1, 2. (a) Mambe mabéhna ma bi boñ le ngandak bôt i pei? (Béñge titii i bibôdle bi yigil.) (b) Njee a ñéga bagwélél ba Djob le ba sôñ niñ yap?

“TELEP, BÉÑGE, EMBLE.” Hala a nloo 100 ñwii len ini le bibuk bini bi yé ntilga ngii mabam ma mabéhna i bahoma het nloñ matôa u mbomna ni njel nkoñ mashin i Ño mbok u Amérika. Inyuki? Inyu boñ le mashin a kumul bañ matôa ma ma nlel nkoñ mashin. I yoñ ngéda i béñge mabam ma mabéhna mana, i bi péyés niñ i ngandak bôt.

² Yéhôva a mboñ jam li nloo mabam ma mabéhna. A ñéga bagwélél bé le ba kôhna niñ boga, ni le ba kwo bañ ikété tjandi. Yéhôva a yé kiki ntééda mintômba nu gwéha, nu a ñéga, a béhge ki mintômba nwé inyu boñ le mi kil bañ ikété béba njel.​—Añ Yésaya 30:20, 21, MN.

3. Lelaa bôt ba binam ba bi jôp ikété njel i nyemb?

³ Ibôdôl bibôdle bi ñañ u bôt ba binam, Yéhôva a nti bagwélél bé maéba ma tôbôtôbô. Kii héga, ikété wom Éden, Yéhôva a bi ti maéba ma nlet bé i nok inyu éga bôt ba binam inyu boñ le ba ba maséé, ba kôhna ki niñ boga. (Bibôdle 2:15-17) Ndi  Adam bo Éva ba bi tjél maéba ma Tata wap nu gwéha. Éva a bi emble maéba ma bé nene wengoñle ma nlôl yak nyoo. Mbus, yak Adam a emble maéba ma ñwaa. Hala a bi lona bo kii? Boba ba bi nok ndutu, ba wo ngi botñem yo ki yo. Jam lipe li yé le ngimanôgla yap i bi jôpna bôt ba binam ikété béba njel, njel i i nkena nyemb.

4. (a) Mambe mambén ma mondo ma bé béda mbus Ntida Malép? (b) Kii mambén ma mondo Djob a bi ti ma niiga bés inyu litehge jé li niñ ni li matjél?

⁴ Djob a bi ti Nôa maéba ma bi péyés niñ yé. Mbus Ntida malép, Yéhôva a bi pémés mbén le bagwélél bé ba je bañ matjél, to nyo, ba nyo bañ mo. Inyuki? Inyule nano, Yéhôva a bi yible bo njel le ba bôdôl je binuga. Inyu mahéñha ma, i bé sômbla bo mambén ma mondo: “Ndi minsôn ngwaña ni niñ yé​—hala yé le ni matjél mé​—ni jek bañ nwo.” (Bibôdle 9:1-4) I mbén ini i nhôla i yi lelaa Djob a ntehe niñ. Biniñ gwobisôna bi yé gwé inyule nyen a yé Nheg, nyen a bi ti ki bés niñ. Jon a gwé kunde i pémhene bés mambén ma mbéñge niñ yés. Kii héga, a bi ti mbén le mut binam a nolok bañ maasañ. Inyu Djob, niñ ni matjél bi yé nlômblak. A ga kokse ki nu ni nu a mbep gwélél niñ ni matjél.​—Bibôdle 9:5, 6.

5. Kii di ga wan nano? Inyuki?

⁵ Mbus nyemb Nôa, Djob a bi ke ni bisu i éga bagwélél bé. Munu yigil ini, di ga tehe ndék dihéga di ñunda lelaa Djob a bi éga bagwélél bé. I mbigda ini, i ga lédés makidik més i noñ maéba ma Yéhôva mu kiki a ñéga bés i mbok yondo.

6. Inyuki hala a bé nseñ inyu litén li Djob le li nôgôl mambén Djob a bi ti ni njel Môsé? Kii Lôk Israél i bé lama boñ inyu kôhna bisai?

⁶ I ngéda Môsé, Yéhôva a bi ti bagwélél bé maéba ma ma nlet bé i nok. Maéba ma, ma bé béñge maboñog map ni bibégés ba nti Djob. Inyuki? Inyule mam ma bi témb ma héñha. Lôk Israél i bi tégbaha iloo mbôgôl ñwii iba kiki minkol i Égiptô, i het mbok yosôna i bé bégés bawoga, bisat, ni ngandak mam ipe ma ma nsuñgaha Djob ñem. Ngéda Djob a bi kobol bo minkôm i Égiptô, i bé béda bo mambén ma mondo. Ba bé lama yila litén li li noñ ndigi Mbén i Yéhôva. Ngim bikaat i nkal le ini buk le “mbén” ni hop Lôk Héber i nkiha ni buk ipe i i nkobla le “unda njel, éga, ti maéba.” Mbén i bé sôñ Lôk Israél le ba kwo bañ ikété ndéñg ni kwéha base i biloñ bi bi bé kéña bo. Ngéda Lôk Israél i bé nôgôl Djob, hala a bé a lona bo bisai. Ndi ngéda ba bé yan mambén ma Djob, hala a bé a lona bo ngandak bikuu bibe.​—Añ Ndiimba Mbén 28:1, 2, 15.

7. (a) Toñol inyuki Yéhôva a bi ti litén jé mambén. (b) Lelaa Mbén Môsé i bé kiki ntééda inyu Lôk Israél?

⁷ I bé béda mambén ma mondo inyu jam lipe. Mbén Môsé i bé kôôba Lôk Israél inyu jam likeñi ikété bitééne bi Djob: Malo ma Mésia Yésu Kristô. Mbén i bé hôñlaha bon ba Lôk Israél le ba yé bikwéha bi bôt. I bé hôla ki bo i nok le ba gwé ngôñ ni binoñ, hala wee sesema i peles i i nla sas bibéba, sas yosôna. (Galatia 3:19; Lôk Héber 10:1-10) Jam lipe li yé le, Mbén Môsé i bé sôñ mbôda i het Mésia a bé lama lôl, i hôlga ki bon ba Lôk Israél i tibil yimbe Mésia ngéda a ga lo. Ñ, inyu ndék ngéda, Mbén Môsé i bé kiki ñéga, tole “ntééda,” ikepam yak Kristô.​—Galatia 3:23, 24.

8. Inyuki di nlama nwas le matiñ ma nlôl i Mbén Môsé mon ma éga bés?

⁸ Kiki di yé bikristen, yak bés di nla ôt  biniigana mu Mbén Yéhôva a bi ti. Lelaa di nla boñ hala? Di nla telep ni béñge, hala wee di nla yoñ ngéda inyu wan matiñ ma nlôl mu Mbén Môsé. To hala kiki di ta ha bé isi mambén ma, di nla ki kônde bôdôl libim li mambén ñem le ma nla hôla bés i kôhna maéba inyu niñ yés i hiki kel ni inyu bégés Yéhôva. Yéhôva a bi gwés le ba tila mambén ma ikété Bibel inyule di nla ôt biniigana mu, matiñ ma yé mukété ma nla ki éga bés. Di nti ki mayéga inyule Yésu a bi niiga bés jam li li nloo Mbén Môsé. Di emble jam Yésu a bi kal: “Ni bi nok kii i kéla le: ‘U kenek bañ ndéñg.’ Ndi me me nkal bé le, hi mut a nun muda ni bisômble bibe, wee a mal ke nye ndéñg i ñem wé.” Jon, di nlama bé ke ndéñg. Ndi hala a kôli bé. Di nlama yak héa mahoñol ni ngôñ ndéñg yosôna mu miñem nwés.​—Matéô 5:27, 28.

9. Mambe mahéñha ma bi boñ le litén li Djob li bana ngôñ ni biniigana bi mondo?

⁹ Ngéda Yésu a bi yila Mésia hana isi, Yéhôva a bi ti biniigana bi mondo, a yelel ki ngandak mam mape inyu bitééne gwé. Inyuki hala a bé nseñ? Inyule i ñwii 33, Yéhôva a bi tjôô litén li Israél, a pohol likoda li bikristen kiki litén jé. Jon, mam ma bi témb ma héñha inyu litén li Djob.

10. Inyuki Djob a bi ti likoda li bikristen biniigana bi mondo? Lelaa mambén ma, ma bé maselna ni ma a ti Lôk Israél?

¹⁰ Yéhôva a bi ti Lôk Israél Mbén Môsé le i niiga bo lelaa ba nlama niñ ni lelaa ba nlama bégés nye. I hiai bisu, bagwélél ba Djob ba bé lôl ha bé ki ikété litén jada, ndi ikété ngandak biloñ. Ba bi yoñ dini jôl le Israél i mbuu. Bon ba bi yila likoda li bikristen, ba bak isi malômbla ma yondo. Yéhôva a bi ti bo biniigana bi mondo inyu yi lelaa ba nlama niñ ni lelaa ba nlama bégés nye. Ni maliga, “Nyambe a ta bé ntodol bôt; ndi ikété hi loñ, nu a nkon nye woñi, a boñok ki mam ma téé sép, nyen a nlémél nye.” (Minson mi baôma 10:34, 35) Ba bé noñ “mbén Kristô,” i i niñne tôbôtôbô ngii matiñ ma ma yé ntilga, ha ngii ngok bé, ndi ikété miñem. Mbén i, i bé lama éga bikristen, i bak ki bo nseñ to numbe homa ba yé.​—Galatia 6:2.

11. “Mbén Kristô” i bé tihba bipes biba ikété niñ bikristen. Bimbe?

¹¹ Israél i mbuu i bi kôs nseñ ngandak ni biniigana Yéhôva a bi ti bo ni njel Yésu? Ilole a mboñ malômbla ma yondo, Yésu a bi ti balôm ba mambén ima. Yada i bé béñge bôlô likalô. Ipe i bé béñge lelaa bikristen bi nlama niñ bo ni bo. Mambén mana ma bé inyu bikristen gwobisôna. Ma ntihba yak bés i len ini, to di gwé botñem i niñ i boga ni boga nyoo ngii, tole hana isi.

12. Kii i bé jam li mondo inyu bôlô likalô?

¹² I ngéda kôba, bôt ba biloñ bipe ba bé lama lo i Israél inyu gwélél Yéhôva. (1 Bikiñe 8:41-43) Mbus, Yésu a ti i mbén di nléba ikété kaat Matéô 28:19, 20. (Añ) Yésu a kal banigil bé le ba ‘ke’ yak bôt bobasôna. I Pentékôt i ñwii 33, Yéhôva a bi unda le sômbôl yé i yé le ñañ nlam u añlana ni nkoñ isi wonsôna. Ha kel i, bebee le 120 bikristen bi likoda li mondo ba bi yon ni mbuu mpubi. Ba bôdôl ki gwélél ngandak dilémb inyu pôdôs Lôk Yuda ni bôt ba bi neebe base i Lôk Yuda. (Minson mi baôma 2:4-11) Mbus, bôt ba nkoñ wap likalô u keñep letee ni loñ Samaria.  I ñwii 36, nkoñ wap likalô u bi kônde ki keñep, ba bôdôl yak tééne bôt ba nkoñ isi ba ba yé ngi kweeba likalô. Hala a nkobla le bikristen bi bé lama tééne bôt ba nkoñ isi bobasôna likalô!

13, 14. (a) “Litiñ li yondo” li Yésu li bé niiga kii? (b) Kii ndémbél Yésu a bi yék i niiga bés?

¹³ Yésu a bi ti ki “litiñ li yondo” li li mbéñge lelaa di nlama niñ ni bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda. (Añ Yôhanes 13:34, 35.) Di nlama unda bo gwéha yés hiki kel. Inyu gwéha ini, di nlama ki ba bebee i ti niñ yés inyu yap. Mbén Môsé i bé bat bé nya jam i.​—Matéô 22:39; 1 Yôhanes 3:16.

¹⁴ Yésu a yé ndémbél ikeñi i mut nu a bi unda nya gwéha i. A bi gwés banigil bé letee a neebe wo inyu yap. A mbem le banigil bé bobasô ba boñ nlélém jam. Jon, di nlama ba bebee i nihbe mandutu, i ba yak bebee i wo inyu bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda.​—1 Tésalônika 2:8.

15, 16. Mambe mahéñha di ntehe nano? Lelaa Djob a ñéga bés?

¹⁵ Yésu a bi téé “nkol u maliga ni u pék” inyu ti banigil bé “bijek ngéda litine” (Matéô 24:45-47) Mu bijek bi, di nléba biniigana bi Djob inyu bagwélél bé ngéda mam ma nhéñha. Lelaa mam ma nhéñha inyu yés?

¹⁶ Di niñ i “dilo di nsôk.” Ndék ngéda di ga tehe njiiha, u ntén njiiha u ma ba bé ibôdôl yaga bibéé. (2 Timôtéô 3:1; Markô 13:19) Yak Satan ni mimbuu mimbe nwé, ba bi buñga bo nyoo ngii, ba leñ bo hana isi. Jon ba nôkha bôt ba binam njôghe iloo héga. (Masoola 12:9, 12) Jam lipe li yé le, i nôgôl di nôgôl mbén Yésu, likalô jés ni nkoñ isi wonsôna, li mpam nsoñgi biloñ, ni nsoñgi dilémb di ma pam bé!

17, 18. Lelaa di nlama boñ ni biniigana di nkôhna?

 ¹⁷ Ntôñ Djob u nti bés ngandak bisélél inyu hôla bés i nson likalô. Baa u ngwélél gwo? Ikété makoda més, di kôhna biniigana i yi lelaa di nlama gwélél bisélél bi i nya i kôli. Baa u ntehe le biniigana bi, bi nlôl yak Djob?

¹⁸ Inyu kôhna bisai bi Djob, di nlama noñ biniigana gwobisôna a nti bés ni njel likoda. Ibale di mbôdôl ba manôgla nano, di ga nôgôl yak biniigana ba ga ti bés i “njiiha keñi,” ngéda Satan ni nkoñ isi wé mbe ba ga tjiba (Matéô 24:21) Mbus mam ma, di ga bana ki ngôñ ni biniigana bipe inyu niñ ikété mbok yondo i telepsép het Satan a mba ha bé a nyumus bôt.

19, 20. Ba ga yibil bimbe bikaat? I mbus, kii i ga tagbe?

¹⁹ I dilo di Môsé, litén li Israél li bééna ngôñ ni biniigana bi mondo, jon Djob a bi bo Mbén. Mbus, likoda li bikristen li bé lama noñ “mbén Kristô.” Inyu hala nyen, Bibel i nkal bés le ikété mbok yondo, di ga kôhna bikaat bi bi ga bana biniigana bi mondo. (Añ Masoola 20:12.) I nene le bikaat bi, bi ga toñol sômbôl i Yéhôva inyu bôt ba binam ha ngéda i. Ngéda bés bobasôna di ga nigil bikaat bi, yak bet ba ntuge, di ga yi kii Djob a mbat le di boñ. Bikaat bi mondo bini, bi ga hôla bés i kônde yi mahoñol ma Yéhôva. Yi yés i Bibel i ga kônde ki nañ, jon ikété Paradis di ga gwéhna wada ni nuu, di tinga ki lipém wada ni nuu. (Yésaya 26:9) Hégda libim li mam di ga nigil ni niiga bape isi énél i Kiñe yés, Yésu Kristô!

²⁰ Ibale di noñ biniigana bi mba “ntilga ikété bikaat,” di téñbe ki i nôgôl Yéhôva ikété manoodana ma nsôk ma mbus hikôô hi ñwii, a ga tila môl més tila yosôna ikété “kaat niñ.” Ñ, di nla kôs niñ boga! Jon di nlama TELEP, hala wee yoñ ngéda inyu añ jam Bibel i nkal; di nlama BÉÑGE inyu yi kii biniigana bi Bibel bi nkobla inyu yés; di EMBLE ki, hala wee di nôgôl maéba Djob a nti bés nano. Ibale di mboñ mam mana, di nla pei i njiiha keñi, di ba ki maséé i nigil i boga ni boga njee a yé Yéhôva, Djob jés li gwéha ni li pék.​—Ñañal 3:11; Rôma 11:33.