәнимлә Ҹәннәтдә олаҹагсан!” Бу вәд һәмин ҝүн верилмишди, амма сонра јеринә јетәҹәкди. Бу, шәрг дил үслубуна хасдыр вә о демәкдир ки, вәд мүәјјән бир вахтда верилди вә мүтләг һәјата кечириләҹәк». Мүгәддәс Китабын бешинҹи әсрә аид Сурија тәрҹүмәсиндә Иса Мәсиһин ҹавабы бу ҹүр гејд олунуб: «Амин, бу ҝүн сәнә дејирәм ки, сән мәнимлә Әдән бағында олаҹагсан». Бу вәд һәр биримизи руһландырыр.

21. Ҹинајәткарла нә баш вермәди вә нә үчүн?

²¹ Иса Мәсиһ ҹинајәткара ҹәннәтлә бағлы вәд верәндә ҝөјдәки ҹәннәти нәзәрдә тутмурду. Буну һарадан билирик? Биринҹиси, ҹинајәткар Исанын һәвариләри илә сәмави Падшаһлыгда бир јердә идарә етмәк үчүн бағладығы әһддән хәбәрсиз иди (Лука 22:29). Һәмчинин о, һеч вәфтиз дә олунмамышды (Јәһ. 3:3—6, 12). Ајдындыр ки, Иса  она јер үзү ҹәннәтлә бағлы вәд вермишди. Илләр сонра һәвари Булус ҹәннәтә апарылан бир адамла бағлы ҝөрүнтү алдығыны сөјләмишди (2 Кор. 12:1—4). Ҹинајәткардан фәргли олараг, Падшаһлыгда Иса илә һакимијјәт сүрәҹәк Булус вә диҝәр һәвариләр ҝөјә апарылмаг үчүн сечилмишдиләр, бунунла белә, һәвари Булус ҝәләҹәкдә ҝерчәкләшәҹәк бир шејдән — ҹәннәтдән данышырды *. О, јер үзүндә олаҹаг ҹәннәти дә нәзәрдә тутурду? Бәс сиз орада ола биләрсиниз?

22, 23. Сиз нәјә үмид едә биләрсиниз?

²² Нәзәрә алаг ки, Давуд пејғәмбәр салеһләрин «јерә саһиб» олаҹағыны әввәлҹәдән билдирмишди (Зәб. 37:29; 2 Бут. 3:13). Пејғәмбәр јер үзүндә бүтүн инсанларын Аллаһын салеһлик нормаларына ујғун јашајаҹағы бир вахтдан бәһс едирди. Әшија 65:22 ајәсиндә пејғәмбәрлик олунур: «Халгымын өмрү ағаҹ өмрүтәк узун олаҹаг». Бу о демәкдир ки, инсанлар јер үзүндә мин илләр боју јашајаҹаглар. Бунларын олаҹағына үмид етмәк олар? Бәли, Вәһј 21:1—4 ајәләринә әсасән, Аллаһ бәшәријјәтә нәзәр салаҹаг. Онун вәд етдији немәтләрдән бири дә одур ки, салеһлик һөкм сүрән јени дүнјада мөмин бәндәләр «артыг өлүм» нәдир билмәјәҹәк.

²³ Демәли, һәр шеј ајдындыр. Адәм вә Һәвва кечмишдә Әдән бағындакы ҹәннәти итирдиләр, амма ҹәннәт әбәдилик итирилмәди. Аллаһ вәд етдији кими, јер үзүндә јашајан инсанлары мүбарәк гылаҹаг. Давуд пејғәмбәр Аллаһдан илһам алараг һәлим вә салеһ бәндәләрин јери мирас алаҹағыны, орада әбәди јашајаҹағыны демишди. Әшија китабындакы пејғәмбәрликләри охујанда бу немәтләри дадаҹағымыз заманы даһа да һәвәслә ҝөзләјирик. Бәс бүтүн бунлар нә вахт олаҹаг? Иса Мәсиһин јәһуди ҹинајәткара вердији вәд јеринә јетәндә. Сиз дә Ҹәннәтдә ола биләрсиниз. Онда Корејадан гонаглары јола салан баҹы-гардашларын «Ҹәннәтдә ҝөрүшәнәдәк!» сөзләринин һәјата кечмәсинә шаһид олаҹагсыныз.