Aram Mo Daw?
Taano ta nagbabayad nin dote an suanoy na mga Israelita?
KAN mga panahon kan Bibliya, an dote itinatao sa pamilya kan nobya pag namalayi na an nobyo. Puwedeng ibayad bilang dote an hayop, kuwarta, o ano man na bagay na may halaga. Kun minsan, an bayad puwede man paagi sa pagtrabaho, arog kan ginibo ni Jacob tanganing maagom niya si Raquel. Nag-uyon siya na magtrabaho nin pitong taon para sa ama kaini. (Gen. 29:17, 18, 20) Ano an katuyuhan kan kaugalian na ini?
An iskolar sa Bibliya na si Carol Meyers nagsabi: “An dote puwedeng magin kabayadan sa pamilya kan nobya sa mawawarang serbisyo kaini, na importante para sa mga pamilya [na an pagbuhay nasa agrikultura].” An dote puwede man na makapakusog sa relasyon kan duwang pamilya na ngunyan may koneksiyon na sa lambang saro huli sa pag-aguman. Huli sa koneksiyon na iyan, puwedeng magtinabangan an duwang pamilya sa masakit na mga panahon. Apuwera kaiyan, an dote patunay na an babayi nakatrato nang ikasal asin na mahali na siya sa poder kan saiyang ama asin mapapaduman na sa pangangataman kan magigin agom niya.
An pagbayad nin dote dai nangangahulugan na an nobya garo sarong bagay na puwedeng bakalon o ipabakal. An librong Ancient Israel—Its Life and Institutions nagsasabi: “An obligasyon na ini nin pagbayad nin sarong kantidad nin kuwarta, o katumbas kaiyan, sa pamilya kan babayi garo baga nagpaparisa na an pag-aguman kan mga Israelita nababakal. Pero an [dote] minamansay bilang katumbas na halaga na itinatao sa pamilya kan babayi asin bako iyan bayad para sa babayi.”
Sa ngunyan, sinusunod pa sa nagkapirang nasyon an kaugalian na pagbayad nin dote. Kun an Kristiyanong mga magurang maghagad nin dote, ipinapahiling ninda an “pagigin rasonable” paagi sa dai paghagad sa nobyo nin labi sa makakaya kaini. (Fil. 4:5; 1 Cor. 10:32, 33) Sa paaging ini, ipinapahiling man ninda na bako sindang “mamumuton sa kuwarta,” o mahanab. (2 Tim. 3:2) Saka kun an Kristiyanong mga magurang dai mahagad nin sobra kamahal na dote, dai mapipiritan an nobyo na dai nguna idagos an kasal sagkod na makatipon siya nin pambayad sa dote. O dai maoobligar an nobyo na magpundo nguna sa pagpapayunir ta kaipuhan niyang magtrabaho nin dakul na oras tanganing makakua nin pambayad sa sobra kamahal na dote.
Sa ibang mga nasyon, may ipinapautob na mga ley sa pagbayad nin dote. Sa arog kaiyan na sitwasyon, sinusunod kan Kristiyanong mga magurang an mga ley na iyan. Taano? Huling hinahagad kan Tataramon nin Diyos sa mga Kristiyano na “magpasakop . . . sa haralangkaw na awtoridad” asin sunudon an mga ley na bakong kontra sa mga pagbuot nin Diyos.—Roma 13:1; Gibo 5:29.