Bo Bolɛ 24:1-67
24 Abraamun w’a yo oke kpa. Yɛ Zoova yrali like kwlaa ng’ɔ yoli’n su.+
2 Cɛn kun’n, Abraamun kannin ndɛ kun kleli i sufuɛ’n. Bian sɔ’n yɛ ɔ ti i sufuɛ’m be kwlaa be nun kpɛnngbɛn’n niɔn. I yɛ ɔ niɛn i ninnge kwlaa su-ɔ.+ Ɔ seli i kɛ: “Yaci, fa ɔ sa’n wla min sɔwa’n bo.
3 Ń srɛ́ wɔ kɛ a ta min nda Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n i ɲrun kɛ a su jaman Kanaanfuɛ mɔ n tran be afiɛn wa’n, be wa bla fa manman min wa’n.+
4 Sanngɛ kɔ min nvle’n nun lɔ naan to min osufuɛ mun+ naan fa lɔ bla kun blɛ min wa Izaaki.”
5 Sanngɛ i sufuɛ’n seli i kɛ: “?Yɛ sɛ bla’n waan ɔ nin min baman nvle nga nun wa’n nin? ?N fa ɔ wa’n n wɔ nvle nga i nun yɛ a fin’n?”+
6 Abraamun tɛli i su kɛ: “Nian, nán fa min wa’n kɔ lɔ mlɔnmlɔn.+
7 Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ sie nglo’n, ɔ seli min kɛ n jaso min si i awlo’n nun, ɔ nin min osufuɛ’m+ be mɛn’n nun. Ɔ kannin ndɛ kleli min, yɛ ɔ tali min nda kɛ:+ ‘Ń fá mɛn nga ń mán+ ɔ osu’n nunfuɛ mun.’+ I yɛ ɔ́ súnmɛn i anzi’n kɛ ɔ dun ɔ ɲrun mmua-ɔ.+ Ɔ maan á ɲán bla lɔ sakpa fá blɛ́ min wa’n lika nga nun.+
8 Sɛ bla’n kusu waan ɔ nin wɔ baman’n, n su seman kɛ a tali min nda naan w’a yiɛmɛn i nuan. Sanngɛ nán fa bla lika nga nun wa man min wa’n.”
9 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, bian’n fɛli i sa’n wlɛli i min Abraamun i sɔwa’n bo. Kpɛkun ɔ tɛli i nda kɛ ɔ́ yó sɔ sakpa.+
10 Bian’n fɛli i min’n i ɲɔnngɔnmin blu yɛ ɔ ɔli-ɔ. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ fɛli i min’n i ninnge kpakpa wie mun. Kpɛkun ɔ ɔli Mezopotamin lɔ, Naɔɔ i klɔ’n su lɔ.
11 Kɛ ɔ juli klɔ’n i tiwa lɛ gbo kun su’n, ɔ yoli maan i ɲɔnngɔnmin’m be kotoli. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn lika’n su san. Blɛ sɔ’n nun yɛ bla’m be kɔ nzue salɛ-ɔ.
12 I sin’n, ɔ seli kɛ: “Zoova, wɔ mɔ a ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n, yaci, yo maan like nga ti yɛ n bali’n, ɔ yo ye andɛ. Yɛ yi i nglo kɛ a klo min min Abraamun.
13 Gbo kun yɛ n jin i wun yɛ. Yɛ talua nga be o klɔ’n nun’n, be su ba nzue salɛ.
14 Talua nga ń sé i kɛ: ‘Yaci, kan ɔ nzue sɛ’n i ase naan n nɔn nzue’ m’ɔ́ tɛ́ su kɛ: ‘Nɔn, kpɛkun ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue wie’n,’ nn i yɛ a klo kɛ ɔ yo ɔ sufuɛ Izaaki i liɛ-ɔ. Sɛ a yo sɔ’n, ń wún i wlɛ kɛ a klo min min’n sakpa.”
15 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun Rebeka yɛ ɔ́ bá yɛ. Nzue sɛ kun tɛkɛ i wati. Abraamun i niaan bian Naɔɔ+ i yi Milka+ i wa Betuɛli+ i wa yɛle Rebeka sɔ’n.
16 Ɔ ti talua klanman kpa. Ɔ nin yasua fi nin-a siman sua. Ɔ jrali kɛ gbo’n wo lɔ’n. Kpɛkun ɔ sali nzue guɛli i sɛ’n nun naan w’a sɛ i sin.
17 Abraamun i sufuɛ’n wanndi ko toli i. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Yaci, man min ɔ sɛ’n nun nzue kan maan n nɔn.”
18 Talua’n seli i kɛ: “Min min, nɔn.” Kpɛkun ɔ sikeli sɛ’n i ndɛndɛ naan w’a man bian’n i nzue.
19 Kɛ ɔ mɛnnin i nzue’n, ɔ seli i kɛ: “Ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue’n wie lele be ku yí.”
20 Ɔ kacili nzue ng’ɔ o i sɛ’n nun guali nnɛn’m be nzue nɔnwlɛ’n nun ndɛndɛ. Kpɛkun ɔ wanndi ko sali nzue’n ekun. Ɔ wanndi kɔ, ɔ wanndi ba. Ɔ yoli sɔ lelele naan w’a mɛn i ɲɔnngɔnmin’m be ngba be nzue.
21 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n jin lɛ diin, ɔ nian talua’n siin, afin i sɔ’n bo i nuan. Ɔ usɛ i wun sɛ Zoova w’a yo maan like nga ti yɛ ɔ tuli ajalɛ’n, i bo w’a gua kpa annzɛ sɛ-o.
22 Kɛ ɲɔnngɔnmin’m be wieli nzue nɔn’n, bian’n fali be bue nun nga m’ɔ ti sika ɔkwlɛ’n m’ɔ fuanfuan gramun nsiɛn’n,* ɔ nin be sa kɔmin nun nga nɲɔn m’ɔ ti sika ɔkwlɛ’n m’ɔ ti gramun ya kun blu-nin-nnan’n (114)* fa mɛnnin i.
23 Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “?Yaci, wan wa yɛle wɔ? ?N kwla ɲan sikewlɛ kɔnguɛ’n ɔ baba i awlo lɔ?”
24 Talua’n tɛli i su kɛ: “Ba nga Milka wuli mannin Naɔɔ+ mɔ be flɛ i kɛ Betuɛli’n+ i wa yɛle min.”
25 Ɔ seli ekun kɛ: “E le ijre. Yɛ ninnge nga ɲɔnngɔnmin’m be di’n, i kpanngban o lɔ. Asa ekun’n, e kwla sike ɔ kɔnguɛ’n.”
26 Yɛ bian’n kotoli klo, ɔ utuli i ɲin ase Zoova ɲrun.
27 Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Maan be manman Zoova m’ɔ ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n. Afin w’a yacimɛn i klolɛ le. Yɛ w’a kpɔciman min min’n le. Zoova bɔbɔ yɛ ɔ kleli min min’n i niaan’m be awlo atin’n niɔn.”
28 Talua’n wanndi ɔli i nin’n i awlo lɔ ko kannin sa ng’ɔ juli’n.
29 Rebeka i niaan bian kun o lɛ’n, be flɛ i kɛ Laban.+ Laban wanndi ko toli bian’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n wo klɔ tiwa lɔ gbo’n su lɔ.
30 Kɛ ɔ wunnin be bue nun nga’n nin be sa kɔmin nun nga’n i niaan bla’n i sa nun’n, m’ɔ tili ndɛ nga i niaan bla Rebeka kɛnnin i kɛ: “Ndɛ nga bian’n kan kleli min’n yɛ’n,” ɔ ko toli bian’n lɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n wo i ɲɔnngɔnmin’m be wun lɔ gbo’n su lɔ.
31 Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ seli i kɛ: “Wɔ mɔ Zoova w’a yra ɔ su’n, bla maan e wɔ. ?Ngue ti yɛ a te jin gua su wa-ɔ? M’an siesie lika m’an man wɔ awlo lɔ. Yɛ m’an siesie ɲɔnngɔnmin’m be lika liɛ.”
32 Yɛ bian’n ɔli awlo lɔ-ɔ. Ɔ* yili trɔ ng’ɔ o ɲɔnngɔnmin’m be su’n. Ɔ mannin ɲɔnngɔnmin’m be ijre kee nin aliɛ. Kpɛkun ɔ mannin bian’n nin sran nga be bɛli i sunmanlɛ’n be nzue naan be fa wunnnzin be ja wun.
33 Sanngɛ kɛ be fali aliɛ mɛnnin i’n, ɔ seli kɛ: “Sɛ n nin-a kanman min klun ndɛ’n, n diman like.” Yɛ Laban seli i kɛ: “Yoo kan!”
34 Bian’n seli kɛ: “N ti Abraamun i sufuɛ.+
35 Zoova yrali min min’n i su dan. Ɔ yoli maan w’a ɲɛn i wun kpa liɛ su. Ɔ mɛnnin i bua nin nannin nin sika nin sika ɔkwlɛ, ɔ nin bla nin yasua wie mun naan be su i, ɔ nin ɲɔnngɔnmin nin aflunmun kpanngban kpa.+
36 Asa ekun’n, kɛ min min’n i yi Sara yoli oke’n,+ ɔ wuli ba yasua kun. Ba yasua sɔ’n yɛ ɔ́ fɛ́ i sa nun ninnge kwlaa mɛ́n i-ɔ.+
37 I sɔ’n ti’n, min min’n seli min kɛ n tɛ i nda. Ɔ seli min kɛ: ‘Nán ja Kanaanfuɛ mɔ n tran be mɛn’n nun’n be wa bla kun man min wa’n.+
38 Nán yo sɔ mlɔnmlɔn. Sanngɛ kɔ min si i awlo’n nun, naan to min osufuɛ mun+ naan fa lɔ bla kun blɛ min wa’n.’+
39 Sanngɛ n seli min min’n kɛ: ‘?Yɛ sɛ bla’n waan ɔ nin min baman’n nin?’+
40 Ɔ tɛli min su kɛ: ‘Zoova mɔ n su i’n,+ ɔ́ súnmɛn i anzi’n+ kɛ ɔ dun ɔ ɲrun mmua. Ɔ́ yó maan ajalɛ nga á wá tú’n, i bo gúa kpa. Ɔ maan fa min awlo’n nun lɔ bla kun blɛ min wa’n. Maan ɔ yo min si i awlo lɔ bla.+
41 Sɛ a kɔ min awlo lɔ naan be waan be manman wɔ bla’n, n su seman kɛ w’a yiaman nda nga a tali min’n i nuan. N su seman kɛ w’a yomɛn i nuan su sa.’+
42 “Kɛ n juli gbo’n su lɛ andɛ’n, n seli kɛ: ‘Zoova, wɔ mɔ a ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n, kɛ ɔ ko yo naan m’an wun i wlɛ kɛ a su bo min ɲrun atin’n, maan sa nga ju.
43 Min yɛ n jin gbo’n su yɛ. Talua+ ng’ɔ́ bá nzue salɛ, mɔ ń sé i kɛ: “Yaci, man min ɔ sɛ’n nun nzue kan maan n nɔn,”
44 m’ɔ́ tɛ́ min su kɛ: “Nɔn, kpɛkun ń sá wie mán ɔ ɲɔnngɔnmin mun’n,” nn i yɛ Zoova klo kɛ ɔ yo min min’n i wa’n i liɛ-ɔ.’+
45 “N kannin ndɛ sɔ’n min klun lɔ. Sanngɛ n nin-a wiemɛn i kan bɔbɔ, kpɛkun ń nían-ɔn, Rebeka yɛ ɔ́ bá yɛ. Ɔ jra ɔli nzue salɛ gbo’n su lɔ. Yɛ n seli i kɛ: ‘Yaci, man min nzue maan n nɔn.’+
46 Kpɛkun ɔ sikeli sɛ m’ɔ o i wati’n i ndɛndɛ naan w’a se kɛ: ‘Nɔn,+ ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue’n wie.’ Yɛ n nɔnnin nzue’n niɔn. Kpɛkun ɔ mannin ɲɔnngɔnmin’m be wie.
47 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n usɛli i kɛ: ‘?Wan wa yɛle wɔ?’ Yɛ ɔ tɛli min su kɛ: ‘Ba nga Milka wu mannin Naɔɔ mɔ be flɛ i kɛ Betuɛli’n i wa yɛle min.’ I sɔ’n ti’n, n fali nga n wlɛli i bue’n nun. Kpɛkun n fali be sa kɔmin nga mun n wlɛli i sa.+
48 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n kotoli klo, n utuli min ɲin ase Zoova ɲrun. Kpɛkun n manmannin Zoova m’ɔ ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n.+ I yɛ ɔ kleli min atin naan n fa min min’n i niaan’n i wa bla’n n ko mɛn i wa yasua’n niɔn.
49 I sɔ’n ti’n, sɛ amun waan amún klé kɛ amun klo min min’n naan amun nin i be nanti klanman’n, amun kan maan n ti. Sɛ kusu’n amun su yoman sɔ’n, amun kan naan n wun like ng’ɔ fata kɛ n yo’n.”*+
50 Laban nin Betuɛli be tɛli su kɛ: “Sa sɔ’n fin Zoova. I sɔ’n ti’n, e kwlá seman kɛ e tili annzɛ y’a timan.
51 Rebeka yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Fɛ i kɔ naan ɔ yo ɔ min’n i wa’n i bo bla kɛ nga Zoova fa kannin’n sa.”
52 Kɛ Abraamun i sufuɛ’n tili ndɛ sɔ’n cɛ’n, ɔ utuli i ɲin ase Zoova ɲrun.
53 Kpɛkun ɔ fali tralɛ nin ninnge wie mun mannin Rebeka. Sika nin sika ɔkwlɛ yɛ be fa yoli ninnge sɔ mun-ɔn. Asa ekun’n, ɔ mɛnnin i niaan bian nin i manmin be ninnge kpakpa wie mun.
54 I sin’n, ɔ nin sran nga be bɛli i sunmanlɛ’n be dili like, be nɔnnin nzan. Kpɛkun be lali lɛ kɔnguɛ.
Kɛ ɔ jasoli nglɛmun’n, ɔ seli kɛ: “Amun man min atin maan n sa min sin min min’n i wun lɔ.”
55 Sanngɛ Rebeka i niaan bian nin i manmin be seli kɛ: “Maan talua’n di cɛn ba blu kun e wun wa naan w’a wɔ.”
56 Bian’n kusu seli be kɛ: “Nán amun bo min kokowa kun. Afin Zoova maan sa nga ti yɛ n bali’n, ɔ yoli ye. Amun man min atin naan n sa min sin min min’n i wun lɔ.”
57 I sɔ’n ti’n, be seli kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e flɛ talua’n naan e ti i nuan ndɛ.”
58 Ɔ maan be flɛli Rebeka naan b’a usɛ i kɛ: “?A klo kɛ a nin bian nga bé kɔ́?” Ɔ tɛli su kɛ: “Ɛɛn, ń kɔ́.”
59 Ɔ maan be mannin be niaan bla Rebeka+ nin bla ng’ɔ niɛn i lika’n,*+ ɔ nin Abraamun i sufuɛ’n nin i sran mun be atin.
60 Be boli muae mannin Rebeka. Be seli i kɛ: “E niaan bla, maan ɔ osu’n trɛ lele. Maan i nunfuɛ’m be ju akpi blu sɔ lele akpiakpi. Yɛ maan ɔ osu’n nunfuɛ’m be fa be kpɔfuɛ’m be klɔ mun.”*+
61 I sin’n, Rebeka nin bla nga be su i’n, be fuli ɲɔnngɔnmin’m be su naan b’a su bian’n su. Yɛ Abraamun i sufuɛ’n fali Rebeka yɛ ɔ fali atin’n ɔli-ɔ.
62 Izaaki kusu fin Beɛ-Laai-Rɔi+ asa’n su lɔ w’a ba. Afin ɔ tran Negɛbu lɛ.+
63 Cɛn kun’n, kɛ aliɛ wá sán’n, ɔ ɔli nantinantilɛ blo lɔ naan ɔ́ bú akunndan kan.+ Kɛ ɔ mɛnnin i ɲin su’n, ɔ́ nían-ɔn, ɲɔnngɔnmin mun yɛ bé bá yɛ!
64 Kɛ Rebeka kusu mɛnnin i ɲin su’n, ɔ wunnin Izaaki. Kpɛkun ɔ fin ɲɔnngɔnmin’n su jrali ndɛndɛ.
65 Yɛ ɔ usali Abraamun i sufuɛ’n kɛ: “?Wan yɛle yasua ng’ɔ fin blo lɔ bá e atin kpalɛ lɛ’n?” Abraamun i sufuɛ’n seli i kɛ: “Min min’n niɔn.” Ɔ maan ɔ fɛli i luku’n fa kɛtɛli i ti.
66 Abraamun i sufuɛ’n kannin like kwlaa ng’ɔ yoli’n kleli Izaaki.
67 I sin’n, Izaaki fali Rebeka wluli i nin Sara i tannin sua’n nun lɔ.+ Ɔ fɛ i yoli i yi. Izaaki kloli i kpa.+ Ɔ maan i nin i wie’n w’a yomɛn i ya dan kun, afin i wla fili i wun.+
Ja ngua lɔ ndɛ mun
^ Kɔlɛ Laban i ndɛ yɛ be kan-ɔn.
^ Ebr., “sɛ ń kɔ́ fama su annzɛ bɛ su’n.”
^ Yɛle kɛ, bla ng’ɔ tɛli i mɔ siɛn’n w’a kaci i sufuɛ’n.
^ Ebr., “klɔ anuan mun.”
