Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 48

Maan e fa e ɲin e sie i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su

Maan e fa e ɲin e sie i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su

“N bumɛn i kɛ m’an dun mmua m’an ɲɛn i. Nga n si i’n yɛle kɛ: N wla fi ninnge nga n yacili be siɛn lɔ’n, kpɛkun n tinndin naan m’an ɲan ninnge nga be o min ɲrun lɔ’n.”—FP. 3:13.

JUE 77 Kannin kun kpaja mɛn’n nun

I SU FITILƐ *

1-2. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nanti ndɛ ng’ɔ o Filipufuɛ Mun 3:13 nun’n su-ɔ? An fa sunnzun ase be yiyi nun.

MAAN e fa e ɲin e sie i sa nsan nga’m be su. Aniaan bla kpɛnngbɛn kun su bu ninnge ng’ɔ yoli be i talua nun’n be akunndan. Sanngɛ kannzɛ lika’n w’a yo kekle i su andɛ’n, sanngɛ ɔ miɛn i ɲin su Zoova. (1 Kor. 15:58) Kpɛkun cɛn kwlaa ɔ bu wafa ng’ɔ nin i osufuɛ’m bé wá dí aklunjuɛ Mɛn klanman’n nun lɔ’n i akunndan. Aniaan bla kun liɛ’n, ɔ su bu like nga aniaan kun yoli i m’ɔ w’a yomɛn i fɛ’n i akunndan. Sanngɛ ɔ se i wun kɛ ɔ su faman sa sɔ’n siemɛn i klun. (Kol. 3:13) Aniaan bian kun su bu sa tɛtɛ ng’ɔ yoli be laa’n be akunndan. Sanngɛ ɔ fɛ ɲin sie i ninnge ng’ɔ kwla yo be dɔ nga su naan ɔ nin Zoova b’a nanti klanman’n be su.—Jue. 51:12.

2 ?Ngue ndɛ yɛ e kwla kɛn i Klisifuɛ nsan sɔ’m be su-ɔ? Be kwlaa be su bu sa wie m’ɔ juli be su laa’n i akunndan. Sanngɛ be faman be ɲin be siemɛn i ninnge sɔ’m be su sa trilili. Be fa be ɲin be sie i ‘ninnge nga be o be ɲrun lɔ’n’ be su.—An kanngan Filipufuɛ Mun 3:13 nun.

3. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i ‘ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n’ be su-ɔ?

3 ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa e ɲin e sie i ‘ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n’ be su-ɔ? Sɛ sran kun su nanti kɔ lika naan ɔ yacimɛn i sin nianlɛ’n, ɔ su kwlá kɔmɛn i ɲrun. I wafa kunngba’n, sɛ e waan é sú Zoova naan e bu ninnge nga e yoli be laa’n, ɔ nin sa nga be juli e su laa’n be akunndan ngboko’n, e su kwlá sumɛn i kpa.—Lik. 9:62.

4. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

4 Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nsan mɔ be kwla yo maan e bu ninnge nga e yoli be laa’n be akunndan ngboko’n be ndɛ. Ninnge sɔ’m be nun klikli’n, yɛle wafa nga e dili mɛn laa’n i akunndan bulɛ dan’n. I nɲɔn su’n, yɛle sa mɔ e fa sie e klun’n. I nsan su’n, yɛle sa tɛtɛ nga e yoli be laa’n be akunndan bulɛ sa trilili’n. Kɛ é wá kán ninnge nsan sɔ’m be ndɛ’n, é wún wafa nga Biblu’n kwla uka e naan y’a faman e ɲin y’a siemɛn i ‘ninnge nga e yacili be siɛn lɔ’n’ be su’n i wlɛ. Asa ekun’n, é wá kán wafa nga e kwla fa e ɲin e sie i ‘ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n’ be su’n, i ndɛ wie.—Fp. 3:13.

WAFA NGA E DILI MƐN LAA’N I AKUNNDAN BULƐ NGBOKO’N

?Ngue yɛ ɔ kwla yo naan y’a faman e ɲin y’a siemɛn i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su-ɔ? (An nian ndɛ kpɔlɛ 5, 9, 13 be nun.) *

5. ?Ngue yɛ Akunndanfuɛ’n 7:10 se e kɛ nán e yo-ɔ?

5 An kanngan Akunndanfuɛ’n 7:10 nun. ?Ndɛ mma sɔ’n nun’n, Famiɛn Salomɔn su se kɛ ɔ fataman kɛ e bu laa sa’m be akunndan? Cɛcɛ. Ndɛ nga i waan ɔ́ kán yɛle kɛ ɔ fataman kɛ e fa mɛn nga e dili i laa’n, e sunnzun andɛ liɛ’n. I yo, sɛ e bu wafa nga Zoova yrali e su laa’n i akunndan’n, i sɔ’n kwla wla e fanngan kpa. Sanngɛ sɛ e bu i sɔ’n i akunndan dan’n, e kwla bu i kɛ sa nga be ju e su andɛ’n, be nun wie fi timan kpa. Sɛ e yo sɔ kusu i bo su guaman kpa manman e.

?Kɛ Izraɛlifuɛ’m be tuli Ezipti lɔ’n ngue yɛ be yoli m’ɔ w’a yoman kpa-ɔ?(An nian ndɛ kpɔlɛ 6 nun.)

6. ?Ngue ti yɛ sɛ e bu i kɛ mɛn nga e dili i laa’n ɔ ti kpa tra andɛ liɛ’n i sɔ’n timan kpa-ɔ? Amun fa sa kun yiyi nun.

6 ?Ngue ti yɛ sɛ e se kɛ mɛn nga e dili i laa’n, ɔ ti kpa tra andɛ liɛ’n i sɔ’n timan kpa-ɔ? Afin kɛ e bu e laa nun’n i akunndan’n ninnge kpakpa’m be su ngunmin yɛ e fa e ɲin e sie-ɔ. Kpɛkun e wla fi sa kekleekle kwlaa nga be tɔli e su’n be su. I wie yɛle Izraɛlifuɛ’m be liɛ’n. Kɛ be tuli Ezipti lɔ’n w’a cɛman be wla fili be ɲrun mɔ be wunnin i’n su. Kpɛkun be fali be ɲin be sieli i aliɛ kpakpa nga be dili i lɔ’n be su. Ɔ maan be seli kɛ: “Ee! E wla kpɛn ninnge nga e di be Ezipt lɔ’n be su: kpatra bɔ e di-ɔ e yi-man dein’n, e di kɔnkɔmbru, nin melɔn, nin puaro nin lai mun.” (Kal. 11:5) ?Sanngɛ kɛ be se kɛ be di aliɛ nán be yiman dein’n, i sɔ’n ti nanwlɛ sakpa? Cɛcɛ. Afin sɛ é kwlá sé’n, aliɛ nga be dili’n i ti kalɛ nga be tanninnin’n w’a yoman kaan. Yɛle kɛ be yoli Eziptifuɛ’m be kanga yɛ be kleli be nun. (Tul. 1:13, 14; 3:6-9) Sanngɛ i sin’n be wla fili i kwlaa sɔ’n su kpɛkun be fali be ɲin be sieli i aliɛ nga be dili’n i su. Asa ekun’n, be wla fili ninnge kpakpa nga Zoova yo mannin be’n su. Be ayeliɛ sɔ’n w’a jɔman Zoova klun mlɔnmlɔn.—Kal. 11:10.

7. ?Ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla kun naan w’a buman mɛn ng’ɔ dili i laa’n i akunndan dan-ɔn?

7 ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a faman e ɲin y’a siemɛn i mɛn nga e dili i laa’n i su dan-ɔn? Maan e kan aniaan bla kun i ndɛ. Afuɛ 1945 nun yɛ ɔ boli Betɛli ng’ɔ o Bluklinin lɔ’n, i nun junman dilɛ bo-ɔ. Kɛ afuɛ nɲɔn kun sinnin’n ɔ nin aniaan bian kun m’ɔ di junman Betɛli lɔ wie’n be jali. Be nɲɔn’n be dili junman Betɛli lɔ afuɛ kpanngban. Sanngɛ afuɛ 1976 nun’n, i wun wa tɔli tukpacɛ kekle kpa. Aniaan bla’n seli kɛ, kɛ i wun’n wunnin i kɛ ɔ su cɛman nguan nun kun’n, ɔ mɛnnin i afɔtuɛ wie mun. I liɛ’n kɛ ɔ́ wá wú’n ɔ́ kwlá jrán kekle. Aniaan bla’n i wun’n seli i kɛ: “E dili aklunjuɛ e aja’n nun. N bumɛn i kɛ sran sunman be di i sɔ aklunjuɛ’n be aja’n nun bɔbɔ.” Sanngɛ ɔ seli i kɛ: “Nán ɔ wla fi aklunjuɛ nga e dili’n su, sanngɛ nán bu i akunndan sa trilili. Blɛblɛblɛ ɔ wla fí ɔ wun. Nán sa ng’ɔ́ wá tɔ́ ɔ su’n ti’n, ɔ wla bo ɔ wun dan. Aklunjuɛ nga e dili Zoova i sulɛ nun’n ti’n maan ɔ klun jɔ. [...] E wla m’ɔ kwla kpɛn ninnge’m be su’n, ɔ ti like kpa kun mɔ Zoova fa mannin e-ɔ.” Nanwlɛ, aniaan bian’n i afɔtuɛ sɔ’n ti kpa dan.

8. ?Kɛ aniaan bla’n nantili afɔtuɛ nga i wun’n mɛnnin i su’n i su ye benin yɛ ɔ ɲɛnnin i-ɔ?

8 Aniaan bla’n nantili i wun’n i afɔtuɛ sɔ’n su. Ɔ suli Zoova klanman lele ɔ fa wuli. Kɛ ɔ́ wú’n nn ɔ le afuɛ 92. Ka naan w’a wu’n ɔ seli kɛ: “N dili Zoova i junman blɛ kwlaa nun afuɛ lele 63. Kɛ n bu blɛ sɔ’n i akunndan’n n kwla se kɛ n dili aklunjuɛ dan.” ?Ngue ti-ɔ? Ɔ seli kɛ: “Like ng’ɔ yo maan e di aklunjuɛ’n yɛle e niaan mɔ e nin be e tran kɛ awlobo kunngba nunfuɛ mun’n sa’n. Asa ekun’n, e lafi su kɛ e nin be é trán Mɛn klanman’n nun. Blɛ sɔ’n nun’n, é sú Zoova m’ɔ ti e Yifuɛ’n tititi.” * Aniaan bla’n fɛli i ɲin sieli i ninnge nga Zoova waan ɔ́ fá mán e’n be su. I lɛ nun’n ɔ kle e ajalɛ kpa.

NÁN E FA SA E SIE E KLUN

9. ?Kɛ nga Saun Yolɛ 19:18 fa kan’n sa’n, blɛ benin nun yɛ kɛ ɔ ko yo naan y’a yaci sa y’a cɛ’n ɔ kwla yo kekle-ɔ?

9 An kanngan Saun Yolɛ 19:18 nun. Ɔ ju wie’n, e niaan Klisifuɛ kun annzɛ e janvuɛ kpa kun annzɛ kusu e osufuɛ kun kwla lo e ngasi. Blɛ sɔ’n nun’n, sɛ y’a nianman e wun su’n e kwla fa sa sɔ’n e sie e klun. I wie yɛle aniaan bla kun liɛ’n. Aniaan bla kun tɔnnin i suɛn kɛ w’a wuɛ i sika. I sin’n aniaan bla’n wunnin i wlɛ kɛ ɔ fɔnnin. Ɔ maan ɔ ko kpɛtɛli i. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan aniaan bla’n w’a yaci sa sɔ’n w’a cɛ’n ɔ yoli kekle. ?Ɔ wun w’a yo ɔ kɛ aniaan bla sɔ’n i liɛ sa wie le? Atrɛkpa’n, sa sɔ’n nin-a juman e su wie le. Sanngɛ e nun sunman kɛ be yo e sa’n kɛ ɔ ko yo naan y’a yaci y’a cɛ’n ɔ ti kekle. Wie liɛ bɔbɔ’n, e se e wun kɛ e wla su fiman like nga sran sɔ’n yoli e’n i su le.

10. ?Sɛ sran wie i wun ndɛ o e klun’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a yaci sran sɔ’n i wun sa’n y’a cɛ i-ɔ?

10 ?Sɛ sran wie i wun ndɛ o e klun’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a yaci i wun sa’n y’a cɛ i-ɔ? Like ng’ɔ kwla uka e’n yɛle kɛ nán e wla fi su kɛ Zoova wun like kwlaa yɛ ɔ si sa kwlaa nun. Kɛ be bu e lufle’n ɔ wun i. (Ebr. 4:13) Kɛ ɲrɛnnɛn o e su mɔ e su fɛ’n, ɔ ti kɛ i bɔbɔ yɛ sa sɔ’n wo i su sa. (Eza. 63:9) Asa ekun’n, Zoova ta e nda kɛ ɔ́ yí sa kwlaa nga be o e su’n.—Ngl. 21:3, 4.

11. ?Kɛ sran’m be yo e sa mɔ e yaci e cɛ be’n, i su ye benin yɛ e ɲɛn i-ɔ?

11 Like ng’ɔ kwla uka e ekun’n yɛle kɛ, kɛ e yaci sa e cɛ’n, e bɔbɔ e ɲan su ye. I sɔ yɛ aniaan bla nga be tɔnnin i suɛn’n ɔ wunnin i wlɛ-ɔ. Blɛblɛblɛ ɔ yacili aniaan ng’ɔ tɔnnin i suɛn’n i wun sa’n cɛli i. Aniaan bla’n wunnin i wlɛ kɛ, kɛ e yaci e wiengu’m be wun sa’n e cɛ be’n, Zoova yaci e liɛ mun cɛ e wie. (Mat. 6:14) Aniaan bla’n si kɛ like nga aniaan bla ng’ɔ tɔnnin i suɛn’n yoli’n ɔ timan kpa. Sanngɛ w’a faman sa sɔ’n w’a siemɛn i klun. ?Wafa sɛ yɛ i bo guali-ɔ? Aniaan bla’n dili aklunjuɛ ekun kpɛkun ɔ fɛli i ɲin sieli i Zoova i sulɛ’n su kpa.

SA TƐTƐ NGA E YOLI BE LAA’N BE AKUNNDAN SA TRILILI’N

12. ?Ngue yɛ 1 Zan 3:19, 20 kle e-ɔ?

12 An kanngan 1 Zan 3:19, 20 nun. Ɔ ju wie’n, sa tɛ nga e yo be’n ti’n, e akunndan’n bu e fɔ. Aniaan wie’m be liɛ’n ninnge tɛtɛ nga be yoli be ka naan b’a si ndɛ nanwlɛ’n ti’n be akunndan’n bu be fɔ. Yɛ wie’m be liɛ’n, kɛ be ko yo be batɛmun’n sa nga be yo be kasiɛn su’n ti’n, be akunndan’n bu be fɔ. E wun kwla yo e sɔ wie. (Rɔm. 3:23) Afin e kunndɛ kɛ é yó like ng’ɔ ti kpa’n, sanngɛ “e fɔn kpɛ sunman.” (Zak. 3:2; Rɔm. 7:21-23) Kannzɛ kɛ e akunndan’n bu e fɔ e wunman e wun fɛ’n, sanngɛ blɛ wie nun’n i sɔ’n ti kpa. Afin i sɔ’n yo maan e kaci e sa kpɛkun e fua kpa kɛ e su yoman sa sɔ’n kun.—Ebr. 12:12, 13.

13. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e akunndan’n bu e fɔ tratra su-ɔ?

13 E seli kɛ sɛ e akunndan’n bu e fɔ’n i sɔ’n timan tɛ. Sanngɛ sɛ ɔ bu e fɔ tratra su’n i sɔ’n timan kpa kusu. Afin i sɔ’n kwla yo maan sɛ e yoli sa wie naan Zoova yaci cɛli e bɔbɔ’n, e akunndan’n bú e fɔ titi. Sɛ ɔ yo e sɔ kusu’n i bo’n su guaman kpa. (Jue. 31:11; 38:4, 5) Aniaan bla kun i su ndɛ’n kle sɔ weiin. Sa ng’ɔ yoli be laa’n ti’n i akunndan’n bu i fɔ titi. Ɔ seli kɛ: “N seli min wun kɛ ɔ timan cinnjin kɛ n tu min klun n su Zoova. Afin n su ɲanman nguan m’ɔ leman awieliɛ’n wie.” Aniaan sunman be wun yo be sɔ wie. I sɔ’n ti’n, nán e kplin su kɛ e akunndan’n bu e fɔ tratra su. Afin sɛ e sa sin bubu e naan e yaci Zoova sulɛ’n i sɔ’n yó Satan i fɛ.—An nian 2 Korɛntifuɛ Mun 2:5-7, 11 nun.

14. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ yáci e wun sa’n cɛ́ e-ɔ?

14 Sanngɛ e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova yacili min wun sa’n cɛli min-ɔn?’ Sɛ e usa e wun sɔ’n, nn i sɔ’n kle kɛ Zoova kwla yaci e wun sa’n cɛ e. Afuɛ 1954 nun’n, Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun seli kɛ: “Sɛ e bo Ɲanmiɛn sulɛ bo naan e yo sa tɛ kunngba’n e flan nun’n, i sɔ’n kle kɛ like sɔ’n kle e yalɛ w’a cɛ. [...] Sɛ i sɔ sa’n ju e su’n, nán e sa sin bubu e. Asa ekun’n, nán e bu i kɛ Zoova su kwlá yaciman sa tɛ sɔ’n cɛman e le. Afin i sɔ akunndan’n yɛ Satan kunndɛ kɛ e bu-ɔ. Kɛ e yo like wie mɔ e akunndan’n bu e fɔ’n, i sɔ’n timan tɛ. Afin i sɔ’n kle kɛ e ti sran kpa. Ɔ maan Zoova kwla yaci sa nga e yoli’n cɛ e. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci e wun sa mun cɛ e. Yɛ ɔ uka e naan e akunndan’n yaci e fɔ bulɛ. Asa ekun’n, e srɛ i kɛ ɔ uka e naan e wla sa tɛ yolɛ’n i ase. Kɛ sa ɲan bakan kun’n, i si yɛ ɔ talo i-ɔ. Sɛ sa kunngba’n ɲan bakan sɔ’n i ekun’n, ɔ sɛ i sin i si i wun lɔ ekun. I wafa kunngba’n maan e srɛ Zoova titi kɛ ɔ uka e. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ́ úka e sakpa afin i aklunye’n leman wunsu.”

15-16. ?Kɛ aniaan wie’m be wunnin i wlɛ kɛ Zoova w’a yiman be ase’n, wafa sɛ yɛ be wun yoli be-ɔ?

15 Kɛ Zoova i sufuɛ kpanngban be wunnin i wlɛ kɛ w’a yiman be ase’n, i sɔ’n yoli be fɛ dan. I wie yɛle aniaan bian kun liɛ’n. Ɔ kanngannin ndɛ akpasua nga be flɛ i kɛ “Ɲanmiɛn Ndɛ’n maan sran’m be kaci” i nun ndɛ kun nun. Ndɛ sɔ’n kan aniaan bla kun i ndɛ. Aniaan bla’n seli kɛ ninnge tɛtɛ ng’ɔ yoli be laa’n ti’n, ɔ lafiman su kɛ Zoova klo i. Aniaan bla’n buli i sɔ akunndan’n cɛli kpa. Kɛ be yoli i batɛmun bɔbɔ’n, w’a yacimɛn i sɔ akunndan bulɛ. Sanngɛ kɛ ɔ wa buli e ti kpɔlɛ tɛ’n i su akunndan kpa’n, i sɔ’n ukɛli i naan wa lafi su kɛ Zoova klo i wie. *

16 ?Wafa sɛ yɛ aniaan bla’n i su ndɛ’n ukali aniaan’n niɔn? Ɔ seli kɛ: “Min gbanflɛn nun’n, n nian bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n i su foto. Kɛ ɔ ko yo naan m’an yaci’n ɔ yoli kekle. Koko nun wa’n, n tɔli sa tɛ sɔ’n nun ekun. Ɔ maan n seli asɔnun kpɛnngbɛn’m be kɛ be uka min. Yɛ n miannin min ɲin naan m’an kwla jrɛn i sɔ liɛ’n i ɲrun kekle. Asɔnun kpɛnngbɛn’m be seli min kɛ Ɲanmiɛn klo min naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yáci sa tɛ nga n yoli’n cɛ́ min. Sanngɛ blɛ wie nun’n, n buman min wun sran yɛ n lafiman su kɛ Zoova kwla yaci min wun sa’n cɛ min sakpa. Aniaan bla’n i su ndɛ mɔ n kanngannin nun’n, ɔ ukali min kpa. Siɛn’n, m’an wun i wlɛ kɛ, kɛ n se kɛ Zoova kwlá yaciman min wun sa’n cɛman min’n, ɔ ti kɛ n su se kɛ Zezi i tɛ ng’ɔ yili’n timan like fi sa. Sasafuɛ Tranwlɛ’n i bue ng’ɔ kan aniaan bla’n i ndɛ’n n kpɛ n sieli. I liɛ’n blɛ wie nun’n, sɛ min akunndan’n sanngan’n, ń kánngan nun kpɛkun ń bú su akunndan.”

17. ?Ngue yɛ Pɔlu yoli naan i akunndan’n w’a bumɛn i fɔ w’a tratraman su-ɔ?

17 Aniaan nga e kannin be ndɛ’n be su ndɛ’n ti’n e wla kpɛn akoto Pɔlu su. Kwlaa naan w’a kaci Klisifuɛ’n ɔ yoli sa tɛ kpanngban. I wla kpɛnnin ninnge ng’ɔ yoli be laa’n be su, sanngɛ w’a buman be akunndan sa trilili. (1 Tim. 1:12-15) Ɔ lafili su kɛ Zezi i tɛ ng’ɔ yili’n ti’n Ɲanmiɛn kwla yaci i wun sa mun cɛ i. Ɔ maan i ɲrun’n, tɛ sɔ’n yoli kɛ like kun mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli i sa. (Gal. 2:20) I sɔ’n ti’n, Pɔlu i akunndan’n w’a bumɛn i fɔ w’a tratraman su, sanngɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i like ng’ɔ kwla yo man Zoova’n i su.

MAAN E FA E ƝIN E SIE I MƐN KLANMAN’N SU

Maan e fua kpa kɛ é fá e ɲin é síe i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su. (An nian ndɛ kpɔlɛ 18-19 be nun.) *

18. ?Ngue yɛ e kɛnnin i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

18 ?Ngue yɛ ninnge nsan nga e kannin be ndɛ’n be kle e-ɔ? I klikli’n yɛle kɛ e wla m’ɔ kwla kpɛn ninnge kpakpa’m be su’n, ɔ ti like kpa kun mɔ Zoova fa cɛli e-ɔ. Kannzɛ bɔbɔ e bu i kɛ wafa nga e dili mɛn laa’n ɔ ti kpa’n, sanngɛ Mɛn klanman’n nun lɔ liɛ’n yó kpa trá ngalɛ’n. I sɔ’n ti’n, nán e bu mɛn nga e dili i laa’n i akunndan sa trilili. I nɲɔn su’n, yɛle kɛ sran wie’m be kwla lo e ngasi sanngɛ sɛ e yaci be wun sa’n e cɛ be’n, é fá e ɲin é síe i Zoova i sulɛ’n su kpa. I nsan su’n, yɛle kɛ sɛ e akunndan’n bu e fɔ tratra su’n, e su suman Zoova aklunjuɛ su. I sɔ’n ti’n kɛ Pɔlu sa’n, maan e lafi su kɛ Zoova kwla yaci e wun sa’n cɛ e.

19. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Mɛn klanman’n nun’n e wla su kpɛnman ninnge nga be ti’n e wunman e wun fɛ’n be su kun-ɔn?

19 Cɛn wie lele’n, é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Kpɛkun e wla su kpɛnman ninnge nga be ti’n e wunman e wun fɛ’n be su kun. Kɛ Biblu’n kán blɛ sɔ’n i ndɛ’n, ɔ se kɛ: “Be su bo-man laa sa’m be su be di-man jɔlɛ kun.” (Eza. 65:17) Maan e bu ndɛ nga i akunndan kan e nian: Aniaan wie’m b’a su Zoova lele b’a yo kpɛnngbɛn. Sanngɛ Mɛn klanman’n nun lɔ’n, bé wá sá be sin bé yó gbanflɛn annzɛ talua ekun. (Zɔb 33:25) I sɔ’n ti’n, maan e fua kpa kɛ e su faman e ɲin e siemɛn i ninnge nga e yacili be siɛn’n lɔ’n be su. Sanngɛ é fá e ɲin é síe i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su.

JUE 142 E kplin e ɲin e ɲan like nga e wla o su’n

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Sɛ e wla kpɛn e laa nun’n i sɔ’n timan tɛ. Sanngɛ sɛ e fa e ɲin e sie i ninnge nga e yoli be laa’n be su dan’n, e su suman Zoova kpa kun. Kpɛkun e kwla yaci ninnge nga Zoova waan ɔ́ yó mán e’n be akunndan bulɛ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nsan mɔ be kwla yo maan e bu laa ninnge’m be akunndan dan’n be ndɛ. Yɛ é kán wafa nga Biblu’n nin aniaan wie’m be ajalɛ’n kwla uka e’n, i ndɛ wie.

^ ndɛ kpɔlɛ 57 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Mɛn nga e dili i laa’n i akunndan bulɛ’n, nin sa nga e fa sie e klun’n, ɔ nin e akunndan m’ɔ bu e fɔ tratra su’n, be ti kɛ ninnge nɔnninnɔnnin wie mɔ e su cuɛn be’n sa. Ninnge sɔ’m be kwla yo maan e yaci nguan atin’n i su nantilɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 64 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Kɛ e gua ninnge sɔ’m be ase’n e wun fa e feke, e di aklunjuɛ kpɛkun e ɲan wunmiɛn. Ɔ maan e kwla fa e ɲin e sie i ninnge nga be o e ɲrun lɔ’n be su.