Bon ba Israel ba bé jo gwét—Inyuki bés di mboñ bé hala?
MUT Nazi wada a bi kal ntôñ u Mbôgi Yéhôva wada le: “Ibale to mut wada ikété nan a ntjél ke i jôs Pulasi tole Ngisi gwét, bébobasôna ni nôla. To hala kiki bisônda bi Nazi bi bé ha bebee, ikété bilôk bikéé bi, to wada a bi neebe bé le a mbôk mbén i Yéhôva. Kinje ñem ngui i boñ i nya jam i! I hihéga hilam hi, hi ñunda mahoñol ma Mbôgi Yéhôva inyu gwét. Di njo bé gwét gwo ki gwo munu nkoñ ’isi unu. To ibale bôt ba nhan bés nyemb, di nyoñ bé ngaba i gwét.
Ndi ba bobasôna ba nkal le ba yé bikristen bé bon ba neebe i mahoñol ma. Ngandak bôt i nkal le kristen i nla tole i nlama sôñ loñ yé. Njom ba nti i yé le: ‘Bon ba Israel ba bé litén li Djob i ngéda kôba, ndi ba bé jo gwét; inyuki bikristen bi nla bé boñ hala i len ini? Lelaa w’a timbhe? U nla toñol le maselna ma yé ipôla Israel nu kôba ni litén li Djob i len ini. Di bénge maselna matan.
1. BAGWÉLÉL BA DJOB BOBASÔNA BA BÉ I NLÉLÉM LOÑ
I ngéda kôba, Yéhôva a bi pohol ngim loñ le i ba litén jé: Loñ Israel. A kal bon ba Israel le: “N’a yilna me ntolok tik yom, mbaglaga ni biloñ bipe gwobisôna.” (Manyodi 19:5). Nyambe a bi ti ki bo wap nkoñ. Jon, i ngéda Djob a bé kal bon ba Israel le ba kee ba jôs biloñ bipe gwét, ba bé ba jôs bé to nol bagwélél ba Yéhôva bape. a
I len ini, bagwélél ba Yéhôva ba nlôl ikété “biloñ gwobisôna, matén momasôna, mahaa momasôna ni dilémb tjodisôna.” (Masoola 7:9) Ibale bôt ba litén li Djob ba nke i gwét, ba nla kahal jôs lôk isañ yap, ba nolna ki bo ni bo.
2. YÉHÔVA NYEN A BÉ TI ISRAEL KUNDE I KE I GWÉT
I ngéda kôba, Yéhôva a bé a kit imbe ngéda ni inyuki Israel a nlama ke i gwét. Kiki hihéga, Nyambe a bi ti bon ba Israel oda le ba tjé bôt ba kanaan inyule ba bé boñ ngandak bibéba bi mam kiki mana: Ba bé bégés mimbuu mimbe, ba kenek i malal ma nyega, ba tinak ki bon bap i sesema. Jon Yéhôva a bi ti bon ba Israel oda le ba tjé i bôt ba mboñ i nya mam mambe i mu loñ a bi bôn bo, tiga le yak bo ba kahal nigle i bibéba bi mam bi. (Lôk Lévi 18:24, 25) I ngéda bon ba Israel ba bi jôp i Hisi hi Likak, ngim mangéda, Nyambe a bé a ti bo oda le ba kee ba jôs baoo bap ba ba bé tét bo. (2 Samuel 5:17-25) Ndi Yéhôva a bé neebe bé le bon ba Israel ba yoñ makidik ni bomede inyu ke i gwét. I ngéda ba bé boñ hala, mam ma bé ma tagbene bo béba.—Ñañga bôt 14:41-45; 2 Miñañ 35:20-24.
I len ini, Yéhôva a nti bé bôt ba binam kunde le ba kee i jo gwét. Biloñ bi njo gwét inyu yéñ yéñe yap, he bé inyu boñ sômbôl i Yéhôva. Ba njo gwét inyu kéñbaha hisi hiap, inyu kôhna ngandak moni, tole inyu mam ma m’bô. Ndi lelaa di nlama tehe i bet ba nkal le i jôl li Nyambe nyen ba njo inyu sôñ base yap, tole inyu nol baoo ba Djob? Yéhôva a ntat bagwélél bé, a ga tjé ki baoo bé i gwét bi bi ga lo, hala wee i gwét bi Armagédôn. (Masoola 16:14, 16) Mu gwét bi, ntôñ gwét u Djob wonsôna u ga bana ndik biañgel. Bagwélél bé hana ’isi ba ga jo bé.—Masoola 19:11-15.
3. BON BA ISRAEL BA BÉ NOL BÉ I BÔT BA BÉ HÉMLE YÉHÔVA
I ngéda kôba, i bôt ba bé ba unda le ba nhémle Yéhôva, bon ba Israel ba bé ba kônôl bo ngoo, ndi ba bé nol ndik i bôt Yéhôva a mal kit le ba nlama nôla. Dihéga diba dini: To hala kiki Yéhôva a bi ti oda le ba tjé Yérikô, bon ba Israel ba bi péyés Rahab Yôsua 2:9-16; 6:16, 17) I mbus ngéda, tison Gibéôn yosôna i bi pei inyule bôt ba Gibéôn ba bi unda le ba nkon Djob woñi.—Yôsua 9:3-9, 17-19.
ni lihaa jé inyu hémle yé. (I len ini, mintôñ mi gwét mi ntodol bé mut nye ki nye, mi nol i bôt ba nhémle Nyambe, mi nolok yak i bôt ba ba ta bé bisônda.
4. BON BA ISRAEL BA BÉ NOÑ MAMBÉN MA NYAMBE INYU JO GWÉT
I ngéda kôba, Yéhôva a bé a ti bon ba Israel biniigana le ba bé lama noñ inyu jo gwét. Kiki hihéga, ngim mangéda, Yéhôva a bé bat bon ba Israel le ba bôk ba yis tison i i nkolba bo kii ba yé le ba boñ inyu kôp nsañ. (Ndiimba Mbén 20:10) Yéhôva a bé bat ki bon ba Israel le ba ba mapubi, yak i homa ba nyééne a ba mapubi, ba nôgôl ki mambén mé. (Ndiimba Mbén 23:9-14) I ngéda biloñ bi bi bé bebee ni Israel bi bé kadal ngim tison, bôt bap ba bé lalna bôda ba i tison i ni lôs. To hala, Yéhôva a bi ti bé bon ba Israel kunde le ba boñ hala. Ndi i mbus sôñ yada le ba nkadal ngim tison, ba bé le ba bii bôda ba i tison i.—Ndiimba Mbén 21:10-13.
I len ini, ngandak biloñ i bi nôgla le gwét gwap bi nlama juba inoñnaga ni ngim mambén ba bi téé. To hala kiki i mambén ma bi tééba inyu sôñ i bôt ba ta bé bisônda, biloñ bi bi njo gwét bi yé bi bôk mo ngéda ipe.
5. NYAMBE A BI JO GWÉT INYU HÔLA LITÉN JÉ
I ngéda kôba, Yéhôva a bé jôl bon ba Israel gwét, a bé béna boñ manyaga inyu boñ le ba yémbél gwét. Kiki hihéga, lelaa Yéhôva a bi hôla bon ba Israel le ba kadal tison i Yérikô ? Kiki Yéhôva a bi kal, i ngéda bon ba Israel ba bi “leñ njom ikeñi [tole nlondok nkeñi], lipend ki li kuuba,” hala a bi boñ le ba bi kôhna bé ndutu inyu kadal tison. (Yôsua 6:20) Ndi lelaa ba bi yémbél Lôk Amôr gwét? “Yéhôva a leñ bo ngok ikeñi, i lôlak i ngii . . . Ba ba wo ni nop matan-ga ba ba ngandak iloo ba bon ba Israel ba nol ni pansoñ.”—Yôsua 10:6-11.
I len ini, Yéhôva a njôl ha bé loñ yo ki yo gwét hana ’isi. Ane yé i gwé kiñe le Yésu, “i ta bé i nkoñ ’isi unu.” (Yôhanes 18:36) Maselna ni hala, Satan nyen a nti biane bi nkoñ ’isi gwobisôna ngui. Jon gwét bibe bi bi ntagbe i nkoñ ’isi bi ñunda libak jé libe.—Lukas 4:5, 6; 1 Yôhanes 5:19.
BAÑGA BIKRISTEN I NYÉÑ BA NSAÑ NI BAPE
Kiki di mbôk di tehe, mam ma ta bé nlélém i len ini kiki ma bé i ngéda Israel i kôba. Ndi i maselna ma motama bé mon ma nkéñ bés i ke i jo gwét. Manjom mape ma yé. Kiki hihéga, Nyambe a bi bôk a legel le i bôt ba bi kôhna biniigana gwé, ‘ba ga jôp bé i yigil i gwét,’ ba ga jo ha bé to gwo. (Yésaya 2:2-4) Handugi hala, Kristô a bi kal le bagwélél bé ba “ta bé bôt ba nkoñ ’isi.”—Yôhanes 15:19.
Kristô a bi kal ki banigil bé le ba kônde boñ iloo yak hala. Jon a bi niiga bo le ba keñgle mam ma ntinde bo i téédana mut pii ñem, i unup, ni i ke i gwét. (Matéô 5:21, 22) A kônde ki niiga banigil bé le ba ba “bôt ba nsañ,” ba gwés ki baoo bap.—Matéô 5:9, 44.
Kii hiki wada wés a nla boñ? Bebek le di gwé bé mahoñol i jo gwét, ndi baa di nôgda ikété ñem wés le mankéé wada mu likoda a yé ñoo wés? Ibale hala, di yéñ njel le di héya i nya mahoñol i.—Yakôbô 4:1, 11.
Iloole di jôp i gwét bi matén ma nkoñ ’isi, di mboñ biliya bi ngui inyu bana nsañ ni gwéha ipôla yés. (Yôhanes 13:34, 35) Di yoñ makidik le di nyoñ bé ngaba i gwét bi nkoñ ’isi, inyule di mbem hilo hi Yéhôva hi hi ga mélés gwét gwobisôna.—Tjémbi 46:9.
a Ngim mangéda, matén ma Israel ma bé ma kahal jo gwét mo ni mo, ndi i gwét bi, bi bé lémél bé Yéhôva. (1 Bikiñe 12:24) Mangéda mape, Djob a bé a nwas le i nya gwét i, i juba ibale ngim matén i ndogbene nye tole i boñ béba ikeñi.—Bakéés 20:3-35; 2 Miñañ 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.