1, 2. Ano an pira sa manlain-lain na ideya manungod sa paraiso?

EMOSYONAL nanggad na eksena idto. Kan pahali na sa istadyum an mga delegado hali sa ibang nasyon pagkatapos kan sarong kumbensiyon sa Seoul, South Korea, rinanihan sinda kan mga Saksing taga duman. Dakul sa mga ini an nagbabay sa mga delegado asin makusog na sinabi, “Hirilingan kita sa Paraiso!” Sa hiling mo, anong paraiso kaya an nasa isip ninda?

² Manlain-lain an ideya kan mga tawo manungod sa paraiso. May mga nagsasabi na an paraiso imahinasyon sana. An iba nagsasabi na kun sain sinda nakakamati nin kaugmahan asin pagkakontento, iyan an paraiso. Posibleng para sa gutumon na tawo, paraiso kun nasa atubang niya an dakul na kakanon. Kan ika-19 siglo, kan mahiling nin sarong nagbibisita an sarong kababan na kadakul nin layas na burak, nasabi niya: “Wow, garo paradise!” Sagkod ngunyan Paradise pa man giraray an apod sa lugar na iyan, maski may panahon kada taon na natatahuban iyan nin labing 15 metros na niyebe. Para saimo, ano an Paraiso? Naglalaom ka daw na maabot iyan?

3. Ano an sinasabi kan Bibliya mapadapit sa sarong paraiso kaidto?

³ Parehong sinasambit sa Bibliya an dapit sa sarong paraiso kaidto asin an dapit sa paraiso na maabot pa sana. Sinambit an ideya dapit sa Paraiso sa inot na parte pa sana kan Bibliya. Sa Catholic Douay Version  na itrinadusir hali sa Latin, mababasa sa Genesis 2:8: “An Kagurangnan na Diyos nagtanom nin sarong paraiso nin kaugmahan puon sa kapinunan: diyan niya ibinugtak [si Adan] na ginibo niya.” (Samo an italiko.) Sa tekstong Hebreo, an sinambit diyan hardin nin Eden. An Eden nangangahulugan na “Kaugmahan,” asin nakakaugma man nanggad an hardin na iyan. Abunda an kakanon diyan, magayon an kapalibutan, asin maugmang nabubuhay na magkaibanan an mga tawo asin mga hayop.—Gen. 1:29-31.

4. Taano ta puwede man niyatong apudon na paraiso an hardin nin Eden?

⁴ An pa·raʹdei·sos an Griegong termino para sa Hebreong tataramon na “hardin.” Mapadapit sa pa·raʹdei·sos, sinabi sa Cyclopaedia ni M’Clintock asin Strong: “Sarong mahiwas na parke na protektado sa ano man na makakaraot diyan, alagad yaon pa man giraray an natural na kagayunan kaiyan, may darakulang kahoy na an dakul nagbubunga asin nababaribian nin malinaw na mga sapa, na sa mga pangpang kaiyan may nagraralakaw-lakaw na grupo nin mga antelop o karnero—ini an maiisip nin sarong nagbabaklay na Griego sa terminong pa·raʹdei·sos.”—Ikumparar an Genesis 2:15, 16.

5, 6. Paano naiwara an Paraiso, asin ano an tibaad maihapot nin nagkapira?

⁵ Ibinugtak nin Diyos si Adan asin Eva sa siring na paraiso, pero dai sinda nagdanay diyan. Taano? Huli sa pagsuway ninda sa Diyos, dai na sinda kuwalipikadong mag-istar diyan pati an saindang magigin mga gikan. (Gen. 3:23, 24) Minalataw na maski mayo nin tawong nag-iistar, nagdanay an hardin sagkod kan Delubyo kan panahon ni Noe.

⁶ Tibaad maihapot nin nagkapira, ‘Igwa daw nin siisay man na lalaki, babayi, o aki na makakaeksperyensiyang mag-istar sa Paraiso sa daga?’ Ano an ipinapahiling kan mga katunayan? Kun naglalaom kang mag-istar sa Paraiso kaiba kan mga mahal mo sa buhay, igwa ka daw nin masarig na basehan kan saimong paglaom? Ikakapaliwanag mo daw kun taano ta siguradong maabot an Paraiso?

7, 8. (a) Ano an ipinanuga nin Diyos ki Abraham? (b) Ano an posibleng inisip ni Abraham huli sa panuga nin Diyos?

⁷ Tama sanang hanapon niyato an simbag sa mga hapot na iyan sa libro na ipinasabong kan Kaglalang kan orihinal na Paraiso. Pag-isipan an sinabi nin Diyos sa amigo niyang si Abraham. Sinabi nin Diyos na papadakulon niya an gikan ni Abraham “siring sa mga baybay sa gilid kan dagat.” Dangan sinabi ni Jehova an makahulugan na panugang ini: “Paagi sa saimong gikan an gabos na nasyon sa daga magkakamit nin bendisyon huling nagdangog ka sa sako.” (Gen. 22:17, 18, NW) Inutro nin Diyos an pundamental na panugang iyan sa aki asin makuapo ni Abraham.—Basahon an Genesis 26:4; 28:14.

⁸ Mayo kitang mababasa sa Bibliya na nagpaparisang inisip ni Abraham na an mga tawo magkakamit nin ultimong balos sa paraiso sa langit. Kaya kan sabihon nin Diyos na “an gabos na nasyon sa daga” bebendisyunan, lohikal sanang isipon ni Abraham na mga bendisyon iyan na kakamtan sa daga. Hali sa Diyos an panugang iyan, kaya ipinaparisa kaiyan na magkakaigwa nin mas marahay na kamugtakan “an gabos na nasyon sa daga.” Sinusuportaran daw kan sunod na mga pangyayari sa banwaan nin Diyos an pangangatanusan na iyan?

9, 10. Ano pang mga panuga an nagtao nin basehan para maglaom na may maabot na mga bendisyon?

⁹ Si David, na saro sa mga gikan ni Abraham, may sinambit na panahon sa maabot na diyan mapapara an ‘mararaot na tawo’ asin an mga ‘naggigibo nin maraot.’ An resulta? ‘An maraot mawawara na.’ (Sal. 37:1, 2, 10) Sa ibong na lado, “magigin pagsadiri kan mga mahuyo an daga, asin magigin labi-labi an saindang kaugmahan huli sa lubos na katuninungan.” Pinasabngan man si David na ihula: “Magigin pagsadiri kan mga matanos an daga, asin maistar sinda diyan sagkod lamang.” (Sal. 37:11, 29, NW; 2 Sam. 23:2) Sa hiling mo, ano daw an nagin epekto kan mga asigurasyon na iyan sa mga gustong maggibo kan kabutan nin Diyos? Nagkaigwa sinda nin basehan para maglaom na kun  matanos na mga tawo sana an nag-iistar sa daga, maabot an panahon na maibabalik an paraiso na arog kan hardin nin Eden.

¹⁰ Sa paglihis nin panahon, an kadaklan na Israelita na naghihingakong naglilingkod ki Jehova tinalikdan siya asin an tunay na pagsamba. Kaya tinugutan nin Diyos na sakupon kan mga Babilonyo an saiyang banwaan, rauton an saindang lugar, asin darahon na bihag an dakul sainda. (2 Cron. 36:15-21; Jer. 4:22-27) Dawa arog kaiyan, iprinopesiya kan mga propeta nin Diyos na pakalihis nin 70 taon, mabalik an saiyang banwaan sa sadiri nindang lugar. Nautob an mga propesiyang iyan. Pero may kahulugan man an mga iyan para sa sato. Mantang tinutukar ta an pira kaiyan, tandaan na an pokus ta iyo an maabot na paraiso sa daga.

11. Paano nautob kaidto an Isaias 11:6-9, pero ano an tibaad maihapot ta pa man giraray?

¹¹ Basahon an Isaias 11:6-9. Ihinula nin Diyos paagi ki Isaias na pag nakabalik na an Saiyang banwaan sa sadiri nindang lugar, dai na sinda magsasakit huli sa maraot asin peligrosong mga kamugtakan; mayo na an takot na atakihon sinda nin mga hayop o nin mga tawong sa-hayop an ugali. Hoben man o may edad magigin ligtas. Bako daw na naipapagirumdom kaiyan sa saimo an kamugtakan na kaagid kan ginibo kaidto nin Diyos sa hardin nin Eden? (Isa. 51:3) Sinabi man sa propesiyang iyan paagi ki Isaias na an bilog na daga—bako sanang an nasyon nin Israel—‘mapapano kan [kaaraman dapit] ki Jehova, siring kan pakatahob kan tubig sa dagat.’ Nuarin iyan mangyayari?

12. (a) Anong mga bendisyon an naeksperyensiyahan kan nagbaralik na mga bihag hali sa Babilonya? (b) Ano an nagpaparisa na magkakaigwa pa nin ibang kautuban an Isaias 35:5-10?

¹² Basahon an Isaias 35:5-10. Idinuon pa ni Isaias na an nagbaralik na Judio dai mamemeligrong atakihon nin mga hayop o tawo. An saindang daga maprodusir nin abundang bunga huling igwa diyan nin abundang tubig arog kaidto sa hardin nin Eden. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) Igwa pa daw iyan nin ibang kautuban? Mayong patunay na milagrosong pinaumayan an mga nagbalik hali sa pagkabihag. Halimbawa, an mga buta dai man naumayan. Kaya ipinaparisa nin Diyos na bako pa kan panahon na idto mangyayari an literal na mga pagpaumay.

13, 14. Paano nahiling kan dating mga bihag an kautuban kan Isaias 65:21-23, pero anong kabtang kan propesiyang iyan an dai pa nauutob? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

¹³ Basahon an Isaias 65:21-23. Pagbalik kan mga Judio, bako man magagayon na harong o may tanom nang mga uma asin ubasan an naabutan ninda. Pero magbabago iyan mantang binebendisyunan sinda nin Diyos. Siguradong ikinaugma nanggad ninda na magtugdok nin mga harong asin mag-istar diyan! Puwede sindang magtanom dangan magkakan kan masustansiyang mga bunga kaiyan.

¹⁴ Risahon an sarong mahalagang detalye kan propesiyang iyan. Maabot daw an panahon na an lawig kan satong buhay magigin siring sa ‘mga aldaw kan mga kahoy’? May mga kahoy na nabubuhay nin rinibong taon. Tanganing mabuhay nin arog kaiyan kalawig an mga tawo, kaipuhan na makusog an salud ninda. Magayunon nanggad na mabuhay sa mga kamugtakan na ihinula ni Isaias—paraiso nanggad iyan! Asin talagang mauutob an propesiyang iyan!

15. Ano an pira sa mga bendisyon na sinambit sa libro nin Isaias?

¹⁵ Isip-isipon kun paano an mga panuga na pinag-ulayan ta pa sana nagtutukdo sa maabot na paraiso: An mga tawo sa bilog na daga bebendisyunan nin Diyos. Mayo na nin siisay man na mamemeligrong kulgan nin mga hayop o nin mga tawong sa-hayop an ugali. An mga buta, bungog, asin pilay papaumayan. An mga tawo matugdok kan sadiri nindang harong asin matanom nin masustansiyang mga kakanon. Mabubuhay sinda nin mas halawig kisa sa mga kahoy. Iyo, may mga mababasa kita sa Bibliya na nagpaparisa na talagang may mangyayaring arog kaiyan sa maabot na panahon. Pero, tibaad sabihon kan iba na sobra man an pakahulugan ta sa mga propesiyang iyan. Ano an isisimbag mo? Ano an makusog na dahilan niyato  tanganing maglaom sa tunay na paraiso sa daga? An pinakanangungurog na tawo na nabuhay kasuarin man nagtao nin makusog na dahilan.

16, 17. Nasa anong kamugtakan kaidto si Jesus kan sambiton niya an dapit sa Paraiso?

¹⁶ Dawa mayong sala si Jesus, sinentensiyahan siya asin ibinitay sa harigi para magadan, asin napapatahawan siya nin duwang Judiong kriminal. Bago magadan, minidbid kan saro sa sainda na si Jesus hadi, asin sinabi niya: “Jesus, girumdumon mo ako pag yaon ka na sa saimong Kahadian.” (Luc. 23:39-42) Kalabot an puturo mo sa simbag ni Jesus na nasa Lucas 23:43. May mga iskolar sa Bibliya sa panahon niyato na itrinadusir iyan nin letra por letra: “Sa katotoohan sinasabi ko sa saimo, sa aldaw na ini makakaibanan ko ika sa Paraiso.” Risahon an mga tataramon na “sa aldaw na ini.” Ano an buot sabihon ni Jesus? Manlain-lain an pakasabot diyan kan mga tawo.

¹⁷ Sa dakul na lengguwahe sa presenteng panahon, ginagamit an koma (comma) tanganing ipasabot o linawon an kahulugan nin sarong pangungusap. Pero sa nakuang pinakainot na mga Griegong manuskrito, mayong sinusunod na partikular na pamantayan sa paggamit nin bantas (punctuation). Kaya puwedeng ihapot: An sinabi daw ni Jesus, “Sinisigurado ko sa saimo, sa aldaw na ini makakaibanan taka sa Paraiso”? o “Sinisigurado ko sa saimo sa aldaw na ini, makakaibanan taka sa Paraiso”? An mga paratradusir naglalaag nin koma depende sa pakasabot ninda sa sinabi ni Jesus, asin pareho iyan ginagamit sa komun na mga bersiyon nin Bibliya.

18, 19. Ipaliwanag kun taano ta sigurado kita sa kongklusyon niyato dapit sa buot sabihon ni Jesus.

¹⁸ Pero girumdumon na bago kaiyan, sinabi ni Jesus sa saiyang mga parasunod: “An Aki nin tawo mamumugtak . . . sa irarom nin daga sa laog nin tulong aldaw asin tulong banggi.” Sinabi man niya: “An Aki nin tawo tatrayduron asin itatao sa kamot nin mga tawo, saka gagadanon ninda siya, dangan sa ikatulong aldaw ibabangon siya.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34) Sinabi ni apostol Pedro na talagang nangyari ini. (Gibo 10:39, 40) Kaya dai nagduman si Jesus sa ano man na Paraiso kan aldaw na nagadan siya asin an kriminal na idto. Si Jesus nasa “Lulubngan [o “Hades”]” sa laog nin pirang aldaw, sagkod na buhayon siya liwat nin Diyos.—Gibo 2:31, 32; nota sa ibaba. *

¹⁹ Kaya mahihiling niyato na an panuga ni Jesus sa kriminal pinunan niya sa mga tataramon na, “Sinisigurado ko sa saimo sa aldaw na ini.” An ekspresyon na ini komun kaidto maski kan panahon ni Moises. Sinabi niya: ‘An mga tataramon na ini na ipinagbubuot ko sa saimo ngunyan [o “sa aldaw na ini”] dapat mamugtak sa saimong puso.’—Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Ano an nagsusuportar sa pakasabot ta sa sinabi ni Jesus?

²⁰ Mapadapit sa simbag ni Jesus, sinabi nin sarong paratradusir nin Bibliya na taga Middle East: “Sa tekstong ini, an pagduduon nasa mga tataramon na ‘sa aldaw na ini’ asin dapat iyan basahon na, ‘Sinisigurado ko sa saimo sa aldaw na ini, makakaibanan taka sa Paraiso.’ An panuga ginibo kan aldaw na idto asin uutubon sa maabot na panahon. Saro ining karakteristiko kan pagtaram kan mga taga Sirangan na ipinaparisa na an panuga ginibo sa partikular na aldaw asin siguradong uutubon.” Kauyon kaiyan, arog kaini an pagkatradusir kan bersiyon na Syriac kan ikalimang siglo sa simbag ni Jesus: “Amen, sinisigurado ko sa saimo sa aldaw na ini na ako makakaibanan ika sa Hardin nin Eden.” Nakakapakusog nanggad sa sato gabos an panugang iyan.

21. Anong pribilehiyo an dai itinao sa kriminal, asin taano?

²¹ Dai aram kan madali nang magadan na kriminal na idto na nakipagtipan si Jesus sa saiyang maimbod na mga apostol na makakaibanan niya sinda  sa saiyang langitnon na Kahadian. (Luc. 22:29) Dugang pa, bako man ngani bawtisado an kriminal. (Juan 3:3-6, 12) Kaya maaaraman niyato diyan na an ipinanuga ni Jesus siguradong paraiso sa daga. Pakalihis nin pirang taon, sinambit ni apostol Pablo an bisyon dapit sa sarong lalaki na “inagaw asin dinara sa paraiso.” (2 Cor. 12:1-4) An madali nang magadan na kriminal bako arog ni Pablo asin kan iba pang maimbod na mga apostol na pinili na magpasiring sa langit tanganing makaiba ni Jesus sa Kahadian. Dawa arog kaiyan, sinambit ni Pablo an sarong bagay na mangyayari sa maabot na panahon—an maabot na “paraiso.” * Sa daga daw iyan? Puwede ka daw mag-istar diyan?

22, 23. Ano an puwede mong lauman?

²² Tandaan na ihinula ni David an dapit sa panahon na “magigin pagsadiri kan mga matanos an daga.” (Sal. 37:29, NW; 2 Ped. 3:13) An sinasabi ni David iyo an panahon na an mga tawo sa daga mamumuhay kauyon kan matanos na mga dalan nin Diyos. Sinasabi kan propesiya sa Isaias 65:22: ‘Kun ano an mga aldaw kan mga kahoy, magigin siring man an mga aldaw kan sakuyang banwaan.’ Ipinaparisa kaini na an mga tawo mabubuhay nin rinibong taon. Makakalaom ka daw na mangyayari iyan? Iyo, huling sigun sa Kapahayagan 21:1-4, tatawan nin atensiyon nin Diyos an katawuhan, asin saro sa mga ipinanugang bendisyon iyo na “an kagadanan mawawara na” para sa mga tawong naglilingkod sa Diyos sa saiyang matanos na bagong kinaban.

²³ Kaya malinaw nanggad sa sato na dawa naiwara ni Adan asin Eva an Paraiso kaidto sa Eden, an Paraiso dai nawara sagkod lamang. Arog kan ipinanuga nin Diyos, an mga tawo sa daga magkakamit nin bendisyon sa maabot na panahon. Pinasabngan si David na sabihon na mamanahon kan mga mahuyo asin matanos an daga asin maistar sinda diyan sagkod lamang. An mga propesiya sa libro nin Isaias mapakusog nanggad kan pagmawot niyato para sa maabot na nakakaugmang marhay na mga kamugtakan. Nuarin? Pag mautob na an panuga ni Jesus sa Judiong kriminal. Puwede kang mag-istar sa Paraisong iyan. Sa panahon na iyan, magkakatotoo na an makusog na sinabi sa mga delegado sa Korea: “Hirilingan kita sa Paraiso!”