1, 2. (a) Imbe lem i mahee di nlama hôlôs, inyuki? (b) Kii di ga wan munu yigil ini?

BÉS bañga bikristen, di nlama hôlôs lem i wan mam inyu boñ le di yoñ makidik malam. (Bingéngén 3:21-23; 8:4, 5) Ibale di nhôlôs bé lem i, hala a ga ba jam li ntomb inyu Satan ni nkoñ isi wé i kôdôs mahoñol més. (Efésô 5:6; Kôlôsé 2:8) I yé maliga le, di nla ndik yoñ makidik malam ngéda di nyi mam momasôna. Jon kaat Bingéngén 18:13 i nkal le: “Nu a ntimbhe nye ngi nok, hala a yé nye bijôñ ni wonyuu.”

² Munu yigil ini, di ga tehe mandutu di mboma ngéda di nyéñ wan mam, inyu boñ le di pam i yoñ makidik malam. Mu kii di mba di mbéñge mandutu ma, di ga wan matiñ ma Bibel, ni dihéga di bôt ba kôba, ti di nla hôla bés i hôlôs lem i tibil wan mam inyu yi ma ma téé.

3. Inyuki di nlama bii litiñ li kaat Bingéngén 14:15 i bisélél? (Béñge titii i bibôdle.)

³ I len ini, manwin ma nyamb mayoo, ma lôlak bahoma bahoma. Di nléba mo bisite bi internet, i nkuu biliñgeliñge, ni ikété batjam manwin bape. Ngandak bôt i yé i lôôha kôs  bikaat ba ntilna bo i internet, i téléfôn, ba nkôs yak miñañ mi mawanda map ni mi bôt ba nyi bo. Kiki bôt ba gwé lem i tjam manwin ma bitembee, ni miñañ mi malôga, hala a nti bés bañga njom i yoñ yihe ni i tibil wan mam di nok. Limbe litiñ li Bibel li nla hôla bés mu jam li? Kaat Bingéngén 14:15 i nkal le: “Hitégéé hi mut hi nhémle bipôdôl gwobisôna, ndi mut yihe a ntibil béñge homa a nkil.”

4. Lelaa kaat Filipi 4:8, 9 i nhôla bés i tibil pohol manwin di ga hémle, ni inyuki i yé mahee i bana manwin ma téé? (Béñge yak minkéñék mi matila mi mi gwé ño nkwel le: “ Ndék bitelbene inyu hôla bés i wan mam.”)

⁴ Inyu yoñ makidik malam, di gwé ngôñ ni mam ma yé ntiik. Jon, di nlama tibil pohol mambe manwin di ga hémle. (Añ Filipi 4:8, 9.) Di nlama bé nimis ngéda yés i jôp bisite bi internet bi bi gwé mam ma ta bé loñge inyu bikristen, tole i añ manwin di nléba mu. Di nlama tjél bisite bi internet bi, bakolba ntôñ wés ba nhôñôs. Njômbi yap i yé ndik le ba nol hémle i bagwélél ba Djob, ni le ba kôdôs maliga. Minkoda mi manwin mi nla ndik tinde bés i yoñ makidik mabe. Kekikel, u yanak bañ ngui i minkoda mi manwin i ngii mahoñol més ni i ñem wés.​—1 Timôtéô 6:20, 21.

5. (a) Imbe béba ñañga Lôk Israel i bi emble? (b) Imbe ngui bipôdôl bi, bi bi bana ngii yap?

⁵ Bikuu bi nla kwél bés, ibale di nhémle miñañ mi téé bé. Kiki hihéga, di béñge yom i bi bôña i dilo di Môsi ngéda 10 bôt ikété 12, ba ba bi om i hiñil Hisi Likak, ba bi lona béba ñañga. (Ñañga bôt 13:25-33) Ñañ wap u bitembee ni u bipopoda, u bi tômbôs litén li Yéhôva. (Ñañga bôt 14:1-4) Inyuki litén li bi tomb? Bebek inyule ba bi hoñol le jam li li bé maliga, inyule libim li bôt ba mbep li bi ti nlélém ñañga u bitembee. Ba bi tjél emble bañga ñañga u Yôsua bo Kaleb, ba ba bé maliga. (Ñañga bôt 14:6-10) Ba bi tehe nseñ i hémle i béba ñañga u iloole ba tibil wan mam, ni le ba bôdôl Yéhôva ñem. Kinje bijôñ!

6. Inyuki hala a nlama bé tééñga bés, ngéda di nok minkoda mi miñañ ba ntjam inyu bagwélél ba Yéhôva?

⁶ Di nlama yoñ yihe téntén ngéda di nok ngim miñañ i i mbéñge litén li Yéhôva. Di hôiga bañ le Satan a yé nhôñôs mahop ma bagwélél ba Djob. (Masoola 12:10) Jon Yésu a bi béhe bés le bakolba b’a ‘yahal bés, ni tééñga bés.’ (Matéô 5:11) Ibale di ndiihe mabéhna ma, minkoda mi miñañ mi ba ntjam inyu bagwélél ba Yéhôva, mi ga tééñga ha bé bés.

7. Ilole u ñep manwin ni njel internet tole téléfôn, kii u nlama ndugi wan?

⁷ Baa u yé ntén mut u u ngwés ômle mawanda mé, ni bôt a nyi manwin ni njel internet tole téléfôn? Ibale ñ, ngeñ u ntehe nwin u ntip pam, tole u nok le ngim jam i mbôña, u nla bana ngôñ i yila ntjam manwin nu a ngwés ba mut bisu i hoo añal jam li. Ndi, ilole u ntjam nwin u, badba le: ‘Baa me yé nkwoog nkaa le i jam me nsômbôl tjam li yé toi maliga? Baa me nyi toi mam momasôna?’ Ibale u ta bé nkwoog nkaa hala, u yé le u kahal tjam bitembee ipôla bilôk bikéé. Ibale u ntibil bé yi jam li, sas jo i téléfôn yoñ, u tjam bañ jo.

8. (a) Kii bakolba ba bi boñ i ngim biloñ? (b) Lelaa di nla nit bo ibabé i kôôba?

⁸ Ndutu ipe i yé ngéda u nhoo tjam manwin u nkôs ni njel internet tole téléfôn. I biloñ bihogi, bilôk bikéé  gwés bi nsal ikété lisol. Mu biloñ bi, bakolba bés ba nla kôôba tjam miñañ inyu kônha lôk kéé yés woñi, tole inyu boñ le ba bôdlana ha bañ bo ni bo ñem. Béñge jam li bi tagbe i nlômbi loñ i Ruslan. Bisônda bi KGB bi bi tjam bitembee le ngandak bilôk bikéé ipôla bet ba bé bakena ntôñ mu loñ yap i bi kal le, i ta ha bé Mbôgi Yéhôva. * Ngandak i i bi hémle jam li, i bi sôk pam i ntôñ u Yéhôva. Kinje béba jam! Masoda le, ngandak i bi témb i ntôñ, ndi bape ba bi la bé. Ba bi nimis hémle yap. (1 Timôtéô 1:19) Lelaa u nla keñgle i nya bikuu i? Tjél om minkoda mi miñañ, tole mi mi gwé bé ño, to makôô. U hémle bañ hiki jam u nok, yoñ ngéda i wan ndugi jo. Ba nkwoog nkaa le u nwan mam momasôna.

9. Imbe ndutu ipe di mboma i kôhna manwin ma téé?

⁹ Miñañ mi mi nyelel bé maliga momasôna mi yé ndutu ipe di nla boma inyu yoñ makidik malam. Di nla bé hémle ñañ u u gwé ndigi ndék maliga, hala wee jôga jada i ngii jôm. Lelaa di nla boñ le miñañ mi bitembee mi mi gwé ndigi ndék maliga, mi yumus bañ bés?​—Efésô 4:14.

10. (a) Inyuki i bi yégle ndék le bon ba Israel ba leñ lôkisañ gwét? (b) Kii i bi hôla bo i keñgle jam li?

¹⁰ Di béñge yom i bi pémél bon ba Israel, ngéda ba bé ba ôñi i pes hiôñk i Lom Yordan i dilo di Yôsua. (Yôsua 22:9-34) Ba bi nok le, lôkisañ yap i i bé i pes likôl i Lom Yordan, hala wee bon ba Ruben, ni ba Gad, ni pes litén li Manasé, i bi oñ juu li bisesema ha ngwañ Lom Yordan. Ñañ u, u bé maliga mu pes i. Ndi kiki ba bi noode bé wan mam momasôna, Lôk Israel i pes hiôñk i bi hoñol le lôkisañ yap i i bé pes likôl i bi kôm Yéhôva mbus, jon i bi kodba inyu jôs lôkisañ yap gwét. (Añ Yôsua 22:9-12.) Masoda le, ilole ba bé leñ bo gwét, ba bi om ntôñ bôt u ba bé bôdôl ñem inyu tibil yi kii i bi tagbe. Ndi kii  bôt ba ba bi léba? Le bon ba Israel ba litén li Ruben, li Gad, ni pes litén li Manasé, ba bi oñ juu li bisesema, he bé inyule ba bi kôm Djob mbus, ndi inyu bigda ngim jam. Ba bi oñ i juu li inyu boñ le i dilo di nlo, bôt bobasôna ba yi le ba bé ba tiñi ni Yéhôva. Kinje maséé bana bape ba bé le ba bana, i yi le ba nol bé lôkisañ inyule ba bi tibil wan mam ilole ba nkit yom ba bé lama boñ!

11. (a) Lelaa Méfibôsét a bi kôhna ngitepsép? (b) Lelaa David a bé le a keñgle hiandi hi ngitelepsép?

¹¹ I nla pam le, yak bés di kôhna ngitelepsép ini le, bôt ba kahal añal mam ma nyelel bé maliga momasôna i ngii yés. Di yoñ hihéga hi Kiñe David bo Méfibôsét. David a bi unda Méfibôsét loñgeñem ni ñem likap, a ti nye disi tjodisôna ti di bé di sôgôl wé Saulô. (2 Samuel 9:6, 7) Ndi mbus ngéda, David a bi nok le Méfibôsét a bi boñ ngim jam libe. Iloole a tibil wan jam li, inyu yi too li yé maliga, David a kit le a ntémb a héya Méfibôsét ngababum i a bi ti nye. (2 Samuel 16:1-4) Ngéda David a bi mal kwel ni nye, ha nyen a bi yi hihôha hié, a timbhe Méfibôsét ngababum yé yosôna. (2 Samuel 19:24-29) Ndi David a bé le a keñgle i béba ini, ibale a yoñ ngéda i wan mam, iloole a pala yoñ makidik nye ngi yi mam momasôna.

12, 13. (a) Kii Yésu a bi boñ ngéda ba bi bot nye jam li bé bé maliga? (b) Kii di nla boñ, ngéda mut a mbot bés ngim jam i ta bé maliga?

¹² Kii u nla boñ ibale ba mbot we jam li li ta bé maliga? Yésu bo Yôhanes Nsôble ba bi boma i nya jam i. (Añ Matéô 11:18, 19.) Ndi kii Yésu a bi boñ ngéda ba bi bot nye jam? A bi lep bé ngéda yé, to ngui yé inyu kaaba. Iloole a boñ hala, a bi ti bôt makénd le ba tibil wan mam​—hala wee ba bok mis i mam a bi boñ, ni ma a bi niiga. Jon Yésu a kal le: “Pék i nkéla le i téé sép ikété minson nwé.”​—Matéô 11:19.

¹³ Di nla ôt biniigana bi mahee mu bibañga gwé. Ngim mangéda, bôt ba nla pot bitembee inyu yés, tole ba yahal bés. Di yé le di bana ngôñ i timbhe ngitelepsép nu, di hoñlak le di nla kogol mam inyu tééda jôl jés lilam. Ndi, i yé nseñ le di boñ mam nya ipe. Ibale mut a ntjam bitembee inyu yés, di nla bana ntén niñ u u mboñ le mut nye ki nye a ga hémle bé tembee i. Kiki di ntehe i ndémbél Yésu, liniñik jés li nla unda bôt le miñañ mi, mi nyelel bé maliga momasôna, tole minsohi ba ñôm bés mi ta bé maliga.

14, 15. Ngéda di nigbene yi yés, lelaa hala a nla yila hiandi?

¹⁴ Kiki di ntehe, i léba maliga mu mam ma ntagbe i ta bé ntombok jam inyu boñ le di pam i yoñ makidik malam. Yak libak jés li kwéha li nkônde lédés mam. Ndi lelaa ni, ibale hala a yé ntandaa ngéda le di ngwélél Yéhôva? Di nlama tibil ôt pék, di ban-ga ngap i wan mam. Di nla kôs lipém inyule di nyi bagal mam. Ndi baa hala a nla ki ba hiandi inyu yés?

¹⁵ Ñ, i lôôha bôdôl yi yés ñem, i nla nyilna bés hiandi. Mam di nôgda, ni mam di nhoñol mon ma ga bôdôl éga bés. Di nla ki hoñol le di nok jam li loñge, to ibale di nyi bé mam momasôna. Kinje béba jam i hoñol hala! Bibel i mbéhe bés le di nigbene bañ bañga yés yi bésbomede.​—Bingéngén 3:5, 6; 28:26.

16. (a) Munu mbodok ñañ unu, kii i bi tagbe i homa ba nuñul bijek nlambak? (b) Mambe mam Tom a bi pala sugus i mahoñol mé?

 ¹⁶ Di yoñ le hihéga hi mbodok ñañ unu. Kôkôa yada, nhôôlak mañ wada le Tom u bi ke i homa ba nuñul bijek nlambak, u tehe mañ umpe le John a yii téblé ipe ni muda wada nu a bé bé nwaa. Tom a tehe bo ba nkwel, ba nolok, mbus ba samblana. Hala a bi lôôha tééñga Tom, a bôdôl badba le: ‘Baa jam lini li nla bé boñ le a bos bo nwaa? Mbus hala, nwaa ni bon b’a boñ lelaa? Tom a bé hégda bisu bi ngéda, mam mabe ma bé le ma pémél lihaa li. Kii u bé le u nôgda ibale we nyen u tehe jam li?

17. (a) Munu mbodok ñañ unu, kii Tom a bi sôk yi? (b) Kii hala a niiga bés?

¹⁷ Ndi bem le ndék. Mu kii Tom a bi pala kit mu ñem wé le John a bé lôk nwaa, baa a bé yi mam momasôna? Mbus ngéda, i kôkôa i, Tom a sébél John. Hégda lelaa a bi nôgda ngéda a bi sôk yi le muda nu, a yé manyañ John, nu a bi lôl haa inyu yuuga nye. Boba ba bi sôga tehna ngandak. Nano ba bi bomna ha linuñle li bijek inyule a bééna bé ngandak ngéda. Nwaa a bi bana bé pôla i ba ni bo. Masoda le, Tom a bi tôô bé jam li. Kii hala a niiga bés? To ibale di yé nhôôlak kristen ni ki le di ma tehe ngandak mam i ntôñ, hala a nhéya bé le di nlama tibil wan mam inyu yi kii i ntagbe toi.

18. Kii i nla boñ le di bana mahoñol mabe inyu mankéé wés wada?

¹⁸ I nla ki ba nledek jam i wan mam inyu yi too ma yé maliga, ngéda we ni manyuñ nu mbuu ni mbéna bé nôgla. Ibale di mbok mis més i bilem di ñoo i nyeni, di nla bôdôl nun mankéé nu ni mis mabe. Ha ngéda i, ibale di nok béba jam inyu yé, di ga pala hémle jo. Bimbe biniigana di nla ôt mu? Mahoñol mabe di gwé inyu lôk kéé yés, ma nla tinde bés i hégda mam ma téé bé inyu yap. (1 Timôtéô 6:4, 5) Di nla keñgle lem ibe i, ngéda di njo le hép ni njôñ bi o bañ minkañ miñem nwés. Iloole di yééne mu lem ibe i, di hôiga bañ le di yé nyégsaga i gwés bilôk bikéé gwés, ni i nwéhél toi bo.​—Añ Kôlôsé 3:12-14.

19, 20. (a) Mambe matiñ ma Bibel ma ga hôla bés i tibil wan jam, inyu yi too li yé maliga? (b) Kii di ga wan i yigil i noñ ha?

¹⁹ I len ini, i wan mam inyu yi too ma téé i yé nledek jam, inyule manwin ma mbôl ngandak, ma bak minkoda, tole miñañ mi nyelel bé maliga momasôna, ibabé hôya libak jés li kwéha. Kii i ga hôla bés i pamba? Di nlama nigil matiñ ma Bibel, ni i ha mo i bisélél. Litiñ jada mukété li nkal bés le hala a yé bijôñ ni wonyuu ibale di ntimbhe mut, bés ngi tibil nok mam. (Bingéngén 18:13) Litiñ li Bibel lipe li nhôñlaha bés le di nlama bé neebe hiki jam ibabé i wan jo. (Bingéngén 14:15) Inyu mélés, di nla kal le, to ibale di ngwélél Yéhôva ngandak nwii len, di nlama yoñ yihe le di bôdôl bañ yi yés ñem. (Bingéngén 3:5, 6) Matiñ ma Bibel m’a sôñ bés ibale di gwé lem i tibil wan mam inyu yoñ makidik malam, ilole di nsugus ngim jam i ñem wés.

²⁰ U héya mandutu momasôna di nsima munu yigil ini, ndutu ipe i yii. Yon i yé lem i sugus mam inoñnaga ni yom di ntehe. I yigil i noñ ha, di ga wan ngim manjel i het di nla boñ dihôha ti, ni lelaa di nla pam i keñgle mo.