A boñge ba wanda—kolbana Nsohop
“Eñgbana bijôl bi gwét bi Nyambe gwobisôna, le ndi ni laa kolba dipa di Nsohop.”—EFÉSÔ 6:11.
1, 2. (a) Inyuki boñge ba wanda ba ba yé bikristen ba nla kolba Satan ni mimbuu nwé mimbe? (Béñge titii i bibôdle.) (b) Kii di ga wan munu yigil ini?
ÑÔMA Paul a hégha niñ yés bikristen ni bisônda bi bé jo i mbom ni mbom. I yé maliga le gwét di njo bi yé gwét bi mbuu. To hala, baoo bés ba yé ntiik. Satan ni mimbuu nwé mimbe ba yé bagwégwét ba makeñge, ba ba ma tégbaha ngandak ngéda mu gwét bi. I bitéé bi mis, di nla nkal le di nla bé yémbél sañ i. Inyu Satan, i yoñ boñge ba wanda i nla nene nye nyoñok mbôñ i lép. Lelaa ba nla boñ inyu yémbél mimbuu mimbe mi mi gwé ngui iloo bôt ba binam? Maliga ma yé le, boñge ba wanda ba nla yémbél, ba nyémbél yaga ki! Inyuki? Inyule ba gwé “yaga ngui i Nwet.” Ndi, u héya le ngui yap i nlôl ni Djob, ba héba loñge inyu gwét. Kiki bisônda bi ba niiga loñge, ba ñeñgep “bijôl bi gwét bi Nyambe gwobisôna.”—Añ Efésô 6:10-12.
2 Ngéda Paul a bé tinak hihéga hi, bebek le a bé hoñol bijôl bi gwét bi bisônda bi Lôk Rôma bi bé eñgep.(Minson mi baôma 28:16) Di wan inyuki hihéga hi, hi kôli. Mu kii di mba di mboñ hala, di ga tehe yak jam boñge ba wanda bahogi ba bi kal inyu mandutu ba bi boma, ni bisai ba bi kôs mu kii ba bi eñgep hiki jôl i gwét i mbuu, ibabé i hôya to yada.
‘NGÔLI I MALIGA’
3, 4. Lelaa maliga ma Bibel ma mpôôna ngôli i man sônda i Rôma?
3 Añ Efésô 6:14. Sônda i Rôma i bé haba ngôli i bikei i i bé hôla nye i sôñ bôbôk yé. Ba bé boñ yo inyu hôyôs ni gwel ben. Ngôli i bééna bisogoo bi ngui bi bi bé gwel pansoñ tole ngwende. Mu kii ngôli i bé gwel nye loñge, sônda i bé le i ke jo gwét ibabé i kon woñi.
4 Nlélém ni bés, maliga di nigil i Bañga i Djob ma nsôñ bés ni biniigana bi kwéha base. (Yôhanes 8:31, 32; 1 Yôhanes 4:1) Ni le, kiki di nke ni bisu i gwés maliga, hala a mbane bés jam li ntomb i begee “ben tôl” yés, hala wee i niñ inoñnaga ni matiñ ma téé sép ma Nyambe. (Tjémbi 111:7, 8; 1 Yôhanes 5:3) U héya hala, ngéda di gwé nokna lam i Bañga i Djob, di nla timbhe bakolba bés ibabé i sehla.—1 Pétrô 3:15.
5. Inyuki di nlama pot maliga?
5 Ngéda maliga ma Bibel ma ntibil gwel bés, di ga pam i bii mo i bisélél, ni i pot maliga ngéda yosôna. Inyuki di ga keñgle i pot bitembee? Inyule bitembee bi yé kiki jôl gwét i ngui yada Satan a ngwélél. Bitembee bi yé bibe inyu nwet a mpot gwo, ni inyu nwet a nhémle gwo. (Yôhanes 8:44) Jon, tolakii di yé bikwéha bi bôt, di mboñ biliya gwés gwobisôna inyu tjél pot bitembee. (Efésô 4:25) Ndi, hala a nla ba nledek jam. Abigail nu a gwé 18 nwii, a nkal le: “I pot maliga, i nene bé loñge hiki ngéda, téntén ngéda bitembee bi nla boñ le di semb-ba ngim ndutu.” Inyuki a nyéñ pot maliga hiki ngéda? A nkal le: “Ngéda me mpot maliga, me gwé kiññem i mpôp bisu bi Yéhôva. Bagwal bem ni mawanda mem ba mbôdôl me ñem.” Victoria nu a gwé 23 nwii, a nkal le: “Ngéda u mpot maliga, ndi u timbhege bôt inoñnaga ni mam ma mbéñge hémle yoñ, ba nla kônha we woñi. Ndi bisai u bat bé: Makénd i pahal hémle yoñ ma nkônde hol, u nkôôge bebee ni Yéhôva, ni le mawanda moñ ma nti we lipém.” Ibabé pééna, i yé loñge i ke ni bisu i ‘sude bôbôk yoñ ni ngôli i maliga.’
‘BEN TÔL I TELEPSÉP’
6, 7. Inyuki ba nhégha telepsép ni ben?
6 I hiai bisu, bisônda bi Rôma bi bé haba ntén ben tôl i i bééna mimbamba mi bikei mi mi bé noñna. Ba bé hôt bikei bini inyu boñ le bi tibil hô tôl, ba kañak gwo ni minkôô mi mi bé mboñok ni bikoo bi nuga, ba gwéélak dikoba ni bihimbil bi bikei inyu sude gwo. Ini pes nyuu ngii i nyégle (hala wee bituu) i bé nhôk ni ngandak mimbamba mi bikei mimpe, nsudge ni minkôô mi bikoo bi nuga. Ntén mbot unu u bé boñ le sônda i nôgda wengoñle i nla bé nyiñgha kiki i ngwés. Sônda i bé lama ki wan hiki ngéda le mimbamba mi bikei mi ngi yii nsudge loñge. Ndi ini mbot yé gwét i bé kéñ njel le pansoñ tole likoñ li hié li ôm nye i ñem tole i bisaha.
7 Kinje loñge ndémbél i nhôla bés i nok lelaa matiñ ma Yéhôva ma nla tééda ñem wés, hala wee mut wés kété! (Bingéngén 4:23) Nlélém kiki sônda i bé bé le i héñha ben yé i bikei, inyu haba ben i i bé mbañak ni yom ipe i i bééna bé ngui ngandak, to bés di ga nwas bé matiñ ma Yéhôva inyu loñge ni béba inyu noñ més més. Litehge jés li mam li nlôôha ba libe inyu tat bés kiki i nsômbla. (Bingéngén 3:5, 6) Inyu hala nyen, hiki ngéda di nlama wan “ben” i Yéhôva a bi ti bés inyu yi too i ngi hôk ñem nwés loñge.
8. Inyuki i yé loñge i niñ innoñnaga ni matiñ ma Yéhôva?
8 Baa u yé u nôgda ngim mangéda le matiñ ma téé sép ma Yéhôva ma nyidil we, tole ma nha we i mok? Daniel nu a gwé 21 nwii, a nkal le: “Balét ni mawanda mem ma suklu, ba nol me inyule me niñ inoñnaga ni matiñ ma Bibel. Jon, ngim ngéda me bi nimis makénd mem, hala a tômbôs me.” Kii i bi hôla nye i pamba? A nkal le: “Sôk bi sôk, me bi tehe bisai i niñ inoñnaga ni matiñ ma Yéhôva. Mawanda mem mahogi ma bi bôdôl ôt hibañga; mape ki ma tjôô suklu. Hala a bé ngoo ngandak i tehe lelaa niñ yap i bi sôk. Yéhôva a nsôñ toi bés.” Madison nu a gwé 15 nwii, a nkal le: “Hala a yé me nledek jam i niñ inoñnaga ni matiñ ma Yéhôva, ni i tjél emble mam bisega gwem bi ntehe loñge, tole mam ma nôlha bo.” Kii i bi hôla nye i pamba? A nkal ki le: “Me mbéna hoñol le me bééga jôl li Yéhôva, ni le manoodana me nkôs ma yé mpom njel Satan a ngwélél inyu leñ me makoñ mé. Ngéda me nyémbél sañ i, me yé me ba nyonok ni maséé.”
‘MAKÔÔ MA NYÉGI NI BITAMB LE MIÑAÑ MINLAM MI NSAÑ.’
9-11. (a) Bitamb bikristen bi nhaba bi yé yimbne i kii? (b) Kii i nla boñ le i añal ñañ nlam i bane bés jam li ntomb?
9 Añ Efésô 6:15. Sônda Rôma i i bé haba bé bitamb gwé, i bé lama bé ke gwét. Bitamb gwé bi bé mbañak ni kôp nuga, bi ban-ga mbibi ngandak kayéle bi bééna ngui. Bitamb bi, bi bé nom, bi bak bilam.
10 Nlélém kiki bitamb bi bé hôla bisônda bi Rôma i yémbél gwét, hala nyen yak bitamb bi mbuu bikristen bi nhaba i len ini, bi nhôla bo i añal nwin u nsañ. (Yésaya 52:7; Rôma 10:15) To hala, i mbéda ñem ngui i añal ñañ nlam ngéda pôla i nene. Roberto nu a gwé 20 nwii, a nkal le: “Me bé kon woñi i tééne mawanda mem ma suklu likalô. Hala a bé tééñga me ngandak. Ngéda me nun mbus, me nyi bé inyuki me bé hala. I len ini, me yé maséé i tééne bisega gwem likalô.”
11 Ngandak boñge ba wanda i bi tehe le, ngéda i nkôôba loñge inyu anal ñañ nlam, i mboñ hala ni makénd. Kii u nla boñ inyu ba nkôôbaga? Julia nu a gwé 16 nwii, a nkal le: “Me bé ha mimbamble i bot yem suklu, me emblege mahoñol ni mam mawanda mem ma suklu ma bé hémle. Ha nyen me bibôdôl hoñol kii i bé le i hôla bo. Ngéda me bé nkôôbaga loñge, me bé me kwélés bo inyu yom i bééne bo nseñ.” Makenzie nu a gwé 23 nwii, a nkal le: “Ibale u yé minyaô, u bak mut a ñemble bape loñge, u nla yi yom i ntééñga bisega gwoñ. Me yé me noode añ bikaat gwobisôna ntôñ u mpémés inyu boñge ba wanda. Ni njel i nyen, me nla om bisega gwem i wan nlôñ Bibel, tole i ke i jw.org.” Kiki boñge ba wanda bana ba nkal, ibale u yé nkôôbaga loñge i téé likalô, i ga ba wengoñle “bitamb” gwoñ bi mbuu bi ne we.
‘SOSO BEN I HÉMLE’
12, 13. Mambe “makoñ ma hié” Satan a ngwélél?
12 Añ Efésô 6:16. I ‘soso ben i hémle’ sônda i Rôma i bé gwélél, i bé hô nye ibôdôl bituu letee ni maboñ. Yon i bé hô nye le makoñ ni pansoñ bi babaa bañ nye.
13 “Makoñ ma hié” mahogi Satan a nla leñ bés, ma yé bitembee inyu Yéhôva—le a ntôñ bé ni we, ni le a nla bé
gwés we. Ida nu a gwé 19 nwii, a njo ni mahoñol le a gwé bé nseñ wo ki wo. A nkal le: “Me bé béna nôgda wengoñle Yéhôva a bé haa ni me, ni le a nla bé neebe liwanda ni me.” Kii a boñ ni mahoñol ma? A nkal le: “Makoda ma bé lédés hémle yem iloo héga. Me bééna lem i emble makoda ibabé timbhe, me hoñlak le mut nye ki nye a gwé bé ngôñ i nok mandimbhe mem. Ndi i len ini, me nkôôba makoda, me noodege ti mandimbhe ima tole maa. I yé mbale le hala a nlet, ndi me nôgda loñge mbus me mboñ hala. Yak bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda, bi ntina makénd ngandak. Me mbéna huu ni mahoñol le Yéhôva a ngwés me.”14. Jam li bi pémél Ida li nhôla bés i nok mambe maliga?
14 Jam li bi pémél Ida, li nhôla bés i nok maliga mana le: Ba bé bañ ben i bisônda bi Rôma ni nlélém ntel ni nlélém pôk, ndi ben yés i hémle i nla ba titigi tole keñi. Bés bon di gwé le di nkit imbe ben di ga eñgep i pes mbuu. (Matéô 14:31; 2 Tésalônika 1:3) Kinje nseñ u yé i sélés hémle yés!
“MBÉLA LE TOHI”
15, 16. Inyuki ba nhégha botñem yés ni mbéla?
15 Añ Efésô 6:17. Mbéla tole hikôtô sônda Rôma i bé haba i bé hôla nye i hô ño wé, joo jé ni su wé le makoñ ma tihba bañ bijô bi nyuu bi. Mbéla ipe i bééna ligwélél inyu hôla sônda i gwel yo ni woo wé.
16 Kiki mbéla i ntat ño sônda, hala nyen yak “botñem i tohi” i ntat mahoñol més ni ngap yés i hek pék. 1 Tésalônika 5:8; Bingéngén 3:21) Botñem i nhôla bés i bok mis mimbônga mi Djob, ni i bana litehge lilam li mandutu di nla boma. (Tjémbi 27:1, 14; Minson mi baôma 24:15) Ndi ibale di gwé ngôñ le “mbéla” yés i sôñ bés, iloole di gwel yo i moo, di nlama nwas yo ño wés.
(17, 18. (a) Lelaa Satan a nla tinde bés i héya mbéla yés ño? (b) Lelaa di nla éba le di nwas bé le Satan a lôk bés ?
17 Lelaa Satan a nla tinde bés i héya mbéla yés ño? Di tehe lelaa a bi noode boñ hala ni Yésu. Satan a bé yi loñge le, Yésu a bééna botñem i yila kiñe i ngii bôt ba binam. Ndi Yésu a bé lama bem letee ni ngéda Yéhôva a bé lama téé nye Kiñe. Ndi ilole hala a mbôña, a bé lama son njonok, a wo ki. Jon Satan a ti nye pôla i yoñ énél ngéda ngi kola. Satan a bi bôn nye le ibale a ôôp bisu gwé, ki a bé le a yila kiñe biane gwobisôna kunda yada. (Lukas 4:5-7) Nlélém jam inyu yés, Satan a nyi le Yéhôva a mbôn bés gwom bilam i mbok yondo. Ndi di nlama bem ngéda yé, di son ki njonok mu ndék ngéda i yii. Jon Satan a noode bés ni gwom bilam di nla kôhna nano. A gwé ngôñ le di bugus njômbi nkus i niñ yés hanano, kayéle Ane yon i lok mbus.—Matéô 6:31-33.
18 Kiki ngandak boñge ba wanda i i yé kristen, Kiana nu a gwé 20 ma nwii, a bi nwas bé le Satan a lôk nye i nya i. A nkal le: “Me nyi le Ane Djob yotama yon i nla mélés mandutu més momasôna.” Lelaa botñem i ngui ini, i ntihba mahoñol mé ni maboñok mé? A nkônde le: “Botñem i niñ boga ikété Paradis i nhôla me i bigda le mam ma nkoñ isi ma ntagbe. Jon, iloole me gwélél ngap yem ni biliya gwem inyu yéñ ba bañga mut munu hisi hini, me ngwélél ngéda yem ni ngui yem inyu yônôs mam ma mbuu.”
“PANSOÑ I MBUU LE BAÑGA I DJOB”
19, 20. Lelaa di nla hôlôs likeñge jés ngéda di ngwélél Bañga i Djob?
19 Pansoñ bisônda bi Lôk Rôma bi bé gwélél ngéda Paul a bi tila léta yé, i bééna ntel u pes méta, ba gwéélak yo i jo gwét mbom ni mbom. Yom i bé boñ le bisônda bi Rôma bi yi gwélél pansoñ ngandak, i bé le bi bé hianda hiki kel.
20 Paul a nhégha Bañga i Djob ni pansoñ Yéhôva a bi ti bés. Ndi, nlélém kiki sônda i Rôma, di nlama nigil i gwélél yo loñge, ngéda di ntimbhe bôt inyu biniigana gwés—tole inyu kodol mahoñol més. (2 Korintô 10:4, 5; 2 Timôtéô 2:15) Lelaa ni u nla hôlôs likeñge joñ? Sebastian nu a gwé 21 nwii, a nkal le: “Me gwé lem i tila nlôñ wada mu pes Bibel me ñañ. Hala nyen me bé kot minlôñ mi Bibel me nlôôha gwés. Ni njel i nyen me ntibil ki nok mahoñol ma Yéhôva.” Daniel nu di mbôk sima, a nkal le: “Ngéda me nsoñgol Bibel, me yé me tééda bipes bi bikaat bi me nhoñol le bi nla hôla bôt me ntééne likalô. Me bi yimbe le bôt ba mbéna kon maséé i emble bés, ngéda ba nôgda le di ngwés mam di nsoñgol i Bibel, di boñok ki biliya i hôla bo.”
21. Inyuki di nlama bé kon Satan woñi ni mimbuu mimbe?
21 Kiki ndémbél i boñge ba wanda di ntehe munu yigil ini i ñunda, di gwé bé le di kon Satan ni mimbuu nwé mimbe woñi. I yé maliga le mi gwé ngui, ndi i nloo bé i Yéhôva. Ni le mi nla wo. Tokekii, i si Ane i hikôô hi nwii i Kristô, Satan ni mimbuu nwé mimbe b’a jôp i mok, mbus ba tjiba. (Masoola 20:1-3, 7-10) Di nyi ñoo wés, di nyi ki makeñge mé ni mahoñol mé. Ni mahôla ma Yéhôva, di nla kolba nye!