1, 2. Алдығымыз тәрбијә вә әтраф мүһит бизә неҹә тәсир едир?

АЛДЫҒЫМЫЗ тәрбијә вә әтраф мүһит һәр биримизә ҝүҹлү тәсир едир. Биз мүәјјән тәрздә ҝејинир, мүәјјән тәрздә давраныр вә мүәјјән јемәкләри хошлајырыг. Нә үчүн? Сәбәб, мүәјјән мәнада, әтрафымыздакы инсанларын вә јашадығымыз мүһитин тәсиридир.

² Лакин һәјатда ҝејим вә гида сечиминдән даһа ваҹиб шејләр вар. Мисал үчүн, ушаглыгдан бизә бәзи шејләрин дүзҝүн вә мүнасиб олдуғу, бәзи шејләрин исә јанлыш вә јолверилмәз олдуғу ашыланыр. Бу кими бир чох шејләр шәхси мәсәләдир вә инсандан инсана дәјишир. Етдијимиз сечимләрә һәмчинин виҹданымызын да тәсири вар. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, чох вахт «диҝәр милләтләрә аид инсанлар Ганунун тәләбләринә сөвги-тәбии әмәл [едир]» (Ром. 2:14). Бәс бу о демәкдирми ки, Аллаһын ганунунда конкрет ҝөстәриш јохдурса, биз өјрәдилдијимиз нормалара вә ја јашадығымыз әразинин адәт-әнәнәләринә ујғун һәрәкәт едә биләрик?

3. Һансы ики сәбәбә ҝөрә мәсиһчиләр дүнјанын гајда-ганунуна вә әһвал-руһијјәсинә ујғун һәрәкәт етмирләр?

³ Мәсиһчиләрин нә үчүн белә давранмамаларынын, ән азы, ики ваҹиб сәбәби вар. Биринҹиси, Мүгәддәс Китаб бизә хәбәрдарлыг едир: «Јол вар ки, инсанын гаршысында дүз ҝөрүнүр, амма сону өлүмдүр» (Сүл. мәс. 16:25). Гејри-камил тәбиәтимиз уҹбатындан биз инсанлар атдығымыз аддымларын мүвәффәгијјәтли олмасы үчүн нә етмәли олдуғумузу там мүәјјән етмәк игтидарында дејилик (Сүл. мәс. 28:26; Јер. 10:23). Икинҹиси, Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, дүнјанын әһвал-руһијјәси вә гајда-гануну мәһз «бу дөврүн аллаһы» олан Шејтанын тәсири алтындадыр (2 Кор. 4:4; 1 Јәһ. 5:19). Буна ҝөрә дә Јеһованын хејир-дуасыны вә рәғбәтини газанмаг истәјириксә, Ромалылара 12:2 ајәсиндәки хәбәрдарлыға диггәт јетирмәлијик. (Ајәни оху.)

4. Бу мәгаләдә нәләри мүзакирә едәҹәјик?

⁴ Ромалылара 12:2 ајәсиндә бәзи диггәтәлајиг мәгамлар вар. 1) Биз нә үчүн бүсбүтүн дәјишмәлијик?  2) Бүсбүтүн дәјишмәк өзүнә нәји дахил едир? 3) Бүсбүтүн дәјишмәк үчүн нә едә биләрик? Ҝәлин бу суаллары мүзакирә едәк.

5. Павел Ромалылара 12:2 ајәсиндәки сөзләри кимләрә үнванламышды?

⁵ Һәвари Павел ромалылара мәктубуну иманда олмајан инсанлара вә ја үмуми халга јох, мәсһ олунмуш һәмиманлыларына үнванламышды (Ром. 1:7). Павел онлары бүсбүтүн дәјишмәјә вә «индән белә бу зәманәјә [ујғунлашмамаға]» тәшвиг едирди. Ерамызын тәхминән 56-ҹы илиндә Ромада јашајан мәсиһчиләрин ујғунлашмамалы олдуглары «зәманә» өзүнә ромалылара хас олан гајда-ганунлары, адәт-әнәнәләри, давраныш вә һәјат тәрзини дахил едирди. Павелин истифадә етдији «индән белә» ифадәси ону ҝөстәрир ки, онлардан бәзиләри һәлә дә јашадыглары зәманәнин тәсири алтында идиләр. Бәс јашадыглары систем баҹы-гардашларымыза неҹә тәсир ҝөстәрирди?

6, 7. Павелин ҝүнләриндә Ромада олан һансы сосиал вә дини вәзијјәт мәсиһчиләр үчүн сынаг иди?

⁶ Бу ҝүн Ромаја сәјаһәт едән туристләр орада, адәтән, мәбәдләрин, мәгбәрәләрин, абидәләрин, ареналарын, театрларын вә диҝәр јерләрин галыгларыны ҝөрүрләр. Онлардан бәзиләри биринҹи әсрә аиддир. Кечмишин бу изләри гәдим Ромада сосиал вә дини вәзијјәтин нә јердә олдуғундан хәбәр верир. Биз һәмчинин тарих китабларындан гладиатор дөјүшләри, араба јарышлары, о ҹүмләдән бәзиләри әдәбсиз олан мүхтәлиф мөвзуларда пјесләр вә мусигили тамашалар һагда охујуруг. Бундан әлавә, Рома инсанлара чохлу ҝәлир әлдә етмәк имканы ачан варлы тиҹарәт шәһәри иди (Ром. 6:21; 1 Пет. 4:3, 4).

⁷ Ромалыларын чохлу мәбәдләри вә аллаһлары олмасына бахмајараг, онлар ибадәт етдикләри аллаһлара бағлы халг дејилди. Онлар үчүн дин ад ҝүнләриндә, тојларда вә матәмләрдә иҹра едилән вә ҝүндәлик һәјатларынын бир һиссәси олан ајин вә мәрасимләрдән ибарәт иди. Тәсәввүр едә биләрсән, Ромадакы мәсиһчиләр үчүн бүтүн бунлар нә гәдәр чәтинлик төрәдирди. Бу мәсиһчиләрдән бир чохларынын кечмиши белә олуб, буна ҝөрә дә, ҝөрүнүр, онлар әсил мәсиһчи олмаг үчүн бүсбүтүн дәјишмәли идиләр вә бу, онлар вәфтиз олан ҝүн дәрһал баш вермирди.

8. Бу ҝүн дүнја мәсиһчиләр үчүн неҹә тәһлүкә сачыр?

⁸ О дөврдә олдуғу кими, бу ҝүн дә дүнја мәсиһчиләр үчүн тәһлүкә сачыр. Бу нә үчүн беләдир? Чүнки бу дүнјанын руһу өзүнү мүхтәлиф ҹүр бүрузә верир. (Ефеслиләрә 2:2, 3; 1 Јәһја 2:16 ајәләрини оху.) Дүнјанын истәкләри, дүшүнҹәләри, дәјәрләри вә әхлаг нормалары ҝүнү ҝүндән писләшир вә биз дүнјанын тәсири алтына дүшмәк тәһлүкәси илә үз-үзәјик. Буна ҝөрә дә, «индән белә бу зәманәјә [ујғунлашмамаг]» вә «бүсбүтүн [дәјишмәклә]» бағлы Аллаһын вердији хәбәрдарлыға диггәт јетирмәк үчүн кифајәт гәдәр әсасымыз вар. Бәс биз нә етмәлијик?

⁹ Инсан Мүгәддәс Китаб һәгигәтләрини арашдырдыгҹа вә онлары тәтбиг етдикҹә руһән инкишаф едир. Һәмин инсан өјрәндикләринә әсасән һәјатында дәјишикликләр едир. О, јалан динин адәт-әнәнәләриндән узаглашыр вә хасијјәтиндәки хошаҝәлмәз ҹәһәтләрдән әл чәкәрәк бир мәсиһчи кими формалашыр (Ефес. 4:22—24). Биз севинирик ки, һәр ил јүз минләрлә инсан руһән инкишаф едәрәк өзүнү Јеһова Аллаһа һәср едир вә вәфтиз олунур. Сөзсүз ки, бу, Јеһованын үрәјини севиндирир (Сүл. мәс. 27:11). Анҹаг ҝәлин ҝөрәк бу дәјишикликләр кифајәтдирми?

10. Инсанын бүсбүтүн дәјишмәси илә дүзәлмәси арасында һансы фәрг вар?

¹⁰ Әслиндә, бүсбүтүн дәјишмәјә руһән инкишаф етмәкдән вә хасијјәтини дүзәлтмәкдән даһа чох шеј дахилдир. Мәсәлән, ола биләр, һәр һансы мәһсулун үстүндәки етикет вә ја кағыз «јениләнсин», анҹаг ичиндәки мәһсул исә ејни олараг галсын. Јахуд да елә ола биләр ки, мәһсулун тәркибинә јени бир шеј әлавә едилсин вә даһа ҹәлбедиҹи шәкилдә габлашдырылсын. «Вајнын изаһлы лүғәтиндә» «бүсбүтүн дәјишмәк» ифадәси барәдә дејилир: «Ром[алылара] 12:2 ајәсиндәки сөзләрә әсасән, бу әсрдә [јәни зәманәдә] әшјаларын үздән дәјишмәси илә Мүгәддәс Руһун ҝүҹү сајәсиндә дүшүнҹәнин бүсбүтүн дәјишмәси арасында бөјүк фәрг вар». Буна ҝөрә дә мәсиһчинин бүсбүтүн дәјишмәси садәҹә пис вәрдишләри, налајиг данышығы вә әхлагсыз һәрәкәтләри тәрҝитмәси илә битмир. Һәтта Мүгәддәс Китаб биликләри олмајан бәзи инсанлар белә бу кими шејләрдән мүәјјән мәнада узаг дурмаға чалышырлар. Бәс онда мәсиһчиләрин бүсбүтүн дәјишмәси нә демәкдир?

11. Павелин сөзләринә әсасән, бүсбүтүн дәјишмәк неҹә мүмкүндүр?

¹¹ «Ағлынызы јениләшдирәрәк бүсбүтүн дәјишин», — дејә Павел јазмышды. Бурада «ағыл» сөзү алтында дүшүнмә габилијјәти нәзәрдә тутулур. Анҹаг Мүгәддәс Китабда истифадә олунан бу сөз бизим дүшүнҹә тәрзимизи, әһвал-руһијјәмизи вә зеһнимизи өзүнә дахил едир. Павел ромалылара мәктубунун әввәлиндә «позғун әглә» малик олан инсанлардан бәһс едир. Бу ҹүр инсанлар «әјриликлә, ҝүнаһла, тамаһкарлыгла, писликлә долудур; онлар пахыллыг, гатиллик, чәкишмә, һијлә» вә саирә кими зәрәрли вәрдишләрлә мәшғулдурлар (Ром. 1:28—31). Инди биз Павелин бу ҹүр мүһитдә бөјүјән вә сонрадан Аллаһын хидмәтчиси олан инсанлары нәјә ҝөрә бүсбүтүн дәјишмәјә вә ағылларыны јениләшдирмәјә тәшвиг етдијини баша дүшә биләрик.

12. Бу ҝүн инсанларын дүшүнҹә тәрзи неҹәдир вә нәјә ҝөрә бу ҹүр әһвал-руһијјә мәсиһчиләр үчүн тәһлүкәлидир?

¹² Тәәссүфләр олсун ки, бу ҝүн бизим дә әһатәмиздә Павелин тәсвир етдији кими инсанлар вар. Ҝөрүнүр, онлар дүшүнүрләр ки, мүәјјән норма вә стандартлара ујғун јашамаг артыг дәбдән дүшүб  вә ја фанатикликдир. Бир чох мүәллим вә валидејнләр сәрбәстлијә үстүнлүк верирләр. Онларын фикринҹә, һәр шеј нисбидир, мүтләг һеч нә јохдур. Һәтта диндар олдугларыны иддиа едәнләрин әксәријјәти дүшүнүр ки, доғру һесаб етдикләри ишләри ҝөрмәкдә сәрбәсдирләр вә бу мәсәләдә Аллаһын ҝөстәриш вә әмрләринә табе олмаға борҹлу дејилләр (Мәз. 14:1). Бу ҹүр әһвал-руһијјә мәсиһчиләр үчүн әсил тәһлүкә ола биләр. Әҝәр мәсиһчи еһтијатлы олмаса, бу кими дүшүнҹә тәрзи теократик ишләрә олан мүнасибәтинә тәсир ҝөстәрә биләр. О, јығынҹагла ајаглашмаг истәмәјә, һәтта үрәјинҹә олмајан һәр шејә ҝөрә шикајәтләнә биләр. Јахуд о, әјләнҹәјә, Интернетдән истифадә етмәјә, али тәһсил алмаға даир Мүгәддәс Китаба әсасән верилән мәсләһәтләрлә там разылашмаја биләр.

13. Нәјә ҝөрә өзүмүзә дүрүстҹәсинә гијмәт вермәлијик?

¹³ Беләликлә, бу зәманәјә ујғунлашмамаг үчүн, јәни артыг дүнјанын бизи формалашдырмамасы үчүн дахили әһвал-руһијјәмизә, һиссләримизә, мәгсәдләримизә вә дәјәрләримизә дүрүстҹәсинә гијмәт вермәлијик. Бу кими шејләри башгалары сезмәјә, һәтта биздә һәр шејин әла алындығыны дејә биләрләр. Анҹаг Мүгәддәс Китабдан өјрәндикләримизин бизи бүсбүтүн дәјишмәсинә, һәгигәтән дә, јол вериб-вермәдијимизи јалныз биз өзүмүз билирик. (Јагуб 1:23—25 ајәләрини оху.)

14. Лазыми дәјишикликләр етмәкдә бизә нә көмәк едә биләр?

¹⁴ Бүсбүтүн дәјишмәк үчүн биз үрәјимизи, јәни дахили варлығымызы дәјишмәлијик. Бунда бизә нә көмәк едә биләр? Мүгәддәс Китабдан Јеһованын биздән нә тәләб етдијини өјрәнәндә онлара неҹә һај вермәјимиз үрәјимиздәкиләри ашкара чыхарыр вә Аллаһын камил ирадәсинә мүвафиг олмаг үчүн һансы дәјишикликләр етмәли олдуғумузу ҝөрмәјә көмәк едир (Ром. 12:2; Ибр. 4:12).

15. Јеһованын формалашдырмасы сајәсиндә биздә һансы дәјишикликләр баш верә биләр?

¹⁵ Јешаја 64:8 ајәсини оху. Јешаја пејғәмбәрин истифадә етдији әјани нүмунә бизә ваҹиб дәрс верир. Һансы мәнада Дулусчумуз олан Јеһова бизи бир ҝил кими формалашдырыр? Әлбәттә, Јеһова бизи физики ҹәһәтдән дәјишәрәк ҝөзәл хариҹи ҝөрүнүш вә ја гәдди-гамәт вермир. О, бизи физики јох, руһани ҹәһәтдән формалашдырыр. Әҝәр Онун бизи формалашдырмасына јол версәк, биз дахилән, јәни руһән бүсбүтүн дәјишәҹәјик. Дүнјанын тәсирини дәф етмәк үчүн бизә мәһз бу лазымдыр. Бәс Јеһова бизи неҹә формалашдырыр?

16, 17. а) Кејфијјәтли сахсы габ дүзәлтмәк үчүн дулусчунун ҝилдән неҹә истифадә етдијини тәсвир ет. б) Јеһованын ҝөзүндә гијмәтли инсан олмаг үчүн бүсбүтүн дәјишмәкдә Аллаһын Кәламы бизә неҹә көмәк едир?

¹⁶ Кејфијјәтли сахсы габ дүзәлтмәк үчүн дулусчу кејфијјәтли ҝилдән истифадә едир. Анҹаг ҝилә форма вермәмишдән габаг ики шеј етмәк тәләб олунур. Биринҹиси, ҝил су әлавә едилир ки, кәнар ҹисимләрдән — ағаҹ көкләриндән, чөр-чөпдән вә дашлардан тәмизләнсин. Сонра ҝили лазыми гәдәр су илә јоғурмаг вә үзәриндә елә ишләмәк лазымдыр ки, сонра формасыны итирмәсин.

¹⁷ Фикир верин ки, дулусчу судан һәм ҝили тәмизләмәк, һәм дә ишләмәк асан олсун дејә еластик вәзијјәтә ҝәтирмәк үчүн истифадә едир. Сонра ондан истәдији габы, һәтта ән зәриф габы белә дүзәлдә биләр. Аллаһын Кәламынын һәјатымызда ејни ролу ојнадығыны ҝөрүрүкмү? Бу, бизә Аллаһы танымамышдан әввәл малик олдуғумуз дүшүнҹә тәрзиндән азад олмаға вә Онун ҝөзүндә гијмәтли инсан чеврилмәјә көмәк едир (Ефес. 5:26). Биз дәфәләрлә Мүгәддәс Китабы һәр ҝүн охумаға вә Аллаһын Кәламынын арашдырылдығы мәсиһчи јығынҹагларында мүнтәзәм иштирак  етмәјә тәшвиг олунмушуг. Бәс биз бунлара нә үчүн тәшвиг олунуруг? Чүнки белә етмәклә Јеһованын бизи формалашдырмасына јол веририк (Мәз. 1:2; Һәв. иш. 17:11; Ибр. 10:24, 25).

18. а) Аллаһын Кәламынын бизә тәсир етмәсини вә бүсбүтүн дәјишмәсини истәјириксә, онун үзәриндә дәриндән дүшүнмәк нә үчүн ваҹибдир? б) Һансы суалларын бизә көмәји дәјә биләр?

¹⁸ Аллаһын Кәламынын бизи бүсбүтүн дәјишмәси үчүн ону һәр ҝүн охумаг вә арашдырмаг садәҹә башланғыҹдыр. Белә баханда, бир чох инсанлар Мүгәддәс Китабы вахташыры охујур вә орада дејиләнләрлә аз-чох танышдырлар. Чох еһтимал ки, хидмәтдә бу ҹүр инсанлара раст ҝәлмисән. Бәзиләри һәтта Мүгәддәс Китабдан охудуглары парчалары әзбәр даныша биләрләр *. Анҹаг бу, онларын дүшүнҹә вә һәјат тәрзинә бир о гәдәр дә тәсир етмәјә биләр. Нәјә ҝөрә? Чүнки Аллаһын Кәламынын инсана тәсир етмәси вә ону бүсбүтүн дәјишмәси үчүн о, Кәламын үрәјинә тәсир етмәсинә јол вемәлидир (Галат. 6:6). Бу сәбәбдән, биз өјрәндикләримизин үзәриндә дүшүнмәјә вахт ајырмалыјыг. Јахшы оларды ки, өзүмүздән сорушаг: «Охудугларымын садәҹә дини тәлим олмадығына әминәмми? Бунун һәгигәт олдуғуну анлајыраммы? Бундан башга, өјрәндикләримдән өзүмә нә исә ҝөтүрүрәм, јохса јалныз башгаларына өјрәдә биләҹәјим тәлим кими бахырам? Јеһованын шәхсән мәнимлә сөһбәт етдијини һисс едирәмми?» Бу ҹүр суалларын үзәриндә дәриндән дүшүнмәк Јеһова илә мүнасибәтләримизи вә Она олан мәһәббәтимиз ҝет-ҝедә мөһкәмләнәҹәк. Өјрәндикләримиз үрәјимизә тәсир едәндә исә биз һәјатымызда Аллаһы севиндирән дәјишикликләр етмәјә тәшвиг олунаҹағыг (Сүл. мәс. 4:23; Лука 6:45).

19, 20. Мүгәддәс Китабын һансы мәсләһәтини тәтбиг етмәк бизә фајда ҝәтирәҹәк?

¹⁹ Мүнтәзәм олараг Аллаһын Кәламыны охумаг вә үзәриндә дүшүнмәк артыг мүәјјән мәнада башладығымыз дәјишиклији давам етдирмәјә тәшвиг едәҹәк: «Көһнә шәхсијјәти вә онун әмәлләрини әјниниздән чыхарын, дәгиг билик сајәсиндә јениләшән... шәхсијјәти ҝејинин» (Колос. 3:9, 10). Бәли, биз Аллаһын Кәламыны там баша дүшә вә она ујғун јашаја биләрик. Нәтиҹәдә, биздә јаранан јени мәсиһчи мәнлији Шејтанын тәләләринә гаршы дурмагда бизә көмәк едәҹәк.

²⁰ «Итаәткар ушаглар кими олун... дахилиниздә һөкм сүрмүш истәкләринизә ујмајын... һәр бир ишиниздә мүгәддәс олун», — дејә һәвари Петер бизә хәбәрдарлыг едир (1 Пет. 1:14, 15). Нөвбәти мәгаләдән ҝөрәҹәјик ки, кечмиш дүшүнҹә тәрзимизи вә әһвал-руһијјәмизи кәнара гојмаг үчүн әлимиздән ҝәләни етмәклә вә бүсбүтүн дәјишмәклә Јеһовадан хејир-дуалар алаҹағыг.