AFUƐ sin’n, be sieli aniaan yasua kɔe akpi kpanngban be asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ. Sɛ amun o sran sɔ’m be nun wie’n, e si kɛ junman uflɛ sɔ mɔ b’a fa man amun kɛ amun di’n, ɔ yo amun fɛ kpa.

Sanngɛ sɛ junman sɔ’n i dilɛ nun’n, amun klun titi amun kan’n, ɔ ti su. Be flɛ aniaan gbanflɛn kun kɛ Jezɔnun. Ɔ seli kɛ: “Kɛ be sieli min asɔnun kpɛnngbɛn’n, i uflɛ nun’n junman’n boboli min su.” Kɛ Zoova mannin Moizi nin Zeremi be junman kɛ be di’n, be buli i kɛ be kwlá diman junman sɔ’n. (Ezipt Lɔ Tulɛ 4:10; Zeremi 1:6) ?Sɛ ɔ yo amun sɔ wie’n, ngue yɛ amún yó naan amun a kwla di junman sɔ’n titi-ɔ? Timote i su ndɛ’n kwla uka amun kpa.—Sa Nga Be Yoli’n 16:1-3.

Atrɛkpa’n, i nun nga Timote kó súnman akoto Pɔlu mɔ bé bó jasin fɛ’n, nn ɔ le afuɛ kɔe 20. Atrɛkpa’n, ɔ buli i kɛ ɔ su kwlá kleman sran’m be like annzɛ ɔ su kwlá manman be afɔtuɛ. Afin, ɔ te yo gbanflɛn kan. (1 Timote 4:11, 12; 2 Timote 1:1, 2, 7) Sanngɛ, Timote miɛnnin i ɲin dili junman kpa. Kɛ afuɛ blu sinnin’n, Pɔlu seli Filipfuɛ mun kɛ: ‘N wla wo e Min Zezi su kɛ sɛ ɔ cɛ kan’n, ɔ man min atin maan n sunman Timote amun wun lɔ. Afin i kunngba cɛ yɛ ɔ nin min e akunndan’n ti kun-ɔn.’—Filipfuɛ Mun 2:19, 20.

?Wafa sɛ yɛ Timote kle asɔnun kpɛnngbɛn’m be ajalɛ kpa-ɔ? Maan e kan like nsiɛn mɔ Timote yoli’n, i ndɛ.

1. Ɔ klo sran. Pɔlu seli aniaan nga be o Filipu lɔ’n be kɛ ‘be ndɛ lo Timote kpa.’ (Filipfuɛ Mun 2:20) Timote kunndɛ kɛ aniaan’m be nin Zoova be afiɛn mantan kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ tuli i klun ukali be.

Be flɛ aniaan bian kun kɛ Wiliamun. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a di afuɛ 20 tra su. Ɔ se aniaan nga be sie be asɔnun kpɛnngbɛn uflɛuflɛ mun titi kɛ: “Amun klo aniaan mun. Amun fa amun ɲin be sie be su naan amun si sa ng’ɔ o be su’n. Nán like ng’ɔ fata kɛ be yo i asɔnun nun’n yɛ ɔ yo amun cinnjin dan-ɔn.” Nán amun yo kɛ loto nun cisanfuɛ kun mɔ lika ng’ɔ su kɔ’n, i lɔ julɛ ndɛndɛ’n yɛ ɔ ti i cinnjin tra sran’m be falɛ’n sa’n.

2. Zoova sulɛ’n ti i cinnjin tra like kwlaa. Pɔlu seli kɛ Timote timan kɛ i wiengu mun sa. Ɔ seli kɛ: “Be nga’m be liɛ’n, be bɔbɔ be ninnge’n yɛ ɔ lo be-ɔ, Krist-Jésus liɛ’n lo-man be.” (Filipfuɛ Mun 2:21) Pɔlu sieli i nzɔliɛ kɛ aniaan onga’m be liɛ’n, be bɔbɔ be ninnge liɛ mun yɛ ɔ ti be cinnjin-ɔn. Be dun mmua yo be bɔbɔ be ninnge liɛ mun ka naan b’a yo Zoova liɛ’n. Sanngɛ Timote liɛ’n, sɛ ɔ wun kɛ ɔ fata kɛ be di Ɲanmiɛn i junman wie mun’n, ɔ yo kɛ Ezai sa. Kɛ Zoova kunndɛli kɛ ɔ́ súnman sran kun’n, Ezai seli kɛ: “Min-ɔn, sunman min.”—Ezai 6:8.

?Ngue yɛ amún yó naan amun a kwla yo amun ninnge liɛ mun naan amun kunngba’n amun a kwla nian asɔnun’n i lika-ɔ? I klikli’n yɛle kɛ, amun fa Pɔlu i afɔtuɛ’n su. Ɔ seli kɛ: “Amun wun ninnge nga be ti cinnjin kpa’n be wlɛ.” (Filipfuɛ Mun 1:10, NW) Maan Zoova sulɛ’n yo amun cinnjin tra like kwlaa. I nɲɔn su’n, nán amun yo ninnge nga be fa amun blɛ dan annzɛ be yo maan amun fɛ dan’n. Pɔlu seli Timote kɛ: “Wanndi ninnge nga gbanflɛn’m be konvi sɔ be’n. Sanngɛ yo sa kpa, lafi Ɲanmiɛn su, klo Ɲanmiɛn nin sran, maan a nin sran tran klanman.”—2 Timote 2:22, NW.

3. Ɔ miɛnnin i ɲin dili Zoova i junman’n i kpa. Pɔlu seli kɛ ‘Timote ukɛli i be dili junman jasin fɛ kanlɛ’n nun. Ɔ ukɛli i kɛ ba  yasua kun ukɛ i si’n sa.’ (Filipfuɛ Mun 2:22) Timote timan fuɛnfuɛ. Ɔ nin Pɔlu be miannin be ɲin be dili junman kpa likawlɛ. I sɔ’n ti’n, be afiɛn mantannin kpa.

Junman ng’ɔ fata kɛ be di i Zoova i anuannzɛ’n nun’n, be sɔnnin. Junman sɔ’m be dilɛ yo fɛ. Yɛ sɛ amun di wie’n, amun nin aniaan mun amun afiɛn mántan kpa. Maan amun “di e Min’n i junman’n kpa wɔ amun nyrun tititi.”—1 Korɛntfuɛ Mun 15:58.

4. Ɔ nantili like nga be kleli i’n su. Pɔlu seli Timote kɛ: “Ɔ liɛ’n, a niannin like nga n kleli’n su, yɛ a fali ɔ ɲin sieli ninnge nga n yoli be’n nin like nga min awlɛn o su kɛ ń yó’n be su. Yɛ kusu’n, a lafili Ɲanmiɛn su kɛ min sa, a trali ɔ awlɛn kɛ min sa, a kloli Ɲanmiɛn nin sran kɛ min sa, yɛ a jrannin sa’m be ɲrun kekle kɛ min sa.” (2 Timote 3:10, NW) Kɛ mɔ Timote nantili like nga be kleli i’n su ti’n, be mɛnnin i junman kpanngban kpa.—1 Korɛntfuɛ Mun 4:17

Amun kwla se aniaan kun m’ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a cɛ’n kɛ ɔ uka amun. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Tɔmun. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a cɛ kpa. Ɔ seli kɛ asɔnun kpɛnngbɛn kun kleli i kɛ i ndɛ lo i. Yɛ ɔ ukɛli i kpa. Ɔ seli kɛ: “N usɛli i ngwlɛlɛ afɛ titi. Kpɛkun, n nantili afɔtuɛ ng’ɔ mannin min’n su. I sɔ’n yoli maan n kwla dili min junman’n i kpa.”

5. Ɔ miɛnnin i ɲin suannin like. Pɔlu seli Timote kɛ: “Mian ɔ nyin mantan Nyanmiɛn kpa.” (1 Timote 4:7) Be nga be si ngowa kanlɛ i nun akplowa bɔbɔ’n, kannzɛ be le sran kun m’ɔ kle be like’n, sanngɛ ɔ fata kɛ be bɔbɔ be suan like sɔ’n i yolɛ. Pɔlu seli Timote ekun kɛ: “Nyanmiɛn Ndɛ kannganlɛ nzra nun’n, nin afɔtuɛ manlɛ’n, ɔ nin like klelɛ’n, fa yo ɔ junman maan m ma to wɔ su. [...] Mian ɔ nyin yo ninnge sɔ mun, maan be yolɛ’n lo wɔ kpa naan sran’n kwlaa be wun kɛ a su yo kpa tra laa’n.”—1 Timote 4:13-15.

Amun kusu ɔ fata kɛ amun mian amun ɲin naan amun yo kpa tra laa’n. Maan amun suan Biblu’n nun like kpa. Yɛ ajalɛ uflɛ kwlaa nga anuannzɛ’n fa’n, maan amun nanti su. Nán amun lafi amun wun su dan. Nán amun se kɛ amun si ninnge wie’m be yo kpa ti’n, amun kunndɛmɛn i su afɔtuɛ kun naan amun a yo be. Kɛ Timote sa’n, maan amun ‘nian amun bɔbɔ amun wun su, ɔ nin ninnge mɔ amun kle’n su kpa.’—1 Timote 4:16.

6. Ɔ fɛli i wla guali Zoova su. Kɛ Pɔlu kán jasin fɛ nga Timote bo’n i ndɛ’n, ɔ seli i kɛ: “Like kpa nga be fa wlali ɔ sa nun’n, Nyanmiɛn Wawɛ b’ɔ tran ye anwlɛn nun’n, i fanngan nun nian su kpa.” (2 Timote 1:14) Ɔ fata kɛ Timote lafi su kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla ukɛ i.

Be flɛ aniaan bian kun kɛ Donadi. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a cɛ. Ɔ seli kɛ: “Aniaan nga be ti asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’n, ɔ fata kɛ be kunndɛ kɛ be nin Ɲanmiɛn be afiɛn mantan kpa. Be nga be yo sɔ’n, ‘be wunmiɛn’n ɔ uka su kɔ i nyrun.’ Sɛ be srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man be naan be yo like nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n, aniaan’m bé ɲán su ye kpa.—Jue Mun 84:8; 1 Piɛr 4:11.

Kɛ e wun kɛ aniaan nga b’a sie be asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ annzɛ asɔnun kpɛnngbɛn uflɛuflɛ kɛ amun sa’n, be mian be ɲin be di Zoova i junman kpa kɔ i ɲrun’n, i sɔ’n wla e fanngan kpa. Jezɔnun mɔ e kɛnnin i ndɛ’n seli kɛ: “Kɛ be sieli min asɔnun kpɛnngbɛn lele’n, m’an suan like kpanngban kpa. Yɛ min klun titiman min junman’n i dilɛ nun kun. Siɛn’n n klo junman sɔ’n kpa. Yɛ n wun kɛ ɔ ti min cenjele like dan kpa.”

?Amun kunndɛ kɛ amún dí amun junman’n i kpa kɔ́ i ɲrun titi? Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan amun nian Timote i ajalɛ’n su. I liɛ’n aniaan’m bé ɲán amun junman’n i su ye titi.