Kaat Lukas 1:1-80
1 Kiki ngandak i bi boñ biliya i kot ni i tila miñañ mi mam di nhémle,*+
2 ndik kiki i bôt ba bi tehe mo ni mis+ ibôdôl i bibôdle ba bi añle bés mo, ba legel ki bés nwin di bi nok,+
3 a Nunkeñi Téôfilô, yak me me nyoñ bitelbene i tilna we ñañ unu manoñ manoñ inyule me bi tibil wan mam momasôna ni maliga ibôdôl i bibôdle,+
4 inyu boñ le u ba nkwoog nkaa le i mam ba bi niiga we* ma yé ntiik.+
5 I dilo di Hérôdé,*+ kiñe Yudéa, prisi yada i bééna jôl le Sakaria, i bak ikété ntôñ u biprisi u Abiya.+ Nwaa wé a bé wada ikété bingond bi Arôn, jôl jé li bé le Élisabet.
6 Bo iba ba bé ba téé sép i bisu bi Nyambe, ba bak ngi nsohi inyule ba bé noñ mambén ni matéñ ma Yéhôva* momasôna.
7 Ndi ba bééna bé man inyule Élisabet a bé kom muda, bo iba ba bak ki mimañ mi bôt.
8 Sakaria a bé gwel nson u prisi i bisu bi Nyambe lôñni ntôñ biprisi i het a bééne,+
9 inoñnaga ni lem* yap ikété nson u biprisi. Kiki ngéda yé i ti sesema i binjinjiñ+ i bi kola, a jôp i témpel Yéhôva.*+
10 Limut li bôt jolisôna li bé soohe i mbégdé i ngeñ ba nlighene sesema i binjinjiñ.
11 Ha nyen añgel i Yéhôva* i pémél nye, i bak i téé i pes walôm i juu li binjinjiñ.
12 Ndi kiki a ntehe jam li, Sakaria a hel, a kon woñi ngandak.
13 Ha nyen añgel i kal nye le: “U kon bañ woñi a Sakaria, inyule Nyambe a ñemble minyemhe nwoñ, nwaa woñ Élisabet a’ gwélél we man munlôm, u nlama o nye jôl le Yôhanes.+
14 W’a bana maséé ni mahak, yak ngandak bôt y’a kon maséé ni ligwéé jé,+
15 inyule a’ ba mut nkeñi i mis ma Yéhôva.*+ Ndi a nlama bé nyo wai yo ki yo, to maok mo ki mo,+ a’ ba ki nyonok ni mbuu mpubi ilole a ngwéé,*+
16 a’ témbna ki ngandak bon ba Israel yak Yéhôva* Nyambe wap.+
17 Jam lipe li yé ki le, a’ bôk Nyambe i bisu lôñni mbuu ni lipémba li Éliya,+ inyu boñ le miñem mi basañ mi témb kiki miñem mi bon,+ a hôla yak bôt ba yé ndok le ba bana bañga pék i bôt ba téé sép, le ndi litén li ba nkôôbaga inyu Yéhôva.”*+
18 Sakaria a kal añgel le: “Lelaa me nla ba nkwoog nkaa le jam lini l’a bôña toi? Inyule me yé mañ mut, yak nwaa wem a ñun.”
19 Añgel i timbhe nye le: “Men me yé Gabriel,+ nu a ntelep i bisu bi Nyambe,+ a ñom me inyu pot lôñni we ni inyu añle we ñañ nlam unu.
20 Ndi nun-ki, w’a kwo mbuk, w’a la ha bé pot letee ni i kel i mam mana m’a yon, inyule u nhémle bé bibañga gwem bi bi nlama yon i ntéak wap ngéda.”
21 Ha ngéda i, bôt ba bé ba ngi bemek Sakaria, ba bak nhelek le a yé i nom ngandak ikété témpel.
22 I ngéda a bi pam, a bé la bé pôdôs bo, ba nôgda le a ntip tehe hélha jam* ikété témpel. A bé kwélés bo ni moo, a ma kwo mbuk.
23 I ngéda dilo di nson wé mpubhaga* di bi mal, a témb i mbai yé.
24 Ndék dilo i mbus ha, nwaa wé Élisabet a yoñ jém, a yén sôñ itan i ndap, a pam bé, a kalak le:
25 “Haana nyen Yéhôva* a mboñ me munu dilo dini. A nyoñ ngéda ni me inyu héya wonyuu yem i bisu bi bôt.”+
26 I ngéda jém li bi pam sôñ isamal, Nyambe a ep añgel Gabriel+ i tison yada i Galiléa le Nasaret,
27 yak ngond ngi yi munlôm+ yada i i bi yegna libii* ni mut wada mu lihaa li David le Yôsep, jôl li ngond ngi yi munlôm ini li bé le Maria.+
28 Kiki añgel i njôp, i kal nye le: “Me nyéga we, a we nu u yé nsaibak kiyaga, Yéhôva* a yé ni we.”
29 Ndi bibañga gwé bi hélés nye ngandak, a yéñ njel i tibil nok kii mayéga mana ma nkobla.
30 Ha nyen añgel i kal nye le: “U kon bañ woñi a Maria, inyule u nlémél Nyambe.
31 W’a nembee,* u gwal man munlôm,+ u nlama o nye jôl le Yésu.+
32 A’ ba mut nkeñi,+ a’ séblana ki le Man nu Nungingii,+ Yéhôva* Nyambe a’ ti ki nye yééne ane i isañ wé David,+
33 a’ ba Kiñe mbôda Yakôb i boga ni boga, Ane yé y’a bana bé lisuk.”+
34 Ndi Maria a kal añgel le: “Lelaa hala a nla bôña, hala kiki me yé ngi lal ni munlôm?”+
35 Añgel i timbhe nye le: “Mbuu mpubi w’a lo i ngii yoñ,+ yak lipémba li Nungingii l’a hô we. Inyu hala nyen nu a ngwéé a’ séblana le mpubi,+ Man Nyambe.+
36 Ndi nun-ki, hala a yé sôñ isamal le Élisabet, mut woñ lihaa, a yé jém li man munlôm i biuni gwé, to hala kiki bôt ba kalak le a yé kom muda.
37 Inyule lipôdôl* li Nyambe to jada li nla bé yén ngi yon.”+
38 Ha nyen Maria a bi kal le: “Nun-ki, me yé nkol u Yéhôva!* I bôña ni me kiki u mpot.” I mbus, añgel i ke, i yék nye.
39 Mu dilo di, Maria a pala ke liké i mbok dikôa, i tison Yuda yada,
40 a jôp ikété ndap Sakaria, a yéga Élisabet.
41 Ndi kiki Élisabet a nok mayéga ma Maria, man a nyiñgha ikété libum jé, ha nyen Élisabet a yon ni mbuu mpubi,
42 a lond ni ngui le: “Ba nsaibak ikété bôda, yak man a yé ikété libum joñ a ba nsaibak!*
43 Kinje bisai me gwé le nyañ Nwet wem a nlo i meeni!
44 Inyule nun-ki, kiki kiñ i mayéga moñ i njôp ndik me maôô, man a yé me ikété libum a nyiñgha ni maséé.
45 Maséé ma ba ki ni i muda nu a bi hémle, inyule i mam mana Yéhôva* a mpot inyu yé m’a yon momasôna.”
46 Maria a kal le: “Me* ñañal bikeñi bi Yéhôva,*+
47 yak mbuu wem u nlôôha kon maséé inyu Nyambe Ntohol wem,+
48 inyule a bi béñge libak jem lititigi li nkol muda.+ Inyule nun-ki, ibôdôl nano, tjai tjodisôna d’a kal le me yé kimasoda,+
49 inyule Nu Lipémba a mboñ mam makeñi inyu yem, yak jôl jé li yé lipubi;+
50 tjai ndi tjai, konangoo yé i yé i ngii ba ba nkon nye woñi.+
51 A mboñ mimpémba mi mam ni woo wé; a nsand ba ba gwé mahoñol ma ngôk ikété miñem nwap.+
52 A nhéya mimpémba mi bôt i biyééne bi ane,+ a suhus bo, ndi a bédés bôt batitigi;+
53 a nuus bôt ba yé njal ni gwom bilam,+ ndi a huuha mingwañ mi bôt moo nso.
54 A mbigda konangoo yé, a lona ngwélél wé Israel mahôla+
55 kiki a bi kal basôgôlsôgôl bés, Abraham ni mbôda* yé.”+
56 Maria a bi yén lôñni nye jam kiki bo sôñ aa; i mbus, a témb i mbai yé.
57 Kiki ngéda i nkola le Élisabet a gwal, a gwal man munlôm.
58 Kiki bôt bé ba libôga ni bôt bé ba lihaa ba nok le Yéhôva* a ñunda nye konangoo yé, ba kon maséé lôñni nye.+
59 I hilo hi nyônôs juem, ba lo i kwee man,+ ba bé sômbôl ti nye jôl li isañ le Sakaria.
60 Ndi nyañ a timbhe le: “Heni! B’a sébél nye le Yôhanes.”
61 Ha nyen ba kal nye le: “Mut woñ lihaa to wada a gwé bé i jôl li.”
62 I mbus, ba gwélél moo inyu bat isañ lelaa a ngwés le ba sébél man.
63 Ha nyen a bat yom inyu tila,* a tila le: “Jôl jé le Yôhanes.”+ Hala a hélés bôt bobasôna.
64 I nlélém ngéda, nyo wé u yibla, yak hilémb hié hi hohla, a bôdôl pot,+ a kahal bégés Nyambe.
65 Bôt bap ba libôga bobasôna ba kon woñi, ba kahal añal i mam mana momasôna i mbok dikôa i Yudéa yosôna.
66 I bôt bobasôna ba bi nok ñañ u, ba tééda wo ikété miñem nwap, ba kalak le: “Umbe ntén mut i man nunu a’ sôk yila?” Inyule woo u Yéhôva* u bé yaga lôñni nye.
67 Ha nyen Sakaria, isañ man, a yon ni mbuu mpubi, a pot mbañ, a kal le:
68 “Yéhôva,* Nyambe nu Israel,+ a kôhna bibégés, inyule a bi yoñ ngéda ni litén jé, a lona ki jo tohi.+
69 A bi ti bés ntohol nu a gwé lipémba*+ ikété lihaa li* David, ngwélél wé,+
70 kiki a bi pot ni njel bapôdôl bé bapubhaga ba ngéda kôba,+
71 le a ntohol bés i moo ma babala bés ni i moo ma baoo bés;+
72 i unda konangoo inyu yônôs likak a ti basôgôlsôgôl bés ni inyu bigda malômbla mé mapubhaga,+
73 a kum soñ le a nyônôs likak jé inyu sôgôlsôgôl wés Abraham,+
74 le i ngéda a mal tohol bés i moo ma baoo bés, a ti bés bisai i gwel nson mpubhaga inyu yé ibabé i kon woñi
75 lôñni ndéñbe ni telepsép i bisu gwé dilo tjés tjodisôna.
76 Ndi we, a nkéñéé man, w’a séblana le mpôdôl nu Nungingii, inyule w’a bôk Yéhôva* i bisu inyu kôôba manjel mé,+
77 inyu añle bôt ba litén jé le a ga nwéhél bibéba gwap inyu tohol bo,+
78 inyu ñem konangoo u Nyambe wés. I konangoo ini y’a bai i ngii yés kiki ngéda hiañgaa hi mpam,
79 i ti mapubi inyu bôt ba yé ikété jiibe lôñni yiye i nyemb,+ ni inyu éga makôô més ikété njel i nsañ.”
80 Mañge a bi nañ, a yila nhôôlak mut,* a bi niñ i ñoñ letee ni kel a bi pam i mbamba i Israel.*
Ndoñi
^ Tole “di mbôdôl ñem.”
^ Tole “niiga we ni bipôdôl.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “liboñok.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “a bak a ngi yii ikété libum li nyañ.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “yiinda.”
^ Tole “nson wé inyu bôt.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “ba bi ti likak le ba mbiiba.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “w’a yoñ jém.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “jam.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “litam li libum joñ li ba nsaibak.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Ni hop Grikia, “Psukhê.” Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Ni hop Grikia, “mbôô.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Tole “a bat hibambha.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Ni hop Grikia, “toñ i tohi.” Béñge Ndoñi bibuk, “Toñ.”
^ Ni hop Grikia, “ndap i.”
^ Béñge Ndoñi bibuk.
^ Ni hop Grikia, “a bé kôhna ngui i mbuu.”
^ Tole “letee ngéda i kola inyu yé le a bôdôl añle bôt ba Israel ñañ nlam.”
