Kapitulo 7

Kun Taano ta Yaon Kita Digdi

1. Ano an nagin konklusyon nin may pag-isip na mga tawo?

 HALOY nang pinagpaparaisip nin mga tawo an kahulogan nin buhay sa daga. Pinagmasdan ninda an mahiwas na kalangitan na pano nin mga bitoon. Hinangaan ninda an magayon an kolor na pagsolnop nin aldaw asin an kagayonan kan mga lugar sa probinsia. An may pag-isip na mga tawo nangangatanosan na seguradong may dakulang katuyohan sa gabos na ini. Pero parate nindang iniisip kun paano sinda napapalabot digdi.—Salmo 8:3, 4.

2. Ano an mga ihinahapot nin mga tawo?

² May panahon sa saindang buhay na an kadaklan naghahapot: Kita daw talagang mabubuhay sana nin halipot na panahon, kukuanon an makukua niato sa buhay, dangan magagadan? Pasaen man nanggad  kita? May orog pa daw kitang malalaoman kisa halipot na peryodo nin pagkamundag, pagkabuhay asin kagadanan? (Job 14:1, 2) An makatatabang sato na masabotan an bagay na ini iyo an simbag sa hapot na: Paano kita namugtak digdi?

EBOLUSYON O PAGLALANG?

3. Ano an katokdoan nin ebolusyon?

³ Sa pirang lugar itinotokdo nin kadaklan na an gabos na naheheling niato nagsadiring lumataw, na iyan nahaman paagi sa pagkanorongod o aksidente. Sa laog daa nin minilyon na taon an buhay nag-ebolusyon, o naporma, hale sa mas harababang klase sagkod na sa katapustapusi lumataw an mga tawo. Sa dakol na parte kan daga an teoriyang ini nin ebolusyon itinotokdo bilang sarong katotoohan. Alagad totoo daw na kita gikan sa sarong hayop na garo dakulang kabalang na nabuhay kaidtong minilyon na taon na an nakaagi? An makangangalas daw na unibersong ini naglataw paagi sana sa aksidente?

4. Taano ta makatutubod kita na “linalang nin Dios an kalangitan asin daga”?

⁴ An Biblia nagsasabi: “Sa kapinonan linalang nin Dios an kalangitan asin daga.” (Genesis 1:1) Asin an mga katotoohan nin siensia minaoyon na an kalangitan, na may binilyon na bitoon, asin an satong daga nagkaigwa nin kapinonan. Iyan linalang. An paghiro kan mga bitoon asin mga planeta regular na gayo kaya dakol pang taon bago mangyari puwede nang aramon na may biyong katamaan an mamumugtakan kan mga iyan. An mga bitoon asin planeta naghihiro sa  uniberso sono sa mga ley asin prinsipyo nin matematika. An sarong propesor nin matematika sa Unibersidad nin Cambridge, si P. Dirac, nagsabi, sa magasin na Scientific American: “Seguro puwedeng iladawan nin saro an situwasyon sa pagsabi na an Dios sarong matematiko na halangkawon an grado, asin ginamit Nia an halangkawon na grado nin matematika sa paggibo sa uniberso.”

5. Paano ipinaheheling kan satong pisikal na hawak na kita linalang imbes na bunga nin ebolusyon?

⁵ An Biblia nagsasabi: “Aramon nindo na si Jehova Dios. Sia an naggibo sa sato, asin bakong kita mismo.” (Salmo 100:3) An hawak niato bilang tawo nagpapaheling nin makangangalas na gayong disenyo kaya an sarong parasurat sa Biblia napahiro na magsabi sa Dios: “Ika oomawon ko huli ta sa makangingirhat na paagi ako makangangalas na ginibo. . . . An sakong mga tolang dai natago sa saimo kan gibohon ako sa hilom . . . Naheling kan saimong mga mata an similya sa sako, asin nasusurat sa saimong libro an gabos na kabtang kaiyan.” (Salmo 139:14-16) An omboy nabibilog sa laog kan ina kaiyan sa makangangalas na paagi. An magasin na Newsweek nagsabi manongod digdi: “Sa simpleng pagtaram, iyan sarong milagro.” Dangan idinugang kaiyan: “Mayo nin paagi na ikatokdo nin eksakto an panahon nin pangingidam. Mayo nin sientista na makapagsasabi kun anong makangangalas na mga puwersa an minahiro tanganing mabilog an mga organo asin kadakoldakol na koneksion nin nerbiyos sa sarong similya nin tawo.”

6. Taano ta rasonable na kita tumubod sa paglalang imbes na sa ebolusyon?

⁶ Horophoropa an mahiwason niatong uniberso, saka an sadiri mismo niatong hawak na may makangangalas na pagkagibo asin disenyo. An toltol na pangangatanosan maninigong magsabi sato na an mga bagay na ini dai sana nag-ebolusyon o nagsadiring lumataw. Iyan nagkaigwa nin Paradisenyo, Kaglalang. Helinga an iba pang bagay na naheheling niato sa palibot. Kun kamo nasa harong, ihapot sa sadiri: Nag-ebolusyon daw an sakong lamesa, ilaw, katre, silya, mga lanob, o pati an harong mismo? O nagkaipo daw iyan nin paragibo? Natural iyan kaipuhan na gibohon nin intelihenteng mga tawo! Kaya paano masasabi na an satong mas komplikadong gayong uniberso asin kita mismo dai nagkaipo nin paragibo? Asin kun ibinugtak kita digdi nin Dios, segurado na may dahelan sia.

7. (a) Paano ipinaheling ni Jesus na sia nagtutubod sa paglalang? (b) Ano an dugang pang patotoo na si Adan tunay na persona?

⁷ Si Jesu-Cristo mismo nagsabi manongod sa enot na lalaki asin babae: “Sia na naglalang sainda sa kapinonan ginibo sindang lalaki asin babae asin nagsabi, ‘Huli kaini babayaan nin lalaki an saiyang  ama asin ina asin magdadanay sa saiyang agom, asin an duwa magigin sarong laman.’ ” (Mateo 19:4, 5) Digdi si Jesus nagkotar sa Genesis 1:27 asin 2:24 manongod sa paglalang ki Adan asin Eva. Kaya sinasabi nia na totoo an kasaysayan na ini sa Biblia. (Juan 17:17) Siring man, inapod kan Biblia si Enoc na “an ikapitong tawo hale ki Adan.” (Judas 14) Kun si Adan bakong tunay na persona, dai kutana sia nginaranan sa arog kaini kaespisipikong paagi kan Biblia.—Lucas 3:37, 38.

8. Anong punto-de-vista manongod sa kapinonan nin tawo an dai itinotokdo kan Biblia?

⁸ May mga nagsasabi na ginamit nin Dios an ebolusyon sa paglalang sa tawo. Sinasabi ninda na pinabayaan nin Dios na mag-ebolusyon an tawo, asin kan sia umabot sa sarong punto sia tinawan Nia nin kalag. Alagad ta dai makukua sa arin man na parte kan Biblia an ideyang ini. Imbes, an Biblia nagsasabi na an mga pananom asin hayop linalang “sono sa mga klase kaiyan.” (Genesis 1:11, 21, 24) Asin ipinaheheling nin mga katunayan na an sarong klase nin pananom o hayop dai nagigin ibang klase. An dugang pang impormasyon na magpapatunay na kita bakong bunga nin ebolusyon yaon sa librong Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?

KUN PAANO LINALANG NIN DIOS AN TAWO

9. (a) Paano ilinaladawan kan Biblia an paglalang sa tawo? (b) Ano an nangyari kan hangosan nin Dios an dongo nin tawo kan “hangos nin buhay”?

⁹ Linalang nin Dios an tawo gikan sa daga tanganing mag-erok sa daga, arog kan sinasabi kan Biblia: “Pinorma ni Jehova Dios an tawo hale sa kabokabo kan daga asin hinangosan sia sa saiyang dongo kan hangos nin buhay, asin an tawo nagin buhay na kalag.” (Genesis 2:7) Digdi maheheling niato na an tawo direktang linalang nin Dios. Sa sarong espesyal na akto nin paglalang, an tawo ginibo nin Dios na magin kompleto, bilog na persona. Kan hangosan nin Dios an dongo nin tawo kan “hangos nin buhay,” an pulmon nin tawo napano nin aire. Alagad bako sana iyan an nangyari. Paagi kaiyan an Dios nagtao nin buhay sa hawak nin tawo. An puwersa nin buhay na ini sinususteniran, o nagpapadagos, paagi sa paghangos.

10. Ano an kalag nin tawo, asin paano iyan linalang?

¹⁰ Alagad mangnoha na an Biblia dai nagsasabi na tinawan nin Dios nin kalag an tawo. Imbes, iyan nagsasabi na kan mapahangos na nin Dios an tawo “an tawo nagin buhay na kalag.” Kaya an tawo sarong kalag, kun paanong an saro na nagigin doktor sarong doktor. (1 Corinto 15:45) An “kabokabo kan daga,” na pinagkuanan sa pagporma sa pisikal na hawak, bakong iyo an kalag. Ni sinasabi man kan Biblia na an “hangos nin buhay” iyo an kalag. Imbes, ipinaheheling  kan Biblia na an pag-iiba kan duwang bagay na ini iyo an nagbunga kan ‘pagigin buhay na kalag nin tawo.’

11. Anong mga katunayan sa Biblia manongod sa kalag nin tawo an nagpapaheling na iyan dai puwedeng magin garo aninong bagay na puwedeng mabuhay na suway sa sarong tawo?

¹¹ Mantang an kalag nin tawo iyo an tawo mismo, dai puwede na iyan garo aninong bagay na nabubuhay sa laog kan hawak o puwedeng lumuwas sa hawak. Sa simpleng pagtaram, itinotokdo kan Biblia na an saindong kalag iyo kamo. Halimbawa, an Biblia nagtataram dapit sa pagmawot kan kalag na kumakan nin pisikal na kakanon, na an sabi: “An saimong kalag nagmamawot na kumakan nin karne.” (Deuteronomio 12:20) Iyan nagsasabi man na an kalag may dugo sa saindang ugat, ta iyan nagtataram manongod sa “mga marka nin dugo kan mga kalag kan mga dukhang daing sala.”—Jeremias 2:34.

KUN TAANO TA IBINUGTAK NIN DIOS AN TAWO DIGDI

12. Ano an katuyohan nin Dios para sa mga tawo sa daga?

¹² Bakong katuyohan nin Dios na si Adan asin Eva magadan paghaloyhaloy asin mabuhay sa ibang lugar. Sinda magdadanay digdi tanganing mag-asikaso sa daga asin sa gabos na nabubuhay dian. Arog kan sabi kan Biblia: “Binendisyonan sinda nin Dios asin sinabihan sinda nin Dios: ‘Pangagbunga asin pangagdakol kamo asin panoa nindo an daga asin sakopa nindo iyan, asin sakopon nindo an mga sira sa dagat asin an mga gamgam sa kalangitan asin an lambang nabubuhay na hayop na naghihiro sa ibabaw nin daga.’ ” (Genesis 1:28; 2:15) Si Adan asin Eva, saka an gabos na ipangangaki ninda, puwede kutanang nagin maogma sa daga sagkod lamang, na ginigibo an mga boot na ipagibo sa sainda nin Dios.

13. (a) Paano kita puwedeng magin maogma? (b) Ano an magtatao nin tunay na kahulogan sa satong buhay?

¹³ Mangnoha na “binendisyonan sinda nin Dios.” Talagang may pagmakolog sia sa saiyang daganon na mga aki. Kaya bilang mamomoton na Ama tinawan nia sinda nin mga instruksion na para sa karahayan ninda. Nagin maogma kutana sinda sa pagkuyog kaiyan. Aram ini ni Jesus kaya kan huri sia nagsabi: “Maogma an mga nagdadangog sa tataramon nin Dios asin nag-ootob kaiyan!” (Lucas 11:28) Inotob ni Jesus an tataramon nin Dios. “Danay kong ginigibo an mga bagay na nakapaoogma sa saiya,” sabi nia. (Juan 8:29) Ini an liyabe sa mismong dahelan na kita yaon digdi. Iyan an pagkaigwa nin nakakokontento, maogmang buhay paagi sa pamumuhay kaoyon sa kabotan nin Dios. An paglilingkod ki Jehova magtatao nin tunay na  kahulogan sa satong buhay ngonyan. Asin sa paggibo kaiyan ibubugtak niato an satong sadiri sa linya kan mga mabubuhay sagkod lamang sa Paraiso digdi sa daga.—Salmo 37:11, 29.

KUN TAANO KITA TA NAGGUGURANG ASIN NAGAGADAN

14. Sa pakisuway sa pagboot nin Dios, ano an ginibo ni Adan asin Eva?

¹⁴ Alagad ngonyan kita gabos naggugurang asin nagagadan. Taano? Arog kan sinasabi sa nakaaging kapitulo, iyan huli sa pagrebelde ni Adan asin Eva. Si Jehova nagbugtak sa sainda nin pagbalo na nagpaheling kan pangangaipo na sinda magin makinuyog sa Dios. Sinabihan nia si Adan: “Hale sa gabos na kahoy sa tatamnan puwede kang magkakan sagkod na ika mabasog. Alagad kun dapit sa kahoy nin pakamidbid kan marahay asin maraot dai ka magkakan kaiyan, huli ta sa aldaw na kumakan ka kaiyan ika siertong magagadan.” (Genesis 2:16, 17) Sa pagkakan sa kahoy na ini, si Adan asin Eva tuminalikod sa saindang langitnon na Ama asin isinikwal an saiyang paggiya. Sinda nakisuway asin nagkua kan bakong sainda. Puwede kutana sindang mabuhay nin maogma sa paraiso sagkod lamang na mayo nin pagtios o kasakitan, alagad ta ngonyan dinara ninda sa saindang sadiri an penalidad sa kasalan. An penalidad na ini pagkabakong sangkap asin kagadanan.—Roma 6:23.

15. Paano niato namana an satong kasalan ki Adan?

¹⁵ Aram daw nindo kun paano niato namana ki Adan an satong kasalan? Kan si Adan bako nang sangkap, ipinamana nia sa gabos niang aki an pagkabakong sangkap na iyan asin kagadanan. (Job 14:4; Roma 5:12) Bilang pantabang na masabotan nindo an situwasyon, isip-isipa kun ano an nangyayari kun an sarong panadero nagluluto nin tinapay sa sarong molde na may rukmi. Magkakaigwa nin marka an gabos na tinapay na linuto sa moldeng iyan. Si Adan nagin kapareho kan molde, asin kita garo an tinapay. Sia nagin bako nang sangkap kan lapason nia an pagboot nin Dios. Garo sia nagkaigwa nin rukmi o marka. Kaya kan sia mangaki sinda gabos nagkaigwa kan markang ini nin kasalan o pagkabakong sangkap.

16, 17. Paano ipinaheheling kan saro sa mga milagro ni Jesus na an helang uminabot sa pamilya nin tawo huli sa kasalan?

¹⁶ Kita naghehelang asin naggugurang ngonyan huli sa kasalan na inako niato gabos hale ki Adan. Ini ipinaheheling kan saro sa mga milagrong ginibo ni Jesus. Kan si Jesus nagtotokdo sa harong na dinadagusan nia, nagtiripon an dakulang kadaklan kaya mayo na nin makalalaog sa harong. Kan may apat na lalaki na nagdara nin sarong paralitiko na naghihigda sa hamak, naheling ninda na dai na sinda makalalaog. Kaya nagsakat sinda sa atop, linabotan iyan, asin  itinunton an hamak na nahihigdaan kan paralitiko sa tungod mismo ni Jesus.

¹⁷ Kan maheling ni Jesus kun gurano kadakula kan saindang pagtubod, sinabihan nia an paralitiko: “Pinatawad na an saimong mga kasalan.” Alagad an ibang yaon dai naniniwala na si Jesus puwedeng magpatawad nin mga kasalan. Kaya si Jesus nagsabi: “ ‘Tanganing maaraman nindo na an Aki nin tawo may kapangyarihan na magpatawad nin mga kasalan sa daga,’—sia nagsabi sa paralitiko: ‘Ako nagsasabi saimo, Buhat, kuana an saimong hamak, asin puli sa saimong harong.’ Sia buminuhat, asin tolos na kinua an saiyang hamak asin nagluwas sa atubangan ninda gabos.”—Marcos 2:1-12.

18. Anong klaseng ngapit an malalaoman kan mga lingkod nin Dios?

¹⁸ Isip-isipa kun ano an puwedeng magin kahulogan para sa sato kan kapangyarihan na ini ni Jesus! Sa pagsakop kan kahadean nin Dios, mapatatawad ni Cristo an mga kasalan nin gabos na namomoot asin naglilingkod sa Dios. Ini nangangahulogan na hahaleon na an gabos na kolog asin kamatean asin helang. Mayo na nin maggugurang asin magagadan! Kamakangangalas nanggad na paglaom ini para sa ngapit! Iyo, tunay na igwa kita nin orog pang malalaoman kisa pagkamundag, pagkabuhay nin halipot dangan pagkagadan. Paagi sa padagos na pag-adal manongod sa Dios asin sa paglilingkod sa saiya, kita talagang puwedeng mabuhay sagkod lamang sa Paraiso digdi sa daga.

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 69]

Dakol an iniisip an kahulogan nin buhay

[Ritrato sa pahina 70]

Nag-ebolusyon daw an mga bagay na ini, o ginibo daw iyan?

[Ritrato sa pahina 75]

An tala sa Biblia manongod sa pagpaomay ni Jesus sa paralitiko nagpapaheling na an mga tawo naghehelang huli sa kasalan ni Adan