1. Сүрҝүндә олан јәһудиләрин гаршысында һансы ҝөзәл имкан ачылмышды?

 ЧОХ севиндириҹи бир ан иди. Онилликләрдир ки Бабил әсарәтиндә олан исраиллиләри азад етмәк үчүн Јеһова Фарс шаһы «Курушун үрәјиндә истәк» ојатмышды. Шаһ фәрман чыхарды ки, јәһудиләр өз вәтәнләринә гајытсын вә «Исраилин Аллаһы Јеһованын Јерусәлимдәки евини јенидән тиксин» (Үзр. 1:1, 3). Неҹә дә мөһтәшәм хәбәр иди! Бу, о демәк иди ки, һәгиги ибадәт Аллаһын Өз халгына вердији дијарда јенидән бәрпа олунаҹагды.

2. Әсирликдән гајыдан јәһудиләрин илк наилијјәти нә олду?

² Ерамыздан әввәл 537-ҹи илдә әсирликдә олан јәһудиләрин бир гисми ҹәнуб падшаһлығы олан Јәһуданын пајтахтына, Јерусәлимә ҝәлиб чатды. Онлар ләнҝимәдән голларыны чирмәләјиб мәбәдин тикинтисинә башладылар. Артыг ерамыздан әввәл 536-ҹы илдә мәбәдин тәмәлини гојмушдулар!

3. Јәһудиләр һансы тәгиблә үзләшдиләр?

³ Амма онлар мәбәди бәрпа етмәјә башлајанда ҝүҹлү тәгибләрлә үзләшдиләр. «Әтраф халглар Јәһуда халгыны руһдан салмаға, әлини ишдән сојутмаға башлады» (Үзр. 4:4). Бу азмыш кими, вәзијјәт ҝетдикҹә даһа да писләшди. Ерамыздан әввәл 522-ҹи илдә Фарс шаһы дәјишди. Һакимијјәтә шаһ Артаксеркс ҝәлди *. Әлејһдарлар һакимијјәтин дәјишмәсини фүрсәт билиб, «ганун ады илә пислик» төрәдәрәк тикинтини бирдәфәлик дајандырмаға ҹәһд етдиләр (Зәб. 94:20). Онлар шаһ Артаксерксә хәбәр ҝөндәрдиләр ки, јәһудиләр она гаршы гијам галдырмаға һазырлашыр (Үзр. 4:11—16). Шаһ бу јалана инанды вә мәбәдин тикинтисини дајандырмаг әмри верди (Үзр. 4:17—23). Беләҹә, мәбәди ҹанла-башла тикмәјә башлајан  ишчиләр тикинтини дајандырдылар (Үзр. 4:24).

4. Әлејһдарлар мәбәдин тикинтисини гадаған едәндә Јеһова нә етди? (Әшија 55:11).

⁴ Өлкәдә јашајан бүтпәрәст халглар вә фарс һөкумәтиндән олан бәзи инсанлар мәбәдин тикинтисини дајандырмаг фикриндә иди. Јеһова исә бу тикинти лајиһәсини давам етдирмәк нијјәтиндә иди. Билдијимиз кими, Јеһова һәмишә Өз нијјәтини һәјата кечирир. (Әшија 55:11 ајәсини охујун.) О, Зәкәријјә адлы ҹәсарәтли бир пејғәмбәри сечди вә она сәккиз мөһтәшәм ҝөрүнтү назил етди. Зәкәријјә бу ҝөрүнтүләри јәһудиләрә данышыб онлары руһландырмалы иди. Бу үрәкләндириҹи ҝөрүнтүләр сајәсиндә јәһудиләр баша дүшдү ки, әлејһдарлардан горхмаг лазым дејил вә онлары Јеһованын ишини әзмлә давам етдирмәјә тәшвиг етди. Бу ҝөрүнтүләрин бешинҹисиндә Зәкәријјә чырагдан вә ики зејтун ағаҹы ҝөрмүшдү.

5. Бу мәгаләдә нә һагда данышаҹағыг?

⁵ Бәзән һәр биримизин руһдан дүшдүјү анлар олур. Јеһованын исраиллиләри руһландырмаг үчүн Зәкәријјәјә вердији бешинҹи ҝөрүнтүнүн бизә дә бөјүк көмәји дәјә биләр. Бу ҝөрүнтүнү баша дүшмәк тәгибләрлә үзләшәркән, һәјатымызда дәјишикликләр баш верәркән вә ја баша дүшмәдијимиз ҝөстәришләр аларкән Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт етмәјимизә ҝүҹ верәҹәк.

6. Зәкәријјә 4:1—3 ајәләриндәки чырагдан вә ики зејтун ағаҹы илә бағлы ҝөрүнтү јәһудиләри неҹә ҹәсарәтләндирди? (Үз габығындакы шәклә бахын.)

⁶ Зәкәријјә 4:1—3 ајәләрини охујун. Чырагдан вә ики зејтун ағаҹы ҝөрүнтүсү јәһудиләрә тәгибләрә бахмајараг, тикинтини давам етдирмәјә ҹәсарәт верди. Фикир вердинизсә, чырагданын јағы һеч вахт гуртармыр. Чүнки ики зејтун ағаҹындан бир касаја арамсыз олараг јағ төкүлүр, бу касадан исә јағ чырагданын һәр једди чырағына ахыр. Бу јағын сајәсиндә чыраглар фасиләсиз јаныр. Зәкәријјә сорушур: «Ағам, бунлар нә демәкдир?» Мәләк Јеһованын бу сөзләрини чатдырыр: «“Һәрб ҝүҹү илә јох, ҝүҹ-гүввә илә јох, Мәним руһумла”, — дејир ордулар Аллаһы Јеһова» (Зәк. 4:4, 6). Ағаҹлардан ахан јағ Јеһованын мүгәддәс руһуну тәмсил едирди вә онун битмәз-түкәнмәз олдуғуну ҝөстәрирди. Фарс империјасынын бүтүн ордусу Јеһованын гүдрәтли мүгәддәс руһу илә һеч мүгајисәјә ҝәлә билмәзди. Јеһованын көмәји сајәсиндә јәһудиләр һеч бир мүгавимәтә бахмајараг, мәбәдин тикинтисини баша чатдыра биләрдиләр. Бу, чох руһландырыҹы хәбәр иди! Бирҹә о лазым иди ки, јәһудиләр Јеһоваја етибар едиб, ишин башына гајытсынлар. Гадаға һәлә ҝөтүрүлмәсә дә, онлар белә дә етди.

7. Һансы дәјишиклик мәбәди тикән јәһудиләрә раһатлыг ҝәтирди?

⁷ Бундан сонра баш верән дәјишиклик мәбәди тикән јәһудиләрә хејли раһатлыг ҝәтирди. Фарс империјасыны јени шаһ, I Дара идарә етмәјә башлады. Һакимијјәтинин икинҹи илиндә, ерамыздан әввәл 520-ҹи илдә о өјрәнди ки, мәбәдин тикинтисинә гојулан гадаға ганунсуз имиш. Бундан сонра шаһ Дара ишин тамамланмасы үчүн фәрман верди (Үзр. 6:1—3). Елә бу хәбәрин өзү һамыны мат-мәәттәл гојду. Амма һәлә бу һарасы иди?! Падшаһ фәрман верди ки, әтраф халглар бәрпа ишләринә мане олмаға сон гојсунлар вә үстәлик, ишә дәстәк олмаг үчүн лазыми гәдәр пулла вә вәсаитләрлә тәмин етсинләр! (Үзр. 6:7—12). Нәтиҹәдә, јәһудиләр мәбәдин тикинтисини 4 илдән бир аз чох вахта, ерамыздан әввәл 515-ҹи илдә битирдиләр (Үзр. 6:15).

8. Нәјә ҝөрә тәгибләр заманы ҹәсур олмалысыныз?

 ⁸ Бу ҝүн дә Јеһованын хидмәтчиләри тәгибләрлә үзләшир. Мәсәлән, бәзи әразиләрдә фәалијјәтимизә гадаға гојулуб. Бу әразиләрдә јашајан мәсиһиләри «һөкмдарларын вә падшаһларын өнүнә» ҝәтирирләр вә онлар шаһидлик верирләр (Мәт. 10:17, 18). Олур ки, һакимијјәтдәки мүәјјән дәјишикликләр нәтиҹәсиндә фәалијјәтимизә мүәјјән сәрбәстлик верилир. Јахуд һансыса әдаләтли һаким елә гәрар чыхарыр ки, бу бизә азад шәкилдә ибадәт етмәјә имкан верир. Диҝәр Јеһованын Шаһидләри исә башга нөв тәгибләрлә үзләширләр. Јашадыглары өлкәдә Јеһоваја сәрбәст ибадәт едә билсәләр дә, аилә үзвләри әлләриндән ҝәләни едир ки, онлар Јеһоваја ибадәти дајандырсынлар (Мәт. 10:32—36). Чох вахт гоһумлар ҝөрәндә ки, Јеһованын Шаһидләрини јолундан дөндәрмәк үчүн етдикләри ҹәһдләр әбәсдир, мане олмаға сон гојурлар. Һәтта елә олур ки, бир заманлар гоһумуну амансызҹа тәгиб едән адам сонрадан Јеһованын шөвглү хидмәтчиси олур. Сиз дә тәгибләрлә үзләшәндә тәслим олмајын. Ҹәсур олун. Јеһова мүгәддәс руһу илә сизә сипәрдир. Буна ҝөрә дә горхмаг үчүн һеч бир сәбәбиниз јохдур!

9. Нәјә ҝөрә бәзи јәһудиләр јени мәбәдин тәмәли гојуланда кәдәрләнмишдиләр?

⁹ Јени мәбәдин тәмәли гојуланда јашлы нәсилдән олан јәһудиләрин бәзиләри ағламаға башлады (Үзр. 3:12). Онлар Сүлејман пејғәмбәрин тикдији мөһтәшәм мәбәди өз ҝөзләри илә ҝөрмүшдүләр вә буна ҝөрә дә дүшүнүрдүләр ки, әввәлки мәбәдлә мүгајисәдә јени мәбәд һеч нәдир (Һәг. 2:2, 3). Јени мәбәдин әввәлкиндән фәргләнмәси онларын писинә ҝәлирди. Амма Зәкәријјә пејғәмбәрин ҝөрдүјү ҝөрүнтү онлары овундурду. Ҝәлин ҝөрәк неҹә.

10. Мәләјин Зәкәријјә 4:8—10 ајәсиндәки сөзләри јәһудиләрә мәјуслуғун өһдәсиндән ҝәлмәјә неҹә көмәк етди?

¹⁰ Зәкәријјә 4:8—10 ајәләрини охујун. Мәләк «[јәһуди вали] Зәрубабилин әлиндә шагулу ҝөрәнләр севинәҹәк» дејәндә нәји нәзәрдә тутурду? Шагул сәтһин шагулилијини, дүзлүјүнү јохламаг үчүн истифадә олунан аләтдир. Бу сөзләрлә мәләк Аллаһын халгыны әмин едирди ки, бәзиләринин ҝөзүндә мәбәд садә ҝөрүнсә дә, онун тикинтиси баша чатаҹаг вә Јеһованын нормаларына там ҹаваб верәҹәк.  Бу мәбәддән Јеһова разы идисә, јәһудиләр нијә разы олмамалы иди?! Јеһова үчүн өнәмли олан бу јени мәбәддә јәһудиләрин Онун гајда-ганунларына ујғун ибадәт етмәси иди. Диггәтләрини Јеһоваја мәгбул шәкилдә ибадәт етмәјә вә Онун разылығыны газанмаға ҹәмләмәк јәһудиләрә севинҹләрини бәрпа етмәјә көмәк едәҹәкди.

11. Бәзи Јеһованын хидмәтчиләринә нә чәтин ҝәлир?

¹¹ Чохларымыза дәјишиклијә ујғунлашмаг чәтиндир. Узун илләр хүсуси тамвахтлы хидмәтдә олан бәзи мәсиһиләрин тәјинаты дәјишиб. Бәзиләри јаша долдуглары үчүн севдикләри тәјинаты дајандырмалы олублар. Һәјатымызда белә дәјишикликләр баш верәндә мәјус олмағымыз тәбиидир. Бәлкә дә, әввәл-әввәл верилән гәрарын сәбәбини там баша дүшмүрүк, бәлкә дә, онунла разы дејилик, јахуд әввәлки ҝүнләримиз үчүн дарыхырыг вә ја дүшүнүрүк ки, инди Јеһова үчүн даһа аз иш ҝөрүрүк (Мәс. 24:10). Зәҝәријјөнин ҝөрүнтүсү Јеһованын јолунда бундан сонра да әлимиздән ҝәләни етмәјә неҹә көмәк едә биләр?

12. Зәкәријјәнин ҝөрүнтүсү һәјатымызда баш верән дәјишикликләрә бахмајараг, севинҹимизи горумаға неҹә көмәк едә биләр?

¹² Вәзијјәтә Јеһованын ҝөзү илә баханда дәјишиклијә ујғунлашмаг даһа асан олур. Бу ҝүн Јеһова мөһтәшәм ишләр ҝөрүр вә бизим Онун әмәкдашы олмаг кими мүстәсна имканымыз вар (1 Кор. 3:9). Тәјинатларымыз дәјишә биләр, амма Јеһованын бизә олан мәһәббәти һеч вахт дәјишмир. Буна ҝөрә дә тәшкилатдакы дәјишиклик сизә дә тәсир едәндә «нә үчүн?», «нијә?» кими суалларла өзүнүзү јүкләмәјин. Әввәлки ҝүнләрин хиффәтини чәкмәкдәнсә, дуа едиб бу дәјишиклијин мүсбәт тәрәфләрини ҝөрмәјә чалышын (Ваиз 7:10). Диггәтинизи даһа едә билмәдијиниз шејләрә ҹәмләмәјин, едә биләҹәјиниз шејләр һагда дүшүнүн. Зәкәријјәнин ҝөрүнтүсү мүсбәт әһвали-руһијјәни горумағын ваҹиблијини ҝөстәрир. Бунун сајәсиндә вәзијјәтимиз дәјишсә дә, Јеһоваја сәдагәтлә вә севинҹлә хидмәт етмәјә давам едәҹәјик.

13. Нәјә ҝөрә бәзи исраиллиләр дүшүнә биләрди ки, мәбәдин тикинтисинә башламаг ағыллы гәрар дејил?

¹³ Мәбәдин тикинтиси гадаған олунмушду. Буна бахмајараг, Јеһованын рәһбәрлик етмәк үчүн тәјин етдији ики нәфәр, баш каһин Јешу (Јушә) вә вали Зәрубабил  Аллаһын евини тикмәјә башладылар (Үзр. 5:1, 2). Кимләрсә бу гәрарын јанлыш олдуғуну дүшүнә биләрди. Чүнки мәбәдин тикинтисини дүшмәнләрдән ҝизләтмәк мүмкүн дејилди. Онлар исә һәр имкандан истифадә едиб, бу ишә мане олаҹагдылар. Јешу вә Зәрубабил архајын олмалы идиләр ки, Јеһова онлара дајаг олаҹаг. Јеһова да онлары буна архајын етди. Ҝәлин ҝөрәк неҹә.

14. Зәкәријјә 4:12, 14 ајәләринә әсасән, Јеһова баш каһин Јешуну вә вали Зәрубабили нәјә архајын етмишди?

¹⁴ Зәкәријјә 4:12, 14 ајәләрини охујун. Ҝөрүнтүнүн бу һиссәсиндә мәләк Јеһованын садиг хидмәтчисинә ачыглајыр ки, ики зејтун ағаҹы «ики мәсһ олунмушу», јәни Јешу илә Зәрубабили тәмсил едир. Онлар мәҹази мәнада «Худавәнди-аләмин јанында» дурмушдулар. Бу, чох бөјүк шәрәф иди! Јеһованын онлара етибар етдијини ҝөстәрирди. Демәли, исраиллиләр дә онларын вердији бүтүн гәрарлара етибар етмәли идиләр. Чүнки исраиллиләрә рәһбәрлик етмәк үчүн бу ики нәфәри Јеһова сечмишди.

15. Јеһованын Кәламы васитәсилә вердији ҝөстәришләрә һөрмәт етдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик?

¹⁵ Бу ҝүн дә Јеһова халгына јол ҝөстәрир вә буну Кәламы васитәсилә едир. Орада јазылан мүгәддәс кәлмәләрдән Јеһоваја мәгбул шәкилдә ибадәт етмәји өјрәнирик. Јеһованын Кәламы васитәсилә вердији рәһбәрлијә һөрмәт етдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик? Ону диггәтлә охумагла вә баша дүшмәјә вахт ајырмагла. Өзүмүзә нөвбәти суаллары верә биләрик: «Мән Мүгәддәс Китабы вә ја нәшрләримизи охујанда дајаныб, онларын үзәриндә дүшүнүрәм? Мүгәддәс Китабдакы гәлиз һәгигәтләрин мәнасыны баша дүшмәк үчүн ахтарыш апарырам? Јохса бу фикирләри өтәри охујуб кечирәм?» (2 Бут. 3:16). Әҝәр Јеһованын бизә нә өјрәтдијини баша дүшмәк үчүн вахт ајырсаг, онда Онун вердији ҝөстәришә ујғун давранаҹағыг вә тәблиғ ишини баша чатдыраҹағыг (1 Тим. 4:15, 16).

16. Садиг вә ағыллы нөкәрин ҝөстәришләрини там баша дүшмәсәк дә, онлара риајәт етмәјә бизә нә көмәк едә биләр?

¹⁶ Бу ҝүн Јеһова бизә һәмчинин «садиг вә ағыллы нөкәр» васитәсилә ҝөстәришләр верир (Мәт. 24:45). Ола биләр ки, садиг нөкәрин вердији ҝөстәришләри бәзән там баша дүшмәјәк. Мәсәлән, ола билсин, тәбии фәлакәтә һазырлашмаг үчүн бизә конкрет ҝөстәришләр верилсин. Лакин биз дүшүнүрүк ки, чәтин ки бизим әразимиздә белә фәлакәт баш версин.  Јахуд бизә елә ҝәлә биләр ки, садиг нөкәр пандемија дөврүндә һәдсиз еһтијатла давраныр. Алдығымыз ҝөстәришләр бизә ағлабатан ҝәлмәјәндә нә етмәлијик? Исраиллиләри јадымыза сала биләрик. Онлар Јеһованын Јешу вә Зәрубабил васитәсилә вердији ҝөстәришә ујғун давранмағын хејрини ҝөрдүләр. Һәмчинин Мүгәддәс Китабдан охудуғумуз диҝәр һадисәләр һагда дүшүнә биләрик. Олуб ки, инсан бахышы илә ағлабатан ҝөрүнмәјән һансыса ҝөстәриш һәјатлары хилас едиб (Һак. 7:7; 8:10).

17. Чырагдан вә ики зејтун ағаҹы илә бағлы ҝөрүнтү јәһудиләрә неҹә тәсир етди?

¹⁷ Зәкәријјәнин ҝөрдүјү бешинҹи ҝөрүнтү гыса олса да, јәһудиләрә јени нәфәс верди. Ишләринә вә ибадәтләринә мүнасибәтләрини дәјишди. Онлар Зәкәријјәнин ҝөрүнтүдә ҝөрдүјүнә ујғун давранмаға башлајанда Јеһованын дәстәјини вә онлара истигамәт вердијини һисс етдиләр. Јеһова онлара гүдрәтли мүгәддәс руһу илә ишләрини давам етдирмәјә вә јенидән севинҹ дујмаға көмәк етди (Үзр. 6:16).

18. Зәкәријјәнин ҝөрүнтүсү һәјатыныза неҹә тәсир едә биләр?

¹⁸ Зәкәријјәнин чырагдан вә ики зејтун ағаҹы илә бағлы ҝөрдүјү ҝөрүнтү бизим үчүн бөјүк әһәмијјәт дашыјыр. Өјрәндик ки, бу ҝөрүнтү бизә тәгибләрә дөзмәјә ҝүҹ верә биләр, дәјишикликләрә бахмајараг, севинҹ һиссини горумаға көмәк едә биләр вә көмәк едә биләр ки, баша дүшмәдијимиз ҝөстәриши аланда буна етибар едиб әмәл едәк. Демәли, һәјатынызда һансыса чәтинлик баш верәндә нә етмәлисиниз? Әввәла, Зәкәријјәнин ҝөрдүјүнү, Јеһованын Өз халгынын гејдинә галдығыны ҝөрүн. Сонра исә ҝөрдүјүнүзә ујғун давранын: Јеһоваја етибар един вә бүтүн гәлбинизлә Она ибадәтинизи давам етдирин (Мәт. 22:37). Онда Јеһова сизә әбәдијјәт боју Она севинҹлә хидмәт етмәјинизә көмәк едәҹәк (Кол. 1:10, 11).