1, 2. Inyuki kaat Rôma 5:12 i yé mahee inyu Mbôgi Yéhôva?

HÉGDA le u nyéñ sima minlôñ mi Bibel Mbôgi Yéhôva i nyi loñge, i bén-ga ki gwélél. Baa kaat Rôma 5:12 i ga ba ipôla minlôñ mi bisu u ga sima? Hoñol ngélé yañen u ma gwélél bibuk bini: “Inyu hala ni nyen, kikii béba i jôp nkoñ ’isi inyu mut wada, nyemb ki i lôl inyu béba, hala nyen nyemb i tôla bôt bobasôna, inyule bobasôna ba boñ béba.”

² U nlôñ kaat u, u ngwéélana ngandak ikété kaat le Kii Bibel i niiga bés? Kiki u ngwélél i kaat ini inyu niiga bon boñ tole bôt bape, u ga gwés añ Rôma 5:12 ngéda w’a kwélél mu bitééne bi Djob inyu hisi, binoñ, ni kii i ntagbe ngéda mut a nwo​—bipes 3, 5, ni 6. Ndi, ngélé yañen u ma hoñol kaat Rôma 5:12 inyu libak joñ wemede mede i bisu bi Yéhôva, inyu maboñok moñ, ni inyu mam u nsômbôl boñ dilo di nlo?

3. Kii di nlama yi inyu béba?

³ Maliga ma yé le, bésbobasôna di yé bikwéha. Di nhôs hiki kel. Ndi, di yé nkwoog nkaa le Djob a mbigda le di yé nluñ ték, a yé ki bebee i kon bés ngoo. (Tjémbi 103:13, 14) I masoohe Yésu a bi ti kiki ndémbél, a kal le di bat Djob le: “Nwéhél ki bés bibéba gwés.” (Lukas 11:2-4) Jon, di kôli bé  ke ni bisu i bok mahoñol més i ngii mahôha més Djob a nwéhél. Ndi to hala, di nla ôt nseñ i bigda lelaa a bé le a nwéhél bés, ni lelaa a bi boñ hala.

4, 5. (a) Kii i nhôla bés i tibil nok kaat Rôma 5:12? (b) I “konangoo i mbuma ñañ” kaat Rôma 3:24 i nsima, i nkobla le kii?

⁴ Di nléba biniigana bi mahee bipe mu bipes bipe bi nkéña bibañga bi ñôma Paul i kaat Rôma 5:12, téntén mu pes 6. Bi ga hôla bés i nok lelaa Yéhôva a nla nwéhél bés. I pes 3, di ñañ le: “Bobasôna ba bi boñ béba, . . .  ndi inyu konangoo i mbuma ñañ yé nyen ba nkéla le ba téé sép yañga yañga, inyu kobla i nlôl ni njel binoñ bi le Kristô Yésu a saa.” (Rôma 3:23, 24, MN) Kii Paul a bé sômbôl kal ngéda a bé pôdôl “konangoo i mbuma ñañ”? Inoñnaga ni kaat ndoñi bibuk yada, a bi gwélél ngim buk i hop Grikia i i nkobla le “konangoo ba nti yañga, ibabé i bat kunde to i bem yom i mbus.” I ta bé jam le mut a kôli kôs.

⁵ Mut njôôñ nyi wada le John Par-khurst a nyigye le: “Ngéda di mpôdôl Djob tole Kristô, ini buk ni hop Grikia i mbéna pôdôl konangoo yap, tole loñgeñem yap, ba bi ti yañga ni njel kobla ni tohi i mut binam.” Jon ngobol yés i Bibel, Traduction du monde nouveau (Ngobol i mbok mondo), i ngwélél buk i kôli le “konangoo i mbuma ñañ.” Ndi lelaa Djob a ñunda i lem ini, le kona-ngoo i mbuma ñañ? Ni le, mambe maada i lem i i gwé lôñni botñem yoñ ndi yak lôñni maada moñ ni Djob? Di wan i jam li.

6. I pam limbe likala bôt ba nla ôt nseñ ni konangoo i mbuma ñañ?

⁶ Adam a yé i “mut wada” nu a jubus béba ni nyemb ikété nkoñ isi. Jon “nyemb yon i bi ane inyu lihôha li mpom mut wada.” Paul a kônde ki le: “Konangoo i mbuma ñañ i Djob i nyamb,” yon i nlôl “inyu mpom mut wada le Yésu kristô.” (Rôma 5:12, 15, 17) I “konangoo i mbuma ñañ” i bi sôk yila loñge inyu bôt ba binam bobasôna. “Hala yaga ki nyen ngandak bôt y’a yila bôt ba téé sép inyu manôgla ma mpom mut wada [Yésu].” Jon, konangoo i mbuma ñañ i Djob i nla ti bés “niñ boga” ni njel “Yésu Kristô.”​—Rôma 5:19, 21.

7. Inyuki bitelbene bi Djob inyu binoñ bi yé loñge, bi bak ki jam le di kôli bé kôs?

⁷ Yéhôva a bé bé nyéksaga i om Man wé hana isi inyu ti binoñ. Jam lipe ki le, bikwéha bi bôt bi bé bé bi kôli ni binoñ, bi Djob bo Yésu ba bi boñ inyu nwéhél yap. Jon nwéhél yés ni botñem i niñ boga i yé toi konangoo i di kôli bé kôs. Di nlama diihe likébla li konangoo i mbuma ñañ i Djob ngandak, di nwahak ki le i éga niñ yés i hiki kel.

8. Imbe béba litehge bôt bahogi ba gwé inyu bibéba gwap?

⁸ Kiki di yé bikwéha bi bon ba Adam, di mbéna hôs, tole di mboñ béba. Ndi i yé le i ba hihôha hikeñi ibale di mbep tehe ini konangoo i mbuma ñañ Djob a gwé, bebeg di bôdôl hoñol le: ‘Me nla boñ to kinje jam li yé béba i mis ma Djob, ibabé le hala a tééñga me. Yéhôva a ga nwéhél me.’ Ngoo ngandak, ngim bikristen i bi hoñol hala, yak ngéda baôma bahogi ba bé ba ngi niñik. (Añ Yuda 4.) Bebeg le mu nyo wés, di ga pahal bé nya bibuk bi kekikel; ndi i nya béba litehge i, i nla ba ikété yés, tole i yé le i gwéé mu ñem wés, ndi i bôdôl nañ.

9, 10. Lelaa Paul ni bape ba bi kobla i mok mi béba ni mi nyemb?

 ⁹ Ñoma Paul a bi yigye le di nlama yaga tjél mahoñol mana le: ‘Yaa! Djob a nok nga me. A ga yip mis i ngii mabo-ñok mem mabe.’ Inyuki di nlama bé hoñol hala? Inyule kiki Paul a nkal, bikristen bi “bi wo i pes béba.” (Añ Rôma 6:1, 2.) Kiki ba ngi yii niñ hana isi, lelaa i nla ki kéla le ba “bi wo i pes béba”?

¹⁰ Ni njel binoñ, Djob a bi nwéhél bibéba bi Paul ni bi bôt bape i hiai bisu. A bi yilha bo minhook ni njel mbuu mpubi, a sébél ki bo i ba bon bé i pes mbuu. Mbus, ba bi kôs botñem i niñ i ngii. Ibale ba téñbe ni Djob, ba bé lama ke i niñ nyoo ngii inyu énél lôñ yada ni Kristô. Ndi Paul a bé le a kal inyu yap le ba “bi wo, i pes béba” tolakii ba bé ba ngi niñik hana isi, ba gwélak Djob. A bi gwélél hihéga hi Yésu, nu a bi wo kiki mut binam, ndi a tuge kiki hégél i mbuu hi hi ga wo ha bé nyoo ngii. Nyemb i bé ha bé le i ane i ngii Yésu. Hala a bé nlélém ni minhook mi bikristen, mi mi bé le mi añ nwomede “kiki bawoga i pes béba, ndi bayômi i pes Nyambe i Kristô Yésu.” (Rôma 6:9, 11) Niñ yap i bi héñha manjel momasôna, inyule ba bé nwas ha bé le minheña nwap mimbe mi énél bo. Ba bi wo inyu ntén niñ ba bééna ndugi.

11. Ni imbe njel i bés ba di gwé botñem i niñ i boga ni boga i Paradis, di “bi wo i pes béba”?

¹¹ Ndi lelaa inyu yés? Ñ, ilole di nyila bikristen, di bé béna boñ béba, bebeg ibabé to i yi le maboñok més ma bé bébél Djob ngandak. Di bé kiki “minkol mi nyega ni mi liyanmbén.” Di nla kal le di bé “minkol mi béba.” (Rôma 6:19, 20) Mbus, di bi sôk yi maliga, di boñ mahéñha i niñ yés, di ti bésbomede nkikip yak Djob, di sôblana. Ibôdôl ha ngéda i, ngôñ yés i yé le di “nôgôl ni ñem” i ndôñ biniigana ni matiñ Djob a nti. To ibale di bé kal bé hala ni minlélém mi bibuk, di bi yila “ngwélés i pes béba,” di yila ki “minkol mi telepsép.” (Rôma 6:17, 18) Jon, yak bés di yé le di kal le di “bi wo i pes béba.”

12. Kii hiki wada wés a nlama pohol?

¹² Nano di wanba inoñnaga ni bini bibuk bi Paul: “Jon ni nwas ha bañ le béba i ane ikété manyuu manan ma nwo, le ni nôglak minheña nwap.” (Rôma 6:12, MN) Di yé le di ‘nwas le béba i ane manyu més’ ngéda di neebe le manyu més ma ngiyon, ma tinde bés i boñ to kii i yé be. Kiki bés bon di nla “nwas” le béba i ane bés tole di nla tjél le i ane ha bañ bés, mbadga di yé le di batba i yé le: ‘Kii me ngwés toi mukété ñem wem?’ Batba le: ‘Baa ngim mangéda, me nwas le kwéha yem nyuu tole bikwéha gwem bi mahoñol bi nand me ngim njel ibe, ndi me noñ ki yo? Tole baa me yé nwok i pes béba? Baa me yé yômi i pes Nyambe, i Kristô Yésu?’ Ndimbhe yés mu ma-mbadga ma, i nlôl i mahee di nti konangoo i mbuma ñañ i Djob, i a ñunda ngéda a nwéhél bés.

13. Kii i nkwés bés nkaa le di nla kôm béba mbus?

¹³ Ilole ba nyi Djob, le ba ngwés nye, ni le ba ngwélél nye, bagwélél ba Yéhôva ba bé ba “gwé kinje matam, ha ngéda i,” ndi ba bi kôm mo mbus. Nlômbi wap niñ u bé nyonok ni “mam ma nwéha [bo] nyuu hanano,” ma ma bé boñ le ba kôli ndik nyemb. (Rôma 6:21) Ndi ba bi héñha. Hala a bé maliga inyu nga-ndak lôk kéé i Korintô, i Paul a tilna. Bahogi ba bé babégés bisat, bôt ba ndéñg, bôt ba nlalna baso bôlôm, bôt  ba wip, bôt ba lihiua, ni i bôt ba bé ba mboñ minlélém mi mam. Ndi, ba bi “sôba,” ba “tééba bapubhaga.” (1 Korintô 6:9-11) Hala a bé ki maliga inyu bape ba likoda li Rôma. Paul a kôs mbuu mpubi inyu tilna bo le: “Ni sémél bañ ki to béba bijô binan kiki bijôl bi ngitelepsép, ndi sémlana ndigi Nyambe bébomede wengoñle bayômi le ba ntuge ikété bawoga, yak ni bijô binan i pes Nyambe kiki bijôl bi telepsép.” (Rôma 6:13) Paul a bé yi ntiik le ba bé le ba yén mapubi i pes mbuu kayéle ba ke ni bisu i kôhna konangoo i mbuma ñañ i Djob.

14, 15. Bibuk bini le “nôgôl ni ñem,” bi nlama tinde bés i badba le kii?

¹⁴ Yak i len ini, bilôk bikéé bipe bi bôlôm ni bôda bi bé kiki lôk kéé i Korintô. Ndi yak bo ba bi héñha. Ba bi tjôô maboñok map mabe ma kôba, ba “sôba” ki. To limbe likala le u bi pam mu maboñok moñ ma kôba, i len ini, limbe libak u gwé toi i mis ma Djob? Nano le konangoo i mbuma ñañ i Djob, ni nwéhél yé, bi yé mam di nla kôs, baa u nyoñ makidik ma ngui i tjél ‘sémél béba bijô gwoñ’? Mahéñha ni la, baa u ‘nsémél Nyambe wemede wengoñle nuyômi le a ntuge ikété bawoga’?

¹⁵ Inyu pam i boñ hala, di nlama toi tjél le di niñ ikété bibéba bikeñi bi lôk kéé Korintô ihogi i bé boñok. Hala a nlôôha ba nseñ ibale di nkal le di bi nee-be konangoo i mbuma ñañ i Djob, ni le di ta ha bé “minkol mi béba.” Ndi, baa di nyoñ ki makidik ma ngui i “nôgôl ni ñem,” hala we i boñ kii yosôna di nla inyu keñgle yak i ndôñ bibéba bôt bahogi ba ntehe wee gwañga bi mam?​—Rôma 6:14, 17.

16. Lelaa di nyi le i ba kristen i ta ndik bé i tjôô bibéba bikeñi?

¹⁶ Di hoñol ki ñôma Paul. Di nla ba nkwook nkaa le a bé boñ bé bibéba bikeñi a bi sima i kaat 1 Korintô 6:9-11. To hala, a bi neebe le a bé a ngi yii mboñ béba. A tila le: “Ndi me me yé ndik yom minsôn, basemga isi béba. Ngo jam me mboñ, me nyi bé me jo. Inyule ha jam me me ngwés boñ bé jon me mboñ; ndi li yaga me ñoo, jon me mboñ.” (Rôma 7:14, 15). Hala a nkobla le Paul a bé tehe ngim mam ipe kiki béba, a bé jôs yak mo. (Añ Rôma 7:21-23.) Kiki Paul, yak bés di nlama boñ biliya i “nôgôl ni ñem.”

17. Inyuki di ngwés ba maliga?

¹⁷ Di yoñ hihéga hi jam lini le, i ba maliga. I ba maliga i yé mu nsoñgi u biniigana bi bisu inyu bikristen. (Añ Bingéngén 14:5; Efésô 4:25.) Satan a yé “isañ bitembee.” Anania bo ñwaa wé ba bi nimis niñ yap inyule ba bi tembee. Di gwé bé ngôñ i kôna i nya bôt i, jon di ntjél bitembee. (Yôhanes 8:44; Minson mi baôma 5:1-11) Ndi, baa libak jés i ba maliga li mbol toi ha likala li? Libak jés li bôt ba yé maliga li nlama unda le di ndiihe konangoo i mbuma ñañ i Djob bañga bañga.

18, 19. Lelaa i ba maliga i nloo i tjél kal bite-mbee bikeñi?

¹⁸ Tembee, hala wee i kal jam li ta bé maliga. Ndi, Yéhôva a gwé ngôñ le ba-gwélél bé ba telbene ndik bañ i tjél pot bitembee bikeñi. A bi béhe nlômbi Israél le: “N’a ba bapubhaga; inyule me Yéhôva Nyambe nan, me yé Numpubi.” Mbus a ti dihéga inyu ba bapubhaga. Kii héga, Djob a kal le: “Ni nibik bañ, to lôgna, to pôdlana bitembee wada ni nuu.” (Lôk Lévi 19:2, 11) Ngoo le, yak i mut a nkit le a ntjél pot bitembee bikeñi, a nla lôg bape, mu kii a nkal bé bo maliga kiki i nsômbla.

¹⁹ Kiki hihéga, mut a nla kal nwet wé  bôlô tole liwanda jé li bôlô le a’ la bé ba yani i bôlô, tole a nlama hoo téé bôlô, inyule a nlama boma “dokta.” Ndi i nene le, i yom a nsébél le i boma “dok-ta,” i yé i telep ndigi ndék manut inyu somb bee, tole i pala tagbe yak “dokta” inyu saa pil. I maliga a gwé ngôñ i tôl bôlô inyule a nsômbôl kôôba liké li a ntjek ni lihaa jé, i ke i tégbaha loñge ngéda libôñ, i mba lom. Ndék maliga i nla ba ikété bipôdôl gwé, bi i boma “dokta,” ndi baa u yé le u kal le a mba maliga? Tole, baa a mba mut malôga? Di nla bana dihéga dipe kiki dini. Bebek mut a mbéna boñ hala inyu keñgle kokse tole inyu kôs ngim nseñ i ngii bôt bape. To ibale a mpahal bé tembee ikeñi, lelaa hala a nla kiha ni bini biniigana bi Djob le: ‘Ni lôgna bañ’? Ni hoñol ki bibuk bi kaat Rôma 6:19, bi nkal le: “Inyule, kiki ni bi sem bijô binan le bi yila minkol mi nyega ni mi li-yanmbén le ni yan mbén, hala ki nyen hanano sema bijô binan le bi yila mi-nkol mi telepsép le ni pubha.”

20, 21. Konangoo i mbuma ñañ i Djob i nlama tinde bés i pam letee ni hee ikété biliya gwés inyu jôs béba?

²⁰ Jam di nlama tééda li yé le, ibale di ndiihe konangoo i mbuma ñañ i Djob, wee di nlama ndik bé keñgle ndéñg, lihiua, ni bibéba bipe ngim bôt i Korintô i bé boñok. I neebe konangoo i mbuma ñañ i Djob i nkobla ndik bé le di keñgle ndéñg, ndi i nkobla yak le di jôs lem i gwés mintuk mi nyega. I sem bijô gwés inyu yila minkol mi telepsép i ga tinde ndik bé bés i keñgle lihiua, ndi i ga tinde ki bés i ke yo ngwéé. Hala a nla bat biliya bi ngui inyu jôs i nya maboñok ibe i; ndi to hala, di nla yémbél sañ i.

²¹ Ngôñ yés i yé le di keñgle bibéba bikeñi lôñni bibéba bi bi nene bititigi. Di ga la bé boñ hala i nya yôni. Ndi to hala, di nlama boñ biliya bi ngui inyu kôna Paul. A béhe lôk kéé le: “Jon béba i ane ha bañ ikété manyu manan ma nwo, le ni nôglak minheña nwap.” (Rôma 6:12; 7:18-20) Mu kii di njôs béba ikété ma-njel mé momasôna, di ñunda le di ndiihe konangoo i mbuma ñañ i Djob ni njel Kristô.

22. Bimbe bibom bi mbem i bet ba ndiihe konangoo i mbuma ñañ i Djob?

²² Ni njel konangoo i mbuma ñañ i Djob, bibéba gwés bi bi nwéhlana, bi nla ki ke ni bisu i nwéhlana. Inyu ti mayéga, di boñ biliya gwés gwobisôna inyu yémbél lem yo ki yo i i ntinde bés i boñ i mam bôt bape ba nla tehe kiki bon ba dihôha. Paul a bi yigye bibom bi mbem bés: “Ndi hanano ni, lakii ni bi témp ngwélés i pes béba, ni yila ki minkol mi Nyambe, wee ni gwé matam manan inyu pubha, ndi lisuk li yé niñ boga.”​—Rôma 6:22.