ӘКСӘРИЈЈӘТИМИЗ Исанын ики ҹинајәткарын ортасында дирәкдә едам олундуғуну билирик (Мәт. 27:35—38). Мүгәддәс Китабда охујуруг ки, даһа сонра Исанын ҹәсәди дәфнә һазырланыр вә сәрдабәјә гојулур (Марк 15:42—46). Амма бу мәгамын дәгиглији илә бағлы бәзиләриндә фикирајрылығы вар.

Инҹилин бәзи тәнгидчиләриндә белә фикир вар ки, едам олунан биринин нормал гајдада дәфн олунмасына, мәсәлән, сәрдабәјә гојулмасына иҹазә верилмәси инандырыҹы дејил. Онлар ҹинајәткарын ҹәсәди илә башга ҹүр рәфтар олундуғуну зәнн едирләр. Ариел Сабар адлы журналист бу фикрин нәдән гајнагландығыны белә изаһ едир: «Чармыха чәкмә ҹәмијјәтин галығы олан инсанлары ҹәзаландырмаг үчүн тәтбиг олунурду вә бәзи мүтәхәссисләр Ромада бу ҹүр инсанларын лајигинҹә дәфн олунмасы фикринин мәнтигсиз олдуғуну дүшүнүрдү» («Smithsonian»). Ромалылар едама мәһкум олунмуш ҹинајәткары баҹардыглары гәдәр алчалтмаг истәјирдиләр. Буна ҝөрә дә чох вахт ҹәсәди дирәкдә сахлајырдылар ки, гурда-гуша јем олсун. Галынтылары исә үмуми гәбиристанлыға атырдылар.

Амма археолоҝијада башга бир шеј ачыгланыр, ән азындан, өлдүрүлән бәзи јәһудиләрин ҹәсәдләринин галыглары һаггында белә дејә биләрик. 1968-ҹи илдә биринҹи әсрдә едам олунмуш бир кишинин сүмүкләри тапылмышды. Сүмүкләр Јерусәлимин јахынлығында јәһуди аиләсинә аид бир сәрдабәдә гутунун ичиндә тапылмышды. Сүмүкләрин арасында дабан сүмүјү дә вар иди. Бу дабан сүмүјү 11,5 сантиметр узунлуғунда олан бир мисмарла тахтаја мисмарланмыш һалда иди. Ариел Сабар дејир: «Јәһукәнан адлы адама мәхсус дабан сүмүјүнүн тапылмасы ҝөстәрир ки, Инҹилдә Исанын дәфн олунмасы илә бағлы јазылан мәлумат ҝерчәк ола биләр». Мараглы мәгамдыр ки, «Јәһукәнанын дабан сүмүјү мәһз Исанын јашадығы дөврә аиддир вә Рома һөкумәтинин чармыха чәкдији јәһудинин дәфнинә иҹазә вердијини ҝөстәрир».

Тапылан дабан сүмүјүнә әсасән Исанын дирәкдә һансы формада едам олундуғу илә бағлы мүхтәлиф фикирләр мөвҹуддур. Амма тапынты бир шеји ајдын ҝөстәрди ки, едам олунан ҹинајәткарларын һамысы үмуми гәбиристанлыға атылмырды. Онларын арасында дәфн олунанлар да олурду. Ҝөрүндүјү кими, Мүгәддәс Китабда Исанын ҹәсәдинин сәрдабәјә гојулдуғу илә бағлы јазылан мәлумат доғрудур. Бу дәлил буну бир даһа тәсдиг етди.

Ән ваҹиб мәгам одур ки, Јеһова Исанын варлы инсанын сәрдабәсиндә дәфн олунаҹағыны пејғәмбәрлик етмишди вә Јеһованын сөзүнүн һәјата кечмәсинин гаршысыны һеч ким ала билмәз (Әшј. 53:9; 55:11).