Kapitulo 24

Yaon Daw Kita sa Irarom kan Sampulong Togon?

1. Anong pagboot an dinara ni Moises sa mga tawo?

 ANONG mga pagboot an gusto ni Jehova na sonodon niato? Sosonodon daw niato “an pagboot ni Moises” o, kun beses, “an Pagboot” na sinasabi kan Biblia? (1 Hade 2:3; Tito 3:9) Inapod man ining “an pagboot ni Jehova,” huli ta sia iyo an Saro na nagtao kaiyan. (1 Cronica 16:40) Si Moises iyo sana an naghatod kan Pagboot sa banwaan.

2. Ano an minabilog kan pagboot na ini?

² An pagboot ni Moises kompuwesto nin sobrang 600 na indibidwal na mga pagboot, o mga katogonan, kaiba an 10 nangongorog. Asin nagsabi si Moises: “Ipinagboot nia [Jehova] saindo na otobon nindo, an sampulong togon; asin isinurat nia idto sa duwang tablang gapo.” (Deuteronomeo 4:13; Exodo 31:18, King James Version) Alagad kiisay ni Jehova itinao an Pagboot, kaiba an Sampolong Togon? Itinao daw nia iyan sa gabos na katawohan? Ano an katuyohan kan Pagboot?

SA ISRAEL PARA SA ESPESYAL NA KATUYOHAN

3. Paano niato naaraman na an Pagboot itinao sa Israel sana?

³ An pagboot dai itinao sa gabos na katawohan. Si Jehova naggibo nin tipan, o kontrata, sa mga guminikan ki Jacob, na nagin nasyon nin Israel. Itinao ni Jehova an saiyang mga pagboot sa nasyon sanang ini.  Liniliwanag ini kan Biblia sa Deuteronomeo 5:1-3 asin Salmo 147:19, 20.

4. Taano ta itinao an Pagboot sa nasyon nin Israel?

⁴ Si apostol Pablo naghapot nin siring: “Kaya, ano na an Katogonan?” Iyo, sa anong katuyohan itinao ni Jehova an saiyang pagboot sa Israel? Si Pablo nagsimbag: “Tanganing mahayag an mga kalapasan, sagkod na an banhi dumatong na dian kaiyan ginibo an panuga . . . Kaya an Katogonan nagin satong paraaling [o, paratokdo] pasiring ki Cristo.” (Galacia 3:19-24) An espesyal na katuyohan kan Pagboot iyo na tawan nin proteksyon asin giya an nasyon nin Israel tanganing sinda magin andam na akoon an Cristo kun sia dumatong. An kadakol na atang na hinagad kan Pagboot nagpagirumdom sa mga Israelitas na sinda mga parakasala na nangangaipo nin Paraligtas.—Hebreo 10:1-4.

“SI CRISTO IYO AN KAOTOBAN KAN PAGBOOT”

5. Kan si Cristo pumadigdi asin nagadan para sa sato, ano an nangyari sa Pagboot?

⁵ Siyempre, si Cristo-Jesus, iyo an ipinanugang Paraligtas, siring kan ibinareta kan anghel sa saiyang pagkamundag. (Lucas 2:8-14) Kaya kan si Cristo dumatong asin itinao an siyang sangkap na buhay bilang atang, ano an nagyari sa Pagboot? Hinale na. “Dai na kita nasasakopan nin paraaling,” paliwanag ni Pablo. (Galacia 3:25) An paghale kan Pagboot sarong kaginhawahan sa mga Israelitas. Ipinahayag sinda kaiyan na mga parakasala, huli ta sinda  gabos nagkulang sa sangkap na pagsonod kan Pagboot. “Tinubos kita ni Cristo sa sumpa kan Katogonan,” sabi ni Pablo. (Galacia 3:10-14) Kaya an Biblia nagsabi man: “Huli ta si Cristo iyo an kaotoban kan Katogonan.”—Roma 10:4; 6:14.

6. (a) Ano an nagin epekto sa mga Israelitas asin bakong Israelita kan an Pagboot matapos, asin taano? (b) Anong paghiro an ginibo ni Jehova konektado sa Pagboot?

⁶ An Pagboot talagang pagoltanan o “lanob” sa tahaw kan mga Israelitas asin ibang mga banwaan na dai nasasakopan kaiyan. Sa pag-atang kan saiyang buhay, minsan siring, si Cristo “hinale . . . an an Pagboot nin mga katogonan na pano nin mga susundon, tanganing pagsaroon nia an duwang banwaan [Israelitas asin bakong Israelitas] na kasaro nia mismo sa sarong bagong pagkatawo.” (Efeso 2:11-18) Dapit sa aksyon na ginibo ni Jehova sa pagboot ni Moises, mababasa niato: “May kabootan na ipinatawad nia sa sato an satong mga kalapasan asin pinara an isinurat nin kamot na dokumento tumang sato na pano nin susundon [kaiba an Sampulong Togon] na mismong tumang sato [huli sa pagkondenar kan Israelitas bilang mga parakasala]; asin iyan hinale nia paagi sa pagpako kaiyan sa hariging pasakitan.” (Colosas 2:13, 14) Kaya, sa sangkap na atang kan Cristo, an Pagboot tinapos.

7, 8. Ano an nagpapatunay na an Pagboot dai binanga sa duwang kabtang?

⁷ Minsan siring, an ibang tawo, nagsasabi na an Pagboot binanga sa duwang kabtang: An Sampulong Togon, asin an iba pang mga pagboot. An iba pang mga pagboot, sabi ninda, iyo an tinapos alagad an Sampulong Togon nagdanay. Alagad bako ini totoo. Sa saiyang sermon sa bukid si Jesus nagkotar sa Sampulong Togon siring man sa ibang kabtang kan Pagboot asin dai iyan pinalaen. Neheling kun siring ni Jesus na an pagboot ni Moises dai binanga sa duwang kabtang.—Mateo 5:21-42.

⁸ Risahon man, an ipinasabong nin Dios ki apostol Pablo na isurat: “Ngonyan pinalibre na kita sa Katogonan.” An mga pagboot sana daw apuwera kan Sampulong Togon na an mga Judio pinalibre? Dai huli ta si Pablo padagos na nagsabi: “Minsan siring ako kutana dai nakamidbid nin kasalan kun bakong huli sa Katogonan: huli ta ako dai kutana nakamidbid nin pakaara kun an Katogonan dai nagsabi, ‘Dai ka maara.’” (Roma 7:6, 7; Exodo 20:17) Mantang an “Dai ka maara” iyo an ultimo sa Sampulong Togon, malinaw kutana na an mga Israelitas pinalibre man sa Sampolong Togon.

9. Ano an nagpapaheling na an Pagboot dapit sa semanal na sabbath hinale man?

 ⁹ Nangangahulogan daw ini na an pagboot sa pagotob nin semanal na Sabbath, na iyo an ikaapat sa Sampulong Togon hinale man? Iyo, siring nanggad kaiyan. An sinasabi kan Biblia sa Galacia 4:8-11 asin Colosas 2:16, 17 nagpapaheling na an mga Kristiano dai napapairarom sa pagboot nin Dios na itinao sa mga Israelitas, kaiba kan pagotob kan semanal na Sabbath asin iba pang espesyal na aldaw kan taon. Na an pagotob kan semanal na Sabbath bakong kahagadan sa sarong Kristiano na maheheling man sa Roma 14:5.

MGA PAGBOOT NA APLIKADO SA MGA KRISTIANO

10. (a) An mga Kristiano napapairarom sa anong mga pagboot? (b) Hale saen kinua an kadaklan sa mga pagboot na ini, asin taano ta rasonable na iyan kuaon hale dian?

¹⁰ Nangangahulogan daw ini na, mantang an mga Kristiano dai nasa irarom kan Sampulong Togon, dai na sinda kaipuhan sumunod sa ano man na pagboot? Bakong arog kaiyan. Ipinamidbid ni Jesus an sarong “bagong tipan,” na basado sa mas marhay na atang kan saiyang sadiring sangkap na hawak nin tawo. An mga Kristiano napapairarom sa bagong tipan na ini asin nasasakopan nin Kristianong mga pagboot. (Hebreo 8:7-13; Lucas 22:20) Kadakol sa mga pagboot na ini kinua hale sa pagboot ni Moises. Bako ini makangangalas o panbihira. An kaparehong bagay nangyayari kun an sarong bagong gobyerno minasalida sa sarong nasyon. An konstitusyon sa irarom kan lumang gobyerno tibaad kanselaron asin salidahan, pero tibaad papagdanayon an dakol na mga ley sa bagong konstitusyon na hale sa luma. Sa siring man na paagi, an Pagboot nin Tipan natapos, alagad dakol kan mga pangenot na mga pagboot kaiyan asin mga prisipyo inaplikar sa Kristianismo.

11. Anong mga pagboot o mga katokdoan na itinao sa mga Kristiano an kaparehong gayo kan Sampulong Togon?

¹¹ Risahon an kamugtakan na ini mantang binabasa nindo an Sampulong Togon sa Kapitolong ini, asin dangan ikomparar iyan sa Kristianong mga pagboot asin mga katokdoan: “Ki Jehova na saimong Dios ika magsamba.” (Mateo 4:10; 1 Corinto 10:20-22) “Maglikay kamo sa mga ladawan.” (1 Juan 5:21; 1 Corinto 10:14) “Ama niamo na nasa langit, pakangbanalon logod an saimong ngaran [dai gamiton sa daing kahulogan na paagi].” (Mateo 6:9) “Mga aki magin makinuyog kamo sa saindong mga magurang.” (Efeso 6:1, 2) Asin liniliwanag kan Biblia na an paggadan, pagsambay, paghabon, pagputik asin pagkaara tumang man sa mga pagboot para sa mga Kristiano.—Kapahayagan 21:8; 1 Juan 3:15; Hebreo 13:4; 1 Tesalonica 4:3-7; Efeso 4:25, 28; 1 Corinto 6:9-11; Lucas 12:15; Colosas 3:5.

12. Paano inaaplikar sa Kristianong areglo an prinsipyo kan pagboot nin Sabbath?

 ¹² Minsan ngani an mga Kristiano dai pinagbotan na magotob nin semanal na Sabbath igwa kitang manonodan sa areglong iyan. An mga Israelitas nagpahingalo sa literal na paagi, alagad an mga Kristiano kaipuhan magpahingalo sa espirituwal na paagi. Paano? Huli sa pagtubod asin pagsonod an tunay na mga Kristiano binabayaan an paggibo nin makasadiring mga trabaho. Kabilang sa makasadiring mga trabahong ini an paghihingoang magpatindog nin sadiring pangangatanosan. (Hebreo 4:10) An espirituwal na pagpahingalong ini sinusonod bako sanang sarong aldaw sa semana kundi sa gabos na pitong aldaw. An kahagadan sa literal na pagboot nin Sabbath iyo na magbugtak nin sarong aldaw para sa espirituwal na mga interes na naglilikay sa mga Israelitas sa makasadiring paggamit kan gabos na panahon para sa sadiring materyal na bentaha. An aroaldaw na pagaplikar kan prinsipyong ini sa espirituwal na paagi sarong mas epektibong bantay tumang sa materyalismo.

13. (a) Anong pagboot an ipinapaotob sa mga Kristiano, asin paano ninda ini inootob? (b) Anong pagboot an idinoon ni Jesus? (c) Anong pagboot an basihan kan bilog na pagboot ni Moises?

¹³ Kaya dinadagka an mga Kristiano na “otobon an pagboot ni Cristo,” imbes na sundon an Sampulong Togon. (Galacia 6:2) Nagtao si Jesus nin kadakol na pagboot asin instruksyon, asin paagi sa pagsonod niato kaiyan sinosonod niato an saiyang pagboot. Sa partikular, idinoon ni Jesus an kahalagahan nin pagkamoot. (Mateo 22:36-40; Juan 13:34, 35) Iyo, an mamotan an iba, sarong Kristianong pagboot. Iyo ini an basihan kan bilog na pagboot ni Moises, siring sa sinasabi kan Biblia: “An bilog na Katogonan naotob sa saro sanang tataramon, na iyo ini: ‘Mamotan mo an saimong kataed siring sa saimo man sana.’”—Galacia 5:13, 14; Roma 13:8-10.

14. (a) Anong karahayan an ibubunga sa satong pagaadal asin pagaplikar kan mga prinsipyo kan pagboot ni Moises? (b) Papahiroon kita kan pagkamoot na gibohon an ano?

¹⁴ An pagboot na itinao paagi ki Moises, pati na an Sampulong Togon, sarong matanos na grupo nin mga pagboot hale sa Dios. Asin maski ngani dai na kita napapairarom sa pagboot ngonyan, an banal na mga prinsipyo sa likodan kaiyan mahalaga pang gayo sa sato. Paagi sa pagadal asin pagaplikar kaiyan kita magtatalubo sa apresasyon sa dakulang Paratao nin Pagboot si Jehova Dios. Alagad orog niatong pagadalan asin iaplikar sa satuyang buhay an mga Kristianong pagboot asin mga katokdoan. An Pagkamoot ki Jehova magpapahiro sato na sosonodon an gabos na hinahagad nia sato.—1 Juan 5:3.

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon sa pahina 203]

AN SAMPULONG TOGON

1. “Ako si Jehova na saimong Dios . . . Dai ka magkaigwa nin ibang mga dios tumang sa sakong lalauogon.

2. “Dai ka maggibo para sa saimo man sana nin linabrang ladawan o porma na kabaing nin ano man na yaon sa kalangitan sa itaas o yaon sa daga sa ibaba o yaon sa katubigan sa irarom kan daga. Dai ka maghorohod sa sainda ni madara na maglingkod sa sainda . . .

3. “Dai mo paggamiton an ngaran ni Jehova na saimong Dios sa basang na paagi . . .

4. “Ibilang na banal an aldaw nin sabbath, magtrabaho ka asin hamanon mo gabos mong gibo sa anom na aldaw. Alagad an ikapitong aldaw sabbath ki Jehova na saimong Dios. Dai ka maninigong gumibo nin ano man, ika ni an saimong aking lalaki ni an saimong aking babae . . .

5. “Galangan mo an saimong ama asin an saimong ina tanganing maglawig an saimong mga aldaw sa daga na itinao sa saimo ni Jehova na saimong Dios.

6. “Dai ka maggadan.

7. “Dai ka magsambay.

8. “Dai ka maghabon.

9. “Dai ka magsaksi nin putik tumang sa kataed mo.

10. “Dai ka magmawot [maara] sa harong kan saimong kapwa. Dai ka magmawot [maara] sa agom kan saimong kapwa, ni sa saiyang oripon na lalaki ni sa saiyang oripon na babae ni sa saiyang baka ni sa saiyang asno ni sa ano pa man na sadiri kan saimong kapwa.”—Exodo 20:2-17.

[Mga ritrato sa pahina 204, 205]

An Pagboot nagserbing lanob sa pag-oltanan nin mga Israelitas asin nin ibang banwaan