1, 2. а) Инсаны бағышламаг хүсусилә нә вахт чәтин олур? б) Денис сүрүҹүнү бағышладығыны неҹә ҝөстәрди?

 ИНСАНЛАРЫ бағышламаг сизә чәтиндир? Кимсә сөзү вә ја һәрәкәти илә гәлбимизә дәрин јара вуранда чохумуза бу лап чәтин олур. Анҹаг аҹыглы галмајыб һәмин инсаны бағышлаја биләрик. Ҝәлин бөјүк үрәји олан Денис a адлы баҹымызын бир нәфәри неҹә бағышладығына нәзәр салаг. 2017-ҹи илдә Денис аиләси илә бирҝә Јеһованын Шаһидләринин јени ачылмыш баш идарәсини зијарәт етмишди. Евә гајыдаркән јолда бир сүрүҹү идарәетмәни итириб онларын машынына чырпылыр. Гәза заманы Денис һушуну итирир. Өзүнә ҝәләндә о, ушагларынын ағыр јараландығыны, јолдашы Брајнын исә өлдүјүнү өјрәнир. Һәмин ан кечирдији һиссләрлә бағлы Денис белә дејир: «Дүнјам башыма јыхылды, јеримдә донуб галмышдым». Баҹы сонрадан өјрәнир ки, сүрүҹү ичкинин вә ја наркотикин тәсири алтында олмајыб, фикри дә башга јерә јајынмајыб. О, гәзанын тәсадүфән баш вердијини билсә дә, јенә дә гәзәбләнмәмәк үчүн Јеһованын она гәлб раһатлығы вермәсинә еһтијаҹ дујурду.

² Сүрүҹүјә еһтијатсызлыгдан адам өлдүрмәјә ҝөрә мәһкәмә иши ачылыр. Әҝәр тәгсирли билинсәјди, ону һәбс ҝөзләјирди. Мәһкәмә Денисә билдирди ки, сүрүҹүнүн агибәти онун ифадәсиндән асылыдыр. Денис дејир: «Елә бил кимсә јараларымын тикишләрини ачыб үстүнә бир чувал дуз төкдү, чүнки һәјатымын ән фаҹиәви анларыны јенидән јашамалы олдум». Ҹәми бир нечә һәфтә сонра Денис мәһкәмә залында иди. О, аиләсинә бу ҹүр фаҹиә јашадан инсанын гаршысында ифадә вермәјә һазырлашырды. Бәс о нә деди? Денис һакимдән һәмин инсаны әфв етмәсини хаһиш етди b. О, сөзүнү битирәндән сонра һаким ҝөз  јашларыны сахлаја билмәјиб ағлады. О деди: «25 илдир һакимәм, амма мәһкәмә залында һәлә белә бир шеј ҝөрмәмишәм. Илк дәфәдир ешидирәм ки, зәрәрчәкәнин аиләси тәгсиркары бағышламаг үчүн һакимә јалварсын, сөзләриндә бу гәдәр мәһәббәт, мәрһәмәт һисс олунсун».

 3. Дениси сүрүҹүнү бағышламаға нә тәшвиг етди?

³ Денисә бағышламаға нә көмәк етди? О, Јеһованын әфви үзәриндә дүшүндү (Мик. 7:18). Демәли, әфвинә ҝөрә Јеһоваја миннәтдар олмаг бизә башгаларыны бағышламаға көмәк едәҹәк.

 4. Јеһова нә етмәјимизи истәјир? (Ефеслиләрә 4:32).

⁴ Јеһова истәјир ки, Онун кими биз дә бир-биримизи үрәкдән бағышлајаг. (Ефеслиләрә 4:32 ајәсини охујун.) Хәтримизә дәјән инсаны бағышламаға һазыр олмалыјыг (Зәб. 86:5; Лука 17:4). Бәс буну етмәји неҹә өјрәнә биләрик? Бу мәгаләдәки үч мәсләһәт бизә бу саһәдә көмәк едәҹәк.

КЕЧИРДИЈИНИЗ ҺИССЛӘРӘ ЛАГЕЈД ЈАНАШМАЈЫН

 5. Мәсәлләр 12:18 ајәсинә әсасән кимсә хәтримизә дәјәндә һансы һиссләри кечирә биләрик?

⁵ Киминсә сөзү вә ја һәрәкәти бизим гәлбимизә дәјә биләр. Әҝәр буну едән јахын достумуз вә ја аилә үзвүмүздүрсә, бу, адама лап пис тәсир едир (Зәб. 55:12—14). Һәрдән бу мәнәви ағры бычаг зәрбәсинә бәнзәјир. (Мәсәлләр 12:18 ајәсини охујун.) Бу заман инсан һиссләрини боғмаға, онлара әһәмијјәт вермәмәјә чалыша биләр. Белә етмәк бычағы јарада сахламаға бәнзәјир. Ејнилә биз дә дүшүнмәмәлијик ки, һиссләримизә әһәмијјәт вермәсәк, онлар өз-өзүнә кечиб ҝедәҹәк.

 6. Кимсә хәтримизә дәјәндә бәзән илк реаксијамыз неҹә олур?

⁶ Кимсә хәтримизә дәјәндә, ола билсин, әввәл-әввәл әсәбиләшәк. Мүгәддәс Китаб да буну инкар етмир. Амма бунунла јанашы орада дејилир ки, биз һирсли галмамалыјыг (Зәб. 4:4; Ефес. 4:26). Чүнки һиссләримиз чох вахт давранышымыза тәсир едир. Гәзәбин исә адәтән ахыры јахшы олмур (Јаг. 1:20). Бир шеји јадда сахлајын: һирсләнмәк ани реаксија олса да, һирсли галыб-галмамаг инсанын өз сечимидир.

 7. Кимсә гәлбимизи јаралајанда башга һансы һиссләри кечиририк?

⁷ Пис рәфтара мәруз галанда бизә әзаб верән башга һиссләр дә кечирә биләрик. Мәсәлән, Анна адлы баҹы дејир: «Мән ушаг оланда атам анамы тәрк едиб дајәмлә евләнди. Өзүмү атылмыш һисс едирдим. Онларын ушаглары оланда мәнә елә ҝәлди ки, јерими башгасы тутду. Та ушаглыгдан арзуолунмаз өвлад олдуғуму дүшүнмүшәм». Ҹорҹет адлы бир баҹы һәјат јолдашынын хәјанәтинә ҝөрә кечирдији һиссләр барәдә бөлүшүр: «Биз ушаглыгдан дост олмушуг. Бир јердә өнҹүл кими хидмәт етмишик. Үрәјим парампарча олмушду». Нәтиҹәдә, онлар бошанды. Наоми адлы баҹы исә дејир: «Јолдашымын мәни бу ҹүр инҹидәҹәји һеч ағлыма да ҝәлмәзди. О, порнографијаја бахдығыны вә буну мәндән ҝизләтдијини етираф едәндә өзүмү алдадылмыш, хәјанәтә уғрамыш һисс етдим».

 8. а) Инсанлары бағышламаг үчүн һансы сәбәбләримиз вар? б) Бағышламағын бизә һансы хејри вар? (« Кимсә бизә емосионал травма вуранда» адлы чәрчивәјә бахын.)

⁸ Башгаларынын сөзләрини вә һәрәкәтләрини идарә едә билмәсәк дә, ҝөстәрәҹәјимиз  мүнасибәти идарә едә биләрик. Чох вахт бағышламағы сечмәк ән доғру аддымдыр. Нәјә ҝөрә? Чүнки биз Јеһованы севирик, О исә бизим инсанлары бағышламағымызы истәјир. Әҝәр гәзәбли галсаг вә бағышламасаг, ағылсыз һәрәкәтә јол верә биләрик, һәтта бу бизим сағламлығымыза да зијан вура биләр (Мәс. 14:17, 29, 30). Ҝәлин Кристин адлы баҹынын нүмунәсинә бахаг. О бөлүшүр: «Кимәсә гаршы аҹыглы оланда үзүмдән тәбәссүм јоха чыхыр. Әлимә нә кечди јејирәм. Јахшы јата билмирәм. Белә вахтларда һиссләрими ҹиловламаг даһа чәтин олур. Бу исә өз нөвбәсиндә аилә һәјатыма, башгалары илә мүнасибәтимә тәсир едир».

 9. Нәјә ҝөрә кини үрәјимиздән чыхарыб атмалыјыг?

⁹ Һәтта хәтримизә дәјән инсан биздән һеч вахт үзр истәмәсә дә, алдығымыз зәрбәнин ағрысыны јүнҝүлләшдирә биләрик. Бајаг ады чәкилән Ҹорҹет баҹы дејир: «Бунун үчүн бир аз вахт лазым ҝәлсә дә, әввәлки һәјат јолдашыма гаршы олан кин вә гәзәб һиссиндән гуртула билдим. Дахилимә дәрин бир раһатлыг чөкдү». Аҹыглы галмамагла кин-күдурәтин үрәјимизи корламасына имкан вермирик. Һәмчинин бунунла өзүмүзә јахшылыг етмиш олуруг, јәни мәсәлә үзәриндә илишиб галмырыг вә һәјатымыза галдығымыз јердән давам едирик (Мәс. 11:17). Бәс јахшы, тутаг ки, һиссләримизә лагејд јанашмадыг, амма јенә дә башгаларыны бағышламаға өзүмүзү һазыр һисс етмириксә, бу заман нә едә биләрик?

КЕЧИРДИЈИНИЗ ҺИССЛӘРИН ӨҺДӘСИНДӘН ҜӘЛИН

10. Кечирдијимиз һиссләрин өһдәсиндән ҝәлмәк үчүн нәјә ҝөрә вахт лазымдыр? (Һәмчинин шәкилләрә бахын.)

¹⁰ Кечирдијимиз һиссләрин өһдәсиндән неҹә ҝәлә биләрик? Үсуллардан бири өзүмүзә вахт вермәкдир. Ағыр хәсарәт алмыш инсана мүалиҹәдән сонра сағалмасы үчүн вахт лазымдыр. Ејнилә инсаны үрәкдән бағышламаға һазыр олмаздан әввәл емосионал јараларымызын сағалмасы үчүн вахт лазым ҝәлә биләр (Ваиз 3:3; 1 Бут. 1:22).

11. Дуа бағышламағы баҹармағымыза неҹә көмәк едә биләр?

¹¹ Бағышламағы баҹармаг үчүн дуа едиб Јеһовадан көмәк истәјин c. Јухарыда ады  чәкилән Анна дуанын она неҹә көмәк етдији барәдә белә дејир: «Јеһоваја дуа еләдим ки, аиләмиздә һәр кәси јаранан вәзијјәтдә дүзҝүн давранмадығына ҝөрә бағышласын. Сонра исә атама вә онун јени һәјат јолдашына мәктуб јазыб онлары бағышладығымы билдирдим». Анна буну етмәјин елә дә асан олмадығыны гејд едир. Бунунла белә, о дејир: «Үмид едирәм, Јеһованын әфвини өрнәк ҝөтүрмәјим сајәсиндә атамла һәјат јолдашы Јеһова һагда даһа чох өјрәнмәк истәјәр».

12. Нәјә ҝөрә өз һиссләримизә јох, Јеһоваја етибар етмәлијик? (Мәсәлләр 3:5, 6).

¹² Өз һиссләринизә јох, Јеһоваја етибар един. (Мәсәлләр 3:5, 6 ајәләрини охујун.) Јеһова һәр заман бизим үчүн нәјин ән јахшы олдуғуну билир (Әшј. 55:8, 9). О, һеч вахт биздән зәрәримизә олан шеји истәмәз. Буна ҝөрә дә бизи бағышламаға тәшвиг едирсә, демәли, бу, хејримизә олаҹаг (Зәб. 40:4; Әшј. 48:17, 18). Јох әҝәр өз һиссләримизә архалансаг, ола билсин, бағышламағы һеч вахт баҹармајаг (Мәс. 14:12; Әрм. 17:9). Әввәлки абзасларда ады чәкилән Наоми дејир: «Јолдашымы порнографијаја бахдығына ҝөрә бағышламадығым үчүн әввәл-әввәл өзүмә һагг газандырырдым. Горхурдум, бирдән мәни јенидән јаралајар, мәнә неҹә бөјүк зәрбә вурдуғуну унудар. Үрәјимдә “Јеһова һиссләрими баша дүшүр” дејиб өзүмә бәраәт газандырырдым. Амма сонра бир шеји дәрк еләдим: Јеһованын һиссләрими баша дүшмәси Онун мәнимлә разы олдуғуну билдирмир. Дүздүр, О, кечирдијим һиссләри анлајыр, сағалмаг үчүн вахта еһтијаҹымын олдуғуну да билир, бунунла белә, истәјир ки, бағышлајым» d.

МӘНФИ ҺИССЛӘРИ МҮСБӘТ ҺИССЛӘРЛӘ ӘВӘЗ ЕДИН

13. Ромалылара 12:18—21 ајәләринә әсасән биз нә етмәлијик?

¹³ Бизә дәрин јара вуран инсаны бағышламаг садәҹә баш верәнләр барәдә данышмамаг демәк дејил. Биз даһа чохуну етмәлијик. Мәгсәдимиз сүлһ јаратмаг олмалыдыр. Һәмин инсан бизим мәсиһи баҹымыз вә ја гардашымыздырса, бу хүсусилә  ваҹибдир (Мәт. 5:23, 24). Буна наил олмаг үчүн гәзәби мәрһәмәтлә әвәз етмәлијик, кин сахламаг әвәзинә бағышламалыјыг. (Ромалылара 12:18—21 ајәләрини охујун; 1 Бут. 3:9.) Бәс буну неҹә едә биләрик?

14. Нәјә ҹан атмалыјыг вә нәјә ҝөрә?

¹⁴ Гәлбимизи јаралајан инсана Јеһова кими бахмалыјыг. Јеһова инсанларда јахшы хүсусијјәтләри ахтарыр (2 Салн. 16:9; Зәб. 130:3). Адәтән инсанларда нәји ахтарырыгса, ону да тапырыг: јахшыны ахтарырыгса, јахшыны, писи ахтарырыгса, писи. Ҝәлин Ҹерод гардашын нүмунәсинә бахаг. О дејир: «Диндашымын мәнә гаршы етдији сәһви онда бәјәндијим чохлу ҝөзәл хүсусијјәтләрлә мүгајисә едирәм. Бу заман ону бағышламаг мәнә даһа асан олур».

15. Инсана ону бағышладығымызы демәк нәјә ҝөрә јахшы оларды?

¹⁵ Етмәли олдуғумуз бир ваҹиб шеј дә вар. Инсана ону бағышладығынызы дејин. Јухарыда ады чәкилән Наоминин сөзләриндән бунун ваҹиблијини ҝөрмәк олар: «Јолдашым мәндән сорушду: “Мәни бағышламысан?”  Елә ки истәјирдим ағзымы ачыб “сәни бағышлајырам” дејим, сөзләр боғазымда дүјүнләнди. О заман ону үрәјимин дәринлијиндә бағышламадығымы баша дүшдүм. Заманла бу үч тәсирли сөзү дилимә ҝәтирә билдим: “Мән сәни бағышлајырам”. Бу сөзләри ешидәндә јолдашым ҝөз јашларыны сахлаја билмәди. Һеч билмәздим ки, бағышламағым она бу гәдәр тохтаглыг верәр. Елә өзүм дә үстүмдән бөјүк бир јүкүн галхдығыны һисс етдим. О вахтдан бәри она јенидән етибар етмәји өјрәндим. Биз јенә әввәлки кими јахын достуг».

16. Бағышламаг һагда нә өјрәндиниз?

¹⁶ Јеһова бизим бағышламағы баҹармағымызы истәјир (Кол. 3:13). Буна рәғмән, башгаларыны бағышламаг бизә чәтин ола биләр. Әҝәр һиссләримизә етинасыз јанашмасаг, гәзәби, кини үрәјимиздән чыхарыб атмаға чалышсаг, бу биздә алынаҹаг. Онда мәнфи һиссләр өз јерини мүсбәт һиссләрә верәҹәк. (« Бағышламаға доғру атылан үч аддым» адлы чәрчивәјә бахын.)

БАҒЫШЛАМАҒЫН БӘҺРӘЛӘРИ БАРӘДӘ ДҮШҮНҮН

17. Нәјә ҝөрә инсанлары бағышламалыјыг?

¹⁷ Бағышламаг үчүн чохлу сәбәбләримиз вар. Ҝәлин онлардан бәзиләринә нәзәр салаг. Биринҹиси, бунунла биз мәрһәмәтли Атамыз Јеһоваја бәнзәмиш олуруг вә Ону разы салырыг (Лука 6:36). Икинҹиси, Јеһованын бизи бағышладығына ҝөрә һәгигәтән миннәтдар олдуғумузу ҝөстәририк (Мәт. 6:12). Үчүнҹүсү, сағламлығымыз даһа јахшы олур вә достлуг мүнасибәтләримизи мөһкәм сахлајырыг.

18, 19. Инсаны бағышламағымыз һансы нәтиҹәни верә биләр?

¹⁸ Башгаларыны бағышлајанда ағлымыза белә ҝәлмәјән немәтләри бичә биләрик. Мисал үчүн, бајаг ады чәкилән Денисин һадисәсинә гајыдаг. Һәмин вахт онун хәбәри јох иди ки, гәзаны төрәдән сүрүҹү мәһкәмәдән сонра һәјатына сон гојмағы планлашдырырды. Амма Денис ону бағышлајанда бу она чох ҝүҹлү тәсир бағышлады вә о, Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлады.

¹⁹ Кимисә бағышламаг һәјатда едәҹәјимиз ән чәтин шејләрдән бири ола биләр. Амма ән бөјүк мүкафатлардан бирини дә елә бунун нәтиҹәсиндә ала биләрик (Мәт. 5:7). Одур ки, ҝәлин Јеһоваја бәнзәјиб инсанлары бағышламаг үчүн әлимиздән ҝәләни едәк.