1, 2. (a) Inyuki bibuk bi kaat Ndiimba Mbén 6:4 bi nyiba ngandak? (b) Inyuki Môsé a bi pot bibuk bi?

IKÉTÉ bibôgôl bi ñwii, bon ba Lôk Yuda ba bé gwélél bibuk bi kaat Ndiimba Mbén 6:4 inyu ngim masoohe ma tôbôtôbô. Ba bé sima gwo hiki kel, kegla ni kôkôa. Masoohe Lôk Yuda i bé tiimba ba nsébél mo le Séma, gwon bi yé bibuk bi bisu bi nlôñ kaat u Ndiimba Mbén 6:4. Ni njel masoohe ma, i Lôk Yuda i i bé i nhémle Djob ba bé pahal le ba bé ba tiñi i bégés ndik Djob nyetama.

² Bibuk bi gwon bi yé pes u nkwel u nsôk Môsé a bi ti loñ Israél i tegep mbok i Môab i ñwii 1473 B.N.Y. Litén li bé bebee i yap lom i Yordan inyu kôdôl Hisi hi Likak. (Ndiimba Mbén 6:1) Môsé nu a bi éga bo mu 40 ma ñwii ma bi tagbe, a bé gwés le litén li bana makénd ngéda ba bé lama boma mandutu ma bé bem bo bisu. Ba bé lama bôdôl Yéhôva ñem, ba téñbe ki ni nye kiki Djob jap. Di nla nok inyuki bibuk bi nsôk bi Môsé bi bé le bi ti litén makénd i boñ hala. Ngéda a bi mal sima Jôm li Matiñ ni mana mambén mape ma Yéhôva a bi ti litén, Môsé  a bi pot bini bibuk bi ngui di nkoba i kaat Ndiimba Mbén 6:4, 5. (Añ.)

3. Mambe mambadga di ga wan munu yigil ini?

³ Mu kii bon ba Lôk Israél ba bi kodba ha ni Môsé, baa hala a bé kobla le ba bé yi bé le Yéhôva Djob jap a yé “Yéhôva wada”? Ntiik, ba bé yi hala. Bon ba Lôk Israél ba ba bé ba tiñi ni Djob ba bé yi, ba béghak ki ndik Djob jada​—Djob li ba sôgôsôgôl bap: Abraham, Isak, ni Yakôb. Mu kii di nyi hala, inyuki Môsé a bi ôt mahoñol map le Yéhôva Djob jap a yé “Yéhôva wada”? Mambe maada ma yé ipôla liyi le Yéhôva Djob jés a yé “Yéhôva wada” ni i gwéha di nlama gwés nye ni ñem wés wonsôna, ni niñ yés yosôna, ni ngui yés yosôna kiki nlôñ 5 u nkal? Kii bibuk bi nlôñ kaat u Ndiimba Mbén 6:4, 5 bi nkobla inyu yés i len ini?

4, 5. (a) Bibuk bini le “Yéhôva wada” bi nkobla le kii? (b) Mambe maselna ma yé ipôla Yéhôva ni mop ma matén?

⁴ Ndik nyetama. Ikété hop i Lôk Héber ni mahop mape, ngéda ba nkal le “wada”, ba mpôdôl ndik bé inyu nomba. Hala a nla ki kobla le, i ba ndik nyetama. I nene bé le Môsé a bé noode kolba bikwéha bi biniigana bi trinitas. Yéhôva a yé Nhek nu ngii ni hisi, Ñénél ngiinda yosôna. Bañga Djob lipe jo ki jo li ta bé, ha mah nye. (2 Samuel 7:22) Jon, Môsé a bé hôñlaha bon ba Lôk Israél le ndik Yéhôva nyetama nyen ba nlama ti bibégés gwap. Ba bé lama bé bégés mop (ma ma bé bôda tole bôlôm) ma matén ma bé ma nkéña bo. Mop mape ma bé nene nya ipe, ni môl mape. Kiki Baal a bé yiba kiki djob li ntômbôs hisi inyu boñ le hi ti bijek, mangéda mape a bé nene kiki djob li ngii, li nop, li mbuk mbebi.

⁵ Kiki hihéga, bon ba loñ Egiptô ba bé bégés djob li hiañgaa ba nsébél le Ra, djob (li li bé muda) li tjôdôt ba nsébél le Not, djob li hisi ba nsébél le Geb, djob li lom u Nil li ba bé sébél le Api, ni ngandak binuga bipubhaga. Mu mop ma, ngandak yap i bi sôla ngéda Yéhôva a bi boñ le Jôm li Dimala li kwél bo. Ikété mop ma bon ba Kanaan ba bé béghak, li bisu li bé Baal, djob li ntômbôs hisi inyu boñ le hi ti bijek, nu a bé nene kiki djob li ngii, li nop, li mbuk mbebi. I ngandak bahoma bape, Baal a bé djob li li bé tat tison tole nkoñ. (Ñanga bôt 25:3) Bon ba Israél ba bé lama bigda le Djob jap, Bañga Djob, a yé “Yéhôva wada.”​—Ndiimba Mbén 4:35, 39.

6, 7. (a) I buk ini le “wada” i nkobla ki le kii? (b) Lelaa Yéhôva a bi unda le a yé Djob li li yé “wada”?

⁶ Djob li li tiñi i gwés bagwélél bé ni li li nhéñha bé. I buk ini le “wada” i nkobla le di nla bôdôl bitééne ni maboñog ma Yéhôva ñem hiki ngéda. Djob a ta bé nkabak, a nla bé ki to puhe bagwélél bé. Maselna ni la, a yé Djob li ntéñbe ni bagwélél bé, li nhéñha bé ni bo kiki a ngwés, li tiñi i gwés bo, li yé ki maliga. A bôn Abraham le mbôda yé i bé lama kôdôl Hisi hi Likak, a bi boñ ki bihélha bi mam inyu yônôs mbônga u. I 430 ñwii mi bi tagbe ipôla mbônga ni biyônôl gwé bi bi hôyôs bé makidik mé.​—Bibôdle 12:1, 2, 7; Manyodi 12:40, 41.

⁷ Ñwii ndi ñwii mbus, ngéda Yéhôva a sébél Lôk Israél mbôgi yé, a kal bo le: “Me nu. Nyambe a ta bé me bisu le a bôk uñghana, to mbus yem, numpe a ba bé.” Inyu yigye le bitééne gwé bi nhéñha bé, Yéhôva a kônde le: “Ibôdôl len ini me nu.” (Yésaya 43:10, 13; 44:6; 48:12) Kinje bisai bi tôbôtôbô inyu bon ba Lôk Israél​—ni inyu yés​—i ba bagwélél ba  Yéhôva, Djob li li tiñi i gwés bagwélél bé ni li li nhéñha bé ikété manjel mé momasôna!​—Malaki 3:6; Yakôbô 1:17.

8, 9. (a) Kii Yéhôva a mbémél bagwélél bé? (b) Lelaa Yésu a bi yigye nseñ u bibuk bi Môsé?

⁸ Ñ, Môsé a bi hôñlaha litén le Yéhôva a yé Djob li li tiñi i gwés bagwélél bé ni li li nhéñha bé inyu gwéha ni tôñ a ntôñ bo. Jon, Yéhôva a bé bémél bon ba Lôk Israél le, ba bégés ndik nyetama ni ñem wap wonsôna, ni niñ yap yosôna, ni ngui yap yosôna. Bon bap ki ba bé lama noñ biniigana bi bagwal bap, inyule bagwal ba bé lama niiga bo hiki ngéda ba bé le ba bana pôla.​—Ndiimba Mbén 6:6-9.

⁹ Inyule Yéhôva a nhéñha bé sômbôl yé ni bitééne gwé, a ga nhéñha bé matéak mé ma bisu inyu bagwélél bé i len ini. Inyu boñ le bibégés gwés bi lémél Djob, yak bés di nlama bégés ndik nyetama ni gwés nye ni ñem wés wonsôna, ni mahoñol més momasôna, ni ngui yés yosôna. Ntiik, hala a yé toi i jam Yésu Kristô a timbhe ngim mut a bé bat nye mbadga. (Añ Markô 12:28-31.) Di tehe ni lelaa di nla unda ni maboñog més le di nyi toi le “Yéhôva Nyambe wés a yé toi Yéhôva wada.”

10, 11. (a) Inyuki di nla kal le di mbégés ndik Yéhôva nyetama? (b) Lelaa boñge ba wanda ba Lôk Héber ba ba bé i Babilôn ba bi unda le ba bé bégés ndik Yéhôva nyetama?

¹⁰ Yéhôva nyetama nyen a yé Djob jés, jon di nlama ndigi bégés nyetama. Bibégés di nti Yéhôva bi nlama bé ba nkabak, tole di nlama bé ti nye pes, di tinak ki mop mape pes. Bi nlama bé bana maton ma biniigana ni maboñog ma nlôl bikwéha bi base. Di nlama bigda le Yéhôva a ta bé ndik wada ikété ngandak mop; a ta ndik bé to nu a nloo ni lipémba ikété yap. Ndigi Yéhôva nyetama nyen a kôli ni bibégés gwés.​—Añ Masoola 4:11.

¹¹ Ikété kaat Daniel, di nléba ñañ u boñge ba wanda ba Lôk Héber kiki bo Daniel, Hanania, Misaél, ni Azaria. Ba bi unda le ba bé ba mbégés ndik Yéhôva nyetama ngéda ba bi tjél je bijek bi bi bé gwom bi nyega inyu bagwélél ba Djob, ni i ngéda ba bi tjél ôôp i si titii i gôl i Nébukadnézar. Inyu yap, Yéhôva nyen a bé lama ba nu bisu; njel yo ki yo i bé bé i kap bibégés bi Yéhôva ni djob lipe.​—Daniel 1:1–3:30.

12. Inyu jam li bégés ndik Yéhôva nyetama, di nlama yoñ yihe ni kii?

¹² Inyu bégés ndik Yéhôva nyetama, di nlama yoñ yihe le di nwas bañ yom yo ki yo ipe ikété niñ yés le yon i yoñ bibégés gwé. I nla ba kii? Ikété Jôm li Matiñ a ti, Yéhôva a bi yigye le litén jé li nlama bé bana mop mape, ni le ba nlama bé bégés sat yo ki yo. (Ndiimba Mbén 5:6-10) I len ini, bégés bisat i nla ba mintén mintén. Mintén minhogi mi nla ba nledek jam i yimbe. Ndi, i mam Yéhôva a mbédél bés ma nhéñhaga bé​—a ngi yii “Yéhôva wada.” Di béñge kii hala a nla kobla inyu yés.

13. Di yé le di bôdôl gwés kii iloo Yéhôva?

¹³ I kaat Kôlôsé 3:5 (añ), di nléba maéba ma ngui inyu bikristen inyu jam li nla ôbôs bibégés ba nti ndik Yéhôva nyetama. Ba nkal mu le hép yon i yé bôñôl bisat. Inyule ngéda ngim ngôñ jam kiki bo, i bana nkus tole lingwañ, yon i nkahal énél niñ yés, wee i jam li, li yé bés kiki ngim djob. Ndi ngéda di mbéñge nlôñ u wonsôna, hala a nlet bé i tehe le, maboñog mabe momasôna ba nsima hana ma gwé maada ni hép, u u yé ki bôñôl bisat. Ngôñ ikeñi di gwé inyu mam ma, i nla pala yoñ i gwéha di nti  Djob. Baa di nla jôha i nwas le i mam ma ma énél bés, kayéle Yéhôva a ba ha bé “Yéhôva wada” inyu yés? To jam.

14. Mambe mabéhna ñôma Yôhanes a bi ti?

¹⁴ Ñôma Yôhanes a bi bana nlélém litehge ngéda a béhe le, mut nye ki nye a gwés bañ mam ma nkoñ isi​—“minheña mi minsôn, ni minheña mi mis, ni humbulnyu i nom ini”​—“wee gwéha inyu Tata i ta bé ikété yé.” (1 Yôhanes 2:15, 16) Hala a nkobla le di nlama wan miñem nwés hiki ngéda inyu yi too mam ma nkoñ isi kiki mintuk nwé, bilôñ gwé, mahabga mé ni bienk gwé mi nsômbôl yoña bés. Tole i gwés mam ma nkoñ isi i nla kobla ki, i boñ biliya inyu bana “mam makeñi,” kiki bo i lôôha tégbaha ngandak ñwii i suklu. (Yérémia 45:4, 5) Di téé i majubul ma mbok yondo. Inyu hala nyen, i yé nseñ le di tééda i mahoñol bibuk bi ngui bi Môsé. Ibale di nok loñge, di hémlege ki ni ngui le “Yéhôva Nyambe wés a yé Yéhôva wada,” di ga la boñ mam momasô di nla inyu bégés ndik nyetama, ni sélél nye kiki a ngwés.​—Lôk Héber 12:28, 29.

15. Inyuki Paul a hôñlaha bikristen le Nyambe a yé “Yéhôva wada”?

¹⁵ Bibuk bini le “Yéhôva wada” bi nkobla le Yéhôva a ngwés le bagwélél bé ba ba ñadak, le ba bana ki bitééne gwada ikété niñ. Ntôñ bikristen u hiai bisu u bééna ikété yé bikristen bi bi bé Lôk Yuda, Lôk Grikia, Lôk Rôma, ni bôt ba biloñ bipe. Ba bééna bilem ni binéñél bi bi bé mahéñha. Yak i mam ma bé mahee i mis map ma bé maselna. Inyu hala nyen, i bé nledek inyu bôt bahôgi ipôla yap le ba tjôô maboñog ma nlômbi wap base, ni inyu neebe mam base yap i mondo i bé bat le ba boñ. Ñôma Paul a tehe  nseñ i hôñlaha bo le bikristen bi gwé Nyambe wada, le Yéhôva.​—Añ 1 Korintô 8:5, 6.

16, 17. (a) Imbe mbañ i yé yon i len ini, ni bimbe bisai? (b) Kii i nla ôbôs adna i likoda?

¹⁶ Kii di nla kal inyu likoda li bikristen i len ini? Mpôdôl Yésaya a kal i bisu bi ngéda le “dilo di nsôk,” litén li biloñ gwobisôna ba ga loo inyu bégés Yéhôva ntôñ. Ba bé lama kal le: “A’ [Yéhôva] niiga bés kingéda maéba mé, bés ki d’a hiumul manjel mé.” (Yésaya 2:2, 3) Kinje maséé i tehe biyônôl bi mbañ i, i bisu gwés! Ni bini bisai le bilôk bikéé gwés bi bôda ni bi bôlôm bi nlôl matén momasôna, dilémb tjodisôna, biloñ gwobisôna ni mahaa momasôna inyu bégés Yéhôva. Ndi i maselna ma momasôna, ma nla lona ngimanôgla ma ma mbat le di yoñ yihe.

¹⁷ Kiki hihéga, lelaa u ntehe bikristen bi bi nlôl i mahaa ni biloñ bipe? I mam ma yé mahee i mis map kiki bo hilémb hiap, haba wap, maboñog map ni bijek gwap bi nla ba mam di mei-ga bé. Baa u yé u mbéna ke bo ngwéé inyu ba bebee ni i bet we ni bo ni gwé binéñél gwada? Tole laa u yé u boñ ngéda i bet ba ntéé kiki mimañ i likoda joñ​—tole i makoda ma likiiña joñ tole i hikuu hi loñ hioñ​—mi ngi yii njohok i lel we, tole ba lôlak i mahaa ni biloñ bipe? Baa u nwas le i maselna ma, ma ôbôs adna ni bitééne bi, litén li Djob li nlama bana?

18, 19. (a) Mambe maéba Paul a nsima i kaat Efésô 4:1-3? (b) Kii i nla hôla bés i tééda adna likoda?

¹⁸ Kii i nla hôla we i keñgle mintén mi tjandi mi? Paul a ti bilôk bikéé bi Efésô maéba ma ma bé le ma bane bo nseñ ngandak, inyule tison Efésô i bé ngwañ, ni le bôt ba bé lôlak biloñ ni mahaa mape. (Añ Efésô 4:1-3.) Yimbe le Paul a bôk sima bilem bilam kiki bo suhulnyu, ñemlima, wongut, ni gwéha. Bilem bini bi bé le bi ba kiki dikuu di ngim ndap di di nhôla ndap i yén siñ. Ndi u héya le, dikuu di yé nseñ inyu ndap, ndap i gwé ki ngôñ le ba bôñgôl yo. Ibale la bé, ndap i yé le i ôbi. Paul a hôñlaha bilôk bikéé bi Efésô le ba nyamnda yaga ki “i tééda adna i mbuu.”

¹⁹ Hiki wada wés a nlama neebe mbegee a gwé i nit ni i tééda adna i likoda. Kii di nla boñ? Li bisu li yé le, di nlama numus ni unda bilem bilam Paul a bi sima​—suhulnyu, ñemlima, wongut, ni gwéha. Mbus, di boñ biliya bi ngui i nit ni i tééda ‘nsañ u u ñat bés ni bés.’ Di nlama sal inyu tibil bibomb gwo ki gwo bi nla nene ikété likoda kiki mbôak libap. Ngéda di mboñ hala, di nit, di téédaga ki adna ni nsañ di ndiihe ipôla yés.

20. Lelaa di nla unda le di nyi le “Yéhôva Nyambe wés a yé Yéhôva wada”?

²⁰ “Yéhôva Nyambe wés a yé Yéhôva wada.” Kinje bipôdôl bi ngui! Bipôdôl bi, bi bi lédés bon ba Lôk Israél inyu boñ le ba yémbél mandutu ba bé lama boma ngéda ba bé jôp inyu kôdôl Hisi hi Likak. I tééda i bibuk bini ikété miñem nwés, bi ga lédés bés ngéda njiiha ikeñi y’a bôdôl, ni le, hala a ga boñ le nsañ ni adna bi ba i Paradis i nlo. Di ke ni bisu i bégés ndik Yéhôva nyetama, di gwéhék nye, di gwéélak ki nye ni nom yés yosôna. Di boñ biliya bi ngui inyu tééda adna yés ni bilôk bikéé. Ibale di nke ni bisu i boñ hala, di nla bem ni botñem biyônôl bi bini bibuk bi Yésu a kal inyu bet a ga kit le ba yé mintômba: “A bé bôt ni nsaibana ni Tata, lona, kôtlana Ane i yé nkôôbaga inyu nan ibôdôl bibéé bi nkoñ isi.”​—Matéô 25:34.