1, 2. Inyuki kaat Rôma pes 8 i nlôôha ba nseñ inyu minhook mi bikristen?

INYU kôôba mbigda i nyemb Yésu i di ntégbaha hiki ñwii, baa ni ma añ Rôma 8:15-17? Bebek le ñ. I pes i tôbôtôbô i, i ntoñol lelaa bikristen bi nyi le bi yé toi minhook​—mbuu mpubi u mbok mbôgi ni mbuu wap. Nlôñ bisu u pes kaat ini u mpôdôl “inyu bôt ba yé i Kristô Yésu.” Ndi baa kaat Rôma pes 8 i mbéñge ndigi minhook? Tole i ntihba yak bikristen bi bi gwé botñem i niñ hana isi?

² I pes kaat i, i ntihba ndugi minhook tôbôtôbô. Mi nkôs “mbuu” kiki ba ba “mbem tel [yap] ngwalakbel, hala yé le kobla manyu” map ma minsôn. (Rôma 8:23) Ñ, bilôl gwap bi yé le ba ba bon ba Djob i ngii. Hala a nla bôña inyule ba bi sôblana kiki bikristen, ni Djob a gwélél binoñ inyu yap, a nwéhél bibéba gwap, a kal ki le ba téé sép i ba bon bé ba mbuu.​—Rôma 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Inyuki di nla kal le kaat Rôma pes 8 i nlama ba mahee ngandak inyu bet ba ngwéé botñem i niñ hana isi?

³ Ndi kaat Rôma pes 8 i mbéñge ki yak bôt ba gwé bot-ñem i niñ hana isi, inyule Djob a ntehe bo kiki bôt ba téé sép. Di ntehe i yi i, mu mam Paul a bôk a tila mu kaat i  Rôma. I pes 4, a mpôdôl Abraham. A bé mut hémle nu a niñ bisu bi ngéda le Yéhôva a nti litén li Lôk Israél Mbén, ni ngandak ñwii ilole Yésu a nwo inyu bibéba gwés. To hala, Yéhôva a bi yi-mbe hémle i tôbôtôbô i Abraham, a yoñ ki nye kiki mut a téé sép. (Añ Rôma 4:20-22.) Ni nlélém njel nyen Yéhôva a yé le a tehe bikristen bi tiñi nye i len ini, bi bi gwé botñem i niñ hana isi i boga ni boga, kiki bôt ba téé sép. Jon, yak bo ba nla ôt nseñ mu maéba ma nlébna i kaat Rôma pes 8, ma ma ntiba bôt ba téé sép.

4. Kaat Rôma 8:21 i nlama tinde bés i badba imbe mbadga?

⁴ I kaat Rôma 8:21, di nléba jam li nkwés bés nkaa le mbok yondo i ga lo toi. Nlôñ u u mbôn le “bihégél gwomede ki gw’a témp ngwélés le bi ba bañ isi ane kikii minkol inyu tjiba, ndi bi ba ngwélés ikété lipém kikii bon ba Nyambe.” Mbadga i mbéda i yé le, baa di ga ba toi mu mbok yondo i, inyu kôhna bibom bi? Baa u yé nkwoog nkaa la w’a ba toi mu? Kaat Rôma pes 8 i nti bés mabéhna ma ma ga hôla bés i boñ hala.

5. Ikété kaat Rôma 8:4-13, limbe jam li tôbôtôbô Paul a bi pôdôl?

⁵ Añ Rôma 8:4-13. Rôma pes 8, a mpôdôl i bet ba ntôñ ndigi “ni mam ma minsôn,” mahéñha ni ba ba “ntôñ ndigi ni mam ma mbuu.” Bape ba nla hégda le hala a ñunda mahéñha ma yé ipôla i bet ba yé i maliga ni i bet ba ta bé, tole ipôla i bet ba yé bikristen ni i bet ba ta bé. Ndi, Paul a bé tilna “bobasôna ba yé Rôma, bôt Nyambe a ngwés, baséblaga i ba bapubhaga.” (Rôma 1:7) Jon, Paul a bé pôdôl maselna ma yé ipôla bikristen bi ntôñ ni mam ma minsôn, ni bikristen bi ntôñ ni mam ma mbuu. Maselna ma mon ma yé kii?

6, 7. (a) Imbe ndoñi Bibel i mbéna ti i buk ini le “minsôn”? (b) I kaat Rôma 8:4-13, imbe ngobol Paul nye a ngwélél inyu i buk i?

⁶ Di bôk di wan buk i bisu le “minsôn.” Paul a bé pôdôl kii? Bibel i nti i buk ini le “minsôn” ngandak ndoñi. Ngim mangéda, i nkobla yaga minsôn mi nyuu yés. (Rôma 2:28; 1 Korintô 15:39, 50) Hala a nla ki kobla libak li bôt ba yé linyañ. Yésu a bé  “mbôô David kingéda minsôn,” Paul a bi sébél ki Lôk Yuda le, “lihaa jem ki-ngéda minsôn.”​—Rôma 1:3; 9:3.

⁷ Ndi, jam Paul a tila i pes 7 li nti bés ngim yimbne inyu nok buk ini le “minsôn” i a mpôdôl i kaat Rôma 8:4-13. A bé éba maada ma yé ipôla “tôñ ni mam ma minsôn” ni “bisômble [hala we ngôñ i nlôôha] inyu boñ béba,” bi bi bé “nyañgla [hala we bi bé sal] ikété bijô gwés.” (Rôma 7:5) Hala a nhôla bés i tibil nok bibañga bini le ‘ba ba yé isi ane minsôn,’ ba Paul a nkal le ‘ba ntôñ ndigi ni mam ma minsôn.’ A bé pôdlak bôt ba nwas le ngôñ yap, ni bisômble gwap bi bikwéha bi bôt bi énél bo. Ba yé i bet ba niñil ndik i boñ mam ma nkon bo ngôñ, i boñ i mam nyuu i ntinde bo i boñ, kiki mam ma ndéñg tole mam mabe mape.

8. Inyuki hala a bé a kôli i béhe yak minhook mi bikristen inyu jam li niñ “isi ane i minsôn”?

⁸ Ndi hala a nla hélés bés le Paul a bi béhe minhook mi bikristen inyu jam libe lini le, i niñ “isi ane i minsôn.” Ni le baa nlélém hiandi, hi nla tééñga yak bikristen i len ini, bi Djob a bi neebe kiki mawanda mé, a tehge ki bo kiki bôt ba téé sép? Ngoo ngandak le, to imbe kristen i yé le i bôdôl nwas le libak jé li kwéha li éga niñ yé. Kiki hihéga, Paul a tila le ngim bilôk bikéé bi Rôma bi bé minkol mi “libum jap bomede,” hala a bé le a ba inyu yônôs ngôñ yap malal, yônôs mabum map ni bijek, ni mook, ni mam mape ki. Bahogi ikété yap ba bé “lôk bôt ba gwé bitomba bi miñem.” (Rôma 16:17, 18; Filipi 3:18, 19; Yuda 4, 8, 12) Ni bigda le, ngim ngéda i bi pam, le mankéé wada mu likoda li Korintô a bé niñ ni “ñwaa isañ.” (1 Korintô 5:1) Di nok ni inyuki Djob a bi gwélél Paul inyu béhe bikristen inyu jam li tôñ “ndigi ni mam ma minsôn.”​—Rôma 8:5, 6.

9. Mabéhna ma Paul i kaat Rôma 8:6 ma ntihba bé kii?

⁹ Mabéhna ma, ma yé ki nseñ i len ini. Mbus le a ma gwélél Djob ntandaa ñwii, kristen i nla bôdôl tôñ ni mam ma minsôn. Di mpôdôl bé kristen i i nhoñol bijek, bôlô, ngim mintuk, tole mam ma libii. Ha a yé mam to imbe ngwélél Djob i kôli i mboñ. Yésu a bé  kon maséé i je, a tinak bôt bape bijek. A bé tehe nseñ i tégbaha loñge ngéda. Yak Paul a bi tila inyu nseñ i gwés ni nok loñge i pôla babiina.

10. I kaat Rôma 8: 5, 6, bibuk bini le “ba ntôñ ndigi ni mam ma minsôn” bi nkobla le kii?

¹⁰ Kii Paul a bé sômbôl kal munu bibuk bini le ngim bôt i “ntôñ ndigi ni mam ma minsôn”? I bañga i hop Grikia Paul a ngwélél hana i mpôdôl inyu “i bok mahoñol tole ñem i ngii ngim jam.” I bet ba ntôñ ndigi ni mam ma minsôn ba nwas le libak jap li kwéha jon li énél niñ yap. Nyi mam wada a ntoñol inyu bibuk bini bi kaat Rôma 8:5 le: “Ba ntôñ ndigi ni mam, ha la we ba mbok mahoñol map momasô mu, ba mpôdôl mu hiki ngéda, ba boñok mo, ba béghak ki, mam ma minsôn.”

11. Mambe mam ma nlo bés i boña ngéda di mbadba le, ‘kii i nlôôha ba nseñ inyu yem?’

¹¹ Bikristen bi Rôma bi bé lama wanba inyu yi kii i bé toi jam li bisu ikété niñ yap. Baa “mam ma minsôn” mon ma bé ane niñ yap? Yak bés di kôli i badba nlélém badga. Kii i nlôôha ba nseñ i niñ yés, ni le mambe mam di mbéna kwélél? Njômbi yés i hiki kel i yé nga le kii? Bôt bahogi ba nla léba le ba nlôôha tégbaha ngéda i noode mook nya di nya, i lémés mandap map, i yéñ bana mahabga ma mondo, i kôôba minhiômôk ngéda noi, ni mam mape kii ma. I mam ma momede ma ta bé béba; ma yé mam ma niñ. Kiki héga, Yésu lisañga jada a yilha malép wai, yak Paul a kal Timôtéô le a “nyok ndék wai.” (1 Timôtéô 5:23; Yôhanes 2:3-11) Ndi baa Yésu bo Paul ba bé ba “ba mpôdôl mu hiki ngéda,” ba nyok, ba béghak wai hiki ngéda? Baa hala a bé mam ba nlôôha gwés, kayéle minkwel nwap mi kiiñaga ndik mu “hiki ngéda”? Heni. Nano, kii di nla kal inyu yés? Kii i nlôôha ba nseñ i niñ yés?

12, 13. Inyuki di nlama yoñ yihe ni mam di nhoñol hiki ngéda?

¹² I yé nseñ le di wanba bésbomede. Inyuki? Paul a tila le: “Ngo nduña minsôn i yé nyemb.” (Rôma 8:6) Jam li mintuk bé li; hana a yé nyemb i pes mbuu nano, ni nyemb minsôn i dilo di nlo. Ndi, Paul a bé kal bé le ibale mut a mbôdôl ‘tôñ ni mam ma minsôn’ wee lisuk jé l’a ba ndik le nyemb. Nya mut i nla boñ mahéñha. Ni hoñol i mut ndéñg nu a bé likoda li Korintô nu ba bi héya i ntôñ inyule a bi noñ mam ma “minsôn.” Ndi, a bé le a héñha, a boñ ki hala. A bi waa niñ inyu minsôn, a témb ki i njel i téé sép.​—2 Korintô 2:6-8.

¹³ Ibale mut nu a bi la héñha, wee yak kristen i len ini i nla héñha, téntén ibale i yé ngi pam i likala li mut Korintô nunu, inyu jam li i nwas le minsôn nwon mi ane nye. Ntiik, su jam u mabéhna ma Paul, inyu jam li bé le li pémél mut a nwas le minsôn mi ane nye, i bé i ti bikristen makénd i pala lona mahéñha!

14, 15. (a) Maselna ni mut a “ntôñ ndigi ni mam ma minsôn,” kii di nla pohol i boñ? (b) ‘I tôñ ni mam ma mbuu’ i nkobla bé kii?

¹⁴ I mbus le Paul a bi béhe bés inyu jam li ‘tôn ni mam ma minsôn,’ a bi ti bés ini ndoñi le: “Ndi nduña mbuu i yé niñ ni nsañ.” Kinje bibom di nla bana​—niñ ni nsañ! Lelaa di nla kôhna bibom bi?

¹⁵ ‘I tôñ ni mam ma mbuu’ i nsômbôl bé kal le mut a nlama niñil bieem. Hala a nkobla bé to le a nlama ndik pot ni  hoñol mam ma Djob ni ma Bibel motama. Di bigda le Paul, ni bôt bape ba ba bé mawanda ma Djob i hiai bisu, ba bé niñ kiki bôt bobasô i ngandak manjel. Ba bé ba nje, ba nyok ki. Ngandak i bé mbiibaga, ba nôgdaga maséé mu niñ yap lihaa, ba salak inyu nit bomede.​—Markô 6:3; 1 Tésalônika 2:9.

16. Tolakii Paul a bééna niñ kiki bôt bobasô i ngandak manjel, niñ yé i bé i umne i ngii kii?

¹⁶ Ndi bagwélél ba Djob ba, ba bi neebe bé le nya mam i, i yila jam li bisu i niñ yap. Bibel i nkal le Paul a bé sal kiki nkôñôô mandap ma mabadô; ndi ñañ u ke ni bisu, u nyelel kii i bé jam li bisu i niñ yé: A bé ti ngéda yé yosô i nson u añal ni niiga. (Añ Minson mi baôma 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) I mam ma mon a bi ti bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bi Lôk Rôma makénd i boñ. Ñ, niñ yé yosôna i bé kiiña ndik mu mam ma mbuu. Lôk kéé i Rôma i bé lama kôna nye, yak bés ki.​—Rôma 15:15, 16.

17. Ibale di “ntôñ ni mam ma mbuu,” umbe ntén niñ di nla bana?

¹⁷ Niñ yés i ga ba lelaa ibale di ntôñ ndik ni mam ma mbuu? Kaat Rôma 8:6 i ntimbhe loñge le: “Nduña mbuu i yé niñ ni nsañ.” Hala a nkobla le di nwas le mbuu mpubi won u ane mahoñol més, kayéle ma kiha ni sômbôl Djob ni mahoñol mé. Di nla bana botñem le ibale “mam ma mbuu” mon ma yé jam li bisu i niñ yés, di ga bana bañga niñ, niñ i maséé i len ini. Ni inyu sôk, niñ boga, i ngii tole hana isi.

18. Ni imbe njel di nla kôs nsañ ngéda di “ntôñ ni mam ma mbuu”?

¹⁸ Di yoñ ngéda i hek pék mu bibuk bini le “nduña mbuu i yé . . . nsañ.” Ngandak bôt i mboñ biliya inyu bana nsañ u mahoñol. Bo, ba mbépba inyu ba nwee ikété mahoñol map, ndi bés di gwé nsañ u behee. Jam jada li nhôla bés i bana wo, li yé le di mboñ biliya bi ngui inyu ba nsañ ni bôt bés ba lihaa, yak ni lôk kéé i likoda. Pék i ntinde bés i neebe le bilôk bikéé gwés bi bôlôm ni bi bôda bi ta bé peles. Inyu hala nyen, ngimanôgla i nla pam ngim mangéda. Ibale hala a mbôña, di noñ maéba ma Yésu mana le: “u nya ke ndugi sangla ni maasoñ.” (Matéô 5:24) Hala a nla tômbôô bés ngéda di nhoñol le nu mankéé nu munlôm tole nu muda, nyek a ngwélél “Nyambe nu nsañ.”​—Rôma 15:33; 16:20.

19. Umbe nsañ u tôbôtôbô di nla ki bana, ngéda di “ntôñ ni mam ma mbuu”?

¹⁹ Nsañ umpe u yé, u u nlôôha ba nseñ. Ngéda di “ntôñ ni mam ma mbuu,” di yé nsañ ni Nhek wés. Yésaya a bi pot bibuk bi bé bi gwé mahee i ngéda yé, bi gwé ki biyônôl bi ngui i len ini: “[A Yéhôva,] w’a tééda mut a umi siñ ikété hégda i ñem wé kayéle a’ bana ndigi nsañ ni nsañ, inyule a nyugyene we nyuu.”​—Yésaya 26:3; añ Rôma 5:1.

20. Inyuki di nti mayéga inyu maéba ma mpémél i kaat Rôma pes 8?

²⁰ Too di yé nsoñgi minhook, too di gwé botñem i niñ i mba ni mba hana isi, di nla ba maséé ni maéba ma Djob ma mpémél i kaat Rôma pes 8. Di nti mayéga inyule Bibel i nti bés makénd i bii “mam ma mbuu” kiki jam li bisu i niñ yés, ilole di noñ “mam ma minsôn.” Ngéda di mboñ hala, bibom di ga kôs bi ga nom i boga ni boga, kiki Paul a tila le: “Nsaa béba u yé nyemp, ndi likébla li konangoo i mbuma ñañ i Nyambe li yé niñ boga i Kristô Yésu Nwet wés.”​—Rôma 6:23, MN.