ИНСАН БӘНЗӘРСИЗДИР: ЈАЗЫ ЈАЗЫР, ШӘКИЛ ЧӘКИР, НӘСӘ ЈАРАДЫР, ДҮШҮНҮР. Даима һәјатын мәнасыны ахтарыр, каинатын, бәшәријјәтин неҹә вә нә үчүн јарандығыны, ону ҝәләҹәкдә нәләрин ҝөзләдијини билмәк истәјир.

Бәзиләри фикирләшир ки, бунларын ҹавабыны тапмаг мүмкүн дејил. Бир башгалары исә һәјатын кортәбии шәкилдә, тәкамүл нәтиҹәсиндә јарандығына инандығы үчүн бу кими суаллары мәнасыз ҝөрүр. Тарих вә биолоҝија үзрә профессор Уилјам Провајн дејир: «Һеч бир илаһ јохдур, һеч бир мәгсәд јохдур... Әхлаг үчүн һеч бир мүтләг әсас јохдур, һәјатын һеч бир мүтләг мәнасы јохдур».

Бәзи инсанлар исә бу кими фикирләри дүзҝүн һесаб етмир. Онлар каинатын дәгиг, ријази ганунлара табе олдуғуну ҝөрүрләр. Инсанларын тәглид етмәјә чалышдығы тәбиәтдәки валеһедиҹи гурулушлара һејрандырлар вә һәр ҝүн әмин олурлар ки, мүрәккәб, јүксәк функсијалы дизајнлар али зәкаја ишарә едир.

Бүтүн бунлар бәзи тәкамүлчүләри өз мөвгеләрини нәзәрдән кечирмәјә тәшвиг едиб. Ики нәфәрин нүмунәсинә бахаг.

НЕЈРОҸӘРРАҺ ДР. АЛЕКСЕЈ МАРНОВ. О дејир: «Охудуғум тәһсил оҹагларында атеизм вә тәкамүл тәдрис олунурду. Аллаһын варлығына инанан һәр кәс савадсыз һесаб едилирди». Лакин 1990-ҹы илләрдә Марнов мүнасибәтини дәјишир.

О дејир: «Һәмишә һәр шејдә мәнтиг ахтармышам, о ҹүмләдән инсан бејнинин гурулушунда. Бу мүкәммәл орган, јериндә олараг, каинатын ән мүрәккәб структуру адландырылыр. Дүшүнүрдүм: “Јәни бејин елм вә баҹарыға јијәләниб сонра да өлмәкдән өтрүдүр?” Бу, чох әсассыз вә мәнтигсиз ҝөрүнүрдү. “Бәс онда биз нијә мөвҹудуг, һәјатын мәнасы нәдир?” Бу һагда ҹидди дүшүнүб-дашындыгдан сонра гәнаәтә ҝәлдим ки, мүтләг бир Јарадан олмалыдыр».

Һәјатын мәнасыны тапмаг јолунда ахтарышлары Марнову Мүгәддәс Китабы арашдырмаға ҝәтириб чыхарыр. Онун һәјат јолдашы да атеист иди вә һәким ишләјирди. Бир мүддәтдән сонра Марновун Мүгәддәс Китабы арашдырмасынын јанлыш олдуғуну сүбут етмәк үчүн о да китабы охумаға башлајыр. Һал-һазырда онларын һәр икиси Аллаһын мөвҹудлуғуна инаныр вә Онун бәшәријјәтлә бағлы нијјәтини дәрк едир.

ПЛАЗМА ҮЗРӘ АЛИМ ДР. ҺУАБИ ЈИН. Физика саһәсиндә чалышан Һуаби Јин узун илләр плазма үзрә тәдгигат апарыб. Маддәнин дөрдүнҹү һалы һесаб олунан плазма (ҝүнәшдә олдуғу кими) әсасән електронлардан вә мүсбәт ионлардан ибарәтдир.

Һуаби Јин дејир: «Биз алимләр тәбиәт һадисәләрини өјрәнәндә һәмишә јүксәк дәрәҹәдә низам мүшаһидә едирик. Бу ҹүр низам исә дәгиг ганунларын нәтиҹәсиндә мүмкүндүр. Фикирләширдим: “Бәс бу ганунлары ким тәјин едиб? Ади бир оҹаға ҹидди нәзарәт етмәк лазым олдуғу һалда, ҝөрәсән, ҝүнәшин енержисини тәнзимләјән ганунлары ким тәсис едиб?” Бир мүддәт сонра белә гәнаәтә ҝәлдим ки, Мүгәддәс Китабын илк ајәсиндә јазылан “башланғыҹда Аллаһ ҝөјү вә јери јаратды” сөзләри бу суаллара ән мәнтигли ҹавабдыр» (Јарадылыш 1:1).

Әлбәттә ки, елм «неҹә?» суалларынын чохуна ајдынлыг ҝәтирир. Мисал үчүн: «Бејин һүҹејрәләри неҹә ишләјир?», «Ҝүнәш истилик вә ишығы неҹә јајыр?» Алексеј Марновун вә Һуаби Јинин өјрәндији кими, Мүгәддәс Китаб даһа ваҹиб олан «нијә, нә үчүн?» суалларына ҹаваб верир. Мисал үчүн, орада каинатын, каинатдакы ганунларын, бәшәријјәтин нијә мөвҹуд олмасы илә бағлы суаллара ајдын ҹаваблар вар.

Мүгәддәс Китабда Јер күрәси барәдә дејилир: «Халиг ону бош јерә дејил, јашајыш үчүн [јарадыб]» (Әшија 45:18). Бәли, Аллаһ јери мүәјјән мәрамла јарадыб. Нөвбәти мәгаләдә ҝөрәҹәјик ки, бу мәрам бизим ҝәләҹәјә үмидимизлә сых бағлыдыр.