Baa u yé mut nu a nhônba? Baa u mboma ndutu yada munu ikété mandutu mana:

•   Baa u ma nimis mut u ngwés?

•   Baa u gwé kon u u mal bé?

•   Baa u ma boma bikuu?

 Bayimam ba nkal le, mandutu makeñi motama bé mon ma mbat hônba, yak nduña i hiki kel i nla boñ di kon. Jon i mbéda le u ba mut hônba, to u mboma mandutu makeñi, to disiina di mandutu.

•  Mut nu a nhônba wee kii?

•  Inyuki i mbéda le u ba mut nu a nhônba?

•  Lelaa u nla ba mut nu a nhônba?

•  Jam bisega gwoñ bi nkal

 Mut nu a nhônba a yé mut nu a nihbe i ngéda mam ma nhéñha, a nyémbél ki mandutu ma niñ. Yak mut nu a nhônba a mboma mandutu, ndi a mpamba mu. Ma nla kônha nye woñi ndi ma nkônde ti nye ngui.

•   Inyule mut nye ki nye a nla bé nsembba mandutu. Bibel i nkal le: “Nu a mpala ngwéé bé nyen a nyémbél ngwéé hiki ngéda, . . . mam ma ntoo bé ndigi inyu nu a gwé yi, inyule mangéda mabe ni mimpuhge mi mam mi nkwél bôt bobasôna.” (Ñañal 9:11, MN) Biniigana: Yak biloñge bi bôt bi nok ndutu, to ibale bo bé bon ba yé njom.

•   Inyule ibale u yé mut nu a nhônba hala a nsôñ we. Malét wada a nkal le: “Hala a yé hélha jam, nsoñgi u baudu ba suklu ba ba nlo i tjeelene me inyule ba mbep sal i makégse u mbet ndigi bet ni bet.” A ntoñol le: “Yak mu mam ma ma nene le ma ta bé nseñ, ibale mut a nla bé nihbe mo hala nla lona nye ngandak nduña.” a

•   Inyule ibale u yé mut nu a nhônba, hala a ga hôla we nano ni i ngéda u ga nañ. Malét nkeñi le Richard Lerner a bi pôdôl mandutu ma niñ, a tila le: “I nañak mut u u mpamba, u salak ki ni ngui, u yé mut nu to ibale mandutu ma mbes nye ’isi, a ntémb a pala telep, a témb a pohol mam ma mondo a ga boñ, a yéñ ki manjel mape inyu yônôs mo.” b

•   Bana litehge lilam li mandutu moñ. Nigil i boñ maselna ipôla mandutu makeñi ni disiina di mandutu. Bibel i nkal le: “Liyot jôñ mut i nok li nyina nlélém kel, ndi mut yihe a nsôô wonyuu.” (Bingéngén 12:16) Hiki hisiina jam bé jon li nlama tééñga we.

   “I suklu, baudu ba suklu bahogi ba bé ba yoñ isii jam, ba kéñbaha jo. I mbus, i ngéda ba bé ba tehe mawanda map ma nit bo internet, i bé wengoñle ba nkôp belesin i hié, hala a bé hôla bé bo i bana litehge lilam li mandutu map.”​—Joanne

•   Kôna bôt bape. Bibel i nkal le: “Kiki kei i nhôl kei, hala nyen mut a mboñ liwanda jé le li hôlôl.” (Bingéngén 27:17, MN) Mandutu makeñi bôt bape ba bi boma ma nla hôla bés i ôt ngandak biniigana.

   “I ngéda u nkwel ni bôt bape, u ga léba le ba bi boma ngandak mandutu, ndi nano ba yé loñge. Kwel ni bo inyu yi kii ba bi boñ, ni kii ba bi boñ bé inyu yémbél i mandutu ma.” ​—Yulia.

•   Hônba. Bibel i nkal: “Mut a téé sép a nkwo makwona masaambok, ndi a telep ki.” (Bingéngén 24:16) Hala a nyoñ ngéda le ndutu i mal, jon u hel bañ le ngim mangéda, mam ma nke bé loñge. Yom i nlôôha nseñ i yé le ‘u tiimba telep.’

   “Inyu boñ le mut a yémbél ngim ndutu, i mbat le i njôghe i ndutu i nôgha nye i mal. Jon hala a nyoñ ngéda, inyule hala nyen mam ma yé. Me bi sôk me nôgda le kiki ngéda i tagbe, ndék ni ndék u nkahal mbôôp, mandutu ma kahal hôyôi we.”​—Andréa.

•   Nigil i ti mayéga. Bibel i nkal le: “Ni tinak ki mayéga.” (Kôlôsé 3:15) To mandutu ma nai we, u nla ti mayéga inyu ngim mam mu niñ yoñ, u ba ki maséé. Hoñol mam maa ma yé le ma kônha we maséé.

   “I ngéda u mboma ndutu hala a yé jam li ntomb i kal le, ‘inyuki men me mboma yo?’ I mut nu a nhônba a ta bé mut nu a nhéléé i mandutu a mboma, ndi a yé mut nu a gwé litehge lilam li mam, a tinak mayéga inyu gwom a gwé.” ​—Samanta.

•   Kon maséé ni gwom u gwé. Ñôma Paul a kal le: “Me bi nigil i kon maséé ni gwom me gwé.” (Filipi 4:11) Paul a bé bé le a pohol imbe ndutu a ga boma. Ndi a bé le a kit kii a ga boñ i bisu bi ndutu. Paul a bi kit le a nkon maséé ni gwom a gwé.

   “I jam me bi sôk yi li yé le i ngéda me mboma ndutu, makidik mem ma bisu me yé me yoñ ma mbéna bé ba malam. Ngôñ yem i yé le me tééda litehge lilam to me mboma to imbe ndutu. Hala a nlona ndigi bé metama bisai, ndi yak i bôt ba yé me ipañ.”​—Matéô.

•   Soohe. Bibel i nkal le: “Bééga Yéhôva mbegee yoñ, a’ lédés we; a’ neebe bé kekikel le bôt ba téé sép ba piñgla.” (Tjémbi 55:23) Masoohe ma ta ndigi bé yom u mboñ inyu nôgda loñge. I ngéda u nsoohe, u nkwel toi ni Nhek woñ, “nu a ntôñ we.”​—1 Pétrô 5:7.

   “Me gwé bé le me joo metama. I ngéda me nsoohe Yéhôva, me kal ki nye i mam ma ntééñga me, me ti ki nye mayéga inyu mam malam me nkôhna, me mbuñga mahoñol mabe. Masoohe ma yé nseñ ngandak!”​—Karlôs