Контентә кеч

11 ИЈУН 2014–ҸҮ ИЛ
Türkiye

Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәси әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән дөрд Түркијә вәтәндашынын леһинә гәрар вериб

Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәси әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән дөрд Түркијә вәтәндашынын леһинә гәрар вериб

2014-ҹү ил 3 ијун тарихиндә Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәси јекдилликлә гәрар вериб ки, Түркијә дөвләти әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән дөрд Јеһованын Шаһидини — Чағлар Булду, Барыш Ҝөрмез, Ерсин Өлҝүн вә Невзат Умдуну мәһкум едәрәк Авропа Конвенсијасыны * позуб. АИҺМ-ин гәрарында дејилир: «Конвенсијанын 9-ҹу маддәсинә әсасән, иддиачылара гаршы ҝөрүлән тәдбирләр демократик ҹәмијјәтдә јолверилмәздир».

Бу дөрд Јеһованын Шаһиди 2008-ҹи ил 17 март тарихиндә Түркијә дөвләти илә бағлы («Булду вә башгалары Түркијәјә гаршы») АИҺМ-ә шикајәт әризәси тәгдим етмишди. Онлар иддиа етмишдиләр ки, Түркијә дөвләти һәрби хидмәтдән имтина етдикләри үчүн дәфәләрлә онлары мәһкәмәјә вермәклә вә һәбс етмәклә онларын дин азадлығы һүгугуну позуб. Үмумиликдә, онлар 30 дәфәдән чох һәрби хидмәтә чағырылмыш вә алты илдән артыг мүлки вә һәрби ҹәзачәкмә мүәссисәләриндә сахланылмышлар.

АИҺМ-ин гәрарында дејилир: «Јеһованын Шаһиди олан иддиачыларын виҹданларына ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина етмәләринин сәбәби, шүбһәсиз ки, дини етигадларыдыр. Иддиачыларын дәфәләрлә мәһкум едилмәсини,.. арды-арасы кәсилмәјән ҹинајәт тәгиби рискини,.. мәһкәмә бирмәналы олараг Конвенсијанын 9-ҹу маддәсинин тәмин етдији дин азадлығы һүгугунун позулмасына бәрабәр һесаб едир».

Бу, әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрлә бағлы Түркијә дөвләтинә гаршы чыхарылан үчүнҹү гәрардыр. Бундан габаг АИҺМ 2012-ҹи илдә Фети Демирташын, 2011-ҹи илдә исә Јунус Ерчепин леһинә гәрар чыхармышды. Бундан әлавә, 2012-ҹи илдә БМТ Инсан Һүгуглары Комитәси әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән диҝәр ики Јеһованын Шаһидинин, Ҹенк Атасојун вә Арда Саркутун леһинә гәрар вермишди.

АИҺМ-ин Бөјүк Палатасынын бу мәсәлә илә бағлы 2011-ҹи ил 7 ијул тарихиндә «Бајатјан Ермәнистана гаршы» адлы мәһкәмә ишиндә вердији гәрар Авропада дөнүш нөгтәси олду. АИҺМ илк дәфә бу мәһкәмәдә Авропа Конвенсијасынын 9-ҹу маддәсинин әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин һүгугуну мүдафиә етдијини билдирди. Авропа Шурасына үзв дөвләтләрин һамысы бу гәрара табе олмалыдыр. АИҺМ-ин «Бајатјан» мәһкәмәсиндә, Түркијә дөвләтинә гаршы чыхарылан үч гәрары, еләҹә дә диҝәр охшар гәрарлары Авропа Шурасына үзв олан Түркијәнин вә башга дөвләтләрин үзәринә әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин мәсәләсинә мүнасибәтләрини јенидән нәзәрдән кечирмәк вә Конвенсијанын вердији һүгуглар чәрчивәсиндә ганунвериҹиликдә дәјишикликләр етмәк өһдәлији гојур.

Бу ишдә дөрд иддиачынын вәкилләриндән бири Ҹејмс Ендрик демишди: «Һал-һазырда Түркијәдә әгидәсинә ҝөрә Јеһованын Шаһидләриндән һеч ким һәбсдә олмаса да, дөвләт әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән ҝәнҹләри тәгиб етмәјә давам едир. Үмид едирик ки, “Булду вә башгалары Түркијәјә гаршы” адлы мәһкәмә иши илә бағлы бу јахынларда чыхарылан гәрар Түркијә дөвләтини әсас инсан һүгугу олан виҹдан азадлығы һүгугуна һөрмәт етмәјә тәшвиг едәҹәк».

^ абз. 2 Маддә 3. Ишҝәнҹәләрин, гејри-инсани вә ја ләјагәти алчалдан рәфтарын гадаған олунмасы; Маддә 6. Әдаләтли мәһкәмә арашдырмасы һүгугу; Маддә 9. Фикир, виҹдан вә дин азадлығы.